Birk

FJØLMIÐLAR Edmund Jacobsen: Konsolidering er mantra beint nú innan føroyskt vinnulív. Eisini innan føroyska fjølmiðlaheimin, har rákið heilt týðiliga gongur mótvegis størri eindum. Almennu fjølmiðlarnir vóru fyrstir - ÚF og SvF løgdu saman til Kringvarpið. Og seinastu mánaðirnar hava fýra privatar fyritøkur gjørt tað sama. Fyrst yvirtók Vinnuvitan Vikublaðið, og síðani komu boðini um, at Sosialurin hevði keypt Rás 2. AGRESSIV KAPPING Veiðan eftir stórrakstrarfyrimunum fer uttan iva at hava við sær betri gagnnýtan av starvsfólki og framleiðslutólum innan føroyska fjølmiðlaheimin. Men bæði lurtarar, og ikki minst lýsarar, fara eisini at merkja broyttu ognarumstøðurnar. Og broytingarnar verða neyvan bert jaligar, heldur Birgir Kruse, ritstjóri og royndur fjølmiðlamaður, ið herfyri gav út skúlabókina “Fjølmiðlar” umvegis Føroya Skúlabókagrunn. - Vit kunnu bera ótta fyri, at størri eindir fara at binda lýsarar til alt færri fjølmiðlar við at nýta avsláttur, har lýsarin fær fyrimun, um hann

Ummæli, Dimmalætting 26. september 2007: Føroya Skúlabókagrunnurin hevur givið út bókina ”Fjølmiðlar”, sum Birgir Kruse hevur skrivað og lagt til rættis. Í formælinum upplýsir hann, at bókin er bygd á bókina ”Samfelagsfrøði 1. Tú og samfelagið”, sum Petur Ove Petersen skrivaði, og Skúlabókagrunnurin gav út fyri 11 árum síðani, og hevur hann í við bókini tikið støðið úr kapitlinum um fjølmiðlar. Bókin er ætlað sum tilfar hjá elstu næmingunum í fólkaskúlanum og hjá teimum, sum ganga á miðnámsskúlum. At fjølmiðlar hava stóran týdning í einum samfelag, ikki bara heima í dunnuhylinum, men allan knøttin runt, gevur bókin tí lesandi eina fatan av. Eisini hvussu neyðugt tað er at verja talu- og skrivifrælsi, sum als ikki er ein sjálvfylgja nógva staðni. Undirdíkt í tilfari Men einki stendur í bókini ”Fjølmiðlar” um, at hetta við talu- og skrivifrælsinum ikki merkir tað sama sum, at bløð og loftmiðlar er bundin í hvørjum einstøkum føri at taka alt innsent tilfar við í sínum blaðútgávum ella sen

Tíðindi www.fsg.fo 14. september 2007: Mynd: Kjakið varð lívligt, tá tey 35 starvsfólkini á Vinnuvitan, Vikublaðnum og Bil.fo savnaðust á Hotel Eiði at kjakast um føroyskar fjølmiðlar. Fyrilestrahaldari var Birgir Kruse, sum hevur skrivað bókina Fjølmiðlar. Ein privatur vinnukundi varð hin fyrsti at keypa eitt flokssett av skúlabókini Fjølmiðlar , sum Føroya Skúlabókagrunnur gevur út at brúka í lærugreinini samfelagsfrøði. Tað hendi í farnu viku, tá 35 fólk frá fyritøkunu Vinnuvitan hildu fakligt skeið og vildu kunna seg við føroyskar fjølmiðlar. Høvundar ella ritstjórar halda vanliga fyrilestur um aktuellar bøkur og tilfar, sum forlagið gevur út. Høvundurin at bøkini var tí boðsendur at halda fyrilestur. Fjølmiðlar er skúlabók, ið viðger dagsins miðlar og við dømum lýsir tann týdning, miðlarnir hava í okkara gerandisdegi. Ikki síðani hagfrøðiliga Árbókin kom út, hava privatir kundar keypt bøkur hjá Føroya Skúlabókagrunni. Vanligt er, at kommunurnar, ið eisini eiga skúlabygningarnar

