Birk

  Hevur tú fingist við útvarpsarbeiði, og gjørt sendingar til tann miðilin, so slepst ikki undan, at tú hevur eina meining um Grand Prix kappingina, sum vit fyrr søgdu.  Veruliga navnið er Eurovision Song Contest, størsta sangkapping í heiminum við fleiri en 160 milliónum hyggjarum og kanska nærri 200 milliónum í ár, verður sagt.  Bygt verður á eina úrvalskipan við einum vinnarasangi úr hvørjum limalandi í European Broadcasting Union, sum Føroyar ikki eru limur í, men sum kortini var beinleiðis orsøk til, at ólógliga sjónvarpsvirksemið hjá antennufeløgunum kring oyggjarnar, "generally known as piracy", sum EBU stjórin í Geneve tá segði, kravdist verða legaliserað.  Hetta elvdi lukkutíð til alment reguleraða Sjónvarp Føroya. Hendi tað ikki, hevði Føroya Landsstýri heilt vist verið fyri rættarsókn av EBU. Tað hevði verið annað skil. Kappingin er eitt ár eldri enn Útvarpið, javnaldurin, og fyrsti sangur, mær dámdi í kvøld, var hann úr Luksemborg, La Poupée Monte le So...

Í Blaðnum Vikuskifti í dag hevur blaðstjórin, Ingi Samuelsen, eina góða oddagrein um Suðuroyartunnilin. Fyrst er at siga, at oddagrein sum tekstur er í dag ein serstakliga rár grein, sum er løgið, tí atgongd er til so ómetaliga nógvar pallar, har tú kanst geva út tekstir. Men gamla heiðurskrýnda tekstin, oddagrein, hava fá hug til at seta á prent, talgilt ella ikki. Í einum broti í oddagreinini í dag leggur blaðstjórin eitt framtíðarsikti, hvussu okkara eftirkomarar fara at háða, ja háða, okkum fyri ta avgerð, vit eru um at taka, undir leiðslu av løgmanni, sum samstundis hevur stavnsbundið miðlafólk í Kringvarpinum at vera limir í Starvsfelagnum, og eitt heilt fakfelag av miðlafólki tí hevur stevnt. Eitt tað mest undarliga, eg havi upplivað í mínum skrivandi lívi.  Brotið í Blaðnum Vikuskifti, sum eg vil lyfta fram, tí tað er so beinrakið, er hetta: ”Løgmaður hevur, saman við tunnilsfelagnum og stjóra tess, argumenterað áhaldandi fyri eini loysn, sum so at siga ongin er glaður fyr...

Haldi ikki eg havi hoyrt ein so konkretan spurning frá tíðindavertinum í kvøld verið svaraðan við so óforpliktandi uttanumtosi, ið mest var um súkling og grannar og hearsay, túnatos, sum orðabókin sigur um roks. Tvey landstýrisfólk og ein vertur, sum gjørdi sítt besta, henda síðsta. Eitt av næstan øllum innsløgunum um heilsustøðuna í Føroyum, har eitt uppskot, í onkrum føri tað fakliga besta tilmælið, var at senda børn av landinum, tí so fingu tey eitt betri lív. Aftaná. Skilafólk øll somul, men eg veit ikki um eg skal gráta ella grína, av at hoyra tvey landstýrisfólk, púra laiv í studio, yppa øksl, sum dagsins poppsangur sigur, yppa yppa, sum einaferð var fólksliga uttanduramotivið niðri í Vágsbotni. Í ramasta álvara at møtast til at yppa øksl, og gera tað í felag sum eina andsøgn til ráðandi líkasæluna. Yppandi tankin hevur fylgt mær síðan, eg sá Arna yppa øksl, og nú varð hann aftur loystur upp at blása, yppandi tankin. Í meðan heimleysa studioprátið fer upp og niður eftir stólpum, ...

