Birk

Í nýggju stavsetingarorðabókini er einki alternativ . Orðið finst ikki. Síðan hon kom fram, havi eg roynt ymsar inngangir til gerandisligt skrivligt arbeiði. Leys og støk orð, sum stavast so ella so. Her verða eingi orð sett saman, tí orðini verða ikki brúkt til samanbundið virksemi, eisini kallað samskifti. Orðini eru støk. Hevði væntað, at eg fór at liggja skerflatur at lesa í nýggju stavsetingarorðabókini, men púra óvæntað havi eg slept henni. Fór tí í prentaðu bókahillina, at blása dustið av størsta frambrotinum eg minnist, tá umræður orðabøkur. Tað var ensk-føroyska orðabókin hjá Stiðjanum frá 1992. Umframt at minnast hvussu dýr hon var, minnist eg hvussu stuttligt tað var á føroyskum at lesa um týdningin av orðum, sum tá vóru nýggj. Hví í allari víðu verð eru orðabøkurnar ikki skipaðar og settar upp soleiðis, at brúkarin kann krossreferera á einum stað millum fleiri? Málið er livandi og ikki tengt at støkum orðum og starvsstovustirvnum bendingarmynstrum, sum tá fyrisitarar og po

Í ongum av skúlunum, eg kenni til, hvørt teir so itu realskuli, studentaskúli, læraraskúli, ella danmarks pædagogiske universitet, høvdu vit møguleika at spyrja ein loyniligan, men tó fult lógligan, korrespondent, hvør meinigin er, um ikki við tí heila, so samtíðarhendingum, sum nógv tosa um, men bert fá hava innlit í. Nú hava vit vitlíki.  Higartil er tað trároynt á fleiri miðum við versiónini hjá OpenAI, ChatGPT, sum Microsoft so ruddiliga nú hevur yvirhálað við Copilot. Dagsins spurnarevni við Copilot er meir enn tveir tímar drúgva samrøðan, sum ídnasti trumpistur í USA, sjónvarpsmaðurin, Tucker Carlson, gjørdi í Moskva hin 6. februar, og sendi á egnari rás, Tucker Carlson Network. Innan eg fari í dialog við Copilot um samrøðuna, leiti eg á heimasíðuni hjá Tucker at kanna, hví hann fór frá Fox og byrjaði fyri seg sjálvan. Hann sigur:   News coverage in the West has become a tool of repression and control. Reporters no longer reveal essential information to the public; they work to h

Í dag fyllir Facebook tjúgu ár og hevur fleiri enn tríggjar milliardir brúkarar. Tað hevur eingin líknandi fyritøka ella tænasta. Ikki nær námindi. Í Føroyum eru so nógv á Facebook, at tað er ikki óvanligt at hoyra marknaðarfólk siga, at Føroyar er eitt Facebookland. Tað er har, fólk kunngera hvat tey halda, gera og ætla. Facebook er boðmiðilin og uppslagstalvan burturav.   Og so er tað hatta við ættargransking, at finna út av, hvør er hvør. Har er einki sum Facebook. Javnan hoyrast tó miðlafólk, serliga í morgunsendingini í Útvarpinum, brúka anonymiseraðu vendingina sosialu miðlarnir, tí tey ikki vilja taka ein miðil fram um annan, ella tí tey halda so lítið um Facebook, at tey ikki vilja taka tað í sín munn.  Men tað broytir einki við, at dyggasti fólksligi lýsingamiðil í Føroyum er Facebook, vilt tú siga øðrum frá um eitt tiltak, har tú ikki hevur pening til lýsingar.  Enn eru í hvussu er mest sum øll í Føroyum á Facebook, fyri ikki um at tala á Messenger, sum altíð hevur verið teng

Vitlíki, sum er ársins orð, hevur sett skúlan á eitt heilt nýtt og kanska kollveltandi vegamót. Ikki tí, tað er í skúlans nattúru og mergi, altíð at vera á vegamóti, men vitlíki er við serligari styrki komið inn á okkum, um vit vilja tað ella ei.  Í gjár kunngjørdu tey 27 ES limalondini úr Brússel, at tey eru samd um bindandi lóg fyri vitlíki, The Artificial Intelligence Act.  Politico skrivar í dag, at "The law would ban some applications of AI technology, impose strict limits on use cases considered high-risk, and hem in the most advanced software models with obligations of transparency and stress-testing. The EU is the first out of the blocks in laying down binding rules for fast-moving AI  technology. Even if many countries and international clubs - from the OECD to the G7 - have spent the past few years pondering how to regulate AI, most have stuck to voluntary guidelines or codes of practice."  Verksmiðjurobottar og bilar úr Kina, sum koyra sjálvir, hava vit hoyrt um í

