Birk

Fjølmentanarvika hevur júst verið í Havn og indiski filmurin "All we imagine as Light" varð sýndur.  - Er tað bara fyri danskttalandi, at tit hava Fjølmentanarviku, spyr týska Agnes-Katharina Kreiling, tá hon sær, at filmurin hevur danskan undirtekst, sum hon ikki skilir.  Í kjalarvørrinum á hesum kjaki, skifta vit bæði, Anges og eg, orð um støðuna hjá donskum í Føroyum og hví indiski filmurin, sum er á malayalam, hindi og marathi máli, hevði danskan undirtekst. Agnes-Katharina Kreiling, hvør er tín bakrund og hvussu komst tú til Føroya? - Eg eri lívfrøðingur og flutti til Føroya fyri fimm árum síðan. Eg búði í Íslandi, har eg hevði arbeitt í fleiri ár, tá eg møtti mínum maka. Hann er eisini lívfrøðingurog hevur gott og fast starv í Føroyum, sum ikki er so lætt at fáa innan okkara arbeiðsøki. Tað var í sambandi við hansara arbeiði, og so nøkur onnur viðurskifti, sum gjørdu, at eg flutti til Føroya, ístaðin fyri at hann flutti til Íslands. Nú eri eg so heppin at hava eitt gott...

  Vit menniskju hava tað til felags, at vit liva saman við øðrum, á vår Herres klinkekule, sum norðmenn siga, áleið sama lívsskeið og meginpartin av okkara arbeiðslívi. Neyvan nakað kann kløkka meg, sum andlát av einum javnaldri í Útvarpinum. Eitt skeið farið, eitt lív livað, men nú tikið burtur. Í sveitta andlits tíns skalt tú eta breyð títt, hagar til tú aftur fert í jørðina, sum tú ert tikin av; tí av mold ert tú, og at mold skalt tú aftur verða! Soleiðis lesa vit kendastu orð um arbeiðaran í Halgubók, tyktandi grundarsteinurin undir øllum arbeiði síðan Luther lærdi okkum lýdni. So kend, at tey verða hildin fremst hjá politikarum, sum innan fráfaringaraldur royna at billa okkum inn, at teir hava sæð skriftina á vegginum, har hagtølini greitt siga, at vit verða eldri og eldri. Í politiskum orðabraski æt tað fyrr eldrabyrðan. Nú eru vit so mong í íbúgvapyramiduni, at vit umframt røktarútreiðslurnar, í nógv størri mun eru trygdin fyri bæði gjaldføri og Suðuroyartunnili. Vit eru...

Tað sæst í kvøld, nú Norrøna kom fullfermd á Havnina við kampingvognum og bilum. Fleiri enn nakrantíð, eftir plássinum yviri við Strond at døma. Tað er í hvussu er fyrstu ferð, eg havi sæð útlendskar kampingbilar standa sunnanfyri grøna tjaldingarvøllin, tað er á gamla Bukkevald. Tíðin á árinum er sum amen í kirkjuni eitt vælsignilsi hjá teim flestu, tí innvinningarárið er liðugt, og frítíðarlønin komin. Nú kann verkafólkið aftur ferðast í fólksliga andanum hjá Spies, um ikki betri stillaðir bólkar í samfelagnum, tað eru teir við hægstu lønarhækking, forkoma hesi smølu útrás, tí vandin fyri verkamannaútláti er í teirra optikki ovurhondsstórur.  Men í innskrivingarhøllini á flogvøllinum fekk eg herfyri at vita, at kollektivu Føroyar hava besta Ginital í verðini. Stættarsamfelagið er avlýst og vit eru javnasta skipan av øllum samfeløgum. Fløt sum pannukøkan. Tað sigur Ginitalið.  Heimildarfólkið dagførir súlubonusið, so samfelagið aftur kann verða javnt og álinju.  Hugsi vi...

Ert tú ein ageistur, spyr uppslagið í London. Fyrst haldi eg, at hetta er ein nýggj grein av New Age, men so síggi eg eina avís, sum eg kann taka heimvið. Har kann eg skanna eina QR kotu, og fáa nærri at vita um ageism, sum er eitt bretskt tiltak hin 20. mars. Tá fara tey í felagsskapinum Age Without Limits at savna fólk, at gera almenningin varugan við mest burturtagda og tó skjótast vaksandi svullin í bretska samfelagnum. Tað er at gera mun á fólki vegna aldur. Aldursmismunur, ageism, sum felagsskapurin Age Without Limits hevur sett sær fyri at upplýsa um. Komin úr undurfullu og samhaldsføstu Føroyum varð eg sum sligin á nevið.  Felagsskapurin upplýsir, at mismunur vegna aldur, ageism, kemur fyri í fleiri gerandisligum førum, frá práti við vinfólk til yvirskriftir í avísunum og í egnum royndum á arbeiðsplássinum.  Felagsskapurin sigur víðari, at “Negative attitudes to ageing are widespread across society - and older people are often portrayed in a way that reinforces negati...

