Birk

Í morgun varð frágreiðingin um føroysku PISA kanningina í 2015 løgd fram og handað landsstýriskvinnuni í mentamálum, Rigmor Dam, sum sæst til høgru á myndini. Vinstrumegin er Ingi Højsted, sum legði kanningina fram í Mentamálaráðnum fyrrapartin í dag. Ingi, sum er limur í serfrøðingabólkinum, sum gjørdi kanningina, undirvísir lærarum á Professiónsháskúlanum UCC í Keypmannahavn í støddfrøði. Hetta er fjórðu ferð, at Føroyar luttaka í altjóða PISA kanningini, og aftur hesu ferð er framgongd í føroysku úrslitunum, sigur Mentamálaráðið í tíðindaskrivi í dag. - Føroysku næmingarnir klára seg best í støddfrøði, størsta framgongdin er í lesing, og í náttúruvísindum hava vit avbjóðingar. Lítil munur er á gentum og dreingjum í støddfrøði og náttúruvísindum, og flestu føroysku næmingarnir liggja beint niðanfyri miðuna samanborið við miðal í OECD. Tað eru ikki nógvir næmingar í besta bólkinum, og samstundis so flyta alsamt fleiri næmingar seg úr veikasta bólkinum upp í bólk tvey og trý.

Mánadagin 6. februar í 2017 verður Útvarpið trýss ár. Sum sæst á myndini omanfyri, verður undir spyrjandi yvirskriftini Á føroyskum ella donskum í skúlabókini Fjølmiðlar tikið úr skránni henda dag í 1957. Seinni kom Sjónvarpið til, og uppaftur seinni vóru báðir almannamiðlarnir lagdir saman í Kringvarp Føroya. Eingin loyna skal vera, at mær dámar best javngamla varpið, sum tíanverri er drenað av dansktfødda sjónvarpsmiðilinum, so hann, útvarpsparturin í Kringvarpi Føroya, hevur ilt við at fóta sær og skapa eitt lív í dagsins umbroytiliga samfelag. Tí er tað kærkomið, at Rigmor Dam, sum umsitur Kringvarpið, er farin at gera ein nýggjan public service sáttmála , sum skal galda frá 1. januar 2017 til 31. desember 2020. Fyrsti sáttmáli av tílíkum slag kom fram í 2010. Sjálvfylgiligheitirnar Í tílíkum sáttmálum standa sjálvfylgiligheitir, so sum at Kringvarpið skal í størstan mun tryggja, at sendingar og tilfar er óheft av seráhugamálum, er fjølbroytt og margfalt, er viðk

Her eru bløð og tilboð, sum postmaðurin hevur borið í mín postkassa síðan beint undan kommunvalinum 8. november. Nú er tíðin, tá floymurin av lýsingabløðum frá handlum og fyritøkum er størstur. Soleiðis skrivaði Málráðið í einum brævi til mentamálaráðharran eftir aldarskiftið, og nevndi óhepnar avleiðingar, so sum at nú fóru fólk at selja og keypa ammeindlegg . - Tað er bláoygt at halda, at fremmand málnýtsla ikki ávirkar málburðin hjá okkum, segði Málráðið og gjørdi vart við, at føroyskt verður í dag nýtt á flestøllum økjum, og tað er eftir drúgt og áhaldandi arbeiði fyri at fremja støðuna hjá føroyskum, at so er. Tá skjeyt Málráðið upp, at øll hesi útlendsku tilboðsbløð hereftir skuldu verða á føroyskum. Hetta søguliga bræv, undirskrivað av formanninum, Jógvani í Lon Jacobsen 24. januar í 2001 , legði lunnar undir lýsingabløð á føroyskum. Hóast eins hørð mótmæli og tá TV Avisen mátti víkja fyri Degi og Viku í 1984, bar tað væl til at siga viðskiftafólki frá um ammeindlæg á egnum m

Hannah er navnið á dóttirini, sum ikki er meir. Navnið, sum kann stavast báðar vegir, eins og eitt fremmant mál, ið kann skrivast við vinstru og høgru hond samstundis, og savnast á miðjuni, til tess at geva meining, treytað av, at tú dugdi at lata pláss verða eftir til miðsavnandi meiningina. Sama íbygda frásøguhugsan sum í spanska Los amantes del círculo polar (Julio Médem 1998) har vit hoyra um Otto og Ana. Filmurin Arrival (Dennis Villeneuve 2016) byrjar við at undirvísingin í portugisiskum hjá mammuni, dr. Banks (Amy Adams), verður brotin av, tá næmingarnir síggja bráðtíðindi á øllum miðlum um tólv rumdarskip, sum eru lend á úrvaldum støðum, millum annað í Kujaleq kommunu í Grønlandi. Ímeðan verða strofur úr veggjaskriftum og poppsangum havd á lofti. Um einasta amboð í tínum hondum er ein hamari, sum Gretchen Peters syngur um, tá er heimurin einki annað enn ein nagli. Eins og í norska Louder Than Bombs (Joachim Trier 2015) og í amerikanska Tree of Life (Terrence Ma