  Í vikuni hevur nýggjur public service sáttmáli fyri Kringvarpið verið fyri í Tinginum. Hin triði í søguni. Er tað nakað, sum kann øsa tingfólk upp, so er tað Kringvarpið.  Eini tingmaðurin, hann hevur ta útbúgving, ið flestu meta sum heimsins bestu, sigur fyrst, at vit hava ikki eitt, men trý útvørp, og í seinnu tingmannaútbering verður útvarpstalið til fimm føroysk útvørp, tí vit hava fimm útvørp og ikki bara eitt, vil hann vera við. Er tað nakað, sum tingmenn og ódefinerað kjakfólk í skýmaskotum kunnu fáa um skrúvuna, so er tað Kringvarpið, ella heilt spesifikt - Útvarpið. Tað hava øll eina meining um, tí har er alt trunkað saman. Morgunlestur ta einu løtuna og Jimi Hendrix hina løtuna. Alt til øll uppá eingang. Men kristni fyrst. Tí er gott, at sáttmálin millum tað almenna og Kringvarpið aftur er komin í ljósmála. Tað hevur hann ikki verið í longri tíð. Katastrofan hevði verið, um útvarpið varð slókt, tá sáttmálin ikki var til, ella ikki var í gildi. Ábyrgdarøkið...

Føroyar eru eitt útvarpsland, tí her stendur tann miðilin bestur og sterkastur. Tað hevur altíð verið mítt uppáhald.  Men tað hongur eisini saman við at eg eri javngamal við Útvarpið, havi bygt ein FM sendara, og havi gjørt upp í leypar av sendingum. Tá kann meir enn so henda, at dømikraftin um gott og ringt útvarp kann verða ein avbjóðing, tí alt gongur í eitt og tú hevur ilt við at síggja havsbrúnna, velur tú útvarp sum miðil.  Men í hesum føri, hóast eg ikki hevði væntað tað, kom útvarpssendingin hjá Una Arge væl út um senukantin og fylti alt rúmið, har eg lurtaði.  Hetta er gott útvarp, tí teir báðir innbodnu útvarpsgestirnir, ið skuldu taka dagar ímillum, Hans Andrias Sølvará og Sámal Matras Kristiansen, vóru væl upplagdir, dugdu væl at viga uppgávurnar og at fylla leiklutirnar út, altíð lurtarans vegna, soleiðis sum verturin hevði skipað sendingina, eisini við innløgdum upplestri hjá Páll Danielsen. Passandi dosering og ein frálík brúkarasending, sum ikki er innvend...

Sjeyndi Skannarin hjá Øssuri og Brynhild er fínur uppá ein eitt sindur hugnaliga altmodisch máta, sum alla tíðina fær meg at hugsa, at hann hevði riggað nógv betri sum beinleiðis Útvarpssending fríggjamorgun, heldur enn offspring hjá Dimmu í kjallaranum hjá Arbeiðskvinnufelagnum í Havn.  Tað hevði verið greiðari.  Útvarpið, sum einki ger við tað fjølmiðlakritiska í skránni til lurtaran, hevur slept hesum upplagda vertsmøguleika, sum burdi veri har, men bara ikki er har.  Tey bæði eru so púra natúrliga heilt har uppi í journalistisku føðiketuni, at tey slett ikki verða fatað sum Jesu-Kristi-Kirke-af-Sidste-Dages-Hellige, tá tey tilskila sær rættin at kommentera tað, sum hini fyrr hava kommenterað, Norðlýsið í Klaksvík og Eirikur í Havn. Evnið er, at Føroyar eru limur í FIFA og í fýra vikur skal heimsins besti fótbóltur nú avviklast, sum útvarpsfólkini siga, í oyðimarkarlandinum Katar, ið hevur fingið gestaarbeiðarar at byggja sær eftirgjørdar býir og spælistøð fyri menn,...

