Birk

Noomi Rapace, ovast, hevur leiklutin sum Lisbeth Salander. Innan filmurin varð frumsýndur í Havnar Bio hevði Jógvan Isaksen fyrilestur um krimifilm og samanbar Firenze í renneseansuni við Føroyar. Í báðum førum er fólkatalið 50.000. Hugtakandi samanbering. Ytst til høgru liggur gerðabókin hjá Filmslistafelagnum, skrivað í Havnar Bio 3. oktober 1962 (Myndir: Nordisk Film og Birgir Kruse) Svenski rithøvundurin Jan Guillou hevur givið filminum Menn, ið hata kvinnur best hugsandi reklamu. Svenska skrivimaskinan Guillou sigur, at Lisbeth Salander er einki annað enn ein Pippi . Á henda hátt vil hann niðurgerða starvsfelagan Stieg Larsson og alla hansara skriving. Í meðan er Larsson farin úr tíðini, sum sviar so poetiskt siga. Farin úr tíðini. Men tað er tvørturímóti. Meðan Guillou hevur eina negativa fatan av Pippi, so eru øll, ið eg kenni av eini aðrari áskoðan. Tey - eg teljist sjálvur millum hesi - halda at Pippi er ein sterkur og positivur persónur. Egin, gamaní, men við einum persónli

Bretski filmurin á hindi máli Slumdog Millionaire hevur vunnið tað, ið vinnast kann á øllum heimsins filmsstevnum. Gjáramorgunin, okkara tíð, ruddaði hann borðið hjá Oskari og teimum í Hollywood. Tá filmar verða tilnevndir Oscarvirðisløn skulu fleiri túsund fólk hava avrit av filminum at síggja. Screeners , tey rópa. Soleiðis koma flestu nýggju filmar beint á svarta marknaðin og gerast kjakevni. Hetta er bæði gott og ringt, tí upphavsrætturin verður ikki virdur, men hinvegin er hetta frálíkt fyri fólk sum hava áhuga fyri filmi, men búgva soleiðis fyri at tey ikki síggja tílíkan film. Hvussu er og ikki, mánakvøldið, samstundis sum Oscartíðindini fóru um allan heim, sá eg filmin Slumdog Millionaire . Og eg undrist sáran. Søgan er um ein ungan drong í Mombai, sum vinnur í spurnarkappingini Hvør vil verða miljóningur. Korrupta løgreglan tekur dreingin, tí prógv sigast verða fyri, at hann skal hava snýtt í kappingini. Og kanska hevur verturin eisini snýtt. Og kanska hevur hann, verturin,

Grýlur vitja í Tórsbyrgi føstulávintsmánakvøld (Myndir: Birgir Kruse) Fyrstu grýlurnar komu um nátturatíð í kvøld. Tær itu Ebba Suffía og Katrina og síggjast ovast. Síðani gjørdust tær ett vet eldri og kanska meiri sofistikeraðar, bæðu úlvungar og geisha-diddur. So er spurningurin, hvat tag , leitorð, eg skal hefta at einum stubba um grýlur í føstu. Sum sæst niðanfyri, valdi eg mentan .

Kórið úr Kommunuskúlanum sang best kenda og best umtókta brotið 'Another brick in the Wall' (part II). Íslendsku tónleikararnir hyggja væl nøgdir eftir kórinum, meðan Sámal Petersen, ið leikti fyrstu vionlin, hevur proppar í oyrunum. Niðast heilsast hann og dirigenturin Bernharður Wilkinson (Myndir: Birgir Kruse) Tað var ein uppliving av teim sjáldsamu, tá Norðurlandahúsið lat upp fyri The Wall um vikuskiftið. Leygardagin klokkan 16:00 sat eg ájavnt við mixipultin, so ljóðblandið skuldi verið tað strategiskt best hugsandi í allari høllini. Tó, í løtum kundi eg hugsað mær munin størri fyllu í ljóðinum, serliga tá skúlakórið fyrru ferðina kom á pallin. Tá var lóðmyndin ov spinkul. Seinnu ferðina tey sungu var betri fylla í ljóðinum og helst nakað harðari frá eisini. Hinvegin var dynamikkurin frá mikrofonstyrktu violinunum fantastiskur. Og so at síggja beint á hin villa bogan hjá Boga Lutzen, ið gekk upp og niður og streyk uppá tað harðasta - tað var fantastiskt at síggja, men eis

