Birk

Týskvøldið varð avdúkað í Havnar Bio, at næmingarnir í miðlakunnleika B á Kambsdali vunnu stuttfilmskappingina hjá Námi. Úrvalda evnið var í ár tað sætta av teim seytjan heimsmálunum hjá ST - vatn. Heitið á filminum var ”Síðsti dropin”. Vinningurin er 30.000 krónur. Eftir at innkomnu filmarnir høvdu verið vístir í biografsalinum í Havnar Bio, vendi Sigfríður S. Sólsker, útgávuleiðari í Námi, sær til møttu næmingarnar og lærararnar. - Tit hava við tykkara stuttfilmum víst, hvussu tit hava arbeitt við hesum evni, ítøkiligani og abstrakt, men altíð fakliga viðkomandi, og í onkrum føri eisini stuttliga, har tit leita, eygleiða og fundera í kjallaranum í skúlanum. Onkur annar filmur setur sær fyri at vísa øll elementini, har fótbóltsvøllurin týðuliga fyllir mest, men líðirnar, kirkjan og SMS eisini sleppa við. Vit koma víða, hóast evnið er tað, sum kemur úr krananum, tá vit heima og í skúla koyra hann frá. Henda repeterandi einfeldin sæst aftur. Men vinnarafilmurin letur seg ikki binda niðu...

Tá novembur sleppur og jólamánaðurin byrjar, trýtur ikki við verðsligum og andligum tilboðum, men sanniliga eisini jólavinum, sjónligum sum loyniligum. Á arbeiðsplássinum er ein loyniligur vættur, sum av sínum eintingum hevur gjørt eina reyðrunda hjólheilsan á jólum til allar starvsfelagar, við navni á. Hugvekjandi stuttligt. Takk fyri tað.  Dagin eftir skipar ein annar starvsfelagi fyri at øll, sum hava teknað seg, fáa eina festliga jólamáltíð frá Bitanum á borðið á middegi. Ein annar starvsfelagi fyllir og bjóðar boblur á nýinnrættaðu skrivstovuni, og ein fjórði starvsfelagi ger púra sjálvboðin eitt torn av jólavaflum við róma og súltutoyi. Púra ósjálvsøkið, meðan angin av vaflu fer um húsið og fyrstu jólatónar frá Daniu og teimum hoyrast í tí fjara.  Og so er dómsnevndarfundur at finna vinnaran í stuttfilmskappingini hjá Námi um sætta heimsmálið, reint vatn til øll í heiminum. Vit semjast og gleða okkum til týskvøldið, tá avdúkað verður. Tað er hetta hugtakandi við at einst...

Tá árið fer at halla, plaga vit at finna ársins orð. Alt samalt eftir uppskotum frá fólkinum, sum fólksins Útvarp dregur fram í morgunsendingini, og ein sakkøn nevnd so tekur dagar ímillum, hvat skal vinna. Tá hava vit ársins orð, alt samalt í fólksins anda. Men nú hava fólksins kosnu menn og onkur kvinna við eftir ordra frá løgmanni gjørt undirskrivaða avtalu, at binda allan okkara samhaldsfasta tøkupening til ein Suðuroyartunnil. Ikki eldrarøkt ella ískoyti til jól hjá fátøkum, sum Barnabati upplýsti okkum um í Sjónvarpinum sunnukvøldið. Men ein tunnil, sum mannfólkaverkfrøðingar kunnu gleðast um allan tann líðilanga dag til Suðuroyar í komandi tíðum og longur. Og mannfólkaverkfrøðingagleðin er so smittandi, halda teir, at alt, ið grivið verður upp, skal leggjast út yvir tað ganska land, at fáa skikk uppá tað, sum mannahond enn ikki hevur verið á, so tað nú verður glaserað, sukurstroytt og -brætt, og gongur inn í eina virðismaksimerandi krosstalsskipan, sum í jólagávutíðum fær frámer...

