Birk

Onkuntíð tekur Dagur og Vika meg á bóli. Tað gjørdi redaktiónin í kvøld, nú tey høvdu funnið eina unga aktiva føroyska kvinnu, sum er farin til USA at arbeiða, ella í minsta lagi at reka, fyri Kamelu Harris.  Orsøkin er, at týsdagin er týdningarmesta val í einum landi, ið hevur sett seg á okkara tankar og hugmyndir, fyrst og fremst um persónligt frælsi, men eisini skapt polariserandi ræðumyndir um ta makt, pengar altíð hava. Eisini hjá okkum.  Tí er neyðugt at skapa líkindi fyri identifikatión.  Myndir, innsløg og tíðindabrot, har vit kunnu spegla okkum sjálvi, og harvið uppliva eitt vitborið innihald, sum gevur meining og brýtur einvegis hugsaðu polariseringina.  Úr okkara støddarmáti uppliva vit í fjarstøðu heimin gjøgnum amerikanskar brillur, tí gjøgnum søgu, bókmentir, film og tónleik er Amerika sloppið at seta seg á okkara heila og fatan. Ein svullur, sum kann verða góður, men eisini malign, óndur.  Neyvan hava tvey so ymisk valevni verið at velja ímillum. Tey eru sum tikin úr ein

Meðan vit veita russarum allar tær tænastur, ið hugsast kunnu, sum um einki er hent í Ukraina hetta hálva árið, krevur Kaja Kallas, ið er forsætisráðharri í Estlandi, at nú skal Russland byrgjast inni.  Flogferðsla er steðgað, so einasti møguleiki hjá vanligum russum at ferðast til Evropa er gjøgnum Finnland, Estland og Lettland. ES má seta í verk eitt visabann móti russum at ferðast, sigur hon og siterar Roosvelt fyri skjótt hálvfems árum síðan: Her er einki at ræðast uttan ræðsluna sjálva. Kosta hvat tað kosta vil, skulu vit byrgja Russland inni, tí vanligi russarin skal vita og kenna á sær, at landið er í kríggj og dregur alt Evropa við sær. Tað gera vit ikki í Føroyum, sum er in the middle of nowhere, tí í Russlandi eru ov nógvir pengar at heinta. Tað er føroyska politiska ambitiónin: pengar fyrst og einki næst. Og meðan Føroyar halda fram at stuðla Russlandi, hevur einasti hugsunarflokkur í landinum eittans mál í dag: Skulu vit stilla upp til danska fólkatingsvalið og aftur avspor

Um nátturatíð í kvøld fór seinasti russarin fram við vindeyganum. Tað var risa stóri Arctica, sum sambært Vessel Finder hevur ligið á Havnini síðan 31. mai, og nú er farin, uttan at næsta havn er upplýst, destination not available.  Arctica er fjórða navn, sum 32 ára gamla skipið hevur. Jú fleiri nøvn, jú størri peningaligar spekulatiónir. Í Havn kunnu vit ugga okkum við, at fyri risastóra skipið hevur Tórshavnar havn fingið nógvar rublar fyri skipið, sum nú leggur út á hav. Vónandi koma teir væl við, havnapengarnir frá krígstjóðini. Tó, undir Eystnesi liggur enn eitt russiskt skip, og við kaj í Runavík liggja tvey. Tað er nú margháttligt at samtykkja, einki samstarv at hava við russisku krígstjóðina, samstundis sum havnirnar bjóða skipum vælkomnum, og sama dag at fáa BBCtíðindi úr Ukraina um, at russar hava dripið ein fýra ára gamla gentu. Við hesari útsiktini, haldi eg, at eg leggi meg á hina liðina. Stop the world, and let me off, sum Patsy Cline sang í 1957, tá kalda kríggið var ei

BBC journalisturin, Clive Myrie, tosaði sunnumorgunin við russiska sendiharran í Bretlandi, Andrei Kelin. Teir báðir aldrandi menninir, sum eru ávikavist 57 og 65 ára gamlir, eru fleirfalt virðisløntir og nógv heiðraðir, og hava eisini lisið altjóða journalistikk. Bretin hevur tann fyrimun, at hann er giraður og sannførandi, tí hann er komin beint av ukrainska hermótinum, meðan longri er, síðani hin ferðaðist í sama landi, ið hann meir enn so fatar sum eitt telduspæl. Men nú møttust teir in real life. Interessant at síggja, hvussu Clive tekur saman um tey svar, sum Kelin ikki vil svara, ger egnar niðurstøður og fer til næsta spurning, uttan at russin sleppur at korrigera, tí tað var ikki orðarætt tað, hann segði, men tá eru vit longu í næsta evni, sum aftur er ein avvísing av tí veruleika, har BBC maðurin hevur verið okkara eygna- og sannleiksvitni seinastu tíðina, ja einar tríggjar mánaðir ella so. Í kríggi er tað eins langt og í journalistikki. Russin hyggur til viks, sum um onkur h

