Birk

Á poetiskan hátt lýsir Sakaris Stórá arbeiðarastættina á bygd í Seinasta paradís á jørð , har flakavirkið, upp móti grøna bønum, letur aftur, og trupuleikar eru heima, har húskið er dysfunktionelt, viðurskiftini millum systkinini ikki fungera og so slettis ikki við pápan (Hans Tórgarð), sum eftir at mamman doyði, er viknaður í kongunum og mest sum fráverandi, hóast hann í fyrstu senu er farin at venja. Venja, sum tey gera á fitness støðum í Havn. So er karmurin lagdur. Eins stillførur og hann er sannførandi. Spentur út yvir kollektivu bygdina, sum liggur í andalopi. Burturhugurin er sterkur og fær fastatøkur á øllum. Næstan. Saman við briljantu fotograferingini hjá Virginie Surdej og sterkt berandi leikaravrikunum hjá Kára (Sámal H. Hansen) og yngru revolterandi systrini, Silju (Bjørg B. Egholm), fáa vit við poetiska optikkinum hjá Sakarisi innlit í kørgu umstøðurnar í niðastu stættunum í føroyska stættarsamfelagnum, sum eingin politikari, ið heldur Gini talið vera perfekt og stættarsa...

Øll hava sæð Netflix stuttrøðina Adolesence og øll tosa um hana. Fýra partar, ein tími hvør. Orsøkin er fyrst evnið, kvinnuhatur, tá ein trettan ára gamal skúladrongur í Bretlandi, Jamie, við knívi drepur eina gentu á sama skúla, men eisini tann kameratekniski veruleiki, at alt er at síggja til filmað uppá eingang, one-take, tey rópa.  Í fyrsta parti eru vit mitt í leikinum, tá fjølmenta bretska løgreglan tíðliga um morgunin brýtur seg inn í arbeiðaraheimið hjá Jamie og teimum, helst í Norðurbretlandi. Hann verður tikin á støðina, har hann ikki vil kennast við brotsgerðina. Í øðrum parti eru vit við løgreglufólkunum, Luke Bascombe og Misha Frank, sum hava hvør sína tign, á skúlanum, sum í hesum fastfrysta stættarsamfelag er milt sagt illa fungerandi, og verður so dánt hildin uppi av ivasomum og ótryggum starvsfólkum, og drigin niður av grovari happing millum næmingarnar, har floksfelagin, Ryan, er serliga væl lýstur sum ein ikki bara misogyn ræðumynd, men hatursfullur til alt og øl...

Í nýggjastu BBC útvarpssendingini From our own Correspondent , sigur 38 ára gamli orknoyski rithøvundurin, Amy Liptrot, frá vitjan í Føroyum, her hon las upp á nýggja Bókmentafestivalinum hjá Kim Simonsen.  Ikki tí, Bókmentafestivalurin hevur verið fleiri ferðirnar fyrr í Gøtu, men er nú fluttur til Havnar.  Umframt rithøvundaprát í Reinsarínum, innleiddi Amy Liptrot eisini The Outrun (Nora Fingscheidt 2024) í Filmsfelagnum, sum hvørt mikukvøld í árinum sýnir nýggjan arthouse film í Havnar Bio. Eftir ætlan heldur samstarvið fram millum Bókmentafestivalin og Filmsfelagið.  Skaldsøgan, sum filmurin byggir á, kom fyrstu ferð út á forlagnum Canongate í Edinburgh í 2016, árið eftir í USA og bleiv metsølubók á fleiri málum.  Í søluvindeyganum í Gamla Bókahandili á Vaglinum sóust tvær bøkur hjá Amy Liptrot, áðurnevnda The Outrun , og hin nýggjara The Instant , sum kom í 2022.  Hon er eisini journalistur fyri BBC og hesa fyrstu ferð hon var í Føroyum kom hennara áhugi...

Hvørt mikukvøld hevur Filmsfelagið almennar sýningar við listarliga áhugaverdum filmum í Havnar Bio. Í sjey ár hevur Femifagnaður verið í Filmsfelagnum. Undan altjóða kvinnudegnum í ár innleiddi Solveig Hanusardóttir Olsen filmin "The Substance" við hesum orðum:  Gott kvøld øll somul! Eg eiti Solveig Hanusardóttir Olsen, og tað er ein fragd at vera her í kvøld til sýningina av The Substance, sum Filmsfelagið hevur sett á skrá í samstarvi við Femifagnaðin. Hesa vikuna hátíðarhalda vit altjóða Kvinnustríðsdagin – vit varpa ljós á javnrættindi, alt tað, vit hava rokkið, og tað, sum enn manglar! Í kvøld vil eg byrja við at varpa ljós á tey, ið mynda Filmsfelagið: Birgir Kruse, Ole Wich, Jana Mortensen og Rannvá Jónsdóttir. Hetta samstarvið millum Femifagnaðin og Filmsfelagið byrjaði fyri sjey árum síðani. Tit hava verið við frá byrjan, og vit vilja takka Filmsfelagnum fyri hesa tíðina og geva okkum høvi at síggja filmar, sum seta feminismu á breddan. Tí júst hetta – at seta spurn...

