Filmurin "Aldur" eftir Heiðriki av Heygum varð frumsýndur í Norðurlandahúsinum týskvøldiðFyri nærum fullsettari høll sýndi Norðurlandahúsið týskvøldið 23. februar 2010 tríggjar nýggjar føroyskar filmar. Í førinum hjá Heiðriki av Heygum var talan um frumsýning, tá hann vísti filmin um Aldur, ið er ein persónligur filmur um ommuna, sum svimur á vánni í Vestmanna.
Um Aldur
Frá fyrstu løtu skapa poetiski tónleikurin og svørthvítu myndirnar ein heilt serligan dám. Men skjóta skiftið til litir órógvar meg eitt sindur. Eg hevði væntað eina meiri stiliseraða framseting, sum nettupp bygdi á hitt kornuta og svarthvíta, ið aftur bendir á minnismyndir, sum við sjóvarmálan seta hin einstaka móti tí almáttuga. Her er tað havið og aldurnar, um aldur og ævir. Filmsheitið gevur góða meining og spælir við í allari søguni.
Søgan er so sjáldsom og einastandandi at hon ber øllum, hóast frásagnarpersónurin er orðaríkari enn eg brýggi meg um. Íð hvussu er á stuttfilmi. Søgan flytur meg inn í ein dokumentarfilm, sum eg ikki hevði væntað at sæð við hetta høvið. Hinvegin skapar filmurin samstundis eitt spenni millum stiliseraðu tøgnina og streymandi orðini, har omman leitar út yvir havið og gevur tí, havinum, guddómliga og lekjandi kraft.
Havið fyllir nógv og hevur stóran týdning í føroyskari list. Hvørki her, ella úti í heimi, havi eg sæð eitt so einfalt og samstundis sterkt knýti millum hin einstaka og markleysa havið, sum hetta. Helst minnast øll Carsten Jensen, ið vitjaði her fyri stuttum. Tá segði hann at havið var psykopatiskt og hevði eina øgiliga, smildrandi ávirkan. Beint øvugt vísir hesin filmur havið sum hin lekjandi fylgisveinin.
Hvønn dag gongur frásagnarpersónurin fram fyri havið. Hetta repeterandi einfeldni minnir meg á Offrið (1986) hjá Tarkovskij, har undursøgan er um plantuna, sum veksur í steinoyðuni.
Allir liðir í filminum eru føroyskir og Heiðrikur av Heygum hevur fingið stuðul frá fleiri veitarum at gera filmin. Meir um stuðul til film niðanfyri.
Frá fyrstu løtu skapa poetiski tónleikurin og svørthvítu myndirnar ein heilt serligan dám. Men skjóta skiftið til litir órógvar meg eitt sindur. Eg hevði væntað eina meiri stiliseraða framseting, sum nettupp bygdi á hitt kornuta og svarthvíta, ið aftur bendir á minnismyndir, sum við sjóvarmálan seta hin einstaka móti tí almáttuga. Her er tað havið og aldurnar, um aldur og ævir. Filmsheitið gevur góða meining og spælir við í allari søguni.
Søgan er so sjáldsom og einastandandi at hon ber øllum, hóast frásagnarpersónurin er orðaríkari enn eg brýggi meg um. Íð hvussu er á stuttfilmi. Søgan flytur meg inn í ein dokumentarfilm, sum eg ikki hevði væntað at sæð við hetta høvið. Hinvegin skapar filmurin samstundis eitt spenni millum stiliseraðu tøgnina og streymandi orðini, har omman leitar út yvir havið og gevur tí, havinum, guddómliga og lekjandi kraft.
Havið fyllir nógv og hevur stóran týdning í føroyskari list. Hvørki her, ella úti í heimi, havi eg sæð eitt so einfalt og samstundis sterkt knýti millum hin einstaka og markleysa havið, sum hetta. Helst minnast øll Carsten Jensen, ið vitjaði her fyri stuttum. Tá segði hann at havið var psykopatiskt og hevði eina øgiliga, smildrandi ávirkan. Beint øvugt vísir hesin filmur havið sum hin lekjandi fylgisveinin.
Hvønn dag gongur frásagnarpersónurin fram fyri havið. Hetta repeterandi einfeldni minnir meg á Offrið (1986) hjá Tarkovskij, har undursøgan er um plantuna, sum veksur í steinoyðuni.
Allir liðir í filminum eru føroyskir og Heiðrikur av Heygum hevur fingið stuðul frá fleiri veitarum at gera filmin. Meir um stuðul til film niðanfyri.
Úr Skopun til Noregs
Sakaris Stórá hevur áður fingið lovorð fyri stuttfilmin, sum enn ber norska heitið Passasjeren. Eg skal bara siga, at hetta er besti filmur eg havi sæð. Alt síðani eg sá hann, er høvdið fult av hesum filmi og tí, sum hann letur upp fyri.
Til sýningina í Norðurlandahúsinum hevði Sakaris sett føroyskan undirtekst til norsku taluna í filminum, sum tók seg væl út á stóra løriftinum og serliga væl í teim mongu hátalarunum. Undirspælda fylgispælið hjá Rasmussi Rasmussen var ein fragd at hoyra og tú legði til merkis smálutir sum bilmotorin, ið ikki skal hoyrast starta, hóast lykilin verður snaraður.