Regin Ellingsgaard á básinum hjá FirstClass á Bett Show í London 2007 (Mynd: Birgir Kruse) Nýtt skúlaár er byrjað við nýggjum avbjóðingum fyri bæði næmingar og lærarar. Hvørt skúlaár er nýggj tøkni, ið krevur nýggjar førleikar. Nógv bendir á at Føroyar eru millum tey samfeløg, har flest teldur og talgild amboð eru í hvørjum húski, ið telja børn og ung í skúlalduri. - Hvussu møtir skúlin hesum veruleika? Føroya Skúlabókagrunnur hevur í sambandi við verkætlanina Snar viðgjørt gongdina frá prentaðu bókini til talgild skjøl, ið eru opin hjá øllum at brúka. Í hesum sambandi er leiðarin á KT-deplinum, Regin Ellingsgaard, biðin um eina støðumynd. Spurdur, um lærarar eru nóg væl fyri í kunningartøkni í fólkaskúlanum í dag, sigur Regin, at nakrir fáir eru nóg væl fyri. - Men flestu eru tað ikki, og tíverri eru summir eiðasørir, so eiðasørir, at eg ikki hevði mælt til, at teir fingu starv í einum nýmótans skúla. - Umráðandi er, at skúlanevnd, leiðsla og lærarar, hava eina ætlan um, hvussu teldu

Liner notes, fløguhúsi Jens Lisberg "Hope" (Tutl 2007): Hvør minnist ikki kvøðuljómarnar við støðugu ynskjunum at hoyra Eg sjólívið valdi, Heimlongsul til Tvøroyri og Oyggjalandi í sól? Sangir, ið sungu seg inn í føroysku sálina ein sunnudag, meðan bilurin varð vaskaður og mamma bakaði kaku í køkini og pabba var til skips. Soleiðis var lívið á bygd, og er tað ivaleyst enn. Hetta eru sangir, ið allýsa dagin og vegin. Bólkurin Sputnik átti allar slagararnar. Teir byrjaðu at spæla í 1975 og góvust endaliga í 1991. Jens Lisberg, ið var forsangari, helt áfram við ymsum tónleikarum. Ikki færri enn 80 sangir stava frá hesi tíðini, allir á kassettubandi. Teirra millum er slagarin Vilt tú meg elska. Í 1991 møttust Jens og Jákup Zachariassen. Orsøkin var útgavan One day at a time, sum var eitt kasettuband til frama fyri Skandinavisku Barnamissiónina. Síðani hesa útgávu hevur Jens nýtt navnið Jens og Vinmenn. Ein teirra er Jens Johannesen á Tvøroyri. ”Vit spældu til veitslur og dans. Me

Føðingardagsheilsan, Ole Wich Dimmalætting 20. juni 2007: Billedtekst: Den unge håbefulde Birgir fra Eiði under en lydoptagelse i den hjemlige å - Birgir som storsmilende formand for Filmsfelagið i den muntre tid, da vi færdes hjemmevant i filmbranchen. Her i filmoperatørrum i Sjónleikahúsið sammen med undertegnede, med Gary Cooper i baggrunden - Birgir under en fremlægning af Føroya Skúlabókagrunnurs undervisningsportalplaner - Ordekvilibristen Birgir under afprøvning af folkets talerstol foran Føroya Løgting Myndir: Bjarne Pettersen, Thomas Johannesen, Ole Wich Jeg er én gang oplevet at blive headhuntet. Engang midt i firserne blev jeg passet op af en bred og munter mand nede i midtbyen og blev opfordret til at at stille op til bestyrelsen i det daværende Filmsfelag. Det var Birgir Kruse. Han var ude og rekruttere til sin udvalgte officerskare, den gruppe, der under hans kommando de følgende år lancerede kvalitetsfilm for hungrende færøske filmfreaks. Birgir lagde linien, skabte og

