Birk

Eftir eina góða upptakt við eini danskari handilslýsing úr Skálki í Kringvarpinum, sum mær vitandi ikki er loyvt í Føroyum, byrjaði fult lógliga kongasendingin hjá almannavarpinum um Heðin í Havn. Býráðspolitikarar í Havn eru ikki hvassastu knívar í skuffuni, og tað passar konginum væl. Ómælandi undirsáttar. Viljin at traðka í hansara stað er tó stórur. Men í einrúmi við Jan Lamhauge eru teir allir so ótolnir, at teir sjálvdan duga at siga ein fulfíggjaðan setning úr høvuðsstaðnum, Marin Katrina úr andstøðuni kanska undantikin. Tí er ilt at skilja teirra argument, antin at halda við, ella vera ímóti Heðini kongi í Havn. Hetta styrkir meg í fatanini av, at øll tey politiskt valdu í Tórshavnar kommunu eru bæði málsliga og politiskt-retoriskt minni ment. Tá ert tú veikur sum politikari. Men tá kongurin sjálvur kann draga teg inn í Býráðið við ovurhonds atkvøðum, ger tað ikki so nógv. Og tá verður tað skjótt til eitt óalment heiðurskall, at forsvara kongin í einum og øllum. Kongurin hev

Hetta eru gávuprent til limir í Steinbrá. Eitt av fýra ymsum talmerktum og signeraðum prentum, sum Zacharias Heinesen akkurát hevur gjørt í Steinprenti. Týsdagin 15. desember millum klokkan 16 og 18 er gávugløgg í Steinprenti. Tá kanst tú heinta títt gávuprent. Tá kanst tú eisini gjalda limagaldið fyri 2016 og fáa gávuprentið í gløggu jólahondina. Í Steinprenti fer Marius Olsen at gera plakatina til Summarframsýningina í Norðurlandahúsinum í 2016, og í summar verður Zacharias Heinesen 80 ár. Tá skipar Listasavn Føroya fyri framsýning. Vit síggjast!

Jólagávan í dag, annan sunnudag í advent, var taraseyður , tað er trý ára gamal fjøruseyður úr Orknoyggjum, afturvið føroyskum lambi, borðreitt í Áarstovu. Karl Aage Hansen er kokkur í kvøld og við hansara lið er matstovuleiðarin John Mikkelsen. Tað, sum teir nú seta á borðið, er krúnan á verkið. Myrki bógvurin fremst fyri er orknoyskur, meðan hin handari og ljósari er skilliga stemplaður føroyskur. Afturvið er grønmeti av Sandi og úr Sandavági. Sum sæst, varð alt etið á svaðasvørði. Men innan vit komu so langt, fingu vit allar fyrst ein mildan orknoyskan whisky frá Highland Park, at fáa hitan hetta føroyska frostkvøld í Havn. So eina orkadiska øl við etikett, sum í grafikki stuðlar væl upp undir smakkin, og fær Føroya Bjór at síggja undarliga fátæksligt út. Í Orknoyggjum búgva færri enn helvtin av føroyingum og bryggjaríið er hundrað ár yngri enn Føroya Bjór. Men har brýggja tey seg um etikettir og fløskuestetikk. Tað ger Føroya Bjór ikki. Fyrst fáa vit tatar, rá

Á síðu 18 í jólabókini hjá Bo Bedre er 75 ára gamla jólastjørnan hjá ommu í Gøtu sett á toppin á træið, sum á næstu síðu fær yvirskriftina Det moderne juletræ . Hon var jarðarmóðir, og undir krígnum fekk hon jólastjørnuna frá bretskum hermonnum í Eysturoynni. Síðani hevur langommudótturin fingið stjørnuna. Nú hevur hon sett hana á træið í jólabókini, sum helst hevur hægsta upplag í Norðurlondum.