Sjálvfylgiligheitir verða kliptar burtur og skapt verður ein talandi tøgn, ið sum frá líður gerst hóttandi klaustrofobisk.
Sakaris Stóra gjørdi filmin á skúla í Noregi í fjør. Uttan skúla, undirvísing og ta útgerð, sum skúlin hevur ræði á, var filmurin neyvan gjørdur. Íð hvussu er ikki á so høgum tekniskum stigi.
Filmin havi eg ummælt á mínum bloggi 5. september 2009.
Katrin Ottarsdóttir x 3
Tá Katrin Ottarsdóttir fyri trimum árum síðani fekk trý ára starvsløn frá Mentanargrunni Landsins, hevði hon longu eina greiða ætlan. Einsamøll og við egnum kamera vildi hon lýsa trý føroysk listafólk. Trý ár eru liðin og uppgávan er lokin.
Føroyska umhvørvið er vorðið hópin ríkari við Katrinsa lýsingum av Hans Paula Olsen, Tóroddi Poulsen og Jóanesi Nielsen.
Hesin síðst nevndi varð sýndur í Norðurlandahúsinum. Stuttligt var at síggja at biip-sensur-ljóðini vórðu býtt um og plaserað betur, enn tá ið filmurin var frumsýndur fyri jól.
Sporini vaksa úr orðum haldi eg vera hin mest nærverandi filmin í hesi trýpartarøð. Ja, kanska yvirhøvur, tá ið vit hugsa um allar filmarnar hjá Katrini. Hon spælir sær, er leikandi løtt, og ikki minst í endanum, tá hon og Jóanes raka við ein kalkungarð onkustaðni við Sandá, dygst við kirkjugarðin.
Myndin av Jóanesi, sum hevur etið eitt grasstrá av grøvini hjá pápanum, stendur klár innan í eygnalokunum, meðan Katrin letur upp fyri innibyrgdum kalkunum. Jóanes sker í skellilátur og samanber sjálvuppgjørdu fuglarnar, ið ikki kunnu flúgva, við Carl Jóhan Jensen og Tórodd Poulsen.
Ein filmsleikstjóri, sum lokar ein film við kólandi kalkunum hevur alla virðing uppiborna. Tí er hetta hin best hugsandi endin á eini trýpartasøgu um samtíðarmentan í Havn. Vágið, men væleydnað.
Í frásøguligum stíli flytur Katrin seg nógv hesi trý árini. Frá tí eitt sindur stívt konstrueraðu lýsingini av Hans Paula, umvegis hin útilagna Tórodd, ið langtar heim eins og Regin Dahl undan honum, til hin leikandi lætta Jóanes, sum ikki bara er á heimavølli, men er vorðin heimaklettur í brimi, kenst ringurin hjá Katrini um tríggjar listamenn úr Havn á okkara døgum fullkomin.
Filmurin varð ummældur í útvarpssendingini hjá Suna Merkistein og Rúna Jákupson Studio 2 4. desember 2009.
Sporini vaksa úr stuðlinum
Allir tríggir filmar hjá Katrini Ottarsdóttir eru úrslit av almennum mentanarpolitikki. Vit kunnu halda fram og siga at allir teir tríggir nýggju filmarnir, sum sýndir vórðu í Norðurlandahúsinum týskvøldið, eisini byggja á tað sindrið av stuðli, sum er tøkt í hvørjum føri.
Nýggju filmarnir eru sjónlig prógv um at innan spírandi føroyska filmsgerð kemur hvør króna til sættis og sæst fleirfald aftur. Sjálvsagt skal høvið at sýna og síggja filmarnar eisini vera til staðar. Tí er at vóna, at ein árlig føroysk stuttfilmsstevna verður skipað, kanska kryddað við útlendskum filmum eisini.
Játtandi myndugleikar hava tøkk uppiborna fyri tann stuðul, sum higartil er latin føroyskum filmi. Men haldast má fram við enn dyggari átøkum innan film, sum er nýggjasta og veikasta listagreinin, og sum bara hevur fáar sýnisgluggar.
Fyri minni enn hálva millión kunnu landsins myndugleikar longu nú fylgja høvuðsstaðarkommununi og hennara stuðli til verkætlanina Klippfisk. Tað hevði verið ein góður løgasteinur, meðan vit bíða eftir einum føroyskum filmsgrunni.
Um dagarnar sýndu grønlendingar ein spælifilm á Sundance stevnuni hjá Robert Redford í Utah. Har savnast allir undirstreymar í heimsins filmsgerð. Think big – og lat tað so kava!
Nú søgurnar vella úr føroysku filmstólunum, er hann ikki langt burtur, hin føroyski filmsgrunnurin.
Sakaris Stórá hevur áður fingið lovorð fyri stuttfilmin, sum enn ber norska heitið Passasjeren. Eg skal bara siga, at hetta er besti filmur eg havi sæð. Alt síðani eg sá hann, er høvdið fult av hesum filmi og tí, sum hann letur upp fyri.
