Birk

Mikukvøldið 4. desember kl 19:30 vísir Klipp, Filmsfelag Norðurlandahúsins, íslendska filmin Dýpið , sum var í uppskot at vinna virðislønina sum besti norðurlendski filmur í ár. Tilnevningin ljóðaði soleiðis á donskum: " Djúpið er baseret på en virkelig historie om en dyb tragedie og en storslået individuel heltedåd og udforsker både menneskets sjæl og legeme på kraftfuld vis. Optagelserne er fængslende gennem hele filmen og besjæler Djúpið med oprivende men smukke billeder af land, hav og dybet under overfladen. Og i hovedrollen yder Ólafur Darri Ólafsson en bemærkelsesværdig fysisk og følelsesmæssig præstation, hele tiden omgivet af stærke medspillere, som trækker publikum ind i karakterens traumatiske oplevelser. Instruktør Baltasar Kormákurs værk viser en intens kamp mellem menneske og natur. Hans dynamiske stil forstærkes af brugen af fugleperspektiv som ledemotiv. Det viser hvor skrøbelige og små mennesker er, når de bliver ødelagt af naturens nådesløse kræfter, og tilf

Á middegi í dag var frestin úti at boða frá luttøku til Filmskvøldið, sum verður í Norðurlandahúsinum 11. desember. Inn komu fráboðanir um 14 føroyskar stuttfilmar, sum kappast um Geytan og Áskoðaravirðislønina, sum fyrstu ferð vóru lætnar í fjør. Krøvini til stuttfilmarnar eru, at teir ikki eru longri enn 30 minuttir. Stuttfilmarnir kunnu vera spælifilmur, listarfilmur, tónleikafilmur, heimildarfilmur ella annað, tó ikki lýsingarfilmur. Longsti filmur, sum er komin inn, er akkurát 30 minuttir og teir báðir stytstu filmarnir eru 4 minuttir. Stuttfilmurin skal ikki hava verið sýndur áður á Filmskvøldunum í Norðurlandahúsinum, men kann tó hava verið sýndur alment áður, men ikki longri síðani enn 11. desember 2012. Tað er Norðurlandahúsið, ið letur Geytavirðislønina, sum er 25.000 krónur, saman við einari Geytastandmynd, sum Astrid Andreassen og Dávur Geyti hava gjørt. Filmsnevndin sigur, at dømingin byggir á søgu, filmisk frásøgusnildi og handverk. Tórshavnar kommuna letur Á

Í kvøld varð tólvti spælifilmur hjá Nils Malmros (f.1944), Sorg og glæde , frumsýndur í Havnar Bio. Umframt at vera útbúgvin lækni í 1988, er Malmros eyðkendur auteur , sum ikki bara leikstjórnar, men altíð eisini skrivar handritið. Søguna um Barbu (1997) fann hann tó hjá Jørgen-Frantz Jacobsen. Hóast allir filmar hjá Malmros hava nógvar persónligir tilsipingar, er Sorg og glæde tann mest persónligi, ja næstan privati. Í løtum, tá leikararnir eru eins sannførandi og turrisliga pallsetingin, fái eg eina fatan av filminum sum heimildarleikur, so beint fram er søgan og so lágmælt eru tey bæði, Jacob Cedergren (Johannes) og Helle Fagralid (Signe), sum eru Nils Malmros og Marianne Tromholt. So vandin, eg veit at Malmros er, fari eg uttan at hugsa um tað, at rokna út súmbolikkin í nøvnunum, hann hevur givið høvusleikarunum. Eg lendi á hesi bókstavalíkning: Hetta er seinasti filmur, verður tikið upp í saman. Seinasti stavur í báðum nøvnunum Nils og Marianne er S og E, seinastu stavir í fi