Norðurlandahúsið skipar aftur í ár fyri  Geytanum , sum verður handaður sunnukvøldið 11. desember kl 19:00. Tá verða nýggir, føroyskir stuttfilmar vístir, og eftir sýningina verður avdúkað, hvør vinnur filmsvirðislønina Geytin , ið er 25.000 kr, sum Tryggingarfelagið letur. Vinnarin fær eisini eyðkendu Geytastandmyndina, ið Astrid Andreasen hevur sniðgivið. Sama kvøld fáa áskoðararnir eisini høvi at velja ein yndisfilm, og vinnarin av Áskoðaravirðislønini fær 15.000 kr, sum Tórshavnar Kommuna letur. Í ár kappast sjey føroyskar stuttfilmar um Geytan og Áskoðaravirðislønina. Teir verða sýndir í hesi røð: Óttafet (Nóllywood) Nattens Stjerner (Atli Brix Kamban) Frávik (Maria G. Tórgarð) Bittersweet (Rói Davidsen) Marra (Hans Kristian Eyðunsson Hansen  og Torfinnur Jákupsson) Ramblers (Hanus Johannessen) Et knæk (Andrias Høgenni) Filmarnir, ið hava vunnið Geytan higartil eru: 2012 Summarnátt (Sakaris Stórá) 2013 Terminal (Dávur Djurhuus) 2014 Skuld (Heiðrikur á He

Við Klaus Munch Haagensen frá Danmarks Statistik og finsku Ulla Agerskov sum ritstjórum, hevur almenna norðurlendska samstarvið, Norðurlandaráðið, givið út bóklingin Nordic Statistics 2016 . Í summum førum síggja vit eisini tøl úr Føroyum, m.a. tær upphæddir, sum verða tiknar av okkara skatti og brúktar til mentan og undirhald, culture and leisure, í almenna rúminum.   Stabbamyndin omanfyri vísur hvussu nógvar evrur verða brúktar til mentan fyri hvønn íbúgva í øllum Norðurlondum og í ES. Føroyar (FO) eru ljósabláar, næstytstar til vinstru, Ísland, sum brúkar flestu pengar uppá hvønn borgara til mentan, er hægsti og sjónligasti reyði stabbin, og lægsti ljósagrái stabbin ytst til høgru er miðalbrúkið til mentan og undirhald fyri hvønn íbúgva í ES. Ein onnur talva vísur gongdina á sama øki við støði í 2006. Tá lógu Føroyar væl fyri, men hava mist takið. Noreg er hægst, tá umræður brúktar skattakrónur til mentan í almenna rúminum, meðan vit kunnu ugga okkum við at ES er á botninum. Døm

Sjálvstøðug føroysk umboðan í Norðurlandaráðnum hevur verið á breddanum alt tað eg minnist. Men aldri hevur nakar løgtingslimur og føroyskt umboð í tveymannasendinevndini verið so greið sum Ruth Vang: - Vi opfatter ikke os selv som et selvstyrende område. Vi er et folk, en nation. Jeg ved ikke hvad vi skal i Nordisk Råd hvis dette er rådets syn på Færøerne, sigur hon. Hóast vit eisini eru sloppin at møta og tosa í Ráðharraráðnum, er almenna norðurlendska samstarvið komið á eitt vegamót. Floksfelagin hjá Ruth Vang á tingi, Hanna Jensen, sum eisini er forkvinna í Mentanarnevndini, sigur, at einki Norðurland er so norðurlendskt sum Føroyar. - Vit liggja á mangan hátt mitt í Norðanlondum, mentanarliga og málsliga. Og júst mentan, søga og mál eru sterkastu orsøkirnar til samstarvið, sigur Hanna á Facebook, og leggur afturat, at vit hava aðrar grannar og aðrar samstarvspartar, sum vit kundu gjørt nógv meira saman við. Hóast hesar møguleikar, hava Norðanlond verið fyrsti umheimur Før

Sum fáur liva vit av orðum, orðabókum og týðingum at flyta heimin inn í okkara mál, serliga úr hundraðlandinum, Danmark, sum er hundrað ferðir størri og sterkari enn vit. Tað síggja vit í tí veruleika, at orðið danskt  oftari og oftari verður rættað til útlendskt, so tætt er hundraðlandið at okkara smámáli. Tað myndar alt, sum útlendskt er. Samstundis liva vit í einum maskulinum málbrúki. Fáur er fyrsta orðið eg skrivaði omanfyri. Eg kundi eins væl sagt fá . Men eg vil ikki fjala maskulina veruleikin í føroyska málinum. Og so kemur mítt uppskot um fyrsta av ársins føroysku orðum, ið hava myndað tveytúsundogsekstan. Tað er sosialir . Kallkyn í fleirtali og fyrri partur av orðasamansetingini sosialir miðlar . Tað er mítt uppskot um ársins orð - sosialir . Ikki bara tí tað er kallkyn, men tí at orðið sosialir er staðið upp av nýggjum, oftast í mótsettari merking, tá vit tosa um lítið sosialar miðlar, atferð og gerðir, har alt er í einingi heldur enn í felag. Og so er tað eisini tað m