Í Rituvík er ukrainski Oleksandr ørkymlaður. Um eina viku er 9. mai. Tað er gamli ársdagurin fyri russiska sigrinum á Nazitýsklandi í stóra fedralandskrígnum, sum vit vestanfyri kalla seinni veraldarbardagi. Eystanfyri er tað Russland, sum einsamalt vann, og tí skrivar søguna. Tað gera vinnarar altíð, bæði í skúlabókum og almannamiðlum. Púra einsamallir. Men tá er fortreytin, at vit liva í einum fulkomnum einaveldi, sum við sensuri og terror verður dikterað av einum einsamøllum diktatori. Tí forniska slagnum, sum Chaplin lýsti í samtíðarfilminum ”The Great Dictator” longu í 1940. Beint nú ein av heimsins týdningarmestu filmum. Oleksandr fryktar fyri, hvat Putin fer at gera viðvíkjandi Ukraina henda dag.   - Putin segði fyri einum mánaði síðan, at 9. mai fer Russland at hátíðarhalda yvirtøkuna av Ukraina, ella í minsta lagi lyklabýum sum Donetsk, Luhansk og Mariupol við Azovhav. So missur Ukraina havnasambandið har. Og Kherson eisini. Um hesir býir verða yvirtiknir, so vil øll ídnaðarli

Sameindu Tjóðir samtyku í gjár at taka rættin frá limalandinum Russlandi at møta í Mannarættindaráðnum , The United Nations Human Rights Council. Úrslitið sæst omanfyri. Hetta er fyrsta altjóða avgerð, eg havi lagt til merkis, síðan Russland gjørdi innrás í Ukraina fyri 44 døgum síðani, hin 24. februar í ár.  Altjóða samfelagið hevur sagt nógv, ja eygleitt og kommenterað upp í spannir, sum vóru tey boðberar av tí avmálda skriviborðsslagnum við síðuna av djørvum tíðindafólkum, sum longu vóru har frammanundan. Og í dag fer forsetin í Evropakommissiónini , Ursula von der Leyen, at vitja Volodymyr Zelenskyj í ukrainska høvuðsstaðnum Kyiv. Av trygdarávum er ikki upplýst nakað nærri um fundarstað og farleið.  Júst hetta er forstáiligt, tá vit lesa eitt himmalbræv, eina russiska koyriætlan um lebensraum og útrudding av øllum óynsktum elementum, sum 80 ára gamla Kremlkrámandi tíðindastovan, Novosti, sendi út í vikuni undir yvirskriftini ”Hvat skal Russland gera við Ukraina?” . Ja, hin reina fó

Ken Lindenskov Olsen og Mariia Shvets Olsen avmyndaði uttanfyri húsini í Varðagøtu 18 í Rituvík leygardagin, tá tey bjóðaðu til kaffi og ukrainskar hunangssøtar pinjukjarnur á heitum hornum frá mammuni Gunn. Tað er sjáldsamt í føroyskum miðlum at síggja tekst, sum er skrivaður á so fremmandum máli, sum ukrainskum. Tað hendi í farnu viku, tá boð vóru frá Námi til ukrainskar flóttar í Føroyum um, at nú vóru skúlabøkur á teirra móðurmáli tøkar á opna føroyska pallinum Snar.  Samstundis upplýsti Býarbókasavnið í Havn, at lánarar nú kunnu lesa ukrainskar barnabøkur, sum talgilt eru samsagdar á enskum og ukrainskum. Flóttar á Sandi fingu gávubræv frá Lions, og fríggjakvøldið vóru tíðindi í Degi og Viku um, hvussu væl ukrainsk børn kláraðu seg í skúlanum á Tvøroyri. Hetta er ein púra nýggj støða, har vit á fyrsta sinni fingu annað beinið beint í altjóða samfelagið. Okkara egnu politikarar hava nevnt, at vit kunnu væntað so mikið sum 200 ukrainsk flóttafólk. 150 teirra eru longu komin sum ferð

Cat Stevens, sum í dag er 73 ára gamal, eigur nakrar av kendastu sangum á plátu. Myndina omanfyri hevur hann sjálvur lagt út á Facebook við hesum orðum:  Loved my time in London town. Picked up this wonderful walking cane from James Smiths & Sons umbrella shop. It's around the corner from where I grew up and was there when I was a boy - comforting to know that some things stay the same! Eina viku undan skrivar hann á sama stað: No Buddha, no chocolates - that leaves just me and the blossoms of Hyde Park Eyðkennið við sangum hjá Cat Stevens er ein íbygdur boðskapur um fríð, semju og sáttargerð.  Á profilinum skrivar hann: I’ve always stood for the elimination of conflict and wars, and any of those causes that ignite them. Millum kendastu sangirnar eru Morning has broken, Peace Train, Wild World, Father and Son, Moonshadow og The First Cut is the Deepest, sum fleiri onnur eisini hava sungið.  Fyri jól í 1977 vendi Cat Stevens við til islam og kallaði seg nú Yusuf. Eftir russisku

