Birk

Birgir sløkkir sjónvarp undir kønari leiðslu á brandskeiði í Havn, mynd Gundur Mortensen. Niðriundir: en røst fra graven, gomul útvarpslurt hjá Tema Radio í Havn, mynd Birgir Kruse Tíðindagrein, Jan Lamhauge, Dimmalætting 31. januar 2008: Eitt alment kringvarp er ein tann týdningarmiklasti mentanarberin í einum samfelagi og ein fortreyt fyri modernaða vitanarsamfelagnum. Men um føroyska almenna kringvarpið – KvF - í núverandi skapi hevur nakað grundarlag, er nógv meira ivasamt. Gamli stovnurin hevur ikki megnað at endurnýggja seg, kappingin á miðlamarknaðinm er nógv harðnað, og hartil líðir stovnurin harðliga undir vánarligari politiskari leiðslu. - Munurin, almenna útvarpið í dag hevur, er andlátini, sigur Birgir Kruse við einum smíli. - Hetta er sjálvandi mín lummafilosofi, men um tað ikki var fyri andlátini, dugi eg ikki heilt at síggja, hví fólk skuldu skift frá tíðindunum á Rás 2 kl. 12.00 yvir á tíðindini á ÚF kl. 12.20. Talan er um næstan somu tíðindi, sigur Birgir Kruse. Komand

Birgir Kruse við “Sticky Fingers” hjá Rolling Stones í hondini. Tænarin tók myndina á samnevndu matstovuni hjá bassleikaranum Bill Wyman í London. Úr: Formæli “Fjølmiðlar” (Føroya Skúlabókagrunnur 2008): Tað, ið vit lesa, hoyra og síggja í fjølmiðlunum er tíðarbundið. Rolling Stones spurdu í 1966: “Who wants yesterday’s papers?” og skundaðu sær longu í sama sangi at svara: “Nobody in the world!” Hyggja vit nærri at hesum einfalda sangi, sum var hin fyrsti, Mick Jagger yrkti, so varnast vit nakað, ið var alment viðkomandi tá, eins og nú. Tað er staðfestingin av, at vit liva í einum støðugt skiftandi heimi: “I’m living a life of constant change/Every day means a turn of the page.” Hetta eru korini, fjølmiðlarnir liva undir, og hetta eru korini, vit sum brúkarar mugu læra okkum, skulu vit skilja miðlarnar. Hvør dagur er eitt nýskrivað blað. Og dagin eftir blaða vit upp á eina nýggja síðu. Uttan at fáa Sticky Fingers ella feittutar pedagogfingrar, sum eg plagi at kalla tað, tá tilfarið ver

Úr: “Hvør av øðrum liva má” bls. 23 í “Fjølmiðlar” (Føroya Skúlabókagrunnur 2008): Týska Elisabeth Noelle-Neumann (f.1916) setti í sjeytiárunum fram ástøði um tagnarmeldurin í miðlunum. Ástøði lýsti hon í bókini “Die Schweigespirale” í 1980. Hvørt vikuskifti hevur Sosialurin ein teig, ið kallast ”Klumman”. Ein klumma er ein fastur teigur, har kend fólk skriva um ávís evni. Dimmalætting hevur teigin ”Hinvegin”. Hin 18. juni er yvirskriftin í hesum teigi: ”Eg arbeiði eisini”. Blaðfólkið ilskast inn á føroyingin, ið ikki er so tíðindafróður. Klumman byrjar soleiðis: Vit føroyingar eru eitt løgið fólkaslag. Vit vilja fegin hava umtalu, tá hon er góð, men er hon minni góð, skal eingin siga nakað. Tá gerast vit ofta varin, afturlatin og onkuntíð beinleiðis tvør (…) Tað er jú eisini tað, eg og mínir starvsfelagar á øðum miðlum gera. Okkara uppgáva er bara at gera tíðindir til føroyingar, úti og heima, og málið er at hava so fjølboytt tíðindi sum møguligt. Tí ringja vit onkuntíð til fólk úti u