Novembur er næstseinasti mánaður. Nú er hann, mánaðurin, sum sambært Henrik Nordbrandt ikki er ein, men fýra, so árið telur sekstan, komin at enda. Jólamánaðurin stundar til. Stress og keypiørska, blandað við kirkjugongd og dyrkan av tí guddómliga, men eisini alskinum til kórsang og sterkan solosang, sum Anna Sofía, Jasmin, Katrina, Dania og Marianna, siga í innlagda tekstheftinum. Dania er fremsti tulkari á føroyska tónleikapallinum, ja eitt renessansumenniskja av Toftum mitt í Havn. Tað er hon, ið kemur á gátt við nýggju plátuni, Jólasoul , sum Tutl gevur út, við reyðari sloyfu.  Ellivu sangir í 36 minuttir. Kendir klassikarar og nýkomið jólastoff, garnerað í róma og yvirdrivnum jólakitsj, sum myndirnar bera brá av. Men tað er bara teirra anarkistiska spæl fyri myndamanninum, har excesseses tykist vera eitt mynda- og atferðsspæl. Plátan ljómar av einum framúr spælandi universi og við myriadum av sniðfundigum úttrykkum. Nýggjastur í úttrykki, teksti og stíli er sangurin Jólastres...

Brot úr bloggi, har eg eftir frumframførslu á Glasi 16/11 2024 ummælti skúlaleikin Romeo og Juliu: Niður at lesa. Tað hevur leingi verið svarið hjá føroyskum ungum, tá spurt verður, hvat tey fara at gera við einum nývunnum miðnámsprógvi í hondini. Burturúr stendst ein kompleks burturfaringarmentan, sum er heilt sjáldsom, og hjá øllum teim luttakandi varar alt lívið, antin tey koma aftur ella ikki. Lestrarárini í útlegd merkja fólk. Einaferð segði ein vinmaður, at eftir at tey høvdu sungið Frændir í Hoydølum, hildu tey fram at syngja Frændir við somu vinum á Oyrarsundi, og tá tey, sum komu heim, uppá skift settu hvørt annað í starv, so sungu tey aftur Frændir. Soleiðis gongur burturflytingin, varandi ella stutt, og merkir samhaldsfestið upp á gott og ilt. Ein stjóri, eg einaferð hevði, helt fyri, tá vit tosaðu um holocaust í undirvísingini, at Oyrarsund var gott dømi um eina transittlegu, har føroyingar búðu, meðan teir bíðaðu eftir at fara heimaftur, uttan nakrantíð at interagera v...

Hvørt mikukvøld sýnir Filmsfelagið ein úrvaldan nýggjan film í Havnar Bio. Undirtøkan er góð, og mikukvøldið, tá Turið Maria Jóhansdóttir, aðalskrivari í Amnesty International, Føroya deild, innleiddi, var fult hús. Tá varð sýndur nýggi ísraelskt-palestinski heimildarfilmurin No Other Land. Neyvan nakað evni á filmi kann savna so nógv fólk, sum just filmur um Holocaust og aktuellu støðuna í Ísrael og grannalondum tess, eisini í filmi, sum ísraelska Sendistovan í Keypmannahavn hevur útvegað, ofta um avbjóðandi evni sum samkyndleika og ivasama búseting á Vestara Áarbakka. Í framhaldi av hesum tanka er eisini vert at geva sær far um, at á hvørjum ár verður altjóða Holocaustdagurin, 27. januar, hildin í føroyska skúlanum. Enn ein minningardagur er 9. desembur, sum tekur støði í hesum sama degi í 1948, tá ST gjørdi sáttmála um International Day of Commemoration and Dignity of the Victims of the Crime of Genocide and of the Prevention of this Crime. Umframt at undirtøkan fyri filmi í Filmsfe...

Í dag fekk eg eitt stuttligt bræv frá Tibor Erdös úr Budapest í Ungarn. Sigst, at snarar tú eitt lítið sned, so hava øll eitt hondfast samband. Í hesum føri var tað hjá trímenninginum í Gøtu, Maigun, ið er omma guðssynirnar hjá Tibor, Gabriel og Sebastian. Men tað vóru ikki jólaørindini. Tey vóru at siga mær frá, at komandi árini verður hann offisiellur svenskur útlandslektari á Institutionen för Skandinavistik, og fer at starvast á ungarska ELTE universitetinum í Budapest. Til gerandis undirvísir hann í svenskum og svenskum sum fremmandamáli á lærda háskúlanum í Halmstad og nú altso eisini í Budapest. Fyrsta februar fer hann í hesum høpi undir skeið í føroyskari mentan, máli og bókmentum. Óvantaða tilboðið, sum honum ongantíð hevur eydnast at fáa skipað í Svøríki, er fyri BA og MA lesandi og fevnir um várhálvuna. - Nú er tað so, at mítt egna savn við føroyskum bókum og tilfari, er størri enn tað á universitetinum, har bara gomul tíðarrit eru, og tvær skaldsøgur. Eg hugsi mær at ...