Birk

Í kvøld hoyrdust tey gleðiligu tíðindi, at Danmarks Radio hevur sagt upp samstarvssáttmálan við okkara egna Kringvarp um at endursenda og samsenda danskt fjølmiðlatilfar her, mest sum ókeypis. Orsøkin er at finna í nýggju føroysku Upphavsrættindalógini, sum Føroya løgting samtykti 23. apríl í ár. Myndina av Kringvarpsstjóranum, Dia Midjord, tók eg 31. august í fjør, tá hann tók yvir eftir Anniku Mittún. Tað kann ikki annað enn metast sum ein bati av teim heilt sjáldsomu, at einvegis nalvastrongurin úr Danmark til Føroya, tá tað ræður um tíðindi, referansur, reportasjur, filmar og prime time undirhald, verður kliptur, tí at Danmarks Radio, sambært Upphavsrættindalógini, ikki longur kann forsvara at senda tilfar nærum ókeypis til okkara. Nú kunnu vit sleppa úr hesum óynskta bundinskapi og lata upp fyri øðrum norðurlendskum almannarásum. Og kanska orka vit eisini at knýta nýggj sambond við grannalond í Norðuratlantshavi, so sum Skotland, Írland og Kanada. Hóast hetta er ein púra óv

30 ár eftir at hann gav fyrsta yrkingasavnið, Botnfall , út á egnum forlag, er Tóroddur Poulsen í uppskotið at fáa norðurlendsku bókmentavirðislønina 2014 fyri vakrastu føroysku bókina eg minnist meg at hava sæð, Fjalir , við 33 yrkingum og eins nógvum træprentum. Tað er forlagið í Støplum, sum gav út mynd- og orðlistasavnið Fjalir , sum byggir á prent úr Steinprenti. John Dalsgarð, til vinstru niðanfyri, hevur lagt bókina til rættis og Gramar stóðu fyri prentgerðini, ið fór fram á prentsmiðjuni Oddi í Íslandi. Inger Smærup Sørensen hevur umsett Fjalir til danskt. Aftanfyri yrkjaran, ið sæst til høgru, fekk eg eygað á eina grøn-brúna grafiska mynd niðri á Klingrugólvinum í Norðurlandahúsinum við áskrftini Tað er her at orðini koma inn í myndina . Eg keyptina hana uppá standandi fót. Til listaverkið omanfyri hoyrir henda yrking í savninum Fjalir : Vøgguvísa møðin hesin gamli rustaði bussurin er troyttur av at vera eg lættari hevði at verið ein bátur rik

Tine Pars. Foto: Leiff Josefsen Ein nýggj netborin tíðindastova í Noraøkinum við journalistum úr øllum Noralondunum eigur at verða sett á stovn. Tað sigur Tine Pars, omanfyri, úr eini sonevndari  tankasmiðju , har Føroyar eru umboðar. Sagt verður í einum nýggjum  riti , at norðuratlantiska tíðindatænastan eigur at hava eina fasta redaksjón og adressu í økinum. Hon skal standa fyri einum dagligum streymi av tíðindum, ið eru dagføringar úr øllum tí norðuratlantiska og arktiska økinum. Tey evnisøki, ið verða nevnd, eru vinnulív, politikkur og innovasjón. Sagt verður, at dagførandi tíðindini eiga at geva eina mynd av tí fjølbroytni, sum er í økinum, og at varpa eitt nágreint ljós á felags evni og at lýsa menningina í norði. Júst somu orð fullu mær í lut at siga fyri tíggju árum síðani, tá norðuratlantisk ráðstevna var í Hetlandi og framsýningin Veiðimentan í útnorðuri varð latin upp. Undir yvirskriftini Promoting cultural links across the North Atlantic  fullu ensku orðini soleiðis:

Í tíðindaskrivi í dag siga báðir stjórarnir fyri árligu norðurlendsku filmstevnuni í Lübeck, Linde Fröhlich, omanfyri, og Christian Modersbach, at 27.900 gestir vitjaðu stevnuna. Hetta er tað mesta nakrantíð. Í enska tíðindaskrivinum siga tey bæði: “The total audience numbers of 27,900 have reached a new high level for the festival and mirror the audience enthusiasm for films from Scandinavia, the Baltic States and Schleswig-Holstein/Hamburg. We are very happy to have experienced such a successful festival with our guests and visitors. Our thanks go to all those who made this possible. Our sponsors and supporters accompany us with heart and hand and such fervent commitment that we confidently look forward to the next festival edition from 29. October to 2. November in 2014." Niðanfyri er Linde Fröhlich avmyndað niðanfyri Hotel Føroyar, har hon gisti í fjør, tá fyrsta Geytavirðisløn varð handa í Norðurlandahúsinum.

- Nei, sum verðin er stór, verður sagt i víðagitna ævintyrinum hjá H.C. Andersen um Hin ljóta dunnuungan . Og mamman heldur fyri, at hetta var einki. Tí verðin, hon røkkur langt yvir um urtagarðin, líka yvir í prestbøin. Men har havi eg ongantíð verið, sigur hon við undrandi ungarnar. Men onkuntíð er beint øvut av ævintýrinum, tí verðin verður so lítil, at tú kanst byrgja hana inni í heimliga túninum. Hetta kom mær til hugs, nú vit báðir, Sakaris, fóru umborð á ferjuna millum Puttgarden og Rødby í dag. Komnir uppá, renna vit okkum í svenska týðaran, Inge Knutsson, (f.1948), sum eg møtti fyri tjúgu árum síðani heima í túninum í Tórsbyrgi, har hann vitjaði Heðin Klein í Rithøvundafelagnum. Hann minnist enn hvørja løtu, tá hann kom innum og hoyrdi Three Cigarettes in an Ashtray við Patsy Cline. Umborð á ferjuni koma vit í prát, og hann flennir so hjartaliga, tá Sakaris sigur, at hann er úr Skopun. Tí, fyri stuttum koyrdi Inge Knutsson runt Sandoynna við einum bónda at síggja seyðahald

So er filmstevnan í Lübeck komin at enda. Omanfyri síggjast tey, ið vunnu tær átta virðislønirnar, sum vórðu handaðar í Theater Lübeck. Í ár vóru tað filmar úr Svøríki, Noregi, Danmark og Estlandi, ið vunnu virðislønirnar. Størstu virðislønina, 12,5000 evrur, letur Nord Deutsche Rundfunk (NDR). Hon fer í ár í tveir partar. Annar filmurin, ið fær NDR virðislønina er hin norski  Jeg er din , sum Iram Haq (f.1976), ið er av pakistanskari ætt, hevur leikstjórnað. Hetta er fyrsti spælifilmur, hon hevur gjørt í fullari longd. Jeg er din er eisini norska uppskotið at fáa Oscarvirðisløn sum besti útlendski filmur. Her skorar Iram Haq seg gjøgnum mannfólkamúgvuna. Hin filmurin, ið eisini fekk høvuðsvirðislønina, er danski Nordvest sum Michael Noer (f.1978) leikstjórnaði. Teir báðir brøðurnir, Gustav Dyekjær Giese og Oscar Dyekjær Giese, ið hava høvuðsleiklutin í Nordvest , tóku ímóti virðislønini saman við leikstjóranum. Brøðurnir greiddu frá um filmin í hugaligum práti við Erha