Til sýningina í Norðurlandahúsinum hevði Sakaris sett føroyskan undirtekst til norsku taluna í filminum, sum tók seg væl út á stóra løriftinum og serliga væl í teim mongu hátalarunum. Undirspælda fylgispælið hjá Rasmussi Rasmussen var ein fragd at hoyra og tú legði til merkis smálutir sum bilmotorin, ið ikki skal hoyrast starta, hóast lykilin verður snaraður.
Sjálvfylgiligheitir verða kliptar burtur og skapt verður ein talandi tøgn, ið sum frá líður gerst hóttandi klaustrofobisk.
Sakaris Stóra gjørdi filmin á skúla í Noregi í fjør. Uttan skúla, undirvísing og ta útgerð, sum skúlin hevur ræði á, var filmurin neyvan gjørdur. Íð hvussu er ikki á so høgum tekniskum stigi.
Filmin havi eg ummælt á mínum bloggi 5. september 2009.
Katrin Ottarsdóttir x 3
Tá Katrin Ottarsdóttir fyri trimum árum síðani fekk trý ára starvsløn frá Mentanargrunni Landsins, hevði hon longu eina greiða ætlan. Einsamøll og við egnum kamera vildi hon lýsa trý føroysk listafólk. Trý ár eru liðin og uppgávan er lokin.
Føroyska umhvørvið er vorðið hópin ríkari við Katrinsa lýsingum av Hans Paula Olsen, Tóroddi Poulsen og Jóanesi Nielsen.
Hesin síðst nevndi varð sýndur í Norðurlandahúsinum. Stuttligt var at síggja at biip-sensur-ljóðini vórðu býtt um og plaserað betur, enn tá ið filmurin var frumsýndur fyri jól.
Sporini vaksa úr orðum haldi eg vera hin mest nærverandi filmin í hesi trýpartarøð. Ja, kanska yvirhøvur, tá ið vit hugsa um allar filmarnar hjá Katrini. Hon spælir sær, er leikandi løtt, og ikki minst í endanum, tá hon og Jóanes raka við ein kalkungarð onkustaðni við Sandá, dygst við kirkjugarðin.
Myndin av Jóanesi, sum hevur etið eitt grasstrá av grøvini hjá pápanum, stendur klár innan í eygnalokunum, meðan Katrin letur upp fyri innibyrgdum kalkunum. Jóanes sker í skellilátur og samanber sjálvuppgjørdu fuglarnar, ið ikki kunnu flúgva, við Carl Jóhan Jensen og Tórodd Poulsen.
Ein filmsleikstjóri, sum lokar ein film við kólandi kalkunum hevur alla virðing uppiborna. Tí er hetta hin best hugsandi endin á eini trýpartasøgu um samtíðarmentan í Havn. Vágið, men væleydnað.
Í frásøguligum stíli flytur Katrin seg nógv hesi trý árini. Frá tí eitt sindur stívt konstrueraðu lýsingini av Hans Paula, umvegis hin útilagna Tórodd, ið langtar heim eins og Regin Dahl undan honum, til hin leikandi lætta Jóanes, sum ikki bara er á heimavølli, men er vorðin heimaklettur í brimi, kenst ringurin hjá Katrini um tríggjar listamenn úr Havn á okkara døgum fullkomin.
Filmurin varð ummældur í útvarpssendingini hjá Suna Merkistein og Rúna Jákupson Studio 2 4. desember 2009.
Sporini vaksa úr stuðlinum
Allir tríggir filmar hjá Katrini Ottarsdóttir eru úrslit av almennum mentanarpolitikki. Vit kunnu halda fram og siga at allir teir tríggir nýggju filmarnir, sum sýndir vórðu í Norðurlandahúsinum týskvøldið, eisini byggja á tað sindrið av stuðli, sum er tøkt í hvørjum føri.
Nýggju filmarnir eru sjónlig prógv um at innan spírandi føroyska filmsgerð kemur hvør króna til sættis og sæst fleirfald aftur. Sjálvsagt skal høvið at sýna og síggja filmarnar eisini vera til staðar. Tí er at vóna, at ein árlig føroysk stuttfilmsstevna verður skipað, kanska kryddað við útlendskum filmum eisini.
Játtandi myndugleikar hava tøkk uppiborna fyri tann stuðul, sum higartil er latin føroyskum filmi. Men haldast má fram við enn dyggari átøkum innan film, sum er nýggjasta og veikasta listagreinin, og sum bara hevur fáar sýnisgluggar.
Fyri minni enn hálva millión kunnu landsins myndugleikar longu nú fylgja høvuðsstaðarkommununi og hennara stuðli til verkætlanina Klippfisk. Tað hevði verið ein góður løgasteinur, meðan vit bíða eftir einum føroyskum filmsgrunni.
Um dagarnar sýndu grønlendingar ein spælifilm á Sundance stevnuni hjá Robert Redford í Utah. Har savnast allir undirstreymar í heimsins filmsgerð. Think big – og lat tað so kava!
Nú søgurnar vella úr føroysku filmstólunum, er hann ikki langt burtur, hin føroyski filmsgrunnurin.