Frá tí minsta, sum yrkjarin Dania Tausen festir á blað, fær hon tónleikin at spretta, útvarpið at ljóma og filmin at bleiktra. Eisini í Norðurlandahúsinum í kvøld. Zooma vit langt út í tað kosmiska, til slipsið hjá William og rúmdarferðina hjá Kubrick, er tað í mínum optikki eitt renesansumenniskja, ið vitjar okkum hesa løtu. Prosaiski sjúkrahússtjórin segði í Degi og Viku í gjárkvøldið, at tá tímarnir í døgninum eru farnir, koma teir ongantíð aftur. Jú, henda konsertin var ein væleydnað roynd at fanga tíman, goyma hann og geva okkum eitt dropatikið destillat av tíðarleysari tíð á móðurmálinum, transparent millum heimar, so sum vit í hvør sínum lagi kenna teir. Øll sonn list ger tað. Fangar løtuna, og ger til einkis ultimativa fíggindan, sum í hesi gleðistund skal verða ónevndur.
Knappi tímin andar sum ein alda av menniskjansligari inklusjón. Og í Norðurlandahúsinum í kvøld er júst hetta eitt undrunarvert avrik, tí hesin organiskt fevnandi heyggur, sum kom úr Norðurlondum og lendi við Ringvegin fyri fjøruti árum síðan, upplivir í hesum døgum eina ekskluderandi løgtingsatsókn, sum vit ikki hava sæð fyrr. Við innantómum symbolpolitikki vil ein skipaður flokkur selja hetta húsið, vitandi, at tað ongantíð hendir. Tað er sum at lesa á svenskum um landið, ið ikki er.
Við tveimum síðum, einari ja-síðu og einari nei-síðu, varð plátan hjá Daniu ”ja/nei - og restin av vikuni” løgd fram hjá Una Leitisstein í Útvarpinum týskvøldið, og nú varð hin fyrijáttaða útgávukonsertini borin okkum laiv av pallinum og út í ringrásarringlurúmið, ein gjøgnumførd konsert, og ein heilrunnin plátuproduktiónin, sum er upp í moti kompaktu konsertina við Anniku Hoydal í mai, og hini enn stórbæraru við Hørpuspælaranum hjá Hanusi G, ið varð lagdur fram í somu hølum. Hølini spæla upp til tað stórbæra.
Dania er livandi og úr einum episentri í Føroyum, sum eftir øllum at døma er størsti listarligi klekingardepil í løtuni, fríkirkjur og brøðrasamkoman á Toftum, eins og Eivör, Clickhaze og Gestir spruttu úr stórbestu aliringum longur inni í Eysturoynni, á Gøtuleiðini, fyri fjórðingsøld síðan.
Sum áhoyrari verður tú drigin inn í ikki bara versini, ella universið, men multiversini hjá Daniu, so tú skjótt, og mest sum alla tíðina, kennir teg innkluderaðan, tað er eitt lyklaorð, og mitt í øllum multiversunum, ið springa frá einum heimi til ein annan, kennir tú teg heima, so góður er ferðaleiðarin, ið stjórnar øllum á okkara egna máli, meðan hon gongur sniðgøtur í jazzi, poppi og norskum vísu- og felagssangi, næstan gymastikkjazz, og eisini rokklyrikki sum hjá norsku deLillos og Di Derre, har hon í mínum oyrum hevur funnið ein kvinnuligan mótpart. Og so er tað lovsangscresendo við fullari styrki, sum í Teen Street, vit hoyrdu undir FMA. Og tað er ein góð kensla og ein góð uppliving. Sum tá eg aftur sá filmin ”Skál!” í Havnar Bio, og onkur av røttum helt fyri, at hesin filmur burdi verið vístur í Ebenezer. Ikki sum ein provokatión, men sum ein inkluderandi staðfesting, ið sigur, hvussu langt vit eru komin í gerandisligu rørslunum okkara millum.
Umframt multiversini, sum hjá Taylor Swift, tá hon er best og fer úr einum kendum høpi í annað, sum var tónleikaútgávan ein teknirøð, sprottin úr filminum Everything Everywhere All at Once, sum eg yndi at práta um við starvsfelagan Katrin. Multivers, at verða transparent og ganga millum heimar, støðugt reflekterandi. Sum ein relatable persona við vulnerability. Hon er eitt málsligt og orðalagsligt flogvit, Dania. Tónleikurin. Rytmikkurin. Skiftið millum sjangrurnar. Minnist meg ikki hava hoyrt nakran, sum er so breiðskygd sum Dania, at brúka amboðini orð, tóna og rødd.
- We become what we behold. We shape our tools and then our tools shape us, sum presturin, John Culkin, og miðlateoretikarin, Marshall McLuhan, søgdu í 1967.
Við á konsertini eru Dania Tausen (sang), Benjamin Djurhuus (gittar, kór), Ragnar Finsson (gittar, kór), Ari Johannesen (gittar, kór), Vár Miðberg (trummur, kór), Elin Maria Hansen (bass, kór) og Cantabile (kór).
Ein bóklingur fylgir við LP plátuni, eg keypti eftir konsertina og fekk øll at signera. Har eru myndir og tekningar hjá Daniu, húsin er merktur av hondarbeiði, sum eg skilji er týdningarmikið fyri Daniu. - Eg eri vælnøgd, tí hon líkist mær, sigur hon í sendingini hjá Una týskvøldið. - Viktugt at tað avspeglar meg sum persón, at tú kemur at kenna mítt univers, eisini fysiskt við at sita og blaða, sigur hon. Heitið við ja og nei-sangum kom til eftir at tey gjørdu ein lista av sangum.