Føðingardagsheilsan í "Tres bien" Kristian Blak 60 ár (Tutl 2007): Við nývunnum koyrikorti og realprógvi av Oyrarbakka fór eg til Havnar í skrivstovulæru. Lærumeistari í Málingahandlinum úti við Landavegin var Áki, sum eisini hevði áhuga í tónleiki og tøkni. Á skrivstovuni hevði hann bundið ein Philips kasettuspælara til samtaluanleggið. Millum kasettubondini, ið kundu koyrast í eina slisku og renna runt, sum vóru vit á útróðuri, vóru The Shadows. Skjótt samdust vit báðir um, at hetta var tónleikur til fólkið. Hetta heita summarið í 1975 kendu øll í Málingahandlinum snøggu riffini hjá Hank B. Marvin. Hoydalar í stereo At venda pappírsrúgvum og skriva “bókað” annanhvønn dag gjørdist ov turrisligt. Ringdi niðan í Hoydalar og spurdi, um pláss var. Jú, har var pláss. Og mín sann um ikki Elin og Ásmundur vóru so beinasom at finna mær – og steroanlegginum – rúm á kostdeildini. Tá eg flutti úr tronga kamarinum hjá Gustavi á Sundi og niðan í høgu hallirnar í Hoydølum, var eg millum

Birgir Kruse, fjølmiðlaummælari, 62 Norður 8. mars 2007 Menn tingast og kvinnur keglast. Hørð tíðindi móti mjúkum virðum. Og skuldi tað hent, at vit ivast, so minna miðlarnir okkum á hesar høpisleysu pástandir. Men glottar eru. Dimma byrjaði mánaðin við eini framúr grein um 8. mars í nýskapandi kvinnuteignum Bloggan. Men samstundis skuffaði mannligi tíðindaleiðarin í Útvarpinum fleiri ferðir við skjødisleysum upplesturi, flutti ungdómshúsauppreisturin í Keypmannahavn í ein annan býling og navngav fiskimálaráðharran Kallsoy. Tað er líkasum ein onnur slekt. So respektleysum upplesara er óbehagiligt at lurta eftir. At ein hard core feministur, og ikki Carli, vann norðurlendsku bókmentavirðislønina, var ein skjótur vinkul hjá bæði Vikublaðnum og Portalinum. Gamaní lættkeypt, men spennandi, tá útlendsk tíðindi fáa ein heimligan vinkul og gerast okkara, hóast Carli í hesum føri var ein ikki-søga. ”15 minutes of fame” varð nevnt í SvF kjakinum mánakvøldið. Vendingina eigur Andy Warhol, ein mi

Fría skúlaorðið: Sosialurin 7. februar 2007: Birgir Kruse, ritsjóri á Føroya Skúlabókagrunni: Hvat fekst tú sum heild burtur úr orðaskiftinum ? Eg fekk nógv burturúr framløgunum hjá Andriasi Petersen, Heidi Petersen og Bill Justinussen. Greitt og visjonért. Tey høvdu ítøkiligar niðurstøður, ið bendu á, at flokkarnir høvdu viðgjørt málið væl og virðiliga. Eg hefti meg serliga við orðini hjá Andriasi, um at fremstu samfeløgini altíð eru tey, ið hava bestu útbúgvingarnar. Staðfesting hansara, at ”tað eru bara positivar samfelagskorrelatiónir til útbúgving” vóru helst bestu orðini, søgd á tingi. Heidi, ið var samd við Andriasi, viðgjørdi eisini móðurmálið sum meginnervalagið í læruverkinum. Eftir hetta var serliga gott at hoyra Lisbeth Petersen úr Sambandsflokkinum viðmerkja, at í skúlanum skuldi føroyskt lærast ”væl og virðiliga”. Av áhoyraraplássunum stóð samgongan BCE eina løtu bjørt á nethinnuni. Hvussu metir tú útlitini vera fyri, at umstøðurnar í fólkaskúlanum fara at batna? Landstý