Helst var tað eitt algoritmiskt tíðartekin, tá Fernando Pessoa stakk upp á Facebook henda seinasta arbeiðsdagin fyri feriuna: “It’s been a long time since I’ve been me”.  Umframt at vera ein av mest spennandi yrkjarum í Evropa í rímuliga nýggjari tíð, var hann tiltikin fyri at skapa sær ymisk nøvn, fimmoghálvfjerðs sigur onkur, ið hann dyrkaði, sum vóru tey livandi persónar á ymsum málum við ymsum motivum. Ikki sum dulnevni men heteronym, segði hann áminnandi.  Jú, tað var eitt tíðartekin, nú seinasta árið fyri at pensjónsaldurin byrjar, arbeiðsskeiðið fer at verða runnið, ellisbyrðan stendur fyri durum og Bob Dylan rungar harðari enn nakrantíð “There must be some way out of here”.  Og í svenska morgunsjónvarpinum siga tey, at rockpoeturin Håkan Hellström er farin at spæla aldrandi fótbóltsspælari í yrkisdeildini í nýggjastu videoútgávuni úr savninum Poetiska försök , har hann - tvey ár eldri enn Pessoa, tá hann fór úr tíðini - spyr: “Vem vill vara din vän när du har tapp...

  Tonk - ein dag standi sjálvur eg har. Soleiðis syngja vit í Mær er sagt um ein stað . Uppafturtøkan í teim trimum ørindinum ger, at orðini fara sum ísur niður eftir aldrandi rygginum. Tað var ikki fyrsti setningur, tú steðgaði við og skifti orð um á tínum arbeiðsplássi. Men - tonk - sum tíðin gongur, so ert tú har, við tí russiska klokkuklangi og øllum tí, sum dómadagslagið leggur seg upp at, skal hann syngjast. Einsamallur, tí eingin er at tosa við. Tann næstelsti er farin. Marginaliseringin og polariseringin, sum tú aldri áður hevur varnast, er ein veruleiki, sum tú nú ert mitt í. Tú verður ein paria í tí frambrúsandi samfelag, ið siglir fram yvir lívsins hav, og týðuliga hevur aðrar tilbiðjandi fyrimyndir enn tær, vit vanligu kenna ella skilja. Júst hesa støðu lýsir danska sjónvarpið TV2 í morgun. Aldrandi menn, men eisini kvinnur, sum kanska eru enn verri fyri, tá tær missa sambandið við arbeiðsmarknaðin, tá aldurin leggur sína køldu hond á gerandisdagin, og tú uppdagar, at t...

ЧЕСТЬ И СЛАВА ПО ТРУДУ Heiður og æra til arbeiðið stendur á risastóra uppslagnum á Zvezdochka skipasmiðjuni í Severodvinsk, tætt við Arkhangelsk har norðuri í Russlandi, gamla mentalandinum, ið nú verður stemplað sum aggressor á enskum, tað er агрессор á russiskum og агресор á ukrainskum. So lítil er munurin. Nú altjóða arbeiðaradagur er, Russland er farið fyri bakka, eitt nýtt innvinningarár byrjar her hjá okkum, frítíðarløn verður goldin og Marx fyllir 205 fríggjadagin, fann eg gomlu russisku arbeiðaramyndina aftur á blogginum.  Myndin, sum eg tók í Russlandi fyri tjúgu árum síðan, vísir ein dregil, ið hongur niður úr loftinum í Zvezdochka-høllini, har tey gera framdriftsskrúvur til hernaðarskip hjá despotinum.  Beint her, í hondum arbeiðaranna, verður framdriftin hjá russiska herinum skapt og skorin. Saman við Kanada og Noregi verða gamlir kjarnorkuriknir kavbátar skrottaðir, skornir upp, á somu skipasmiðju. Tað luktar illa og man neyvan vera gott fyri heilsu og umhvørvi...