Í kvøld sá eg nýggjastu sending frá Jonathan Spang, sum nýliga fekk heiðursløn frá donskum skúlalærarum í samfelagsfaki. Veit ikki um eg skal grína ella gráta um brúna grønlendska ísin hjá danskaranum, og í so fall um hvat av hesum báðum eg skal velja at grína ella gráta yvir, heiðurslønina, ella avrikið hjá Jonathan í danska almannamiðilinum, Danmarks Radio.  Eitt faktum er tó, at filmiskt er Danmark ein pressað tjóð, skulu vit hyggja eftir úrvalinum, Slavenation Danmark, sum ikki bara er í umfari í fleiri pørtum beint nú, og hin DR røðin Slave af Danmark, sum nú byrjar, men eisini er virðislønt fyri ein spælifilm av øllum Norðurlondum, Viften.  Eg skilj væl at tað pínur í sjálvsfatanini, tá tú verður konfronteraður av og um tína egnu tjóðskaparsøgu, og alt lívið – helst – hevur hildið teg verið óangrípiligan, tí tú hevur det Danske mindretal i syd, Det centrale Mellemdanmark í Føroyum og det arktiske Norðurdanmark, sum er inngongdin til Norðurkollin, og vanliga er kent sum G...

Norska oyggin Frøya hevur vunnið virðisløn sum besti staður at gera film í Evropa. Tað kunngerð Nordisk TV og Filmfond í Berlin, har filmstevna er í hesum døgum. Norska oyggin hevur verið karmur um Netflixrøðina Milliardærøya , sum norska felagið Rubicon hevur gjørt. Enska heitið á sjónvarpsrøðini er Billionaire Island . Fimm evropeisk filmsstøð vórðu endaliga tilnevnd, og Frøya vann Lokatiónsvirðislønina við støði í Milliardærøya . Evropeiska filmsamstarvið, European Film Commissions Network, letur í ár á fyrsta sinni hesa staðbundnu virðisløn, sum ivaleyst eisini kundi verið áhugaverd fyri Føroyar. Men kappingin er hørð, skal ein gerast áhugaverdur staður at gera film. Hini fýra filmstøðini í kappingini vóru Mdina á Malta, sum sást í stórfilminum Napoleon hjá Ridley Scott við Joaquin Phoenix sum Napoleon Bonaparte, Schönbrunn Palatz í Eysturríki, har Kate Winslet sæst búgva í HBO røðini The Regime , sum Stephen Frears og Jessica Hobbs hava leikstjørnað, Staatsoper Stuttgart í Týskla...

Lat rithøvundan Amy Liptrot og bylgjurnar úr The Outrun føra teg á eina ógloymandi ferð við Filmsfelagnum, Forlagnum Eksil og nýggja føroyska Bókmentafestivalinum , sum er í Havn frá 26. februar til 1. mars. The Outrun byggir á heimskendu skaldsøguna hjá skotska høvundanum Amy Liptrot. Søgan fer fram í Orknoyggjum, og er ein ferð til grøðandi máttin í náttúruni og havinum.  Við stórsligna landslagnum í Orknoyggjum sum bakgrund, sigur The Outrun søguna um, hvussu Liptrot eftir stríð við rúsdrekka flytir til London, og vendir aftur til heimstaðin. Við eini siping til søgnina um kópakonuna fangar filmurin vøkru náttúruna og transformativu leiðina, at finna sambandið við náttúruna og seg sjálva aftur. Vit eru ovurfegin at kunna kunngera, at Amy Liptrot sjálv fer at innleiða sýningina mikukvøldið og fer at deila persónligar upplivingar og hugleiða um gongdina til edrúskap, ið hevur ført til hesa metsølubók, sum nú eisini er gjørd til film. Sum endin á filminum bendir á, hevur Amy Li...

Durita Dahl Andreassen, kvinnuligi høvuðsleikarin, og Rógvi Rasmussen, framleiðari, ringja til leikstjóran, Mariu Winther Olsen, sum er í Danmark. Meðan øll í fullsetta salinum lurta, siga tey henni, at teirra filmur, “Halt um meg”, vann Geytan 2025. Mannligi høvuðsleikarin, Búi Egason Dam, var í Meksiko.  Sirið Stenberg, landstýriskvinna við almanna- og mentamálum, setti Geytan við eini góðari røðu, har hon greiddi frá um almenna stuðulin til film og hvussu hann nú verður umsitin.  Runavíkar kommuna stuðlar Geytavirðislønini, sum umframt standmyndina og heiðurin er 40.000 krónur, og Torbjørn Jacobsen, borgarstjóri, handaði tí vinnaravirðislønina við eini góðari og vælupplagdari talu. Dómsnevndin, Birgir Thor Møller, Jan Berg Jørgensen, Karen Kristianna Hildardóttir Gram, Gudmund Helmsdal og Ole Wich, grundgav soleiðis fyri valinum: Vinnarafilmurin í kvøld er ein framúrskarandi leikstjórnaður og eins framúr væl spældur filmur, sum dómsnevndin hevur hesa grundgeving, at peika á...