Árni Dahl, formaður í Skúlabókanevndini og Niels Petersen, ritstjóri í Føroya Skúlabókagrunni á heimsins stórstu bókamessu í Frankfurt. Á niðaru myndini er Jens Redmer, stjóri í Google Book Search (Myndir: Birgir Kruse) Føroya Skúlabókagrunnur er vorðin "partnari" hjá Google Book Search. Tað merkir, at Grunnurin kann gera føroyskar bøkur atkomuligar hjá øllum, ið hava teldu og netsamband. - Eins og tá vit prenta, verður tó einki givið út og lagt fyri almenningin, innan rættindini eru í lagi og full semja er um ætlanina, men nú er møguleikin her og restin er upp til okkum, sigur Helena Dam á Neystabø, leiðari á Føroya Skúlabókagrunni. Leingi hevur verið fílst á, at føroyskir næmingar finna ikki heimligt tilfar tá teir leita á Google og netinum yvirhøvur. - Mítt meginstavnhald er, at allur føroyskur skúlaungdómur skal kunna finna sín egna heim og høvuðsheimildir viðvíkjandi umheiminum á góðum føroyskum máli á alnetinum, segði Árni Dahl, tá Jógvan á Lakjuni landstýrismaður hevð

Birgir á máttuni í Frankfurt 2006, har India er heiðursgestur (Mynd: Niels Petersen) Á hvørjum ári er bókamessa í Frankfurt. Messan, sum er í oktober, er heimsins stórsta. Her hittast bókahandlarar, forløg, høvundar, teknarar og prentarar. Sum ritsjóri á Føroya Skúlabókagrunni stóð mær í boði at luttaka í 2006. Tað var nýtt og spennandi. Sum starvsfelagin Niels Petersen plagar at siga: "Var tað ikki fyri Frankfurt, so hevði mangan verið møðisligt at arbeitt við skúlabókum!" Rætt hevur hann. Bókamessan í Frankfurt er ein íblástur av teim sjáldsamu. Kanska serliga hjá smáum forløgum.

www.namsgagnastofnun.is 5. september 2006: Undanfarið hafa tveir ritstjórar frá Föroya Skúlabókagrunnur, þeir Birgir Kruse og Gundur Mortensen, verið í námsdvöl hjá Námsgagnastofnun til að kynna sér uppbyggingu og innihald námsefnisvefjar stofnunarinnar. Eftir skoðun á námsefnisvefjum sem á boðstólum eru á Norðurlöndunum töldu þeir að vefur Námsgagnastofnunar bæri af í þeim hópi og óskaði forstöðumaður stofnunarinnar, Helena Dam á Neystabø, þess vegna eftir því að fá að senda starfsmenn til að kynna sér vefinn betur. Ritstjórarnir dvöldu hjá Námsgagnastofnun í viku og áttu gott samstarf við starfsfólk, einkum þó Hildigunni Halldórsdóttur tölvunarfræðing, sem hefur í mörg ár borið hita og þunga af uppbyggingu vefjar Námsgagnastofnunar, nams.is. Föroya Skúlabókagrunnur, sem er systurstofnun Námsgagnastofnunar í Færeyjum, hefur fengið sérstaka aukafjárveitingu frá færeyska menntamálaráðuneytinu og samtökum sveitarfélaga til að byggja upp vef sinn og hefur stofnunin nú sótt um leyfi til að

Føroyar á enskum: Í tráð við alheimsgerðina skulu føroysk børn læra enskt longu í 4. flokki. Undan ólavsøkuni hevur Una Poulsen lagt seinastu hond á skúlabók í enskum, sum tekur støði í heimligum viðurskiftum og knýtir samband við enska býin Poulton Viðtal, Dimmalætting 27. juli 2006 Á fyrsta sinni kunnu heimsins børn lesa um ólavsøku á enskum í eini føroyskari lærubók. Una Poulsen, lærari í Vestmanna skúla, hevur farna skúlaárið kýtt seg at skriva enskt lærubókatilfar, nú føroysk børn skulu læra enskt eitt ár fyrr, longu í fjórða flokki. Nú er fyrra enska bókin, sum tekur støði í føroyskum viðurskiftum, liðug. Seinna bókin, ið tekur støði í enskum viðurskiftum, kemur næsta ár og skal brúkast í fimta flokki. - Sum lærari í enskum havi eg stórliga saknað føroyskar undirvísingarmiðlar, ið menna førleikan hjá næmingunum at málbera seg á enskum um heimlig viðurskifti, tí tað er grundleggjandi í allari námsfrøði, at frálæran hevur sítt støði í umhvørvi næminganna, sigur Una Poulsen, ið hevu