Nýliga hava heimildarfilmar í spælifilmslongd funnið sær veg innar í biografarnar og upp á stóra løriftið, eisini í Havnar Bio. Ikki tí, hetta er ein elli gomul sjangra, kanska við Nanook of the North (Robert J. Flaherty 1922) sum tí fyrsta. Í gjár var eg ein av átjan, sum hugdi at Shirley & Hinda  (Håvard Bustnes 2013), tvær gamlar amerikanskar konur, sum hava sett sær fyri at kanna, um einki mark er fyri búskaparvøksturi. Helt ikki, at hesin heimildarfilmur var verdur stóra løriftið, men tað var harafturímóti ein filmur, sum Kringvarpið setti á skrá hóskvøldið í farnu viku. Tað var filmurin um tey, ið vóru send á Rødbygaard í Danmark. Longu í fyrra parti av hesum heimildarfilmi haldi eg, at Kringvarpið er á so góðari leið, at hóast evnið er trupult, fyri ikki at siga ógjørligt at lýsa út í æsir, so hava tey funnið gull, heimildargull. Tá hugsi eg um kvinnuna úr Skálavík, Maluna Olsen, sum myndugleikin í bygdini, uttan at hava sæð hana, sendi av bygdini og niður á Rødby

Ikki dugi eg íslendskt, men við eitt sindur av vegleiðing, so ber ofta væl til at lesa tað, ið skrivað er. Blaða vit í yrkingasøvnunum hjá Poul F. Joensen (1898-1970), so lesa vit í endanum á seinasta ørindi í vøkru yrkingini Tú lýsti   soleiðis: men sjólátist eg, er títt kæra navn seinasta orðið, eg nevni. Kanska er hetta vakrasta orðasavn, yrking, ella ljóð á íslendskum, sum vit eiga. Tað veldst sjálvandi um høvið og huglagið. Well, í morgun læs eg, at íslendingar í trimum aldursbólkum, hava kosið vakrasta orðið, sum eru í málinum. Úrslitið sæst á heimasíðuni hjá Ríkisútvarpinum, RÚV, har sendingin Kastljós  síðani 24. september hevur fingið 8500 uppskot um vakrasta orðið, sum fólk so hava fingið høvi at atkvøða um. Úr trimum aldursbólkum hevur ein úrvalsnevnd tikið 30 orð og sett tey á heimasíðuna við tilmælinum, ella frágreiðigini, hjá onkrum teirra, ið sendu orðið inn. Eftir at 14.000 høvdu atkvøtt, er greitt at  ljósmóðir  er vakrasta orðið í elsta bólkinum, tað eru tey, sum

Mikukvøldið skipaðu hesi fyri var gastronomi kvøld á torginum í SMS í Havn: Linda Kølleskov, Gutti Winther, Regin W. Dalsgaard, Birgir Enni og Jørgen og Johnny úr Miklagarði. Høgni Heinesen tók myndirnar og sum orðstýrari slapst ikki undan at koma á onkra, sum sæst niðanfyri, har Beinir Poulsen hevur fingið til uppgávu at fletta ein seyð frá Gazet Patursson í Kirkjubø mitt á torginum, meðan øll hyggja og The Body Shop sæst í baksýni. Beinir hevur lært til slaktara í Miklagarði og klokkan vísti, at hann brúkti fimm og ein hálvan minutt at fletta seyðin, tá vit høvdu drigið órógvandi mikrofonhaldarin burturfrá. Gutti Winther, sum er sjónvarpskokkurin úr væl dámdu sendingini Spískamarið , bjóðaði saltfisk í eplamorli og súpan úr grønmetisurtini artiskokki. Í grannahjallinum bjóðaði Birgir Enni og sonurin Hávarður feska øðu av Kaldbaksfirði. Hjallarnar høvdu teir báðir brøðurnir Jóannes og Sigtór Andreassen smíða. Á torgpallinum hevði Birgir Enni eisini eina

- Vilt tú verða reinsaður, spyr ungi prædikumaðurin út í tóma køkin, tá eg havi trilvað meg fram til kontaktina og tendrað Útvarpið. Eri júst komin inn um gáttina, og tað er myrkt og illfýsið uttanfyri. Tað er sunnukvøld og eg havi sæð finska filmin Reinsan í Norðurlandahúsinum. Tað er sum filmurin vil ikki steðga. Men meðan maðurin í Útvarpinum talar um eina óítøkiliga reinsan úr erva, so er finski kvinnufilmurin beint fram ítøkiligur og sker seg gjøgnum lag eftir lag av persónligari reinsan, meðan skiftandi despotar, fyrr Stalin og nú russiska mafian, seta estiska gerandisdagin í karm. Reinsan er søgan hjá Sofi Oksanen (f.1977), um tvær einsamar kvinnur í Estlandi, onnur ung, Zara, og hin gomul, Aliide, sum báðar eru plágaðar av sviki og ræðslu, og nú í berari desperasjón bíða eftir at rættvísin bankar á dyrnar og ger enda á teimum. Í so máta einki annarleiðis enn Clint Eastwood, Charles Bronson ella Bruce Willis undan teimum, bara við tí muni, at hetta eru kvinnur,