Fjórða desember er jólaborðhald á arbeiðsplássinum. Millum tey mongu, sum eru sett á undirhaldslistan út á kvøldið, er undirritaði sum Náttarravnsdisckjockey við tí ektaða Glen Miller-eyðkennislagnum hjá Tierra, signatursangunum Svarti Ravnur, May Each Day, In The Midnight Hour og øllum hinum sangunum í ein midnáttartíma ella so. Hin helvtin, tað er Heðin, er í Danmark, so eg havi sett playlistan inn til høgru. So ber til at fylga við og spæla Náttarravnsdisckjockey í allari verðini, bara tú ert á Spotify. Svarta føroyska ravnin, sum sæst framman fyri playlistanum á telduni omanfyri og á gomlu Dimmumyndini niðanfyri, stappaði Jens Kjeld Jensen út í Nólsoy fyrst í 90'unum. Á myndini niðanfyri síggjast allir tríggir. Enjoy!

Triðja desember sýna vit jólaprýdda Norðurlandahúsið og eina grøna máltíð frá Smakka. Mikudagin var Geytadómsnevndin her og hugdi at øllum teim 22 filmunum, sum komu inn til filmskappingina í ár, hálvan fimta tíma tilsamans. Helvtin av filmunum, góðir tveir tímar, komu gjøgnum nálareygað. Eins og undanfarin ár er Finnur Koba vertur, tá Geytakvøldið verður rullað út fyri einum fullum sali í Norðurlandahúsinum fríggjakvøldið 11. desember kl 19:00. Eftir sýningarnar verður avdúkað, hvør vinnur Geytan, ið er 25.000 kr, sum Tryggingarfelagið Føroyar letur, og hvør filmur fær Áskoðaravirðislønina, sum er 15.000 kr, ið Tórshavnar kommuna fíggjar, men áskoðarin ger av, hvør fær.

Annan desember er jólamyndin úr Tórsbyrgi í tveimum. Fyrst úr kavataka túninum við frosti og krapa omanfyri í gjár, og so sama tún og útsýni niðanfyri í morgun. So skjótt skiftur veðrið og sýnið. Tað er at skøða seg og halda brillunum. Gott, man ikki hevur hatt!

Jólamyndin úr Tórsbyrgi fyrsta desember er royniber. Myndin niðanfyri er tikin um várið í 2012, tá ruddingardagur var. Tað er Anna, sum lúkar, og í horninum sæst træið við reyðu royniberunum. Wikipedia veit, at royniviður (Sorbus aucuparia) er træ, sum kann vaksa upp í 15 metrar. Royniberini eru beisk og súr, sum vit kenna úr søguni, tá revurin ikki rakk upp eftir teimum. Í berunum eru pektin, C-vitamin og A-vitamin. Grannar í Tórsbyrgi siga, at fuglarnir vera sjónliga ávirkaðir, tá teir eta reyðu berini og flúgva víðari. Starvsfelagin Pól Jespersen tók hesa mynd av einum reyðstapa (Bombycilla garrulus) í urtagarðinum heima í Smærugøtu. Eftir at hava etið royniber av roynitrænum tyktist reyðstapin ikki sørt ávirkaður. Berini eru gerað og teir fáa kenning, sigur Pól. Á niðaru myndini sæst vetrarsvangi reyðstapin koyra føroysk royniber í seg. Fuglakennarar siga, at reyðstapi eigur í teim norðastu furuskógunum í Skandinavia, Russlandi og Sibiria. Reyðstapi er einasti smáfu