Ein 15 ára gomul T-shirt sigur frá at Pink Floyd eru farnir á konsertferð kring allan heimin. Tað var í 1994. Yours truly, framman og aftan, 15 ár seinni. Myndin av Pink Floyd er úr LP plátuni 'Meddle' frá 1971. Ein góður tittul er 'A Pillow of Winds'. Stóra myndin vísir hví aldrandi rokkarar sakna plátuhúsar. Í dag eri eg farin í eina 15 ára gamla T-shirt. Fann hana á loftinum og mintist tá Jákup Eyðun, Heri og eg vóru við Smyrli í Aberdeen og keyptu fløgur. Tað vóru dagar. Og tá vóru eisini sambond við umheimin. Sambond, sum í dag eru burtur. Og so vóru sendingar sum Náttarravnar og Burtur á Heiði og kanska eisini Kuffertið , ein ferðandi tónleikasedning og Undir Norðstjørnuni við nýggjum rútmiskum tónleiki á norðurlendskum móðurmáli. Gomlu T-shirt'ina eri eg farin í, tí at í dag fari eg at lurta eftir The Wall. Á heimasíðuni hjá Tórshavnar kommunu heilsar borgarstjórin í Havn øllum áhoyrarum m.a. við hesum orðum: Við greiðum útsøgnum setir tónleikaverkið spu

Fýra myndir úr Skeivapakkhúsi í dag. Ovast útsýnið yvir vágna, síðani trappuuppgongdin, sýnið út í eitt av skeivu rúmunum og niðast er ovastaloftið við talju yvir lemminum, sum er 13 metrar yvir kjallaragólvinum. (Myndir: Birgir Kruse) Í dag var eg ein túr í Skeivapakkhúsi. Húsini, sum uttan tekning eru bygd á eitt trapetzskapað grundstykkið, eru ein sonn perla - mitt í Havn. Útsýnið er óbetaliligt, sum sæst á ovastu myndini. Rúmini eru mong, stór og deiliga vinsk. Av gólvinum á ovasta loftinum eru 13 metrar niður gjøgnum lemmin, sum enn sæst til vinstru í niðastu myndini. Á hesum hæddum kundu spælimenninir hildið til. Her kundi eitt framsýningarhøli til skeiva list verið skipað, ein café ella bara eitt sjóvinnusavn í maritimum umhvørvi. Bygningurin rópar eftir hugskotum. Men eingin tykist hoyra. Gangið ein túr í Skeivapakkhúsi! Húsini eru ein dýrgripur, ið andar av søgu og møguleikum. Hann eigur at koma almenninginum til gleði og gagns. Nokkso skjótt.

Múrar í Havn avmyndaðir í viku 7, 2009 (Myndir: Birgir Kruse) Nú so nógv verður tosað um The Wall er stuttligt at finna múrar, veggir og lagaðar garðar í miðbýnum í Havn. Teir eru ikki so fáir, múrarnir í Havn. Summir heilt vakrir, aðrir meira forvitnisligir. Í vikuni fangaði myndatólið hesar múrar, frá pisshúsinum á Vaglinum, framvið Boysensgarði, Amtmansgarðinum og út á Skansan.

Kioskin hjá Astu í morgunljósi á veturi, útsýnið niðan á Vaglið og Havnar kirkja sæð av Boysensgarði (Myndir: Birgir Kruse) Fyri fyrstu ferð í langa tíð er skil á veðrinum. Í ein tíma ella so, kanst tú fegnast um liggjandi veðrið, tí tað er støðugt og til ber at tosa um tað við nýtiligum orðum, sum onnur enn veðurfrøðingar skilja. Tú kanst eygleiða og gera eina meting av veðrinum, júst so sum tað er og meðan tað er. Tað er sjáldsamt. Tí tók eg hesar myndirnar á Vaglinum í dag, frá kioskini hjá Astu og framvið Boysensgarði, har Perlan stóð.