Tine Pars. Foto: Leiff Josefsen Ein nýggj netborin tíðindastova í Noraøkinum við journalistum úr øllum Noralondunum eigur at verða sett á stovn. Tað sigur Tine Pars, omanfyri, úr eini sonevndari  tankasmiðju , har Føroyar eru umboðar. Sagt verður í einum nýggjum  riti , at norðuratlantiska tíðindatænastan eigur at hava eina fasta redaksjón og adressu í økinum. Hon skal standa fyri einum dagligum streymi av tíðindum, ið eru dagføringar úr øllum tí norðuratlantiska og arktiska økinum. Tey evnisøki, ið verða nevnd, eru vinnulív, politikkur og innovasjón. Sagt verður, at dagførandi tíðindini eiga at geva eina mynd av tí fjølbroytni, sum er í økinum, og at varpa eitt nágreint ljós á felags evni og at lýsa menningina í norði. Júst somu orð fullu mær í lut at siga fyri tíggju árum síðani, tá norðuratlantisk ráðstevna var í Hetlandi og framsýningin Veiðimentan í útnorðuri varð latin upp. Undir yvirskriftini Promoting cultural links across the North Atlantic  fullu ensku orðini soleiðis:

Í tíðindaskrivi í dag siga báðir stjórarnir fyri árligu norðurlendsku filmstevnuni í Lübeck, Linde Fröhlich, omanfyri, og Christian Modersbach, at 27.900 gestir vitjaðu stevnuna. Hetta er tað mesta nakrantíð. Í enska tíðindaskrivinum siga tey bæði: “The total audience numbers of 27,900 have reached a new high level for the festival and mirror the audience enthusiasm for films from Scandinavia, the Baltic States and Schleswig-Holstein/Hamburg. We are very happy to have experienced such a successful festival with our guests and visitors. Our thanks go to all those who made this possible. Our sponsors and supporters accompany us with heart and hand and such fervent commitment that we confidently look forward to the next festival edition from 29. October to 2. November in 2014." Niðanfyri er Linde Fröhlich avmyndað niðanfyri Hotel Føroyar, har hon gisti í fjør, tá fyrsta Geytavirðisløn varð handa í Norðurlandahúsinum.

- Nei, sum verðin er stór, verður sagt i víðagitna ævintyrinum hjá H.C. Andersen um Hin ljóta dunnuungan . Og mamman heldur fyri, at hetta var einki. Tí verðin, hon røkkur langt yvir um urtagarðin, líka yvir í prestbøin. Men har havi eg ongantíð verið, sigur hon við undrandi ungarnar. Men onkuntíð er beint øvut av ævintýrinum, tí verðin verður so lítil, at tú kanst byrgja hana inni í heimliga túninum. Hetta kom mær til hugs, nú vit báðir, Sakaris, fóru umborð á ferjuna millum Puttgarden og Rødby í dag. Komnir uppá, renna vit okkum í svenska týðaran, Inge Knutsson, (f.1948), sum eg møtti fyri tjúgu árum síðani heima í túninum í Tórsbyrgi, har hann vitjaði Heðin Klein í Rithøvundafelagnum. Hann minnist enn hvørja løtu, tá hann kom innum og hoyrdi Three Cigarettes in an Ashtray við Patsy Cline. Umborð á ferjuni koma vit í prát, og hann flennir so hjartaliga, tá Sakaris sigur, at hann er úr Skopun. Tí, fyri stuttum koyrdi Inge Knutsson runt Sandoynna við einum bónda at síggja seyðahald