Birk

Ovast síggja vit Bill Clinton uttanfyri kaffisøluna hjá Alv í gamla Kommunuskúlagarðinum í Havn. Hann vitjaði Norðurlandahúsið 1. oktober 2007. Sambært greinarøð í Sosialinum er millum mentanararbeiðarar í landinum semja um at Norðurlandahúsið er vorðið eitt ráðstevnuhús heldur enn eitt mentanarhús, so sum tað var fyrr. Seinnu árini hava størstu avrikini á skránni hjá Norðurlandahúsinum verið amerikanskar ráðstevnuvitjanir við fyrrverandi forsetum og varaforsetum. Hesar jet-set vitjanir, ið vendu sær til pengasterkasta partin av føroyska vinnulívinum, vóru tó sum einki at rokna móti blómandi Listastevnu Føroya, har Kiri Te Kanawa (PR-myndin niðast) og Jethro Tull luttóku. Birgir Kruse avmyndaði Jethro Tull á Norðradalsskarði og Bill Clinton uttanfyri kaffisøluna hjá Alv. Í dag eru 25 ár liðin síðani Norðurlandahúsið lat upp. Sjey stjórar hava stjórnað húsinum hesi árini. Teir eru Steen A. Cold úr Danmark 1983-1984, Hjörtur Pálsson úr Íslandi 1984-1985, Karin Flodström úr Svøríki 1985-1

Mynd úr bretska filminum “Throwing Paint Tins off the Roof”, sum Ingun í Skrivarastovu hevur klipt og co-produserað. Dreymurin hjá einum og hvørjum filmselskara er at sleppa til Cannes hesa ársins tíð. Tí nú er filmsstevna har í býnum. Í ár gongur dreymurin út hjá Ingun í Skrivarastovu. Hon fer á filmsstevnu í Cannes sum partur av liðnum handan filmin Throwing Paint Tins off the Roof , ið verður sýndur á ShortFilmCorner. Hetta er ein poetiskur heimildarfilmur um ein býling, um byggilistina og samfelagsligu broytingarnar, lýstar við tveimum líkum háhúsum har eysturi í London. Gjøgnum fyrrverandi íbúgvar varpar filmurin ljós á nútíð og fortíð. Filmurin varir 20 minuttir og er tikin í DV 8 formati. Leikstjóri er danska Vibeke Bryld, sum býr og arbeiðir í London. Michael Shepherd hevur filmað og Ingun í Skrivarastovu hevur klipt og co-produserað. Framleiðslufelag er bretska Stampede, sum nýligani gjørt filmin Inside Hamas . Filmurin Throwing Paint Tins off the Roof verður eisini sýndur á

Gutti rindar møðina eftir at grasplenan er sligin og hvør einasti summardái hentaður (Foto: Birgir Kruse) Tað grør um gangandi fót í Tórsbyrgi. Áðrenn ein veit av, er vøllurin avtikin við summardáum. Hóast tað kann tykjast vakurt í mai, so er ikki semja um at hesin vøkstur er ynskiligur. Nei, her verður summardáin ynsktur hagar piparið grør. Lukkutíð hava Gutti og Einar sláimaskinuna í Tórsbyrgi um hendi. Summarmánaðirnar síggja teir til, at ikki alt verður avtikið í berari grønsku. Hvør blettur er sligin og væl hildin, sum var tað ein golfvøllur hjá betra slagnum. Men hinvegin sigur sangurin hjá Heðini eisini at her býr, well Tórshavnar upper class.

Hønurnar gáka, meðan rabarburnar bretta sær á í Tórsbyrgi (Foto: Birgir Kruse) Í summarlotinum í mai gáka hønurnar hjá Álvi eg leggja tey bestu eggini. Undir sama bakka, ið knýtir Tórsbyrgi í vegin yviri við Strond, standa sevjumiklar rabarbur. Í bindiklubbanum eru uppskriftir, so sum Rabarbukaka og Rabarbuterta. Sjálvandi gera tey eisini rabarbusúltutoy, men tað krevur fleiri rabarbur enn hesin bakkin kann bera. Tilflytarar, ið hava búsett seg í grannalagnum, hava eisini roynt seg við eksotiskum Rabarbuchutney. Frálíkt, vælsmakkandi og hóskiligt til nógvar føroyskar rættir, frá knetti til grind.

