Skip to main content

Posts

Fyrimunir við fyrstu filmstevnu

Í gjár byrjaði stóra filmstevnan í Berlin, sum nú hevur 75 ár á plakatini. Stevnan varir í tíggju dagar.  Av teim stóru evropisku filmstevnunum, Cannes, Berlin og Venezia, er hendan í Berlin tann yngsta.  Í mai verður stevnan í Cannes hildin á 78. sinni, og í heyst verður filmstevan í Venezia hildin á 82. sinni.  Elsta tiltak at heiðra filmi, The Academy Awards, hon við øllum Oscarvirðislønunum, verður á 97. sinni náttina millum 2. og 3. mars okkara tíð.  Í 23 bólkum verður kappast um Oscarvirislønina.  Haldi sjálvur, at mest áhugaverdi Oscar kappingarbólkur, er hann við altjóða filmum. Vænti og vóni, at iranski filmurin á farsi máli, sum týskarar skjóta upp, tí útlagni leikstjórin býr har,  Fræið av heilaga fikutrænum hjá Mohammad Rasoulof, sum Filmsfelagið vísti fyri fullum sali í Havnar Bio mikukvøldið, fer at vinna. Hann er bæði góður og neyðugur. Ikki tí, har er eisini danska uppskotið, Pigen med nålen , í sama bólki. Hon, Gentan við Nálini, hevur eis...
Recent posts

Vitlíki og journalistikkur

Við leysgangandi missilum, sum samstundis eru ríkastu oligarkar í heiminum, er tað ivaleyst ein ræðumynd hjá teim flestu, at hugsa tankan um eina samanrenning millum vitlíki og journalistikk. Tí hvørjum skal eg tá trúgva? Ella skal eg bara viðurkenna, at nú stendur allur journalistikkur fyri falli? At alt er til fals, bara tú eigur pengar? Tað er ikki bara eitt fjart stríð millum amerikansku pengamennirnar Elon Musk, 53, ið nú er ein av næstu monnum Trumps, og fremsta vitlíkismennara, Sam Altman, 39, sum er forstjóri í OpenAI og dropout frá Stanford. VG veit at siga , at í norska grannalandinum hevur privata amerikanska OpenAI gjørt avtalu við partafelagið Schibsted Media AS, sum umframt VG eisini eigur Aftenposten, Bergens Tidende, Stavanger Aftenblad, Aftonbladet, Svenska Dagbladet, E24, Shifter, podkastpallin Podme og tíðindatænastuna Omni. Norska partafelagið eigur eisini í gomlu kendu norsku og svensku tíðindastovunum, NTB og TT, umframt partafelagnum Lokalavisene og Polaris. Og í...

Vit vunnu Geytan!

Durita Dahl Andreassen, kvinnuligi høvuðsleikarin, og Rógvi Rasmussen, framleiðari, ringja til leikstjóran, Mariu Winther Olsen, sum er í Danmark. Meðan øll í fullsetta salinum lurta, siga tey henni, at teirra filmur, “Halt um meg”, vann Geytan 2025. Mannligi høvuðsleikarin, Búi Egason Dam, var í Meksiko.  Sirið Stenberg, landstýriskvinna við almanna- og mentamálum, setti Geytan við eini góðari røðu, har hon greiddi frá um almenna stuðulin til film og hvussu hann nú verður umsitin.  Runavíkar kommuna stuðlar Geytavirðislønini, sum umframt standmyndina og heiðurin er 40.000 krónur, og Torbjørn Jacobsen, borgarstjóri, handaði tí vinnaravirðislønina við eini góðari og vælupplagdari talu. Dómsnevndin, Birgir Thor Møller, Jan Berg Jørgensen, Karen Kristianna Hildardóttir Gram, Gudmund Helmsdal og Ole Wich, grundgav soleiðis fyri valinum: Vinnarafilmurin í kvøld er ein framúrskarandi leikstjórnaður og eins framúr væl spældur filmur, sum dómsnevndin hevur hesa grundgeving, at peika á...

Til minnis um Stóra Jógvan

Í Áarstovu í dag møttust starvsfelagar, familja og vinfólk hjá Jógvani Steingrími Rasmussen, sum andaðist týsdagin, bara 42 ára gamal. Minnisløtan, ið varð leidd av Hanusi á Gørðum, sjúkrahúspresti, lýsti í fullsettu hølunum, hvussu væl lýddur, kreativur og dugnaligur høvuðskokkur Jógvan var í hesum køkinum og í matstovuyrkinum yvirhøvur. Hugsi neyvan, at nakað arbeiðspláss í landinum undir hesum umstøðum hevði kunnað mynstrað eina so hjartanemandi og gevandi løtu, sum henda seinrapart. Takk fyri tað. Matummælarar vórðu eisini bodnir við at minnast avrikini hjá Jógvani saman við kokkunum í køkinum og servitrisunum, sum javnt og samt borðreiddu í Áarstovu. Til minnis um Jógvan seti eg nakrar myndir úr matummælum niðanfyri. Ærað veri minnið um Jógvan, sum vaks upp í mínum egna grannalagi. Takk fyri minnini og upplivilsisríku máltíðirnar, og alla samkenslu til tykkum, ið eftir sita hesa sváru tíð.