Tað havi eg ikki hoyrt fyrr. Pávin poppar í Róm og gevur 11 sangir út á fløgu í 55 minuttir. Ella sum download og stroyming á Spotify , ja, við allar tøkni, sum frammi er í dag. Á YouTube skrivar ein Rafik: Cheers pop Francis, even atheists appreciates your music! Music connects people! Eg kundi ikki verið samdari. N ýggja Rolling Stone blaðið, sum kom í dag, ummælir pávasavnið, ið hevur heitið Wake Up! og gevur 3 stjørnur, sum er meir enn Def Leppard fáa á somu síðu. Infallible , lýtaleyst, sigur ummælarin um sangirnar, ella ljóðmyndirnar, hjá 78 ára gamla Frans páva. Millum og afturvið tónleikinum, sum er rokk, popp og latín, talar pávin til lurtaran á italskum, spanskum, portugisiskum og enskum um frið, virðing, umvørvisvernd og at hjálpa næstanum. Sterku prædikurnar, sum eru tiknar upp í ymsum londum árini 2013-15 er produseraðar av Don Giulio Neroni, sum fyrr hevur gjørt upptøkur við øðrum pávum í Róm.  Italski tónleikarin Tony Pagliuca, sum hevur gjørt fleiri

Í morgun visti Útvarpið at siga frá donskum keldum, at danska ódnin Gorm hevði ikki rakt so hart í Danmark, sum væntað av donskum myndugleikum í Danmark, tað segði danska løgreglan. Ikki tí. Føroyska Útvarpið hevði ikki spurt danska myndugleikan, men bara endurgivið donsku kelduna, sum sendur til danskarar í Danmark. So hoyrdu vit tíðindarundferðina, sum lukkutíð eisini byrjaði í Danmark við einum nalvapilkandi donskum úttalilsi frá Søren Pind, haldi eg. Ikki tí. Útvarpið hevði ikki spurt hann, men bara endurgivið eina aðra óredigeraða danska keldu, Clement haldi eg, og spælt hana umaftur. Og so er tað føroyski fótbóltsspælarin, sum spælir fyri okkum í donskum fótbólti. Gott at fegnast við dønum, sum í Damark fegnast um derboende færinger. Sum dansktlærari bíði eg hvønn morgun eftir dagsins danskara í Morgunsendingini. Takk og lov, verið eg aldri skuffaður. Heldur ikki í morgun. Nú eru tað Raske Penge.

Kanska verður hetta framtíðarsjónvarp, vegir og farleiðir, sigling og koyring við føstum kamera, tíma eftir tíma uttan slit. Hetta slag av sjónvarpi, slow TV , hevur fingið sjáldsama góða undirtøku á norsku rásini NRK2. Rásin, sum fyrstu ferð sendi í 1995, bleiv kend, tá hon 27. november í 2009 sendi beinleiðis í meir enn 7 tímar frá eini tokferð úr Bergen til Oslo. Í døgunum 16.-22. juni í 2011 sendi NRK2 í 134 tímar beinleiðis frá MS Nordnorge, sum sigldi frá Bergen til Kirkenes. Bretska avísin The Guardian er millum teir mongu miðlar, sum lýsa sjáldsama norska sjónvarpsfyribrigdið slow TV . Fyri jól í fjør sendi NRK2 60 tímar við sangi úr sálmabókini. Salmeboka minutt for minutt kallast sendingin, sum í dag verður endursend á NRK2. 200 kór, sum syngja 899 sálmar. Eitt sjáldsamt konsept, sum saktans kann loftast við øllum teim vevmyndatólum, siglingarleiðum og sálmabókum, vit hava í landinum. Livst, so spyrst.

Í orðabókini stendur um jólaføstu , at tað eru tær seinastu fýra vikurnar fyri jól, sum byrja fjórða sunnudag fyri jóladag, advent, lítlaføsta. Fyrsti sunnudagur í advent er í morgin. Í dag høgdi Jens Petur jólatræið til, so tað passar í fótin og stendur stútt í Tórsbyrgi. Við einum longum stavi krøkir hann perurnar upp á træið. Og so er tendrað. Stóra kommunala jólatræið, sum er sett á Tinghúsvøllin, hevur ein størri fót, men er enn ikki tendrað. Á vegginum í Gamla Bókahandili á Vaglinum er eitt nýtt og jólablankt kramarhús hongt, sum eg ikki havið sæð áður. Á kramarhúsinum stendur búmerkið hjá bókahandlinum HNJB. Í Tórsbyrgi hava driftigu arbeiðsmenninir ruddað terrassuna, tí nú skal gamli oljutangin gravast upp og nýggjur leggjast niður í staðin. Býlingurin við teim mongu stuttligu kommunista-nøvnunum fer nú at nærkast teimum fjøruti. Ljósið er sjáldsama gott til nakrar fotoroyndir í grannalagnum. Kavaklæddir bilar á parkeringsplássinum, og gøtan frá Tór

