Á Tjóðpallinum spæla tey Nobelvirðislønta Harold Pinter, sum í seksti- og sjeytiárunum skrivaði lýtaleysu handritini til filmarnar hjá Joseph Losey, The Servant og The Go-Between. Men Føðingardagsveitslan, The Birthday Party (1958), er kendasti sjónleikurin. Hans Tórgarð, sum sjálvur hevur ein týðandi leiklut, hevur týtt til føroyskt. Lýtaleyst og livandi talumál, við sansi fyri íbygda tónleikinum í skipaðum máli, ikki minst tá setningar krossast millum fólk.
Tað eru fleiri brilljantir setningar og samrøður, sum í niðurbrotnum formi lyfta fram orðaspælið, tikið úr gerandissetningum við køksborðið í gistingarhúsinum hjá Kristinu, sum er hin uppofrandi Meg, ið heldur øllum saman. Og sama spísiborð verður vígvøllur, tá Hans sum jødin Goldberg ilskast inn á Hjálmar, sum er Stanley, ið alt snýr seg um, tá hesin seinni ikki vil akta og teir gerast harðmæltir. Tá flytir retoriska maktin seg yvir borðið, frá Goldberg og etir seg inn á svinnandi maktrúmið hjá Stanley, ið nú tødnar og missir flogið.
Akkurát hvat tað er, hann skal akta og geva seg undir, er opið til tulking. Og í heila tikið er leikurin fyltur við tómum plássum, ikki millum áhoyrararnar, men í semiotisku framsetingini av pallinum. Orð springa frá munni til munn, so tú mest sum sær ósjónliga bjálkan við undirteksti, ið ger hvørja interaktión so ríkandi stuttliga. Springandi orðasmíð av bestu skuffu.
So er tað Páll sum írski Maccann, hondlangarin hjá Goldberg. Eru teir leigudrápsmenn, prestar ella eru teir útgjørdir við nýggjastu elektrosjokk tøkni í kuffertunum, sum elva til at ljósið fer, tá teir seta hin fráfalna Stanley í viðgerð á loftinum? Páll er typecastaður við frunti, greiddur niður í pannuna, stórum brillum og frakka við uppslignum kraga, so hann momentant verður fataður sum hálvur prestur og hálvur hitman, men hundrað prosent dedikeraður til uppgávuna, hvør hon so er. Mimikkurin er topclass flegmatiskur og innvendur, meðan Goldberg er meira útvendur verðinsmaður. Erling er heimamaðurin Petey, sum gevur Meg rúm og perspektiv. Við morgunmataravísini eigur hann nakrar av bestu absurdu borðsetningunum.
Fyrsti sangur, sum Esther, ið er hin undurfagra Lulu, sum Stanley og Goldberg báðir brúka, ja brúka, er eitt meistarliga tónareint brot úr Beautiful Day hjá Lou Reed. Tá síggi eg í skránni, at Neil Young skal eitast at eiga Sweet Caroline, og at vit eisini skulu hoyra Walk on the right side. Við hesum skeivu upplýsingum fái eg tað fatan, at her er einki, ella í hvussu er ógvuliga lítið, sum tað eigur at vera.
Hóast leikurin er frá 1958, hugsi eg víðari við tíðarskeivum temasangum at seta inn, ikki minst hin púra ørliga They’re coming to take me away ha haaa við Bronx sangaranum Jerrold Laurence Samuels, sum fann uppá at kalla seg Ludvík Fjúrtandi, og kom í útvarpssendingarnar hjá Doktor Demento og var á hvørjum munni í 1966.
Hvar teir báðir Goldberg og Maccann fara við okkara identifikatiónsfiguri nummar eitt, Stanley, kunnu vit bara gita um. Tað er styrkin í leikinum, sum so absurd grípur inn í gerandisdagin hjá heilt almindeligum fólki. Tað er har, at dramatikkurin spennir seg upp. Úr gólvbrettunum hjá heilt almindeligum fólki, sum hava okkurt óvæntað í klemmu, til óvæntaðir gestir koma á gátt og hendingarnar fara out of hand.
Framúr leikur, framúr uppliving, framúr høli. Eisini um plakatir av komandi Tjóðleikhúsinum hanga í gongini. Tað hevur ongan týdning. Tí mentan hevur so absurd lítla politiska undirtøku, at annað hús til sjónleik enn hetta, verður ikki bygt í høvuðsstaðnum í okkara tíð. Tí eiga vit at standa saman um hetta gula húsið niðri í býnum. Annað fáa vit ikki. Tað er konkret absurdi gerandisdagurin. Og so fari eg út í regnið.
Leikmyndir: Tjóðpallurin
