Birk

Jens Petur Gaard við loðpíli úr Gjónni í Vestmanna, ovara myndin, og úr Múla á niðaru myndini. (Myndir: Birgir Kruse) Í urtagarðinum hjá Jens Peturi og Guðruni Gaard eru tvey sjáldsom sløg av loðpíli. Tey eru úr Múla og Vestmanna. Loðpílur og arktiskur pílur, sum nú eru nærum avoydd av seyði, eru sjáldsom at síggja. Tó man ein reyð várhagasólja (Taraxacum rubifolium Rasmussen) vera hin mest sjáldsama í hesum urtagarðinum. Hon sæst bara her og er uppkallað eftir pápa Guðrunar, Jóannesi Rasmussen. Tá reyða várhagasóljan blómar venda vit aftur við eini mynd. Á heimasíðuni hjá Jens Kjeld Jensen í Nólsoy kunnu vit lesa at upprunaliga vuksu ikki nógv ymisk træsløg í Føroyum . Men kortini eru funnar leivdir av trævøkstri fyri túsund árum síðani. Millum annað vóru trý ymisk sløg av píli: urtapílur Salix herbecea L ., loðpílur Salix lanata L. og arktiskur pílur Salix arctica Pallas. Jens Kjeld Jensen, sum er skipskokkur, arbeiðir í løtuni við eini spennandi bók um lunda í Føroyum.

Formaðurin í Eigarafelagnum Meta og orðstýrarin Heðin M. Klein. Frammfyri er hundurin hjá Gutta. Í góðveðrinum varð atkvøtt við at rætta hondina upp (Myndir: Birgir Kruse) Á fyrsta sinni hevur nevndin í Eigarafelagnum í Tórsbyrgi skipa fyri útifundi. Tað var í góðveðrinum 17. mai 2008, tá lýst var til eykaaðalfund um hitaskipan og felagshús. Veðrið var so mikið gott, at semja var millum fundarfólkið at sita uttandura. Formaðurin Meta legði fyri og Heðin varð valdur at stjórna fundinum. Alt gekk væl og atkvøtt var við at rætta hondina upp. Bæði uppskot vóru samtykt uttan mótmæli.

Ovast sæst Meta C. Palle formaður í Eigarafelagnum millum reyðar tulipanir. Í baksýni hitamiðstøðin, har ætlanin er at gera felagshús. Bogi í Homrum arbeiðir við at gera gøtu kring Tórsbyrgi og lærararnir Guðrið Rubeksen og Jens Petur Gaard kjakast um plantur og lívfrøði, meðan Heðin M. Klein slær grasplenuna og Einar Ellingsgaard hvessir sær amboðini í Hitamiðstøðini. Turið Joensen hevur lúkað, meðan hundurin Balou gongur undan. Nýggjur í Tórsbyrgi er Alfons Sigurðsson, sum býr saman við Herfríð Jacobsen í nummar eitt. Niðast sæst Anna Dahl, sum eftir ein starvnan dag hevur lagt seg í summarsólina. (Myndir: Birgir Kruse) Ruddingardagur er um alt landið, eisini í Tórsbyrgi. Kustar, spakar og trillibørur eru frammi, plenur verða kliptar og lastbilurin hjá kommununi hevur verið eftir hópin at trøum og runnum, ið eru skorin niður. Formaðurin skipar fyri ruddingini og borðreitt er í hitamiðstøðini, har fólk kunnu rinda møðina og fáa eitt prát. Klokkan 16 er eykaaðalfundur á sama staði, ha