Sámiska flaggið í Tinganesi í dag (myndir: Birgir Kruse) Í dag er sámiskur tjóðardagur. Síðani 1992 eru sámar samdir um henda dagin. Men semja hevur ikki altíð verið um júst hetta flaggið. Í 80’unum tá sámiskir rithøvundar og bókavørðar vóru á ráðstevnu í Føroyum, seymaðu tey eitt nýtt tjóðarflagg. Marianna Debes Dahl, sum um hetta mundi var við í nevndini í Filmsfelagnum, vísti mær flaggið. Hetta var kollveltingarkrút. Flaggið var eins nýtt og hatta orðið – kollveltingarkrút. Síðani er so mangt hent. Sámar eru vorðnir samdir um hetta vakra bláa flaggið, ið sýnir sólina, sum er faðir at øllum og knýtir jørð og himmal í eina æviga ringrás. Ein annar flaggstubbi úr søguni hjá Filmsfelagnum var í 1987, tá vit vóru vertir fyri norðurlendskari filmsstevnu og Nils Gaup var heiðursgestur við filminum ‘Vegvísin’. Filmurin, sum varð í uppskoti at fáa Oscarvirðisløn, bygdi á elligamla sámiska søgn. Tí var eitt full size sámiskt flagg bílagt úr Kautokeino. Flaggið kom, men vit sluppu ikki at brú

Maður skal hvessa sær vápn, stendur á slipsinum, ið liggur oman yvir fløguna við Bruce Springsteen. Hansara vápn eru orðini. Ikki tónleikurin (Mynd: Birgir Kruse) Í sjáldsama góðveðrinum koyrdi eg ein biltúr eftir ringvegnum. Í lágu sunnudagssólini, uttan kvøðuljómar, rendi eg Springsteen í spælaran og setti á for. Enn sum áður er Bruce Springsteen bestur í bili. Allar bestur, tá bakspegilin sýnir heimrustina, bygdina og alt tað kenda, sum hvørvur, meðan revolterandi fóturin traðkar á spitaran. I’m pulling out of here. Og so hendir tað. A blackness then the light of a million stars As you slip into in my car The evening sky strikes sparks Hon kemur inn í bilin og saman koyra vit avstað, rýmingar í setandi sól. Bygdin far fingurin og fjarar burtur í bakspegilinum. You and me on the road, baby. Meginskaldið á plátu, Bruce Springsteen, rør aftur á Born To Run (1975) har hann í sanginum Thunder Road sigur All the redemption I can offer, girl, is beneath this dirty hood With a chance to

Working on a Dream er heitið á nýggju fløguni hjá Bruce Springsteen. Svenski bloggarin Ingemar hevur fingið fatur á einum eintaki og ummælir hana í dag Svenski bloggarin Ingemar Göransson (58) ummælir longu í dag nýggju fløguna hjá Bruce Springsteen 'Working on a Dream'. Helst er hetta fyrsta ummælið, tí fløgan kemur ikki á marknaðin fyrr enn í næstu viku, mánadagin 26. januar. Havi ikki sæð hana í Føroyum enn, men heitislagið er at hoyra í Útvarpinum. Her er ummælið hjá Ingemar: Bruce Springsteens "Waiting For a Dream" sedan länge förväntade platta finns äntligen ute. Tidigt, i vart fall, om man förbokat den på Ginza för då kom den redan idag (23 januari) istället för det av Columbia bestämda 26 januari så det är mycket möjligt att det här är den första recensionen av plattan. Mina förväntningar var högt ställda efter de senaste plattorna som Springsteen har släppt. Devils & Dust, Magic och Seeger-session-plattorna har varit riktigt, riktigt bra. Så när den länge

Edward við littekning av myndrondini á gólvinum inni í miðhøllini í skúlanum við Løgmannabreyt. Edward á brúnni í miðhøllini við myndrondini brettari út. Edward á brúnni í stóru høllini mitt í skúlanum (Myndir: Birgir Kruse) Edward Fuglø úr Klaksvík fer at myndprýða størstu bygging nakrantíð í Tórshavnar kommunu. Tað er skúlin við Løgmannabreyt. Týsdagin avmyndaði eg Edward í stóru miðhøllini, har pallur er bygdur inn í veggin og ein stór brúgv sker seg sveimandi gjøgnum rúmið. Edward lýsir listaverkið, sum eina søgu um tann, ið fer út í stóru verð at søkja sær kunnleika og eydnu. Hetta er ein myndrond, ein frisa, sum í støðum er seks metrar høg. Rondin er gjørd úr ymsum tilfari, ið er fest á bróstið í stóru høllini. Fortíð, nútíð og framtíð verða sameind við verum úr fornum søgum og kvæðum, men eisini við antennum og robottum úr Star Wars. Myndrondin sigur søguna um tann, ið lurtar og sær og lærir seg at týða tekin, sigur Edward og heldur fram: - Hetta er eisini søgan um tann, sum he