Tíðindaskriv Føroya Skúlabókagrunnur 24. januar 2008: Um dagarnar eru send 538 pund av bókum til Sunnyvale í Kalifornia. Tá móttakarin, Google Book Search, pakkar upp, eru 904 ymsar føroyskar skúlabøkur at finna í teim 18 bókakassunum, sum klaksvíkingurin John Sigurd hevur pakkað á Bókamiðsøluni á Sandvíkarhjalla. Tað er Google Book Search, ið hevur heintað bøkurnar í Føroyum og síðani fer at lesa tær inn, so tær síggjast í einum lesieggjandi søluátaki á netinum.Á henda hátt gerst allur heimurin møguligur kundi hjá Føroya stórsta bókaforlagi, Føroya Skúlabókagrunni. Minst 20% av hvørjari bók sæst. Tó verða øll leitorðini virkin, tá leitað verður á Google. Knýtt at øllum bókum er leinkja til Bókamiðsøluna, ið selur bøkurnar. Harafturat er møguleiki at síggja um eitt bókasavn í nánd har tú býrt hevur viðkomandi bók í útláni ella á lesistovu. Tað kann verða hent, um tú lesir føroyskt ella norðurlendskt mál og vilt lána ella keypa bókina ”An introduction to Modern Faroese”, ella um tú vilt

Tíðindagrein, Dimmalætting 23. januar 2008: Nú skulu føroyskir skúlanæmingar og onnur finna kvalifiseraðan tekst, tá tey sláa orð upp á Google. Hetta er høvuðsendamálið, nú bøkur hjá Føroya Skúlabókagrunni verða at finna á Google Book Search. Smáar túsund bøkur, sum skulu skannast hjá Google Book Search, verða í løtuni pakkaðar og sendar av landinum. Hetta er liður í samstarvi, sum byrjaði í Frankfurt í 2006, tá fundur var við leiðsluna í Google Book Search. Birgir Kruse, ritstjóri á Føroya Skúlabókagrunni, bleiv samstarvsfólk hjá Føroya Skúlabókagrunni í samstarvi við ein norðmann, sum samskipar samstarvsavtalur fyri Google Book Search. Treyt er, at í minsta lagi 20 prosent av hvørjari bók skulu síggjast á netinum, men tekstirnir kunnu hvørki printaast ella margfaldast. Øll leitiorð í bókini eru at finna á Google. Tað vil við øðrum orðum siga, at tá leitað verður eftir onkrum orði í einari av bókunum, verður víst á viðkomandi bók, forlag og so framvegis. Eisini ber til at keypa bøkurn

Tíðindagrein, Sosialurin 6. desember 2007: Filmurin Gylta Kumpassin , sum verður frumsýndur í Føroyum í morgin, verður lagdur undir at verða ein grov manipulatión av børnum og ungum. - Hetta minnir mest um heilavask, og børnini verða leidd aftur í reinan heiðinskap, sigur kunningarleiðarin hjá katólsku kirkjuni í Danmark. Føroyskur serfrøðingur í talgildum samskifti heldur, at børn hava góð filtur til at hyggja eftir filmum og at spæla telduspøl, sum kunnu tykjast ógvuslig. Tað eru ikki smávegis ákærur, sum í hesum døgum regna niður yvir stórfilmin The Golden Compass, ið verður frumsýndur kring allan heimin í morgin. Teologar uttanlands hølva filmin av, tí hann skal verða manipulerandi og hava til endamáls at undirgrava kristindómin við stórslignum undirhaldi, sum børnini og tey ungu eru verjuleys ímóti. Ein av teimum, sum finnist harðliga at filminum, er Iben Tranholm, teologur og kunningarleiðari hjá katólsku kirkjuni í Danmark. - Gylta Kumpassin er ein filmur í eini røð av filmum,

Ummæli, Sosialurin 23. november 2007: “ Sangir eru eitt slag av samrøðu, ið setir tankar í gongd um okkum sjálvi,” sigur Uni Arge í samrøðu við Sosialin, nú fyrsta fløga hansara við tólv popp- og fólkasangum kemur út. “Tá man ger sovorið úr egnum barmi, leggur mann seg opnan og verður sárbærur. Men tað gerð tað bæði ræðandi og spennnandi, at vága eitt petti av sær sjálvum.” Uni hevur eina góða og klára sangrødd, ið ótilgjørd andar av nærveru. Tað er mín fyrsta kensla tá eg hoyri Mitt í sjónum, sum er fyrsta fløguútgávan hjá Una Arge. Sjálvur hevur hann gjørt allar tólv sangirnar, bæði orð og løg. Og hetta er ein sangfløga burturav. Sangir í tí vanliga týdninginum, vit kenna úr Grønu sangbók. Beint fram og uttan nakran háva. Fragd fyri oyrað Fyrsti sangur súkklar avstað, sum var hetta ein Grand Prix kapping, har Uni er dygst í hølunum á Søren Poppe og teimum í Rollo & King. Eitt bland av frískum country og føroyskum spælimanstónleiki á hásumri. Fylgispælið er fangandi og hvør smálu