Ovast sæst nýfolaða føroyska fylið "Bestla" einsamalt á fold, síðani Elin í Jákupsstovu, fylið og ryssan og ryssan og fylið framman fyri húsunum í Havnardali. Gásarhúsið er í Norðardali, meðan føroyska gásarparið við teim 13 ungunum er í Havnardali. Forvitnu ungneytini vóru avmyndaði á Royndarstøðini í Kollfjarðardali, har eisini tveir tarvar eina løtu samdust um at draga sama strá, meðan Ole royndi at seta fokus á svarta tarvin, ið hevur ring í nøsini. Bygdarmyndin við køsti, bili og stara á mønuni er úr Norðardali, har Ole fann eitt so fitt heimalamb. Djóralæknin Bergur Hansen kannar eyguni á hestinum hjá Rúnu Hilduberg í Havnardali. At enda ein metamynd av Ole, ið avmyndar eina yndismynd: dýr og bygging. Framstigið er ikki at steðga. Hvør er tað ikki dýrt, hetta motiv í Havnardali. (Myndir: Birgir Kruse) Eitt lítið sindur at útferðarhugi, eitt kamera, ein bilur og so liggjandi góðveður. Ikki skal meri til at varnast, hvussu lív og litir spretta á hvørjari túgvu. ”Har vant

Undirritaði í nýggjum leikluti sum brillumaður í Norðurlandahúsinum 9. mai 2008. Skuldi nakar ivast, er hin maðurin Jógvan á Lakjuni, fyrrverandi mentamálaráðharri (Mynd: David Nilssen, Dimmalætting) Í samrøðu við útvarpsmannin Finn Jensen, varð eg fríggjadagin 9. mai 2008 spurdur um Gallupkanningina hjá Útvarpinum, har 512 vaksnir føroyingar eru spurdir um tíðindi og lurtaravanar. Stuttligt, at Útvarpið er blivið so opið og útfarandi. Men hóast nógvar svarmøguleikar, sigur nærum helvtin, 45%, seg ikki vita hví tey lurta eftir útvarpstíðindum. Kanska hava vit, bæðu lurtarar og journalistar, ein siðvenju við meinaleysum tíðindum, ið ikki verða annað enn ljóðkulissur afturvið knettum. At rannsaka og granska tíðindi er eisini ein uppgáva fyri skúlaverkið. PISA-úrslitið bendi í onkrum føri á, at næmingar sjálvdan perspektivera og greina tekstir yvirhøvur og so slettis ikki í heimliga tíðindameldrinum. Nú manglar bara at Kringvarpið, kanska saman við hinum miðlunum, tekur stig til eina undi

Høgt er upp á tekjuna hjá Eyðuni Dal-Christiansen í Tórsbyrgi 14, har Janus, Tórður og Kári leggja nýggja tekju á í góðveðrinum leygardagin (Myndir: Birgir Kruse) Tey 36 húsini í Tórsbyrgi liggja høgt har yviri við Strond í Havn. Summstaðni mest sum í bjargalendi. Inn móti felagsøkini er tó fjálgt, tí hús og hjallar veita góða lívd. Býlingurin hevur meiri enn tríati ár á baki, so mangt treingir til ábøtur. So hvørt umvælt verður, gera eigarar eisini broytingar bæði í tilfari, sniði og liti. Húsuni hjá Eyðuni og tey, sum liggja fremst fyri út móti Nólsoyarfjørði, hava besta útsýni í landinum. Nólsoyarfjørð á vegginum, við russiskum millumspæli, hvønn dag. Men afturfyri er torført at koma upp á tekjuna. Her skalt tú verða bjargamaður. Og skalt tú smíða og halda plátum, skalt tú verða hegnismaður á fleiri økjum í senn. Og har til duga á at skyna veðrið. Men hvat, Petur Skeel býr jú eisini í Tórsbyrgi.

