Vit kunnu hjálpa tær

Í kvøld vísti DR2 ein amerikanskan heimildarfilm um amerikansku sektina Scientology Going Clear: Scientology and the Prison of Belief (Alex Gibney 2015). Innihaldsliga úrslitið var lítið flatterandi fyri sektina og fekk meg at hugsa um eina hending fyri skjótt 38 árum síðani, sum kundu havt broytt mítt lív, eins og almannavarpið kundi havt broytt lívið hjá Kára, tá ein spákona slapp at lesa í lógvanum hjá honum í morgun.

Tað var ein heitur dagur í juni í 1977. Eg gekk oman eftir Strøjnum, fót fyri fót, hugdi eftir plátum í handilsgluggunum, filmsplakatum í Grand og longur niðri, har tey vístu Ai no korida, og eftir fremmandum avísum í Jorcks Passage.

Tá verði eg steðgaður av einum ljóstpurlutum fjarsmílandi manni í sandalum. Soleiðis minnist eg hann. Við skriviblokki framm fyri seg spyr hann, um eg havi stundir at svara nøkrum spurningum.

- Jú, hetta er fyrsti summarferiudagur, so eg havi alla tíð í verðini, sigi eg pura óforheraður, stingi høgru hond í lumman og seti vinstra fót fram og hvíli púra í mær sjálvum eina løtu á sólsummarsteinum á Strøjnum, meðan deymurin av pylsu og ketsjup fer um næsarnar á Nytorv.

Hann tekur djúpt niður í rúmligu herðataskuna, sum eg nústani varnist. Hon er úr tjúkkum ljósum leðri við grovum spennum. Uttan at flyta seg, snarar hann á hælinum og peikar um hornið, har eitt kúpuhválv stingur upp á luftina. Í somu rørslu tekur hann eina grafiska talvu fram. Hon er fest í eina klemmu, og er í trimum løgum, hvítt, grátt og svart. Hann peikar á løgini og spyr, um eg havi hug at svara.

- Tað er inni har, sigur hann og peikar á kirkjuhválvið.

- Jú, tað vil eg fegin, sigi eg við fryntliga mannin, sum longu hevur uppdagað, at eg eri úr Føroyum, og spyr intenst um eg kenni ein sunnanfjørðsmann, sum er eitt týðandi asset hjá teimum í frambrotinum her í Keypmannahavn.

- Nei, hann kenni eg ikki, sigi eg meðan vit ganga móti kirkjuni í summarhitanum. Breznev er komin til og verkfallið á Berlingaranum er av, sigur hann og gerst álvarsamur, nú vit koma upp trappurnar, og hann letur upp einar dyr, har fólk sita við hvør sítt borð, sum í eini Kafkasøgu sett í svart-hvíta senu av Orson Welles undir krígnum, har hvør rørsla hoyrist og kann ikki fjalast.

Fái eitt borð, ein blýant og ein prentaðan blokk at svara í. Mongu spurningarnir hava fleiri svar, og eg skal velja tað rætta.

- Og verð altíð erligur, sigur vegleiðarin.

Eg skrivi navn og bústað ovast á fremstu síðu. Telefonnummar eisini. So svari eg spurningunum, sum eg haldi vera áhugaverdar, síðu fyri síðu. Alt samalt av einslistum mitt í Keypmannahavn ein heitan summardag.

Tá eg eri liðugur leggi eg blokkin frá mær, snøgt út í hornið á borðinum, og blýantin omaná.

Vegleiðarin kemur til mín, tekur pappírini og biður meg bíða, tí so fari eg at fáa ein spennandi graf.

Eg bíði eitt langt og annað breitt, kveiti uttan um meg, at vita um eg síggi sunnanfjørðsmannin. Men nei, her er einki føroyskt at síggja ella hoyra.

Tá kemur hann aftur til mín, tekur meg til viks og setur seg yvir av mær.

- Hvørjum tónleiki lurtar tú eftir, spyr hann, og sigur nakað um seg sjálvan og egnan musikksmak og serliga tónleik, sum fær hann at vera keddan og fáa eina kenslu av sakni.