  Í fleiri førum verða bíbilsku orðini um, at arbeiðarin er løn sína verdur, ógyldað og tikin frá honum.  Nýggjasta dømið um hevdvunnið starv, sum ikki ber løn í sær, verður aftur almannakunngjørt á síðunum hjá Landstýrinum. Tað er ókeypis arbeiðið á bonaðu gólvunum á føroysku sendistovunum, sum tekur støði í tankanum stagiaire. At loysa ein annan av fyri einki. Tað kann vera ein ókendur kokkur í altjóða køkinum, ella ein amtørsúklari á professionellari kappsúklu í tí franska. Stagiaire. Ókeypis at loysa av.  Danska Rithøvundafelagið hevur beint nú gjørt kanning um tað sama, at arbeiða fyri einki, altso onga løn yvirhøvur, fyri tað víða og breiða samskiftisarbeiði, sum rithøvundar lata seg brúka til. Felagið hevur lýst vandamálið í 25 samrøðum millum limir. Høvundurin Knud Romer sigur í Politiken, at hann er ikki fremmandur fyri at arbeiða ókeypis, og gevur dømi um tað í blaðnum. Turrisliga sigur hann um kanningina hjá Rithøvundafelagnum, at helst er tað bara tey, ið gjør...

Clarisse Simonsen er úr Togo í Afrika og arbeiðir sum verkætlanarsamskipari á Kt-eindini í Undirvísingarstýrinum.  Hon hevur verið íverksetari við egnum mathandili, og hevur verið virkin í nevndararbeiði, eisini á leiðslustøði.  - Bæði foreldrini hjá mær eru fødd og uppvaksin í Togo. Landafrøðiliga hoyra vit til tann sunnara partin av landinum, við sínum máli, sínari mentan, og sínum matvanum, sigur Clarisse, og ber saman nýggja og gamla heimlandið. - Millum annað er talan um ymisk fólkasløg, ymiskt veðurlag, ymiskar mentanir og ymisk lívsvirði, sum eg havi eygleitt. Sætt at siga eri eg sjálvur ikki so vanur við at fólk, ið hava annað móðurmál enn føroyskt, gera sær so stóran ómak, sum Clarisse, at læra seg nýtt mál og støðugt at halda tað við líka. - Onkur sigur, at eg havi máloyra, sigur Clarisse og flennir.  - Av lyndi dámar mær væl mál. Eg havi ment málið ígjøgnum ta tíðina, eg havi búð her. Men føroyskt er ikki lætt at læra, uttan at man ger sítt til tað. Persónliga ...

Veit ikki, um tað var súmbolskt, at urið steðgaði í morgun, so eg varð noyddur at keypa nýtt battarí, fríggjadagin svarta.  Tað hevði eg ikki ætlað.  Ikki vegna almennu smittustøðuna, men heldur av privatum brúkaraávum, tí mær tørvar ikki nakað, sum kann innfríast í mammonstýrdum brúkaratemplum, downtown.  Uttan eitt battarí.  Mongum brestur ætlan.  Brúkarafestin er byrjað og eg havi brotið lyftið um einki at keypa. Haldi, tað er besta orðing til eina handilslýsing í dag: Keyp einki og spar alt. Morguntíðindini hjá BBC bendu á, at aftur í ár ætla leysu arbeiðsfólkini hjá Amazon at leggja arbeiðið niður sum mótmæli móti handilsvinnuni og meiningsleysari brúkarismu.  Og tó, gera tey tað, so standa tímaløntu arbeiðsfólkini, um tey yvirhøvur hava arbeiðs- og uppihaldsloyvi í bretska stórbýnum, longu og bíða ótolin at útinna títt meiningsleysa arbeiði fyri heimsins ríkasta mann. Við støði í øllum framkomnum skúlabókum læra vit annars í søgutímanum, at trælatíðin...

Tað er so ymiskt, hvat vit til gerandis fokusera uppá. Morgunsendingin í Útvarpinum heftir seg við altjóða bamsudagin, og heimsstovnurin Unesco viðgerð vikuna á tamb teir førleikar, sum ung og gomul eiga at hava at lesa og brúka miðlar, medialiteracy , skal landið metast sum framkomið. Mitt í hesum meldrinum bar postmaðurin, jú eg haldi tað er ein maður, ein lepa frá Pál og Anniku, eg brúki bara persónsnøvnini, tí stovnsnøvnini er so long, at tú villist í teimum, at siga frá um arbeiði, og hvussu tú hevur tað til arbeiðis. Agnið, at svara kanningini, er ein nýggj Apple iPhone 12, sum hevur eitt so frálíkt kamera. Tað sá eg í gjár, tá morgunroðin var um allan himmalin og tað ekkóaði um alt Facebook. Bestu myndirnar vóru tiknar við júst hesi telefonini, sum er fløt, hevur øll filtur og passar í allar lummar. Her er tað Guri Tórsdóttir, sum úr Hoydølum hevur tikið eina fantastiska mynd við iPhone 12 av næmingum, sum njóta lívgandi morgunljósið. So eg var engdur og krøktur við brestin og s...