Ovast síggja vit Bill Clinton uttanfyri kaffisøluna hjá Alv í gamla Kommunuskúlagarðinum í Havn. Hann vitjaði Norðurlandahúsið 1. oktober 2007. Sambært greinarøð í Sosialinum er millum mentanararbeiðarar í landinum semja um at Norðurlandahúsið er vorðið eitt ráðstevnuhús heldur enn eitt mentanarhús, so sum tað var fyrr. Seinnu árini hava størstu avrikini á skránni hjá Norðurlandahúsinum verið amerikanskar ráðstevnuvitjanir við fyrrverandi forsetum og varaforsetum. Hesar jet-set vitjanir, ið vendu sær til pengasterkasta partin av føroyska vinnulívinum, vóru tó sum einki at rokna móti blómandi Listastevnu Føroya, har Kiri Te Kanawa (PR-myndin niðast) og Jethro Tull luttóku. Birgir Kruse avmyndaði Jethro Tull á Norðradalsskarði og Bill Clinton uttanfyri kaffisøluna hjá Alv. Í dag eru 25 ár liðin síðani Norðurlandahúsið lat upp. Sjey stjórar hava stjórnað húsinum hesi árini. Teir eru Steen A. Cold úr Danmark 1983-1984, Hjörtur Pálsson úr Íslandi 1984-1985, Karin Flodström úr Svøríki 1985-1

Mynd úr bretska filminum “Throwing Paint Tins off the Roof”, sum Ingun í Skrivarastovu hevur klipt og co-produserað. Dreymurin hjá einum og hvørjum filmselskara er at sleppa til Cannes hesa ársins tíð. Tí nú er filmsstevna har í býnum. Í ár gongur dreymurin út hjá Ingun í Skrivarastovu. Hon fer á filmsstevnu í Cannes sum partur av liðnum handan filmin Throwing Paint Tins off the Roof , ið verður sýndur á ShortFilmCorner. Hetta er ein poetiskur heimildarfilmur um ein býling, um byggilistina og samfelagsligu broytingarnar, lýstar við tveimum líkum háhúsum har eysturi í London. Gjøgnum fyrrverandi íbúgvar varpar filmurin ljós á nútíð og fortíð. Filmurin varir 20 minuttir og er tikin í DV 8 formati. Leikstjóri er danska Vibeke Bryld, sum býr og arbeiðir í London. Michael Shepherd hevur filmað og Ingun í Skrivarastovu hevur klipt og co-produserað. Framleiðslufelag er bretska Stampede, sum nýligani gjørt filmin Inside Hamas . Filmurin Throwing Paint Tins off the Roof verður eisini sýndur á

Gutti rindar møðina eftir at grasplenan er sligin og hvør einasti summardái hentaður (Foto: Birgir Kruse) Tað grør um gangandi fót í Tórsbyrgi. Áðrenn ein veit av, er vøllurin avtikin við summardáum. Hóast tað kann tykjast vakurt í mai, so er ikki semja um at hesin vøkstur er ynskiligur. Nei, her verður summardáin ynsktur hagar piparið grør. Lukkutíð hava Gutti og Einar sláimaskinuna í Tórsbyrgi um hendi. Summarmánaðirnar síggja teir til, at ikki alt verður avtikið í berari grønsku. Hvør blettur er sligin og væl hildin, sum var tað ein golfvøllur hjá betra slagnum. Men hinvegin sigur sangurin hjá Heðini eisini at her býr, well Tórshavnar upper class.

Hønurnar gáka, meðan rabarburnar bretta sær á í Tórsbyrgi (Foto: Birgir Kruse) Í summarlotinum í mai gáka hønurnar hjá Álvi eg leggja tey bestu eggini. Undir sama bakka, ið knýtir Tórsbyrgi í vegin yviri við Strond, standa sevjumiklar rabarbur. Í bindiklubbanum eru uppskriftir, so sum Rabarbukaka og Rabarbuterta. Sjálvandi gera tey eisini rabarbusúltutoy, men tað krevur fleiri rabarbur enn hesin bakkin kann bera. Tilflytarar, ið hava búsett seg í grannalagnum, hava eisini roynt seg við eksotiskum Rabarbuchutney. Frálíkt, vælsmakkandi og hóskiligt til nógvar føroyskar rættir, frá knetti til grind.

