Birk

Theodor Eli Dam Olsen, sóknar- og orlogsprestur í Suðurstreymoyar norðara prestagjaldi, helt í dag flaggdagsrøðuna á Vaglinum í Havn, eftir at skótar høvdu marsjerað og Havnar Hornorkestur spælt í Gamla kommunuskúlagarðinum, nú miðbýðurin er at kalla avbyrgdur.  Theodor byrjaði og endaði hugvekjandi røðuna við heitinum á skaldsøguni hjá Hemingway, Hvørjum ringja klokkurnar fyri , ið kom sama ár, sum bretska hersetingarvaldið kravdi og góðkendi eitt føroyskt flagg, Merkið, ið loysti okkum frá tí ríkisrættarligu forðing, sum frammanundan hevði verið løgd í vegin. Ein Deus ex machina, ið tá greip inn og loysti gamla flaggspurningin.  Í einum Evropa, sum aftur er krígsherjað, vísti Theodor til evangelistin Markus, ið gevur degnum navn, Markusarmessa, og minnir okkum, við Merkinum í hond, á at seta mørk og at virða mørk.  Ein sjáldsama nærverandi flaggdagsrøða, sum á virðiligan og varisligan hátt megnaði at nema við russisku fløggini, ið hava somu litir sum okkara, og tó umbo...

Trúarinnar myndir Framsýning í Listasavni Føroya 3/2 - 14/6 2023 Fernisering 3. februar 2023 kl. 16 Theodor Eli Dam Olsen “Trúgv er treyst í tí, sum vónað verður, sannføring um teir lutir, sum ikki eru at síggja.“ Soleiðis verður tikið til í Hebrearabrævinum í Nýggja Testamenti, tá sigast skal, hvat trúgv er. Sannføring um teir lutir, sum ikki eru at síggja. Men trúgv skal eisini síggjast. Og her kemur listin inn í bílætið, um vit kunnu siga tað so í hesum sambandinum. Hin skapandi listin.  “Í fyrstuni skapaði Guð himmalin og jørðina.“ Ja, soleiðis byrjar Halgabók, Bíblian. Guð skapaði. Verðin byrjaði við listini. “Og jørðin var oyðin og ber, og myrkur var yvir frumhavinum, og Guðs andi lá á vøtnunum.”  Alt var oyði. Men andin sveimaði. Hvaðani kom so alt? Kunnu vit spyrja.  Skapanargongdin kann mangan vera torfør at skilja, og endamálið við at skapa er kanska uppaftur torførari at fata. Tí hví skulu vit tað? Gomlu grikkarnir tosaðu um tað góða, vakra og sanna. Hesi trý....

Um dagarnar rendi eg meg í eitt tíggju ára minni, sum nú aftur fer at verða aktuelt. Hóast høvið bara er ein bók, er evnið í botn og grund so størt sum at definera seg sum tjóð, millum geografi og mentan, tá eitt atlas skal dagførast á móðurmálinum.  Í hesum føri var tað Umhvørvisstovan, sum fyri tíggju árum síðan var vertur fyri Nordisk Kortchefmøde í Havn í 2010.  Tá sjáldsama stóri norðurlendski fakfundurin varð settur í Umhvørvisstovuni hin 29. august hetta árið, bað deildarleiðarin fyri land- og sjókort, Stein Fossá, meg seta stevnuna. Nú eg rendi meg aftur í tíggju ára gamla tekstin, fari eg at seta hann á bloggin, so hann eisini kann lesast. Her er umbidna talan fyri tíggju árum síðan: Velkommen til Torshavn, samtlige gæster og kortchefer. Jeg er redaktør på det offentlige færøske skolebogsforlag, Føroya Skúlabókagrunnur. Dette forlag gav i 1993 ud det første færøske atlas nogensinde, Heims atlas , med Niels Petersen som redaktør.  Nu, 17 år senere, er tiden inde ...