Videolist: Millum óndskap og vakurleika, ger donsk listakvinna, ið gekk í Nonnuskúlanum, listarliga installatión um happing Viðtal, Dimmalætting 14. juli 2006 Hesa vikuna hevur eitt filmslið ferðast bygd úr bygd, at finna umstøður, til eina videoinstallatión um happing. - Heilt ítøkiligani snýr tað seg um eina einkulta scenu, eitt klipp, sum er ein panorering allan kringin runt, sigur Eva Koch við grønum bøi í baksýni. - Panoreringin byrjar úti á havinum, fer inn at strondini, so síggja vit nøkur hús og síðani børn, sum spæla og kasta við onkrum. Upptøkutólið fangar eitt barn, sum rennur burtur frá og vit síggja at tað er ein steinur, ið varð kastaður. Panoreringin heldur fram, framvið barninum og út yvir bakkan og endar har hon byrjaði, úti á opnum havi.Tað er David Geyti, ið hevur gjørt panoreringsútgerðina, sum myndamenninir Bjarni Rubeksen og Rúni Kjær brúka, meðan Pauli Magnussen fangar ljóðið í harðbalnu føroysku náttúruni. Guðrun Eysturlíð er framleiðari og tann, ið skal fáa alt

Blaðgrein,Dimmalætting 30. juni 2006: BÚSTAÐARBYGGING Elsta eigarafelag í landinum er Tórsbyrgi. Tríati ár eru liðin síðani fyrstu fólkini fluttu inn í býlingin, har húsini eru ymisk í stødd, sniði og liti Tórsbyrgi telur, eins og bygdin Húsavík, 80 íbúgvar, sum í aldrinum 6 til 89 ár, búgva í 36 húsum. Hóast nýbygdur partur av Havnini, er Tórsbyrgi mest at líkna við eina rótfesta bygd, dygst við havið. Eisini her broytist talið og samansetingin av fólki. Tá tætt var millum børnini, búðu fleiri fólk í Tórsbyrgi. Nú eru tey floygd og nýggj leggjast til og seta nýggja dagsskrá. Tættbýli við útsýni Millum tey fyrstu at flyta inn í Tórsbyrgi í 1976 var Elin Súsanna Jacobsen, lektari í søgu. – Tað hóskar mær væl at búgva í tættbýli. Tórsbyrgi hevur tiltalað meg frá fyrsta degi, soleiðis sum húsini eru skipað. Tað at húsini eru ein eind, ger tað møguligt at skapa eitt rúm við serligum stemningi, umframt at tað leggur upp til felagsskap og samstarv í grannalagnum. Spurd um vansar, sigur Elin

Tíðindaskriv, Eigarafelagið í Tórsbyrgi 28. juni 2006: VIRÐISLØN Tiltakið Best røkta bygd var fyrstu ferð hildið í 1997. Skipað hevur verið fyri tiltakinum annað hvørt ár. Í mun til undanfarin ár varð tiltakið broytt í 2006, tó við gamla leistinum sum grundarsteini og við sama endamáli Í 2006 var fyri fyrstu ferð møguligt hjá metingarnevndini, at lata ein serprís fyri besta átak. Øll kunnu verða innstillaði til hendan prísin; bæði privat, feløg, stovnar, kommunur v.m. Tað góða, positiva og framskygda átakið innan náttúru- og umhvørvisvernd, burðardygga menning í lokalsamfelagnum og/ella burðardygga ferðavinnu skal verða avgerandi fyri hvør fær prísin. Metingarnevndin nevndi hesi viðurskifti, tá virðislønin Besta Átak fyrstu ferð varð latin: Hetta er ein serlig virðisløn, sum verður latin fyri eitt serstakt átak í Føroyum. Hon kann verða latin einstaklingum, felagsskapum, virkjum, stovnum, kommunum ella øðrum. Nógv uppskot vóru tikin fram í hesum sambandi, men hevur metingarnevndin valt