Russiski sjónvarpsjournalisturin, Marina Ovsyannikova , sum higartil hevur starvast á Pervyj kanal, Kanal Eitt, sum er hin størsta og fevnir um alt landið, megnaði at skriva við tusj á eitt pappstykki: ”Steðga krígnum. Trúgv ikki propaganda. Tey lúgva fyri tær”. Við boðunum fram fyri seg, eydnaðist henni at koma beint inn í sendistovuna hjá Kanal Eitt, sum akkurát tá sendi tíðindi.  Nú fer myndin um allan heim. Eg deili hana eisini, einføldu myndina. Sama skuldi tú gjørt.  Marina er fødd í Odessa í 1978, mamman er russisk og pápin er úr Ukraina. Á undirvísingarportalinum  Snar  royna tey at skilja gongdina í Ukraina, so støðan kann takast upp í undirvísing og skúlahøpi. Djarvi russiski sjónvarpsjournalisturin heldur fram, og sigur soleiðis í einum bandaðum boðum til altjóða samfelagið: ”Tað, sum fer fram í Ukraina er eitt brotsverk. Russland er eitt aggressivt álopsríki. Ábyrgdin fyri hesum ágangi hvílur á einum persóni: Vladimir Putin. Pápi mín er ukraini og mamma mín er russisk. Tey

Ein hin mest aktiva kommunan í landinum, Runavíkar kommuna, boðar nú frá, at hon heldur fram at avgreiða russisk skip og áhugamál sum fyrr, og sum um kríggið í Ukraina og staðfestu russisku krígsbrotsgerðirnar har eru aldri hendar, ella eru uttan týdning fyri føroysk vinnumál.  Kommunan upplýsur , at: "Í vikuskiftinum kemur ”Kapitan Demidenko” á Runavík fyri at umskipa veiðuna umborð á farmaskipið “Silver Storm”. “Ester” sleipar “Baltiyskaya Kosa” til lands vegna maskinbrek og “Mekhanik Sergey Agapov” er eisini væntandi ein av fyrstu døgunum. Skipini hava fiskað í føroyskum sjógvi eftir tvílandaavtaluni, sum hevur verið galdandi millum Sovjet/Russland og Føroyar síðan fiskimarkið varð flutt út á 200 fjórðingar 1. januar í 1977." Kommunan, sum í dag er ein langur kaikantur, rættvísger framhaldandi samstarvið við krígstjóðina Russland við hesum orðum: ”Yvirhøvur hevur verið tøgn um málið síðan. Ikki eitt orð úr samgongu tíansheldur úr andstøðu og ikki eitt kis úr uttanríkisráðn

Hesa mynd av eini rýmingi, desertøri, úr russiska herinum, hepnaðist eg í friði og náðum at taka í Sankta Pætursborg fyri tjúgu árum síðan. Hann segði mær navnið, men eg vildi ikki brúka tað. Helt, tað kundi bara koma honum aftur um brekku, brúkti eg tað. Tí eftir at verða læknakannaður í næsta rúmi fyri sár og blá merki eftir tortur í herinum, livdi hann nú undir jørð í Putinbýnum, ið zarurin Pætur Mikli bygdi fyri trýhundrað árum síðan sum eitt vindeyga móti vesturi. Í dag er hann størsti milliónabýur á norðurklótuni. Men hann vildi ikki til Kekenia, rýmingurin. Tí varð hann bukaður og skuldi rinda pengar til næsta fyrisetta. Spurdi meg sjálvan, um eg varð drigin uppá tráð við eini fyrigykling av sápuleysum russaradrama, ið týðuliga livir sítt egna lív, akkurát sum vesturlendaskar sitcoms og soap operas gera tað allan hin sjónliga sólarringin í public service sjónvarpi. Knappliga broytist senan og søgan. Eitt løgreglulið lameterar úti í gongini og vil hava at vita, hvør tað er, sum e

Var tað ikki fyri ein holocaust yvirlivara, so var 44 ára gamli forsetin í Ukraina, Volodymyr Zelenskij, ikki til. Tí er løgið, at russiski nýdespoturin, Vladimir Putin, velur at leggja so hart út við nazikortinum, fyrst at verja egnar russar, sum hann sigur vera fyri fólkadrápi, genocide , sum í nazitíðini, har eysturi í Ukraina, og síðan sjálvur í talum til allan heimin at karaktermyrða ukrainska forsetan og hansara fólk í Kyjiv sum nazistar og narkomanar.  Og varð tað ikki nóg mikið, so eru í ár 90 ár síðan klassiski despoturin, Josef Stalin, setti holodomor , hungurðsmorð, í verk í Ukraina, at breyðføða egnar hermenn.  Hesin skipaði kornstuldur úr Ukraina elvdi til hungursneyð, sum kostaði í minsta lagi hálvari fjórðu millión ukrainum lívið, og síðan hevur verðið rópt holodomor, sum uppslagið omanfyri úr Collins Dictionary sigur.  Og var tað ikki fyri walisiska journalistin Gareth Jones (1905-1935), sum doyði 29 ára gamal í innara Mongolia, so varð ikki grett um søguligu valdsgerði