Vit brúka minni og minni tíð uppá føroyskar miðlar, segði Ivan Niclasen, stjóri í Kringvarpinum, tá hann í Norðurlandahúsinum í dag greiddi frá savnaða útboðnum av miðlum í eini miðal føroyskari stovu í dag. Sum Ivan fyrr hevur sagt við Neflixstjóranum í huga, so er tað ein ósvitalig sannroynd, at hóast bara 24 tímar eru í samdøgrinum, so er miðlaútboðið longu langt síðan tambað so vítt og langt, at nú er bara svøvnurin eftir sum seinasti fíggindi hjá miðlaframleiðarum. Sum brúkarar makta vit ikki at konsumera meir, hóast nýggj tilboð, pallar og appir stinga seg upp hvønn einasta dag. Við átakinum Biit hevur Kringvarpið umsíðir eydnast at fáa ungdómin á tal, og í heyst kemur ein app til barnatilfar, segði Ivan. Men hann segði eisini, at indavl, innannøring, er ein veruligur vandi í Kringvarpinum, tí journalistiska føðiketan er so veik. Hinvegin vísa kanningar at ung eru tíðindanoktarar, praktisera news avoidance, sum teigurin í kanningini sigur, sum so aftur merkir at tech stýrdar algo...

Einki er sum satira. Hon er krúnan á verkið. Eins og satira mangan er góð, ja kanska best og ovast á bunkanum, tá vit við ársenda taka saman um miðlaútbóðið í einum framkomnum fólkaræði við skipaðum skattafíggjaðum miðlum, eins himmalrópandi ring er miðlastøðan, tá vit onga satiru hava. Nada.  Men hov, á jólum, nett tá gamla jóla- og skemtihaldið Saturnalia endaði, kundi Netflix vísa heiminum eina stjørnusatiru, Don’t look up , sum beinanvegin festi í og skapti kjak í øllum heiminum.  Í dag er hann næstmest sæddi filmur á Netflix. Bara Netflixfilmurin Red Notice (2021) hevur hægri hyggjaratøl, hóast hann fekk botnummæli í The Guardian , sum gav honum hesu sláturorð: “There’s something so soulless and ineffectual about the aggressively unnecessary Red Notice that it almost plays like a pastiche of a Hollywood blockbuster, like a bot consumed the last 20 years of studio fare and spat out a facsimile as an experiment.” Hóast eg hyggi at nógvum filmum, seti eg meg aldri til rætti...

Í morgun var nógvur larmur í barnaútvarpinum, tá Føroyingasøga skuldi forteljast, og børnini, sum eftir søguni vóru til avlops, skuldu drepast. Soleiðis er larmandi søgan um larmandi menn, borin uppi av machomonnum í buldrandi morgunútvarpi - fyri børn. Ætt eftir ætt. Tá er hon annarleiðis stilltigandi, og ikki sørt borin á einglaveingjum, so poetiskt er hon, søgan um Gimma , sum Finnur Koba og Jónfinn Stenberg skapa og fylgja í reyða býarbussinum av Signabø til Havnar. Sagt verður soleiðis um poetiska portrettfilmin:  Fyri 6 árum síðani brunnu húsini hjá Gimma Hansen í Rituvík niður í grund. Við eitt fór lívsverkið, hann sjálvur hevði smíðað sær, upp í royk. Men einki er so ringt, at tað ikki er gott fyri okkurt. 93 ára gamli maðurin av Slættanesi er nú fluttur inn í kjallaran hjá soninum í Signabø, har hann tekur bussin hvønn fyrrapart til Havnar. Í býarlívinum hevur Gimmi Hansen fingið nýtt lív og nýggjar vinir. Vit fylgdu honum ein summardag í juni í fjør. Finnur Koba hevur kli...