Filmsfelagið vísti í gjárkvøldið dokumentarfilmin ”It Was Fifty Years Ago Today” í Havnar Bio um slóðbrótandi Beatles-plátuna Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band frá 1967. Uni Arge innleiddi sýningina við hesum tekstinum: “Teir komu har fyrst!” Hesi orðini skuldi flogvitið úr The Beach Boys, Brian Wilson, siga, tá hann hoyrdi “Strawberry Fields Forever” í einum útvarpslurti í februar 1967, og so fór hann í svart. Í fýra ár høvdu The Beatles hertikið heimin við sínum slóðbrótandi plátum og konsertum, og himmalferðin tóktist ongan enda at fáa. Men í 1966 vórðu teir nærum avmardir á Fillippinunum fyri ikki at møta upp til eina móttøku hjá forsetafrúuni, Imeldu Marcos, og í USA brendu tey teirra plátur, tí John Lennon hevði hugleitt hart um, at kristindómurin helst fór at fjara burtur áðrenn rock ‘n’ roll. Sum konsertbólkur góvu teir sær sjálvum mønustingin á Candlestick Park í San Francisco 29. august í 1966, og eftir tað varð dúgliga gitt, at Beatles-bløðran var brostin...

Vælkomin til Havnar, vælkomin á mentanarnátt, nú hvør hurð verður latin upp, mentanarlig og handilslig. Hóast heima í Havn, so brúka vit ofta fremmandar orðamyndir. Vit siga at sól til viðar fer, hóast vit ikki hava við av tí skógarvaksna slagnum, sum sólin kann seta yvir.  Vit hava heldur ikki lokomotiv, allíkavæl kunnu vit siga, at Havnin er lokomotivið og øll fata orðamyndina beinan vegin og á sama hátt. At Havnin er føroyska lokomotivið. Havnin sum høvuðsstaður og ikki bara Havnin við nesinum hjá løgmanni, sum sker seg út í vágna og skilur vágirnar við Tinganesi í eina eystaruvág og eina vestaruvág. Ytsta nesið í Havn fer frameftir, út í vágna, út á fjørðin, út í heim. Vit kunnu leggja styrki, samtykki og framdrift í deyðu orðini. Eisini tá vit gera nýggj orð og nýggjar orðasamansetingar. Um dagarnar leitaði eg eftir listafólkum á netinum. Á einum Facebookprofili skrivar ein listakvinna úr Eysturoynni um egið arbeiðslag og lýsir seg “kreaktiva”. Eg smíltis...

Leygardagin var eg á Eiði, har henda myndin er tikin á Brekkuvegi. Nakrar tímar undan var veðrið í Havn einki serligt. Fólk vóru savnaði á Tinghúsvøllinum at ávirka parlamentið, nú landið stendur í váða og tey siga, at normala parlagið stendur fyri falli. Løtu seinni var turt og klárt, og sólin kom fram. Hvat tá, heimbygdin, Eiði, er í eygsjón, og tað verður bara klárari og klárari. Men hvar skal eg parkera á Eiði í dag? Her er marknaðardagur við Korndalsbýlið, so bilar standa í hvørjum túni og fólk í hópatali eru savnað í góðveðrinum. Sverri í Durhúsið vísur mær veg til parkeringsplássið, sum er ovasta myndin. Men fyrst fara vit ein túr oman á Møl at kanna kampingplássið. Jú, har er alt í ordan. Hyggið bara eftir myndunum av vøllinum, av Umvarpinum og heim yvir vatnið og so út yvir Múlavík við heitum pottum. Emmy hevur heitt á meg at halda røðu, nú Marknaðardagur er á Eiði. Eftir at Magnus á Stongum hevði sungið, og innan Sámal í Skorini hevði spurnarkapping ...

Í dag helt Carl Johan Jensen flaggdagsrøðu á Vaglinum í Havn. Uppi við Norðurlandahúsið veittraðu øll tey norðurlendsku fløggini, uttan hitt sámiska, sum ikki er góðkent á hesum leiðum. Ein Rambler Classic koyrdi framvið og minti meg á, at henda dag savnast Ellisakfør niðri í Tórsgøtu. Framman fyri Perluni í Tórsgøtu situr Eirikur Lindenskov í einum nýmálaðum reyðum Opel Kadett, longur uppi er ein reyður Morris Mini við hvítum strípum og undir valutaslanguni hjá Amariel Norðoy stendur ein blanktpoleraður Ford Mustang, svartur og klárur at leggja alla Havnina undir seg. Niðast sæst endin á ljóst gula Rambler Classic bilinum hjá Heina á Borg. Grønlendski journalisturin, Henriette Rasmussen, sum er á ráðstevnu hjá Fróðskaparsetrinum, nú Søgu- og Samfelagsdeildin fyllir 25, tosar við Gunvør Hoydal á Vaglinum. Tórður Mikkelsen lesur í útvarpsmikrofonina meðan Carl Johan Jensen ger seg kláran at halda flaggrøðuna, sum Útvarpið og...