Beatles sum medisin

Fyrstu ferð eg varnaðist Beatles sangir í amerikanskari útseting var, tá RCA gittaristurin og uppfinnarin av The Nashville Sound, Chet Atkins, spældi tólv Beatles sangir á LP plátuni Picks on the Beatles í 1966, meðan Charlie McCoy spældi munnhørpu afturvið. Í 1995 gav plátufelagið Liberty út savnsfløguna Come Together: America Salutes the Beatles við seytjan Beatles sangum, har countrysangarar tulkaðu bretsku Fab Four í ymsar meir og minni væleydnaðar ættir. Sumt stak gott, so sum In my life við Susan Ashton og Gary Chapman. Nú hevur amerikanska stjørnan, Lucinda Williams (f.1953), verið í Abbey Road upptøkuhølunum í tríggjar dagar og sungið tólv Beatles sangir frá fimm LP plátum: A Hard Day’s Night, Rubber Soul, Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band, Hvítu plátuni og Let It Be , og einari single plátu, soleiðis, at allir fýra beatlarnir eru í sangúrvalinum hjá Lucindu Williams, meðan hennara orkestur hevur fylgispælið, við tveimum eminentum gittaristum, Doug Pettibone og Marc F...

Hitapumpa er ársins orð

Hitapumpur í kubanska høvuðsstaðnum Havanna. Løgið, at eingin arkitektur hevur hugsað henda blásibjølg inn í veggin, so hann ikki sæst í fagurfrøðiligu framsíðuni.  Tí vakurt er tað ikki, handverkarainntrivið í akademiskt fagurfrøðiliga frontin hjá byggiharranum, sum gamaní er karibiskt sovjettiskur í hesum føri.  Heima, har eg búgvi, er hitapumpa heilt vist ársins orð. Uppá gott og ilt. Frá felags oljufýri síðan 1976 hava vit øll 36 húsini í undanfarna ári lagt um til egna hitapumpu, sum er sett á garðin. Ein útipartur og so ein innipartur, har felagshitin fyrr kom inn og yvirskotshiti fór út. Hitamiðstøðin, ið hevði savnandi heitið Orkulonin, hevur tænt sínum kollektiva endamáli, og nú eigur hvørt hús sína egnu – privatkapitalistisku, høvdu tey sagt í Kuba – hitapumpu, sum húsaeigarin hereftir sjálvur svarar fyri.  Broytingin flytir okkum fyri fyrstu ferð frá felagstankanum til tað individuella. Nú er kuldi í luftini og alt snurrar. Sjálvur eri eg spentur at seta meg á ...

Moss - eitt ævintýr á Skálatrøð

  Ana Bassie er úr Portugal, og hevur búð í Føroyum í seks ár. Manninum, Jon Simonsen, sum er úr Hoyvík, møtti hon í Abidjan. Hon sær á eygnabránum, at nú skulu vit sláa upp í føroyska ættartrænum, sum er Facebook, og mín sann, um vit ikki kennast, Jon mín gamli næmingur. Ana grínur og nevnir, hvussu tøtt øll eru, kennast, ella eru í slekt. Hon hevur arbeitt á Gjáargarði, men er nú farin undir matstovuna Moss , her niðri sum hav og land møtast á ein hátt sum onga aðra staðni í landinum. - Tit eru so receptive , sigur hon vælnøgd við kundagrundarlagið, sum til gerandis støkkur inn á gólvið millum níggju og fimm bara ikki sunnudag, tá stongt er. Umframt at borðreiða við einum úrvali av óvæntað góðum rættum til ein skjótan miðmála, so hevur hesin matstaður tann forrætt, at vera inni í einum blómuhandli, Árstíðirnar. Her kanst tú ganga millum blómurnar, hyggja og taka til tín angan, og bráddliga finna eitt nýtt matstovuborð í einum nýggjum króki. Ein ævintýrakendur staður við bestu...

Fyrsta stig at taka verðina, er at seta títt egna navn á hana

Fyrsta stig at taka verðina, er at seta títt egna navn á hana. Tað síggja vit til yvirmáls á teim jarðfrøðiligu botnøkjum, har hugsast kundi, at olja helst er at finna, bora vit nóg djúpt. Omansjóvar síggja vit í eysturi, at Noregshav er skvisað móti Norrakystini, sum teir gomlu søgdu, fyri at geva pláss fyri uppfunna heitinum Norðurhøv. Og fara vit vestur um Ísland, so er tað bara í okkara bókum og teim íslendsku, at Danmarksstrædet, Denmark Strait, er skift út við Grønlandsfjørð. Landafrøðilig navnagáva er at staðfesta harradømi. Hetta gera øll mál í øllum heiminum. Í bókaútgávu er tað nýtt hjá okkum, har tað fyrstu ferð kom fyri í Heimsatlas (1993). Fá eru støðini, har vit hava grundað, skapt og varðveitt egin staðarnøvn á okkara máli. Føroyingahavnin, ið nú liggur sum ein skomm, skrivar seg inn í hesa siðvenju. Tað gav at bíta, tá ein enskur barnaskúli í Persaflógvanum í 2014 bestilti eitt atlas frá Harper Collins, har Ísrael skuldi verða strikað og Palestina sett í staðin ...