Høgni ger klárt til summarið í Tórsbyrgi meðan hundurin Juffi hyggur æt. Í baksýni Nólsoyggin og beint niðanfyri er Ríkissalurin hjá Jehova Vitnum. Vitin er úr Famará. Hann varð slóktur í 1984 (Foto: Birgir Kruse) Lýkka er í luftini og summarmjørkin legst um Nólsoynna og krýpur inn eftir fjørðinum. Dunandi russar liggja fyri teym og onkur bátsmanning hoyrist rópa. Tá er summar í hondum. Í Tórsbyrgi er Høgni í Stórustovu farin at lúka og Anna Dahl hevur funnið rabarbur, reyðar og sevjumiklar, í bakkanum oman móti Ríkissalinum hjá Jehova, dygst við høsnagarðin hjá Álvi. Summar er í nánd og fólk savnast til kaffi kring borðini. Mikudagin 30. apríl var ársaðalfundur í Eigarafelagnum. Tey sum nú manna nevndina eru: Meta Palle, Elin Súsanna Jacobsen, Anna Maria Simonsen, Sigrún Mohr og Elspa Olsen, sum er nývald. Eigarafelagið í Tórsbyrgi, sum telur 36 hús, er elsta eigarafelag í landinum. Tey fyrstu búfólkini fluttu inn í Tórsbyrgi í 1976 og stórt 30 ár hald var á sumri 2006. Samstundis va

Birgir Kruse er ritstjóri á Føroya Skúlabókagrunni (Mynd: Martin Sirkovsky) Skúlablaðið 2/2008 viðgerð fotokopiering í skúlunum. Ikki færri enn 6,7 mió fotokopi verða tikin hvørt ár. Tað kundi fíggjað tveir nýggjar Skúlabókagrunnar. Niðafyri er mítt íkast í kjakið um fotokopiering. Úr Skúlablaðnum 2/2008: ”Tað besta til mín og mínar vinir” Soleiðis sang Kim Larsen á palli herfyri. Øll fegnaðust vit og mintust góðar, gamlar dagar og gleddust um førningin at bera søgur og sangir víðari til næsta ættarlið. Førningin, sum er teksturin at lesa og gleðast um. Hjá okkum øllum í felag. Tí tann besta tekstin vilja vit hava, einki minni. Hetta er grundsjónarmiðið, tá Føroya Skúlabókagrunnur ger bøkur. Tað besta til okkara næmingar. Einki minni enn tað besta vilja vit geva okkara næmingum, teirra foreldrum og lærarum. Næmingurin skal hava góðar og vakrar bøkur, sum motivera næmingin og leggja lunnar undir læringina. Tær vakrastu bøkurnar, einki minni. Tí eru vit ógvuliga kedd, tá næmingurin fær

Kopimaskinurnar ganga heitar á føroysku skúlunum. Teljarin vísir 6,7 mió um árið. 6,7 mió fotokopi verða tikin á føroysku skúlunum hvørt ár. Tað staðfestir Skúlablaðið í nýggjari útgávu undan aðalfundi Lærarafelagsins. Kommunurnar rinda kostnaðin fyri kopieringina, sum helst svarar til tvær ferðir tað játtan, ið Skúlabókagrunnurin fær um fíggjarlógina at gera nýggjar skúlabøkur fyri. Formaðurin í Føroya Lærarafelag, Magnus Tausen, sigur í hesum sambandi við Skúlablaðið , at kopieringin krógvar veruliga tørvin, og tað kemur bara okkum sjálvum aftur um brekkur. - Tí verða vit noydd at siga, at hereftir seta vit krav sum lærarar, at fyrstafloks undirvísingartilfar skal vera í øllum lærugreinum, og at tað tilfarið skal verða endurnýggjað minst fimta hvørt ár. Alt annað er óvirðliligt bæði hjá lærarum og næmingum. Lesið meir um hetta evnið í Skúlablaðnum .

Í sambandi við evnisarbeiði hevur S unneva Mohr, pedagoglesandi á Føroya Læraraskúla, valt bestu føroysku barnasendingina (Foto: Birgir Kruse) - Barnasendingin Rógvi og Drekin, sum Páll Danielsen hevur gjørt í samstarvið við Kringvarp Føroya, er eftir mínum tykki besta barnasending, ið er gjørd í Føroyum í nýggjari tíð. Tað sigur Sunneva Mohr, nú flokkur hennara, 3P á Føroya Læraraskúla, í viku 18 hevur viðgjørt føroyskar fjølmiðlar og samskift millum børn við nútímas tøkni, tað veri seg sum SMS, tjatt ella blogg. Sunneva gevur barnasendingini hetta skoðsmál: Ein dagin Rógvi og Drekin eru úti og spæla, verða teir gandaðir inn í eitt myndatól, sum rullar út á sjógv. Sendingin snýr seg um, hvat teir fáast við inni í myndatólinum, ið liggur á havsins botni. Fyri at fáa tíðina at ganga, gera teir nógv stuttligt, teir sigla við myndatólinum, práta og spæla ymisk spøl. Í hvørjari sending vil Drekin hava Rógva út at finna okkurt spennandi djór, ið teir kanna og hyggja at. Tað eru nógvir fakt