Dagin eftir Minnisdag Martin Luther Kings er Obamadagur í Tórsbyrgi og kring allan heim. Helst verður onkur av røðum Obamas at hoyra á næstu útgávu av ‘Great Speeches of the 21. Century’, sum sæst til høgru fyri telduna, handan tveir Martin Luther King diskar. Retoriska afturljóðið frá King hoyrist týðuliga í røðunum hansara (Mynd: Birgir Kruse) Setanarrøðan hjá Obama var stevføst og sannførandi sum vant. Kanska meiri miðsøkjandi og pragmatisk, enn aðrar stytri og meiri flammandi røður, sum vit áður hava hoyrt. Kann verða, at Obama í valdystinum hevur valt at víðka um støðið, og ikki einans byggja á Martin Luther King og hansara bíbilskt gylta retorikk, men eisini á landsfaðirin Thomas Payne og tað meiri javnt lættkeypta, sum hann nú veit at amerikanarar vilja hoyra. Bara hann ikki blívur leflandi popputur. Tá verða nógv skuffaði. Tí givið er at Obama hevur skapt eitt nýtt tíðarskeið í amerikanskari hugsan, frá bonaðu handilsgólvunum og út á gøtuna, har tey heimleysu svørtu skutra sær

Súsanna, Katrin, Fríðbjørg og Beinta avmyndaðar á skrivstovuni í dag (Mynd: Birgir Kruse) Í dag vitjaðu tær fimm Súsanna, Fríðbjørg, Margaret, Katrin og Beinta. Tær ganga á Lærara- og pedagogskúlanum á Frælsinum í Havn. Í lærugreinini samskifti skulu tær gera eina verkætlanaruppgávu, sum til endans er ein útvarpssending. Lærarar eru Firouz Gaini, Mikkjal Mikkelsen, Øssur Winthereig, Poul Guttesen og Inger Smærup Sørensen, og Kári Mikkelsen og Eyðun Klakkstein, journalistar, eru vegleiðarar. Í sendingini, sum skal verða liðug fríggjadagin, skulu tær fimm lýsa barnaútvarpið og hvørt tíðin er farin frá hesum slagi av sendingum. Spurningarnir til mín vóru: *Hvat er tað týdningarmiklasta, sum skal til fyri at eitt barnaútvarp veruliga skal fanga barnið? *Hvat eigur ein so avgjørt at halda seg burtur frá, í barnaútvarpi? *Hvørji eru tey klassisku mistøkini, ið verða gjørd í samband við barnasendingar? *Er tíðin ikki farin frá barnaútvarpi, nú børnini hava so nógvar aðrar møguleikar? *Er tað

Yours truly í 3D brillum í Hollywood, august 2008 Heini Gaard spyr í Dimmalætting í dag: Birgir Kruse, Er nakað, tú sært serliga fram til á filmkalendaranum 2009 ? Ja so avgjørt: Menn, ið hata kvinnur – mest lánta bók á býarbókasavninum, har bíðitið er í vikur, hóast fleiri eintøk eru. Samstundis mest selda bók í Norðanlondum, sigst. Eftirsum Býarbókasavnið samstundis fyllir 40 er filmurin settur á 100 ára skránna hjá Tórshavnar kommunu. Og fremsti vitari innan krimisjangruna, okkara egni Jógvan Isaksen, fer at innleiða. Og so fáa vit eitt glas av sjampus. Ein ordilig frumsýning, opin fyri øllum, mitt í Havn. Og so síggi eg fram til filmin Brúðgomminn (Wite Night Wedding) eftir Baltasar Kormákur, sum verður sýndur á íslendsku filmsdøgunum í Havnar Bio 22-26. apríl 2009. Ársins filmur í Íslandi. Og so síggi eg eisini fram til heimildarfilmin um Jóannis Nielsen, sum Katrin Ottarsdóttir ger, hin triðja í røðini um menn úr Havn. Eg vóni, at ein filmklubbi fer at blóma í høvuðsstaðnum, e