Mynd frá DR í kvøld  Í kvøld var Dagur og Vika í toppformi við livandi og analytiskum innsløgum, eisini laiv, hóast koronastøðan varð upplýst sum avmarkandi.  Í øllum reportasjunum, serliga teimum úr stýrhúsinum frá kavaruddingini hjá landi og kommunu, sótu menn við rattið. Tó, teir tosaðu við eina sjónvarpskvinnu um mannating, meðan grivið varð millum bygda.  Ein kvinna kom eisini fyri, tí landstýrismaðurin við heilsumálum, Kaj Leo Holm Johannesen, den knassi, hevði skotið upp at víðka eitt grátt eldraráð við einari ungari kvinnu.  Á Facebook eru kvinnur av røttum í øðini um kynsdiskriminerandi redaktiónsfingurin, tí hetta líkist ongum.  Heldur ikki líkist tað nøkrum, tá eitt valfelag, ið hevur Afrika sum búmerki, leggur eftir Anniku Olsen í lítið dámligum vendingum um flokstrúskap í eini immunitetstíð.  Men hetta heimliga við at viga journalistikk á kynsbundnu skálini varð pístr vekk, tá eg skifti til ítróttasendingina hjá DR um Christian Eriksen, sum vil...

Mynd frá Tórshavnar kommunu í dag  - Fyri veður er jarðarferðin hjá Birgir útsett, lesur teknikarin, sum hevur vakt í Útvarpinum. Onkuntíð hvøkkur man við. Men hinvegin er tað vissuliga lívsælt at hava Útvarpið sum felagsnevnara, tá veðrið háttar sær, sum tað ger í dag. Frá morgunstundini hoyra vit frá somu miðsavnaðu keldu um koyrilíkindi kring landið, hvalbingar spæla hund sum altíð og sms’a um góðveður og at tey bara bíða eftir Smyrli og skíveðri, men í høvuðsstaðnum hava tey undir Kongavarða sæð fimtan bilar, sum standa fastir í kavanum. Prát er ikki við nakran hvalbing, sum sólar sær, men við ein veðurkønan undir Kongavarða, sum hevur hjálpt einum grannabili at koyra í kavanum. Hvar hinir fjúrtan fóru, verður ikki komið inn á. Ymiskt er, hvussu eygað sær og hvat vit brúka observeringina til. Gamalt var, at tú fórt ikki til útróðrar, uttan tú vart útróðrarmaður, og í fjøllini fórt tú yvirhøvur ikki, tí har hevði tú einki at gera. Soleiðis var tað.  Men nú vil alt sleppa at...

Mynd: KVF Allastaðni har eg komi, verður útvarpið sløkt. Tí eri eg so himmalsfegin um kanningarúrslitið , sum vísur at fólk ikki bara brúka Kringvarpið, men eisini hava álit á tí. Hyggasíggj og hoyr, takk og lov! Hinvegin, YouTube og Facebook, ið bara eru har, sum ein planta í góðum ella ringum lendi, eru yvirmett sum tíðindaberar hjá brúkarum. Eg haldi at tey eru tíðartjóvar. Og so er tað tað, at brúkar tú alla tína disponibla tíð á hesum báðum miðlum, so verður tín tíðindahorisontur hareftir.  At tosa um álit og upplýsing í hesum føri, er í besta føri studentikost og stuttligt, helst tí at tað er kulørtari enn stirvnir gamaldags almannagagnligir miðlar, sum vilja náa øll við øllum uppá eingang og ongan fornerma, og allíkavæl gera tað gott! Haldi tað er rættari at fokusera uppá tíðarbinding og hvussu nógva tíð fólk brúka uppá Facebook og harvið forsøma teir veruligu miðlarnar, sum eg ikki haldi at YouTube og Facebook eru, uttan at leggja nakað annað í tað enn tíðarbrúkið.  Tr...

Hvat er tað, sum ger at summar sendingar verða fataðar sum góðar og aðrar ikki?  Spurningurin kom til mín longu meðan eg sá fyrstu sjónvarpssending hjá danska vertsparinum Anders Agger og Anne Hjernøe, har tey ferðast í Norðurlondum í seks pørtum frá grønlendska innlandsísinum til russiska markið, sum DR lýsir sendirøðina, ið spælir uppá, at einaferð vóru vit eitt ríki, Kalmarsamgongan, í somu viku sum leikstjórin, Charlotte Sieling, sjálv greiðir frá um biograffilmin um Margretu hina fyrstu mitt í Havn. Eftir at hava verið dømt úti í mong ár, hevur tað norðurlendska aldri verið meira kul enn tað sama.  Eitt gamalt og siðbundið evni, tað æviga fólksliga norðurlendska, sum politikkur og stokkutar verkætlanir hava bundið niður og gjørt alt fyri at taka lívið av, men ikki letur seg binda niður, fólksligi norðurlendski andin.  Tey bæði, Anne og Anders i Norden , gera longu í fyrstu sending tað best eydnaðu sjónvarpsroyndina, eg minnist meg havi sæð, at lýsa eitt Norðurland ...