Fjølmiðlaumrøða 62 Norður, Útvarp Føroya 22. november. 2007: Fleiri av okkara miðlum hava fylt runt í ár: Dimma 130, Sosialurin 80, Útvarpið 50 og Sjónvarpið hálvt so gamalt. Eg fari at hefta meg við henda yngsta miðilinum og dømi um brúkarasjónarmið í Degi & Viku. Vit bakka eina viku. Søgan um bústovnin í Børkugøtu í Havn er ”uppfunnin” í Degi & Viku, sum reisir málið um eini niðurslitin og vandamikil hús. Arbeiðsfólk, brúkaraumboð og evsti myndugleikin verða tikin við. Í næsta parti skriva Javni og foreldur kæru til Brunaumsjónina. Fríggjakvøldið veit redaksjónin at siga at nú verður bústovnurin umvældur. Tí sama seinrapart hevur landstyrismaðurin funnið eina millión. Í einum landi uttan brúkaravernd, er Dagur & Vika besta umboð, vit hava. At reisa eitt mál, fylgja tí og loysa tað, er ynskistøðan hjá einum miðili, ið tekur tankan um fjórða statsvaldið í álvara. Samstundis sum hetta skapar rótfesti í fólkinum, er hetta gott myndavarp, har myndirnar eru sigandi og víðka um

Úr: Teknarin og vinurin Ólavur, Eli Smith ritstj., november 2007, bls. 188: Fyrstu ferð, eg var í Århus, var saman við Ólavi. Tað mundi vera í 1977. Vit vitjaðu klaksvíkingar og ótu í kantinuni, ið seinni bleiv kend, tá ein studentur skeyt frá hond og tók seg sjálvan av døgum. Einki vistu vit tá. Hvørki um morð ella journalistikk. Henda frávera av dramatikki hugtók meg altíð við Ólavi. Hann hvíldi í sær sjálvum og hevði ikki tørv á at skapa dramatikk uttan um seg, hóast meiningarnar vóru har, djúpar og markantar. Sum Streymoyarsyllin, ið sæst best, har eingin kemur og fæst búgva. Vit lurtaðu eftir tónleiki á plátu, djúpasta basssangaranum hjá Elvisi og monumentalu Imperials, og vóru til konsert við Andrae Crouch, sum spældi so hart, at vit mundu fingið heilaskjálvta. Men altíð vóru linjurnar har, basslinjurnar, sum millum svarta og hvíta hevd rukku úr Memphis, um Abbey Road og heim til Føroya. Í hesum listarliga lendi var Ólavur hin besti at fylgjast við. Stevfastur og vitandi um linju

FJØLMIÐLAR Edmund Jacobsen: Konsolidering er mantra beint nú innan føroyskt vinnulív. Eisini innan føroyska fjølmiðlaheimin, har rákið heilt týðiliga gongur mótvegis størri eindum. Almennu fjølmiðlarnir vóru fyrstir - ÚF og SvF løgdu saman til Kringvarpið. Og seinastu mánaðirnar hava fýra privatar fyritøkur gjørt tað sama. Fyrst yvirtók Vinnuvitan Vikublaðið, og síðani komu boðini um, at Sosialurin hevði keypt Rás 2. AGRESSIV KAPPING Veiðan eftir stórrakstrarfyrimunum fer uttan iva at hava við sær betri gagnnýtan av starvsfólki og framleiðslutólum innan føroyska fjølmiðlaheimin. Men bæði lurtarar, og ikki minst lýsarar, fara eisini at merkja broyttu ognarumstøðurnar. Og broytingarnar verða neyvan bert jaligar, heldur Birgir Kruse, ritstjóri og royndur fjølmiðlamaður, ið herfyri gav út skúlabókina “Fjølmiðlar” umvegis Føroya Skúlabókagrunn. - Vit kunnu bera ótta fyri, at størri eindir fara at binda lýsarar til alt færri fjølmiðlar við at nýta avsláttur, har lýsarin fær fyrimun, um hann