Franska filmstíðarritið, Cahiers du Cinéma , er altíð fyrst at seta saman ein lista yvir 10 teir bestu filmarnar í árinum, sum er farið at halla. Í ár er bretska filmstíðarritið Sight & Sound eins skjótt at kunngerða ein lista við 20 teim bestu filmunum í 2015. Og enn hava Star Wars og nýggi Tarrantino filmurin ikki verið frumsýndir, og nýggi Spielberg filmurin er ov nýggjur at koma á nakran lista longu nú. Men tað sum sjokkerar ein biografgangara er, at mest kritiska blað í verðini, franska  Cahiers du Cinéma , vísur á nýggja Mad Max filmin sum nummar fimm millum tíggju teir bestu í ár. Sama ger bretska Sight & Sound , sum gevur filminum  Mad Max: Fury Road eitt reint triðjapláss. Tað var Mel Gibson, sum í 1979 hevði høvuðsleiklutin í fyrsta dystopiska og postapokalyptiska Mad Max actionfilminum um at byggja eina oyðilagda verð upp aftur. Tríggir filmar komu við Gibson sum uppbyggiliga Max í einum heimi, har vatn og olja ganga undan, og nú er hin fjórði og nýggjasti k

Summi andlit eru serliga spennandi at avmynda. Ikki minst tá tey poséra, rulla eina sigarett, guva og bíða til lúkan fer niður og myndin er í kassanum, fest og tikin úr tíðini. Í 2009, tá Havnin fylti hundrað sum fólkavald kommuna, varð skipað fyri Steffan Danielsen framsýning á Látrinum í Nólsoy. Úrvalið var frá Emil Juul Thomsen , sum her sæst við einum sigarettstubba, sum hann sjálvur rullaði henda dag, 20. apríl í 2009, tá Kinna og eg vitjaðu hann. Emil lænti okkum seytjan málningar til framsýningina, samstundis sum bók um Nólsoyarmálaran kom út. Hetta árið vóru tilsamans 117 tiltøk í Tórshavnar kommunu at fagna fungerandi fólkaræði í hundrað ár. Í dag hevði Emil verið hundrað, um hann ikki andaðist 96 ára gamal hin 12. september í 2012.

Í dag er Thanksgiving Day í USA og í morgin er Black Friday. Vinmaðurin og fotografurin Bill Schwab úr Michigan hevur í dag tilboð um serligt Thanksgiving prent av einum bógvi á einum báti við Skáltrøð í Havn í september í 2012. Myndin er analog, framkallað og prentað á egnum verkstaði, Northern Light Press. Hyggja vit í orðabókina, so stendur soleiðis um Thanksgiving Day: takkargerð, takkarveitsla; Thanksgiving Day [almennur frídagur í USA og Kanada, sum er halgaður takkargerð til Guds; í USA síðsti hósdagur í november, í Kanada annar mánadagur í oktobur] Um Black Friday, sum er í morgin, stendur ikki so nógv í orðabókini - enn. Tí nú er nýggi handilsligi týdningurin, sum er knýttur at fríggjadegnum eftir Thanksgiving Day, eisini komin til Føroya úr enskttalandi heiminum. Fyrsta føroyska lýsing eg havi sæð um søguliga stóra útsøludagin, Black Friday, er á tveimum fullsíðulýsingum frá Elding beint nú. Tað havi eg ikki sæð fyrr. Her er Black Friday mynd úr John Lewis ha