Eru árini til tað, verða vit við jøvnum millumbilum mint á, at tey sum hava nógv uppá hjartað, fáa ikki rúm fyri teirra uppáhaldum, og fara so aðrastaðni. Soleiðis hevur altíð verið. Men aldri fyrr hava so nógv havt so nógvar pallar at skriva á og rópa í. Og at taka repeterandi myndir av Múlafossi og Fossá at leggja á Insta, sum stundir ikki eru at skriva fult út. Insta í minsta. Men samstundis hava tey, sum fyrr vóru einaráðandi í almenna rúminum - teir skriftlærdu kongarnir í jarðarinnar manningarhúsi - aldri verið so hótt at missa tign, sum berar av einastu meiningsfullum setningum í borgarliga samfelagnum. Og góðum repeterandi instamyndum, bevares.  Aldri hevur heimsins kór kunnað verið fjøltáttaðari enn nú.  Men krígsstøðurnar eru ikki færri fyri tað, hvørki í kabulskum veruleika, ella millum bleiktrandi reglurnar á heimliga tíðindaskíggjanum.  Skriviligi førleikin er ikki nýuppfunnin, og maktin at definera, hvør skal sleppa til orðanna er enn eldri. Eins og alt anna...

Meðan evsti mentanarligi fyrisitingarmyndugleikin í hesi vikuni av Tingsins røðarapalli segði, at hann við í mesta lagi einum dagsvarsli vildi leggja niður alt Kringvarpið, soleiðis sum vit higartil hava kent tað, ber samstundis til at síggja eitt framúr danskt dømi um ein ferðandi fríyrkisjournalist, Teddy Bruslund, sum hevur vitjað her og gjørt fýra danskar sjónvarpssendingar um brunafongda læknastríðið í Klaksvík í 1953-1955. Klaksvíkar kommuna hevur játtað 300.000 krónur til sendingarnar . Tað er ein fjórðingur av, hvat verkætlanin kostar.  Nú sýnir danska sjónvarpið teir fyrstu fýra partarnar við frámerkinum ”sæson 1” og allir kunnu síggjast í føroyskum stovum út í eitt á heimasíðuni hjá stovninum.  Um røðin heldur fram, veit eg ikki, men her er tilfar til nógv meir, serliga um verturin, Lars Løkke Rasmussen, framhaldandi verður í aktivari vinnu við Føroyum sum ferðamáli. So verður tað tann reina product placement, ið fær meg at hugsa um uppáhaldið hjá Knud Vilby um ein ...

Mynd og innslag: KVF Eins og undanfarna forkvinna fær núverandi forkvinna onga løn fyri at stýra og stjórna Málráðnum. Ikki eitt oyra. Null fyri móðurmálið. Tað upplýsir Løgmansskrivstovan í einum yvirliti, har allar lønir fyri alment nevndararbeiði síggjast. Hvussu fagrar og at síggja til nýskapandi visjónirnar tykjast, at finna skikkaðar og skilagóðar kvinnur at stjórna týdningarmiklum nevndum hjá tí almenna, so stendur eftir, at tær fáa onga løn, men bara heiður, fyri heiðurin at verða nevndarforkvinna, sum í sjálvum sær er mikið heiðurligt, men ikki gevur smør á breyðið.  Tað fáa menn í tjúkkum fleirómettaðum løgum í øðrum ósúrgaðum almennum nevndum. Kent er gjøgnum nógv ár, at ein og sami persónur fær meir enn endaløn hjá flestu fakfeløgum bara fyri at sita í almennari nevnd, longu innan hann fer til arbeiðis. Almenn nevndarvakt er hansara arbeiði. Men tá eru fimm útpurringar orsøkin. Lagaligari er hjá formanninum í telefonfelagnum, sum fyri eina vakt fær einogtjúgutúsund kró...