Útgávukonsertin fylgir plátuni við trettan í allar flestu førum gittarbaseraðum skeringum, har kórið Cantabile gevur eina dýpd mest sum alla tíðina og heldur sum kitt saman uppá leitandi broytiligheitina hjá Daniu.
Temasangurin er longu sagdur at vera ”At siga ja er at siga nei”, har Dania og Ragnar, sum tónlistarliga matcha væl, hava gjørt ein lista yvir kenslur, til dømis at hava ilt við at bestemma seg, tí tú sum ung sært so nógvar møguleikar, at tú ikki kanst klára tað og bara stressar teg. Góði teksturin rennur saman við einum kontant markerandi undirspæli, har røddin aldri hvørvur í larmi, men gittarljóðið alla tíðina spælir inn og út í ljóðmyndini. Gott mix, sum eisini er galdandi fyri hinar sangirnar. At kunnu skilja øll instrument frá hvørjum øðrum, so ljóðmyndin er transparent.
Eins og filmurin ”Skál!” knýtti til ommuna, knýtir yrkingin ”Heimlig ljóð” til abban, og so taka Cantabile við og syngja ”Við mána afturvið”. Ein yrking um at verða einsamallur og at taka uppaftur sambandið við vinir, kanska eftir at onkur er farin. Eitt gott rúm at traðka inn í, at fáa innlit í, at Dania og abbin tosa um yrkingar og geva hvørjum øðrum yrkingar. Fyrimyndarligt. Inniliga gott og leyst av poppi.
”Eg gleði meg at sakna teg”, ”Burdi keypt mær hús í Bergen” og ”Kann eg hava armin soleiðis her” eru framúr ljóðmyndir, hin fyrsti intimt latínamerikanskur, og hinir báðir meira situatiónsmerktir poppsangir við stuttligum ljóðtwistum so tight kompaktir, at teir eru sum gjørdir til føroyskt útvarp. Óbetaliligt. Serliga brotið um Taks. Og so vindur einfaldi akustiski sangurin seg upp og út til ein ringdans, sum er eyðkennið fyri fleiri av sangunum.
Mest hugtakandi er óprentitiøsi sangurin, ”Og tað er bara tað”, har blýanturin lá eftir og bilurin fekk krossar og tað fór kanska at regna, og Dania og Benjamin Petersen kortini eru farin í fjørðuna í Rituvík. Og so tekur kórið yvir og ger einfalda blýantleysa sangin universellan. Hesin sangur um náttúru og tøkni tiltalar meg í løtuni allarmest, ikki minst tá grundmyndin, sum Dania sigur seg hava í høvdinum upp at hesum sangi, er av reyðhærdum fólkum í einum 20 min filmi. Duettin millum Benjamin og Daniu er so intens, at hon minnir um Alf Prøysen í grasinum við vegjaðaran ein hálvsummardag. Og tað er ikki so galið. Top notch, hetta. Einki er í alla tíð / kanska tað fer at klárna í.
”Eg eri ein mynd” er tann mest simpli. Eitt vers, sum verður endurtikið, sum hjá J.J.í Gerði, men hinvegin eisini sum hjá sakrala George Harrison á tablas og sitar í The Beatles, tá hann vildi hyggja inneftir og ikki bara poppa úteftir, medidativ sirkuler yrking um at vit øll ganga runt og herma fyri at halda okkum vera ella tað øvuta og grava okkum niður. Um hvør man er í heildini. Hóast hann er á nei-síðuni á plátuni, haldi eg at hetta er ein positivt upplyftandi sangur, fullur av uppdrift.
”Nú eru vit tvey fólk” hevur eitt Nick Drake sadness yvir sær sum er í løgum, fyrst við gittara, so bass omaná, so banjo og hardangerfele og so rúmligur parsangur, maður og kona, omaná. Góður organiskur ringsangur um ikki at gloyma av kommunikera, tá fólk fara í parlag, og stadna heldur enn at spretta.
”Aftaná ein langan arbeiðsdag” við fýrakantaðum eygum eftir ein arbeiðsdag, og sangurin útviklar seg, orðini verða toygd og flúgva, gitarrin sveimar og ger løtuna fangandi poetiska. Frálíkt stevfast við røddum. Alf Prøysen meets Rickie Lee Jones. Fingu tey sær eitt lítið aftaná ein langan arbeiðsdag? Hetta er bara so fantastiska gott.
”Vit bíða at breyðið skal poppa” er aftur ein góður poppsangur. Kanska tann mest catchy sangurin á báðum síðunum á plátuni í popphøpi, við sterkum gittarriffum. Framúr presist og stramt komprimerað. A tight set er um at enda. Tað mest tight’a eg minnist meg hava hoyrt á føroyskum palli.
”Eg vil frysta løtuna” er síðsti sangur, eitt eykalag, gott gittarljoð, klingandi reint og so við distortion, sum ber sangin. Góð duett at enda plátuna við. Skal eg brúka eitt danskt orð, nú so nógv ensk flugu um oyruni, so er tað fandenivoldsk. Ein góð pláta er komin at enda. Hin mest og best gjøgnumførda, ella heilrunna produktión eg havi hoyrt og verið vitið til á livandi konsert. Dania er livandi. Takk fyri plátuna og takk fyri konsertina. Í báðum førum hina bestu eg minnist meg hava verið mitt í. Tí sum áhoyrari verður tú drigin inn í universið hjá Daniu, so tú skjótt, mest sum alla tíðina, kennir teg innkluderaðan og mitt í øllum multiversunum. Og tað er ein góð kensla og góð uppliving!
Takk fyri plátuna og takk fyri konsertina.