Lesarabræv, Dimmalætting 17. juni 2003: Í blaðgrein í Dimmu týsdagin 17. juni vil blaðmaðurin Heini Gaard verða við, at mentanin hevur góð kor í Føroyum. Alt er relativt og kann diskuterast, lukkutíð eisini mentanin. Men lesur tú greinina, fært tú ein varhuga av, at helst er pástandurin – og yvirskriftin – av allari leið. Samanumtikið hevur mentanin ikki góð kor í Føroyum. Og listin so slettis ikki. Men støðan er í batningi. Mentamálaráðharrin gav í talu greiða ábending um nýggja strategiska hugsan, tá umræður mentan her á landi. Upplýst varð eisini, at í Írlandi er listarlig starvsløn skattafrí. Tí har er eitt framúr gott samstarv millum list, lóggávu- og skattavald. Í Hetlandi er harafturat tætt samstarv millum vinnu og listarligt virksemi, altsamalt við oljupengum sum støði. Í Skotlandi á sama hátt. Her hava vit nógv at læra. Og blaðmaðurin blakar sjálvur lærdóms-eplið inn á mentanarliga vøllin. Tað er fótbólturin. Heini vil hava fótbóltin viðgjørdan í mentanarliga kjakinum. Tað er

»If I only had time«, sang amerikanski Gene Pitney einaferðina. Mikudagin doyði hann, 65 ára gamal á konsertferð í Cardiff. Í 1989 hoyrdist hansara ekkó á Oyggjarvegnum Minnisgrein, Dimmalætting 6. apríl 2006: Amerikanski sangarin Gene Pitney, sum yrkti »Hello, Mary Lou« og »He’s a Rebel« og í 1963 sjálvur sang »24 hours from Tulsa«, doyði meðan hann var á konsertferð í Cardiff í Wales. Jene Levy, ið umboðar Pitney sigur, at 65 ára gamli sangarin við teirri snjallu røddini, varð funnin deyður mikumorgunun á hotellkamarinum í Cardiff, har hann kvøldið fyri hevði hildið konsert, ið BBC metti sum hansara alrabestu í áratíggju. Gene Pitney, sum hevur sungið nógvar kendar plátur og eisini skrivað sangir til onnur, var javnan á konsertferð. Bara í Bretlandi stóðu 23 konsertstøð á plakatini, nú hann doyði.James Kelly, ið stóð fyri konsertum Pitneys í Bretlandi, var saman við sangaranum týskvøldið. – Eg havi aldri sæð hann so væl fyri á palli áður, andbráður og sprækin. Við Reuter sigur Kelly,

Viðtal, Dimmalætting apríl 2006: Meðan Kári Svensson arbeiðir við framsýning til Den Frie í Keypmannahavn 27. mai, hevur hann fingið tillutað hvíta veggin í Klingruni, tá Summarframsýningin letur upp í Norðurlandahúsinum 7. juli. »Eg var í gongd við ein stóran málning, sum eg tí valdi at gera enn størri, so hann nú er 7 metrar langur. Inspiratiónin er upplivingar á Norðhavinum, tá morgunsólin brýtur fram úr skýnum og kvikar ternur og dølskar likkur skjóta seg eftir einum morgunbita, meðan vit kryvja,« sigur Kári Svensson, sum hevur ateliér á Velbastað Samrøða Birgir Kruse Við Hestfirði í brøttum bakborði, snúgvi eg inn undir Borgarháls á Velbastað. Í skýmingini, eitt kvink til vinstru, hómast Koltur, balstýrna oyggin, ið Ingálvur tamdi og setti á løriftið. Koyri fram við nýbygdu húsunum, har dreingirnir spæla bólt í innigyrdum túni, so hann ikki endar á streymasjógvi og hvørvir eins og Magnus á sinni. Miðskeiðs í røðini finni eg tey. Húsini hjá Kára Svensson, har hann í ovara enda hevu