Ummæli, Dimmalætting 26. september 2007: Føroya Skúlabókagrunnurin hevur givið út bókina ”Fjølmiðlar”, sum Birgir Kruse hevur skrivað og lagt til rættis. Í formælinum upplýsir hann, at bókin er bygd á bókina ”Samfelagsfrøði 1. Tú og samfelagið”, sum Petur Ove Petersen skrivaði, og Skúlabókagrunnurin gav út fyri 11 árum síðani, og hevur hann í við bókini tikið støðið úr kapitlinum um fjølmiðlar. Bókin er ætlað sum tilfar hjá elstu næmingunum í fólkaskúlanum og hjá teimum, sum ganga á miðnámsskúlum. At fjølmiðlar hava stóran týdning í einum samfelag, ikki bara heima í dunnuhylinum, men allan knøttin runt, gevur bókin tí lesandi eina fatan av. Eisini hvussu neyðugt tað er at verja talu- og skrivifrælsi, sum als ikki er ein sjálvfylgja nógva staðni. Undirdíkt í tilfari Men einki stendur í bókini ”Fjølmiðlar” um, at hetta við talu- og skrivifrælsinum ikki merkir tað sama sum, at bløð og loftmiðlar er bundin í hvørjum einstøkum føri at taka alt innsent tilfar við í sínum blaðútgávum ella sen

Tíðindi www.fsg.fo 14. september 2007: Mynd: Kjakið varð lívligt, tá tey 35 starvsfólkini á Vinnuvitan, Vikublaðnum og Bil.fo savnaðust á Hotel Eiði at kjakast um føroyskar fjølmiðlar. Fyrilestrahaldari var Birgir Kruse, sum hevur skrivað bókina Fjølmiðlar. Ein privatur vinnukundi varð hin fyrsti at keypa eitt flokssett av skúlabókini Fjølmiðlar , sum Føroya Skúlabókagrunnur gevur út at brúka í lærugreinini samfelagsfrøði. Tað hendi í farnu viku, tá 35 fólk frá fyritøkunu Vinnuvitan hildu fakligt skeið og vildu kunna seg við føroyskar fjølmiðlar. Høvundar ella ritstjórar halda vanliga fyrilestur um aktuellar bøkur og tilfar, sum forlagið gevur út. Høvundurin at bøkini var tí boðsendur at halda fyrilestur. Fjølmiðlar er skúlabók, ið viðger dagsins miðlar og við dømum lýsir tann týdning, miðlarnir hava í okkara gerandisdegi. Ikki síðani hagfrøðiliga Árbókin kom út, hava privatir kundar keypt bøkur hjá Føroya Skúlabókagrunni. Vanligt er, at kommunurnar, ið eisini eiga skúlabygningarnar

Regin Ellingsgaard á básinum hjá FirstClass á Bett Show í London 2007 (Mynd: Birgir Kruse) Nýtt skúlaár er byrjað við nýggjum avbjóðingum fyri bæði næmingar og lærarar. Hvørt skúlaár er nýggj tøkni, ið krevur nýggjar førleikar. Nógv bendir á at Føroyar eru millum tey samfeløg, har flest teldur og talgild amboð eru í hvørjum húski, ið telja børn og ung í skúlalduri. - Hvussu møtir skúlin hesum veruleika? Føroya Skúlabókagrunnur hevur í sambandi við verkætlanina Snar viðgjørt gongdina frá prentaðu bókini til talgild skjøl, ið eru opin hjá øllum at brúka. Í hesum sambandi er leiðarin á KT-deplinum, Regin Ellingsgaard, biðin um eina støðumynd. Spurdur, um lærarar eru nóg væl fyri í kunningartøkni í fólkaskúlanum í dag, sigur Regin, at nakrir fáir eru nóg væl fyri. - Men flestu eru tað ikki, og tíverri eru summir eiðasørir, so eiðasørir, at eg ikki hevði mælt til, at teir fingu starv í einum nýmótans skúla. - Umráðandi er, at skúlanevnd, leiðsla og lærarar, hava eina ætlan um, hvussu teldu