- Hevur tú tað soleiðis við nøkrum tónleiki?

- Jú, sigi eg.  John Denver fær meg tungan í huga. Eg vil treyðugt hoyra hann, men flestu eg kenni, seta hann altíð á plátuspælaran, so móti mínum vilja hoyri eg Denver syngja sangir, sum gera meg keddan. Eg veit ikki akkurát hvussu, men bara keddan.

- Vit kunnu hjálpa tær, sigur hann, og er ikki longur fjaroygdur, men er beint her framman fyri mær, og skal taka í hondina á mær, tá hann í somu løtu fer at tosa um eitt skeið, sum eg kann koma beint inn í, at bøta um niðasta part í mínum svarbløðum, sum í trimum førum eru í niðasta bólki, tí svarta og óynskta.

- Vit kunnu lyfta hesa kenslu hjá tær upp í ovasta lagið, tað ynskiligastu tilveruna.

- Ja, sigi eg burturryktur eitt bil undir sveimandi hválvinum og hugsi um eina skaldsøgu um indisk tempul, sum ein genta læs fyri mær á Oyrarbakka, tá Gunnar hevði lært okkum um Jorsalsferðir hjá Hvalvíkspresti.

- Men det koster nogen bananer, sigur vegleiðarin og vekir meg úr eysturlendska hippiedreyminum við Streymin. Eg hvøkki við, at hann brúkar so gerandis orð og gerist í somu løtu tvørur. Nei, hugsi eg við mær sjálvum. Pengar skalt tú fanin meg ikki fáa frá mær. Ikki uppá handan mátan, hugsi eg og undrist yvir verjumekanismur, sum av sær sjálvum fara í gongd, uttan eg visti, at tær vóru til.

- Desværre, jeg har ikke nogen penge, hoyri eg meg siga og leggi armarnar á kross fram fyri bringuna. Nú er at gera krossins merki framman og aftan, tú nú er gingið upp fyri mær, at eg eri um at enda í Djevulsins gørnum ein summardag á Strøjnum.

- Ingen penge og kommet helt fra Holbæk? Hvordan kommer du hjem igen uden penge på lommen?

Hann gerst ágangandi og hamskiftið klæðir honum als ikki. Nú er hann beint fram desperatur at vinna meg fyri Scientologikirkjuna.

- Nå, vi har din adresse, så du står opført i vores arkiver nu, sigur hann og eg nikki og hyggi foyur í gólvið, men síggi so eina loysn at sleppa undan hesum ótolandi hválvi:

- Ja, send mig det materiale I har om kurset og hvad det koster, så tar vi det derfra, sigi eg, reisist og síggi meg fari avstað sum í hamferð, út úr forhoyrsrúminum, niður eftir rundu trappuni við hvølla afturljóðinum og út á gøtuna. Millum fólk, fjart frá fjaldum ætlanum.

Ikki síðani ein trúboðari kom til mín tvey ár seinni, havi eg verið í trengri skóm.

- Hvussu hevur tú tað við Gud, Birgir? spurdi hann dagin eftir eg hevði gjørt mína fyrstu útvarpssending. Hann var úr heimbygdini og konan hevði arbeitt saman við mammu á hotellinum í 50’unum.

- Eg kann hjálpa tær, sigur hann hinumegin borðið í plátusavninum, har eg havi skrásett Boney M, og leggur beinið yvir knæið, so skógvurin vaggar eina løtu. Hann er í ljósum klædningi frá Hans undir Kletti.

- Mín hurð er altíð opin, sigur hann virðiliga. Úr eygum hansara flýtur ein nemandi tanki oman á Vatn, har smádreingir spæla og ein verður undir og kemur ikki upp aftur.

Hugsa tær, um Sloan aldri kom úr Skotlandi, havi eg síðani sagt inni við meg sjálvan. Hugsa tær, um tað sum er, ikki var. Og vit bara funnu frið. Ongar skattir í himni. Bara frið.