Í nøkur ár hava býarbussar í Reykjavík koyrt við hydrogeni. Í London hava tey eisini tikið undir við hesi hugsan um nýggja orkukeldu. Teir reyðu bussarnir verða “grønir” sum á niðaru myndini. (Myndir: Birgir Kruse) Nú kemur ein filmur, sum á føroyskum sigur søguna um hvussu hydrogen verður til og kann brúkast sum orkukelda. Filmurin vísir, hvussu hydrogen fæst úr vatni og varðandi orkukeldum, hvussu hydrogen kann goymast, hvussu ein brennicella virkar og evnafrøðina aftan fyri hesi fyribrigdi. Umframt á føroyskum, er filmurin eisini á grønlendskum og donskum máli. Tað er íslendska fyritøkan Gagarin , ið hevur gjørt samvirkna undirvísingarfilmin um hydrogen. Guðný Káradóttir, stjóri, upplýsir at føroyska útgávan verður liðug í mai 2008. Jens-Peter B. Henriksen samskipar verkætlanina. Hann er menningarleiðari í grønlendska orkufelagsskapinum Nukissiorfiit , Grønlands Energiforsyning, í Nuuk. Gagarin, ið er fremsta íslendska margmiðlarframleiðslan innan undirvísing, gjørdi filmin á íslen

Johan Harstad lesur á G!festivalinum í Gøtu 2006 (foto: Ole Wich). Motorsúkkla hjá ferðafólki við Gjógv, har søgan hjá Harstad um Buzz Aldrin fyri ein stóran part fer fram (foto: Birgir Kruse) ”Mín bók er ein tarvur, filmurin ein supputerningur”, skal Ernest Hemingway hava sagt, tá John Sturges í 1958 gjørdi film úr søguni um Gamla mannin og havið (1951). Bótasúpan ella ikki, í Noregi hava tey, ið gera film, kastað seg yvir skaldsøgur. Tíggju av norsku spælifilmunum byggja á skaldsøgur, og fleiri eru á veg. Fyrst og fremst í biohallunum, men eisini í norskum sjónvarpi. NRK hevur ætlanir um í 2010 at vísa fýra partar, sum byggja á skaldsøguna hjá Johan Harstad (f.1979) Buzz Aldrin, hvor ble det av deg i al mylderet? (2005). Søgan fer fram í Stavanger, haðani Harstad er ættaður, og so við Gjógv og aðrastaðni í Føroyum. Í 2006 læs Harstad á G!festivalinum. Sama árið læs hann á niðurlendska festivalinum Crossing Border, sum lýsti høvundan soleiðis: Buzz Aldrin, where have you gone to?

Andrias Klein kagar í sjáldsama myndatólið hjá ommusystrini Henriettu úr Oyndarfirði. Á niðaru myndini sæst framsíðan á tólinum og myndirnar standa á borðinum til vinstru. Í sambandi við filmsverkætlanina Føroyskar Søgur eru søguligar upptøkur hjá apotekaranum Juliusi Høgnesen (f. 1876), sála, komnar undan kavi í Oyndarfirði. Julius tók film í bygdini í 1930’unum og seinni. Ikki minni forkunnugt er eitt myndatól, ið nevnist stereoskop við still-myndum so gomlum sum frá kongavitjanini í 1907. Tað var systir Julius, Henrietta Susanna Høgnesen (1871-1964), sum var kassadama í Messen í Keypmannahavn í 40 ár, ið hevði hetta sjáldsama myndatól við sær, tá hon flutti heim eftir kríggið. Merkið er Le Taxiphote, Stereo-Classeur Distributéur Automatique. Sum flestu onnur dygdar myndatól er hetta gjørt í Sveis, har bróðurin Julius varð giftur. Henrietta fekk fortjenestemedalje fyri drúgva og trúgva tænastu í Messen. Hon er avmyndað saman við kongi og prinsessunum í bókini "Úr Oyndarfjarðar

Ovast sæst ein ferðabúgvin Uni Leitistein Hansen, ið hevur pakka hálvthundrað tímar av føroyskum filmi í átta Eik-taskur. Niðri undir sæst Andrias Klein við filmum hjá ommubeiggjanum Juliusi Høgnesen, apotekara úr Oyndarfirði Á triðja sinni eru filmar savnaðir kring landið til verkætlanina Føroyskar Søgur . Uni Leitistein Hansen frá Substanz Nordisk Film hevur savnað umleið 50 tímar av filmi, sum hann hevur pakkað í 8 Eik-taskur. ”Ongantíð áður hava vit fingið so nógv og gott tilfar inn til eina einstaka verkætlan", sigur Troels Uhrbrand Rasmussen, stjóri í Substanz Nordisk Film, sum stendur fyri filmsverkætlanini . ”Eg rokni við, at fleiri sannar filmsperlur eru komnar við”, sigur Uni L. Hansen, ið er samskipari og nú fer at skriva handritið til DVD-framleiðsluna hjá Substanz Nordisk Film. Millum tey, sum hesaferð hava latið verkætlanini filmar, eru Jákup Andrias Arge. Hann hevur latið hópin av sera áhugaverdum upptøkum, ið eru gjørdar í 1950-árunum og frameftir. Pusse , sum hann