Ein fótboltsspælari doyði á einum donskum vølli, men stóð upp, eftir at køn fólk á staðnum høvdu funnið ein hjartastartara og dugdu at brúka hann. Alt meðan upptøkutólini gingu og øll verðin hugdi.  Hetta flow av hendingum rakti út í hvønn krók, so vit fingu upp í leypar av magasinsendingum um at doyggja á vøllinum, um fólk, sum vóru til staðar og sóu hendingina og ikki fingu kreppuhjálp, og um hjartastartarar og hvussu vit plasera teir, og hvussu vit kunnu brúka Stayin' Alive úr farnu øld sum rytmiska pumpu, tá vit standa mitt í tí og skulu geva massasju mitt í miðlunum, in medias res, har the medium is the massage , so segði hann.  Og í vikuni hevur fremsti sjónvarpsverturin verið á makrelveiðu við gøtumonnum, og innkomnir liggur Brimil fyri teimum og gevur eina bót. Eftir siti eg við spurninginum, hvør visti av hvørjum, ella var hetta bara ein summarkrimi hjá Degi og Viku um heimligt eftirlit, sum faktiskt virkar. Ein cliffhanger av teim stóru. Miðsavnandi miðlar, sum eru ...

Neyvan hevur nakar starvs- og yrkisbólkur verið fyri so stórum økismissi sum journalistar. Annan vegin hevur dagslønin ikki fylgt við í tíðini, har djøffarar hava alla leiðslu, og hinvegin er tað hvør maður og hvør kvinna, sum fer út á journalistiska feltið og sigur og skrivar søgur um líkt og ólíkt.  Summi duga væl at skriva, onnur at lesa, uppaftur onnur eru, sum duga væl at vinkla og seta í perspektiv í røttu løtu, og at enda eru onnur, ið prinsipielt duga at taka við, tá tørnið er hjá ektaða journalistinum at bera almenninginum boð. Ikki bara boð, men røttu boð á rætta hátt í røttu tíð. Ófrávíkiliga staðfest sum andlát. Tað er ikki sum at siga tað, tá skrivast skal heim. Heim um hendingar í egnum bygdalagi, uttan at sláa alt upp í glens. Í hesum døgum eru drúgvar og dvøljandi frásagnir úr rættinum, ikki tí danska ella úr øðrum fremmandum landi, men okkara egna rætti, sum á donskum skal gera av, hvat vit gera av røttum ella skeivum í egnum landi og tí skal takast upp til dóms. E...

Í vikuni gjørdi eg mítt fyrsta poddvarp á skeiði í Námi hjá Dorte Palle og Tor Arnbjørn, sum fyri tveimum árum síðan skrivaðu Podcastbogen , hina fyrstu í Danmark. Tað var ein evarska lítil bundin uppgáva í tveir minuttir, sum eg valdi at loysa við telefonini á gongubrúnni við Bukkevald í Havn eitt kvøldi við lítlum uppgangi.  Dorte hevur egið poddvarp, heimasíðu og Soundcloud, ið er ein ókeypis sýningargluggi, sigur hon. Bæði hava Rakkerpak Productions í Keypmannahavn, tey skipa fyri kveikjandi skeiðum, og við støði í kursistum, sum á okkara leiðum gera poddvarp, hava tey Nordic True Stories gangandi. Magni Høgnesen, sum situr við mína lið, hevur eitt greitt undirvísingarligt sikti, tá hann sigur, at skeiðið í Námi er ein góð samanrenning millum ástøði og uppgávur.  - Tað gjørdi, at eg bleiv noyddur at fyrihalda meg til innihaldið, og slapp at royna meg við tí verkliga. Tað eru ótrúliga nógvir møguleikar við poddvarpi, fyri meg í skúlanum. Tað vildi verið upplagt hjá okkum á ...