Høgni ger klárt til summarið í Tórsbyrgi meðan hundurin Juffi hyggur æt. Í baksýni Nólsoyggin og beint niðanfyri er Ríkissalurin hjá Jehova Vitnum. Vitin er úr Famará. Hann varð slóktur í 1984 (Foto: Birgir Kruse) Lýkka er í luftini og summarmjørkin legst um Nólsoynna og krýpur inn eftir fjørðinum. Dunandi russar liggja fyri teym og onkur bátsmanning hoyrist rópa. Tá er summar í hondum. Í Tórsbyrgi er Høgni í Stórustovu farin at lúka og Anna Dahl hevur funnið rabarbur, reyðar og sevjumiklar, í bakkanum oman móti Ríkissalinum hjá Jehova, dygst við høsnagarðin hjá Álvi. Summar er í nánd og fólk savnast til kaffi kring borðini. Mikudagin 30. apríl var ársaðalfundur í Eigarafelagnum. Tey sum nú manna nevndina eru: Meta Palle, Elin Súsanna Jacobsen, Anna Maria Simonsen, Sigrún Mohr og Elspa Olsen, sum er nývald. Eigarafelagið í Tórsbyrgi, sum telur 36 hús, er elsta eigarafelag í landinum. Tey fyrstu búfólkini fluttu inn í Tórsbyrgi í 1976 og stórt 30 ár hald var á sumri 2006. Samstundis va

Birgir Kruse er ritstjóri á Føroya Skúlabókagrunni (Mynd: Martin Sirkovsky) Skúlablaðið 2/2008 viðgerð fotokopiering í skúlunum. Ikki færri enn 6,7 mió fotokopi verða tikin hvørt ár. Tað kundi fíggjað tveir nýggjar Skúlabókagrunnar. Niðafyri er mítt íkast í kjakið um fotokopiering. Úr Skúlablaðnum 2/2008: ”Tað besta til mín og mínar vinir” Soleiðis sang Kim Larsen á palli herfyri. Øll fegnaðust vit og mintust góðar, gamlar dagar og gleddust um førningin at bera søgur og sangir víðari til næsta ættarlið. Førningin, sum er teksturin at lesa og gleðast um. Hjá okkum øllum í felag. Tí tann besta tekstin vilja vit hava, einki minni. Hetta er grundsjónarmiðið, tá Føroya Skúlabókagrunnur ger bøkur. Tað besta til okkara næmingar. Einki minni enn tað besta vilja vit geva okkara næmingum, teirra foreldrum og lærarum. Næmingurin skal hava góðar og vakrar bøkur, sum motivera næmingin og leggja lunnar undir læringina. Tær vakrastu bøkurnar, einki minni. Tí eru vit ógvuliga kedd, tá næmingurin fær

Kopimaskinurnar ganga heitar á føroysku skúlunum. Teljarin vísir 6,7 mió um árið. 6,7 mió fotokopi verða tikin á føroysku skúlunum hvørt ár. Tað staðfestir Skúlablaðið í nýggjari útgávu undan aðalfundi Lærarafelagsins. Kommunurnar rinda kostnaðin fyri kopieringina, sum helst svarar til tvær ferðir tað játtan, ið Skúlabókagrunnurin fær um fíggjarlógina at gera nýggjar skúlabøkur fyri. Formaðurin í Føroya Lærarafelag, Magnus Tausen, sigur í hesum sambandi við Skúlablaðið , at kopieringin krógvar veruliga tørvin, og tað kemur bara okkum sjálvum aftur um brekkur. - Tí verða vit noydd at siga, at hereftir seta vit krav sum lærarar, at fyrstafloks undirvísingartilfar skal vera í øllum lærugreinum, og at tað tilfarið skal verða endurnýggjað minst fimta hvørt ár. Alt annað er óvirðliligt bæði hjá lærarum og næmingum. Lesið meir um hetta evnið í Skúlablaðnum .