Annie Lennox og Bianca Jagger millum bretskar politikarar og aktivistar í London í gjár Undir heitinum ‘Stop The Slaughter in Gaza’ heitir Annie Lennox á stríðandi partaranar at gevast við krígnum og heldur tosa saman. Tiltakið er í 18 bretskum býum. Annie Lennox er kend sangarinna. Hon er úr Aberdeen, vinnuliga vinabýnum hjá Havnini. Í 12 ár var hon gift ísraelska filmsleikstjóranum Uri Fruchtmann. Hartil er hin sosialur aktivistur, ið javnan er frammi og ikki smæðist fyri at siga sína meining. So ein ávísan pondus hevur hon í hesum máli. Lennox er enn eitt dømi um at tað í størri mun verða poppstjørnur, heldur enn politikarar, ið tekna framtíðina. Undan henni hava vit lagt til merkis írsku tónleikararnar Bob Geldorf og Bono, amerikansku filmstjørnuna George Clooney og so eisini meinagóðar kvinnur sum Lady Di og krúnprinsessa Mary. Kulturbloggen, niðast til høgru á hesari síðu, hevur áhugaverda eygbering, ið sampakkar væl við orðini hjá Hans Holm í Kringvarpinum í dag, sí: http://kul

Ovast eru øll í Tórsbyrgi savnað við kyndlum; síðani sæst hvussu fest verður í og hvussu gongan fer avstað; síðani sæst Martin við innbjóðingini, sum er borin í hvørt hús; at enda verður tjóðsangurin sungin og niðasta myndin sýnir Rebekku við bálið (Myndir: Birgir Kruse) Seinasta tíman í gamla árinum savnast fólk í Tórsbyrgi at bera kyndlar, sum Martin Enok Jespersen hevur tilriggað allan dagin. Frá Jógvani Weihe hevur hann fingið eplasekkir úr hessian, sum hann og sonur Erik hava vundið um stokkar, tvey ganga tvey, sum teir siga, og so dyppað alt í dieselolju. Hvørt húsarhaldið í Tórsbyrgi fær so ein kyndil og eftir at fest er í, ganga øll runt økið. Byrjað og endað verður við bálið handan hitamiðstøðina mitt í Tórsbyrgi. Eftir rundferðina verður tjóðsangurin sungin og kyndlarnir verða kastaðir á bálið. So er midnátt og øll ynskja hvør øðrum gott nýggjár við heilsanum, sjampanju og ræstari súpan.

Bestu heimildarfólk á jólum vóru Christoffer Jensen, 66 ár, og Brandon Walters, 11 ár. Hin fyrri, sum Ólavur Rasmussen fekk at fortelja, er úr Klaksvík og hin seinni, sum Baz Luhrmann fekk at fortelja, er úr Avstralia (Myndir: Birgir Kruse og Janie Barrett) Tvær søgur skaraðu framúr á jólum. Heimliga søgan var hon hjá Ólavi Rasmussen um Klaksvíksstríðið eftir kríggið, og útlendska søgan var hon hjá Baz Luhrmann um avstralska upprunafólkið, tíggju ár fyrr. Altso tvær søgur, sum í fortaldari tíð liggja undan og eftir seinna heimsbardaga. Hin fyrra í Kringvarpinum og hin seinna í Havnar Bio. Vit, sum eru so mikið til árs komin og hartil hava blaða so nógv í aldrandi skúlabókum, at vit meta Heðin Brú sum modernaðan, kunnu í báðum førum ivast í søguliga sýninum og søguligu fjarstøðuni. Hvussu nær kann søgan koma? Ella hinvegin, hvussu gomul og fjar skal søgan verða, til tess at fáa viðgerð og skapa kjak í samfelagnum? Og fáa innivist í perspektiverandi lærubókum? Ímeðan gongur tíðin og fólk

Sattelittradio er í hondum, niðri undir sæst eitt uppslag úr Jóladimmuni og niðast Carl Malamud, ið uppfann netradio Millum jólagávurnar í ár var eitt sattelittradio. Set til streym, finn ein tráðleysan beinara, goym støðina og skrúva frá. So kanst tú lurta eftir øllum heimsins útvarpsstøðum. Eisini teim trimum føroysku. Tað var Carl, við tí undarliga eftirnavninum Malamud, ið fyrstu ferð sendi útvarp um internetið. Hann lat teldunørdar hittust einaferð um vikuna at tosa um – ja, teldur. Hetta var í 1993. Árið eftir sendu Rolling Stones eina konsert um internetið við hesi tøkni, sum vit í dag kenna sum netradio . Síðani bleiv vanligt at útvarpsstøðir fóru at senda um netið eisini. Ein tænasta, sum í dag er so útbreidd at hon kann fevna um úrvaldar sjangrur og fastsett tíðarskeið, tá umræður tónleik. Júst til tín smakk. Mest spennandi í so máta er amerikanska Sirius støðin. Men har skalt tú tekna hald fyri at lurta. Sum skilst er útvarpsmiðilin í broyting. Stórari broyting. Frá at verð