Liner notes, fløguhúsi Jens Lisberg "Hope" (Tutl 2007): Hvør minnist ikki kvøðuljómarnar við støðugu ynskjunum at hoyra Eg sjólívið valdi, Heimlongsul til Tvøroyri og Oyggjalandi í sól? Sangir, ið sungu seg inn í føroysku sálina ein sunnudag, meðan bilurin varð vaskaður og mamma bakaði kaku í køkini og pabba var til skips. Soleiðis var lívið á bygd, og er tað ivaleyst enn. Hetta eru sangir, ið allýsa dagin og vegin. Bólkurin Sputnik átti allar slagararnar. Teir byrjaðu at spæla í 1975 og góvust endaliga í 1991. Jens Lisberg, ið var forsangari, helt áfram við ymsum tónleikarum. Ikki færri enn 80 sangir stava frá hesi tíðini, allir á kassettubandi. Teirra millum er slagarin Vilt tú meg elska. Í 1991 møttust Jens og Jákup Zachariassen. Orsøkin var útgavan One day at a time, sum var eitt kasettuband til frama fyri Skandinavisku Barnamissiónina. Síðani hesa útgávu hevur Jens nýtt navnið Jens og Vinmenn. Ein teirra er Jens Johannesen á Tvøroyri. ”Vit spældu til veitslur og dans. Me

Føðingardagsheilsan, Ole Wich Dimmalætting 20. juni 2007: Billedtekst: Den unge håbefulde Birgir fra Eiði under en lydoptagelse i den hjemlige å - Birgir som storsmilende formand for Filmsfelagið i den muntre tid, da vi færdes hjemmevant i filmbranchen. Her i filmoperatørrum i Sjónleikahúsið sammen med undertegnede, med Gary Cooper i baggrunden - Birgir under en fremlægning af Føroya Skúlabókagrunnurs undervisningsportalplaner - Ordekvilibristen Birgir under afprøvning af folkets talerstol foran Føroya Løgting Myndir: Bjarne Pettersen, Thomas Johannesen, Ole Wich Jeg er én gang oplevet at blive headhuntet. Engang midt i firserne blev jeg passet op af en bred og munter mand nede i midtbyen og blev opfordret til at at stille op til bestyrelsen i det daværende Filmsfelag. Det var Birgir Kruse. Han var ude og rekruttere til sin udvalgte officerskare, den gruppe, der under hans kommando de følgende år lancerede kvalitetsfilm for hungrende færøske filmfreaks. Birgir lagde linien, skabte og

Føðingardagsheilsan í "Tres bien" Kristian Blak 60 ár (Tutl 2007): Við nývunnum koyrikorti og realprógvi av Oyrarbakka fór eg til Havnar í skrivstovulæru. Lærumeistari í Málingahandlinum úti við Landavegin var Áki, sum eisini hevði áhuga í tónleiki og tøkni. Á skrivstovuni hevði hann bundið ein Philips kasettuspælara til samtaluanleggið. Millum kasettubondini, ið kundu koyrast í eina slisku og renna runt, sum vóru vit á útróðuri, vóru The Shadows. Skjótt samdust vit báðir um, at hetta var tónleikur til fólkið. Hetta heita summarið í 1975 kendu øll í Málingahandlinum snøggu riffini hjá Hank B. Marvin. Hoydalar í stereo At venda pappírsrúgvum og skriva “bókað” annanhvønn dag gjørdist ov turrisligt. Ringdi niðan í Hoydalar og spurdi, um pláss var. Jú, har var pláss. Og mín sann um ikki Elin og Ásmundur vóru so beinasom at finna mær – og steroanlegginum – rúm á kostdeildini. Tá eg flutti úr tronga kamarinum hjá Gustavi á Sundi og niðan í høgu hallirnar í Hoydølum, var eg millum