Í sambandi við evnisarbeiði hevur S unneva Mohr, pedagoglesandi á Føroya Læraraskúla, valt bestu føroysku barnasendingina (Foto: Birgir Kruse) - Barnasendingin Rógvi og Drekin, sum Páll Danielsen hevur gjørt í samstarvið við Kringvarp Føroya, er eftir mínum tykki besta barnasending, ið er gjørd í Føroyum í nýggjari tíð. Tað sigur Sunneva Mohr, nú flokkur hennara, 3P á Føroya Læraraskúla, í viku 18 hevur viðgjørt føroyskar fjølmiðlar og samskift millum børn við nútímas tøkni, tað veri seg sum SMS, tjatt ella blogg. Sunneva gevur barnasendingini hetta skoðsmál: Ein dagin Rógvi og Drekin eru úti og spæla, verða teir gandaðir inn í eitt myndatól, sum rullar út á sjógv. Sendingin snýr seg um, hvat teir fáast við inni í myndatólinum, ið liggur á havsins botni. Fyri at fáa tíðina at ganga, gera teir nógv stuttligt, teir sigla við myndatólinum, práta og spæla ymisk spøl. Í hvørjari sending vil Drekin hava Rógva út at finna okkurt spennandi djór, ið teir kanna og hyggja at. Tað eru nógvir fakt

Í nøkur ár hava býarbussar í Reykjavík koyrt við hydrogeni. Í London hava tey eisini tikið undir við hesi hugsan um nýggja orkukeldu. Teir reyðu bussarnir verða “grønir” sum á niðaru myndini. (Myndir: Birgir Kruse) Nú kemur ein filmur, sum á føroyskum sigur søguna um hvussu hydrogen verður til og kann brúkast sum orkukelda. Filmurin vísir, hvussu hydrogen fæst úr vatni og varðandi orkukeldum, hvussu hydrogen kann goymast, hvussu ein brennicella virkar og evnafrøðina aftan fyri hesi fyribrigdi. Umframt á føroyskum, er filmurin eisini á grønlendskum og donskum máli. Tað er íslendska fyritøkan Gagarin , ið hevur gjørt samvirkna undirvísingarfilmin um hydrogen. Guðný Káradóttir, stjóri, upplýsir at føroyska útgávan verður liðug í mai 2008. Jens-Peter B. Henriksen samskipar verkætlanina. Hann er menningarleiðari í grønlendska orkufelagsskapinum Nukissiorfiit , Grønlands Energiforsyning, í Nuuk. Gagarin, ið er fremsta íslendska margmiðlarframleiðslan innan undirvísing, gjørdi filmin á íslen

Johan Harstad lesur á G!festivalinum í Gøtu 2006 (foto: Ole Wich). Motorsúkkla hjá ferðafólki við Gjógv, har søgan hjá Harstad um Buzz Aldrin fyri ein stóran part fer fram (foto: Birgir Kruse) ”Mín bók er ein tarvur, filmurin ein supputerningur”, skal Ernest Hemingway hava sagt, tá John Sturges í 1958 gjørdi film úr søguni um Gamla mannin og havið (1951). Bótasúpan ella ikki, í Noregi hava tey, ið gera film, kastað seg yvir skaldsøgur. Tíggju av norsku spælifilmunum byggja á skaldsøgur, og fleiri eru á veg. Fyrst og fremst í biohallunum, men eisini í norskum sjónvarpi. NRK hevur ætlanir um í 2010 at vísa fýra partar, sum byggja á skaldsøguna hjá Johan Harstad (f.1979) Buzz Aldrin, hvor ble det av deg i al mylderet? (2005). Søgan fer fram í Stavanger, haðani Harstad er ættaður, og so við Gjógv og aðrastaðni í Føroyum. Í 2006 læs Harstad á G!festivalinum. Sama árið læs hann á niðurlendska festivalinum Crossing Border, sum lýsti høvundan soleiðis: Buzz Aldrin, where have you gone to?