  - Hetta er fyrstu ferð, at eg havi roynt vitlíki, chatGBT, sigur Katrin Dagbjartsdóttir við telduna. Hon er lærari í Skúlanum á Fløtum, og er í dag á Læraradegi hjá Námi um talgildisbúgving, sum er yvirskipaða evnið. Dagarnir, teir eru tríggir, eru í Norðurlandahúsinum, har allir lærarar í fólkaskúlanum hava høvið at møta ein av døgunum. - Sum sæst niðanfyri var spurningurin, eg royndi meg við, á enskum, tí tað er best útbygt enn. Hann snúði seg um, at koma við uppskotum til loysn av aktuellu Ísrael-Palestina konfliktini.  Sum sæst niðanfyri, komu tíggju punkt fram, og hesi vóru áhugaverd. Okkurt var ikki heilt rætt, men nógv var sera gott. Víst verður eisini til aðrar keldur, so til ber at fara víðari, og kunna seg meir um evnið, sum spurt verður um. Fari heilt víst at arbeiða meir á henda hátt, sigur Katrin, og leggur afturat, at vit mugu ikki bara síggja chatGBT sum ein fígginda í mun til skrivlig avrik hjá næmingunum.  - Vit eiga heldur at læra okkum at nýta hetta amboðið á rætta

Menniskjað hevur altíð verið hugtikið av maskinum og er tað enn. Onkuntíð hava vit verið bangin fyri maskinum, tí tær kundu gera okkum arbeiðsleys og taka ræðið á øllum. Í fyrstuni dugdu bara prestar at lesa í hondskrivaðum bókum. So kom prentkynstrið og gav okkum prentaðar bøkur á okkara egna máli. Í 1865 fór ein av kendastu høvundum, Jules Verne, at skriva um mánaferðir. Fólk undraðust, tí tað høvdu tey ikki lisið um fyrr. Eftir seinna Verðaldarbardaga vóru fólk bangin fyri, hvussu milliónir av fólki kundu ganga í takt og gera tað, sum tey vistu, var skeivt. Akkurát sum at happa í skúlagarðinum. Kanska var tað tí, at George Orwell akkurát tá skrivaði framtíðarsøguna 1984. Í søguni er tað ein óður einaræðisharri, sum sær og bestemmar alt, sum fer fram millum fólk. Men so kemur ein onnur maskina inn í søgukynstrið. Tað er teldan.  Ein søga um eina stóra teldu verður í 1968 gjørd til film um eina ferð langt út í rúmdina.  Heitið á filminum er ”2001: A Space Odyssey” og umborð er ein tel

Kendasti filmur hjá Bergman er helst Persona frá 1966, har Liv Ullman spælir móti Bibi Andersson. Ein ótømandi kelda av evnum, beint til psykoanalysuna hjá Jung og øllum hinum eldru og núlivandi á sofuni, eisini dansktlærarum her hjá okkum. Í filminum er hin fyrra sjónleikarin Vogler, sum hevur strikað taluna - er hildin uppat at tosa - og hin seinna er sjúkrasysturin Alma, ið er um hana og tosar alla tíðina. Og so er ein sonur.  Helst kunnu vit savna so nógvar leikstjórar sum helst, biðja teir koyra tematisk leikevni, ið kunnu takast fram á einum palli, alt samalt í eina spann, og tú hevur ein bucketlist av Persona hjá Bergman. Tað er so mítt varisliga git. Ótømandi leikur. Nú hevur fremsta filmstevna í Norðurlondum, hon í Göteborg, saman við Bergmanstovninum og SF Studios, sum eiga filmin, gjørt av at brúka vitlíki, artificial intelligence, ella KÍ kunstig intelligens, sum tey siga í heimlandinum hjá 84 ára gomlu Liv, at endurskapa filmin. Halgibrot, siga tey flestu. Men bíða nú ei

Fyrr helt eg amerikanska Rolling Stone Magazine, bretska Vox, svenska Slitz og norska Beat, sum øll komu regluliga í posti. So tódnað Rolling Stone so mikið, at eg segði tað upp, og hini magasinini hildu so hvørt uppat. Framíhjá helt eg donsku Weekendavísina, fyrst í pappírsformi, seinni á netinum, tí eg vildi lesa filmsummælini hjá Bo Green Jensen, tí norðurlendska nestor á økinum. Í vár varslaði nýggja progressiva redaktiónin broytingar, og aldrandi høvundurin var biðin um at gerast free lancari. Tað játtaði hann, men so varð avtalaða skipanin eisini kroyst út av redaktiónini, sigur hann mær í meyli, tá eg spurdi. Tá var mín orsøk, at halda avísina, farin. So varð alt uppi.  Eisini her heima fækka bløðini og rímiligvís verður posturin ikki eins títtur og fyrr. Blaðdeyðin er ein veruleiki.  Sum bløð krevja Sosialurin og mánaðarliga Dimman hald eins og fyrr, meðan Blaðið Vikuskifti, kann lesast frítt á Portalinum hvønn leygarmorgun. Har eru frægastu oddagreinir, eg kann lesa. Tann sjan