Birgir Kruse, fjølmiðlaummælari, 62 Norður 8. mars 2007 Menn tingast og kvinnur keglast. Hørð tíðindi móti mjúkum virðum. Og skuldi tað hent, at vit ivast, so minna miðlarnir okkum á hesar høpisleysu pástandir. Men glottar eru. Dimma byrjaði mánaðin við eini framúr grein um 8. mars í nýskapandi kvinnuteignum Bloggan. Men samstundis skuffaði mannligi tíðindaleiðarin í Útvarpinum fleiri ferðir við skjødisleysum upplesturi, flutti ungdómshúsauppreisturin í Keypmannahavn í ein annan býling og navngav fiskimálaráðharran Kallsoy. Tað er líkasum ein onnur slekt. So respektleysum upplesara er óbehagiligt at lurta eftir. At ein hard core feministur, og ikki Carli, vann norðurlendsku bókmentavirðislønina, var ein skjótur vinkul hjá bæði Vikublaðnum og Portalinum. Gamaní lættkeypt, men spennandi, tá útlendsk tíðindi fáa ein heimligan vinkul og gerast okkara, hóast Carli í hesum føri var ein ikki-søga. ”15 minutes of fame” varð nevnt í SvF kjakinum mánakvøldið. Vendingina eigur Andy Warhol, ein mi

Fría skúlaorðið: Sosialurin 7. februar 2007: Birgir Kruse, ritsjóri á Føroya Skúlabókagrunni: Hvat fekst tú sum heild burtur úr orðaskiftinum ? Eg fekk nógv burturúr framløgunum hjá Andriasi Petersen, Heidi Petersen og Bill Justinussen. Greitt og visjonért. Tey høvdu ítøkiligar niðurstøður, ið bendu á, at flokkarnir høvdu viðgjørt málið væl og virðiliga. Eg hefti meg serliga við orðini hjá Andriasi, um at fremstu samfeløgini altíð eru tey, ið hava bestu útbúgvingarnar. Staðfesting hansara, at ”tað eru bara positivar samfelagskorrelatiónir til útbúgving” vóru helst bestu orðini, søgd á tingi. Heidi, ið var samd við Andriasi, viðgjørdi eisini móðurmálið sum meginnervalagið í læruverkinum. Eftir hetta var serliga gott at hoyra Lisbeth Petersen úr Sambandsflokkinum viðmerkja, at í skúlanum skuldi føroyskt lærast ”væl og virðiliga”. Av áhoyraraplássunum stóð samgongan BCE eina løtu bjørt á nethinnuni. Hvussu metir tú útlitini vera fyri, at umstøðurnar í fólkaskúlanum fara at batna? Landstý

Árni Dahl, formaður í Skúlabókanevndini og Niels Petersen, ritstjóri í Føroya Skúlabókagrunni á heimsins stórstu bókamessu í Frankfurt. Á niðaru myndini er Jens Redmer, stjóri í Google Book Search (Myndir: Birgir Kruse) Føroya Skúlabókagrunnur er vorðin "partnari" hjá Google Book Search. Tað merkir, at Grunnurin kann gera føroyskar bøkur atkomuligar hjá øllum, ið hava teldu og netsamband. - Eins og tá vit prenta, verður tó einki givið út og lagt fyri almenningin, innan rættindini eru í lagi og full semja er um ætlanina, men nú er møguleikin her og restin er upp til okkum, sigur Helena Dam á Neystabø, leiðari á Føroya Skúlabókagrunni. Leingi hevur verið fílst á, at føroyskir næmingar finna ikki heimligt tilfar tá teir leita á Google og netinum yvirhøvur. - Mítt meginstavnhald er, at allur føroyskur skúlaungdómur skal kunna finna sín egna heim og høvuðsheimildir viðvíkjandi umheiminum á góðum føroyskum máli á alnetinum, segði Árni Dahl, tá Jógvan á Lakjuni landstýrismaður hevð

Birgir á máttuni í Frankfurt 2006, har India er heiðursgestur (Mynd: Niels Petersen) Á hvørjum ári er bókamessa í Frankfurt. Messan, sum er í oktober, er heimsins stórsta. Her hittast bókahandlarar, forløg, høvundar, teknarar og prentarar. Sum ritsjóri á Føroya Skúlabókagrunni stóð mær í boði at luttaka í 2006. Tað var nýtt og spennandi. Sum starvsfelagin Niels Petersen plagar at siga: "Var tað ikki fyri Frankfurt, so hevði mangan verið møðisligt at arbeitt við skúlabókum!" Rætt hevur hann. Bókamessan í Frankfurt er ein íblástur av teim sjáldsamu. Kanska serliga hjá smáum forløgum.