Er tað nakar í Liverpool, ið hevur ein hava á høvdinum, so er tað Salah. Men nú hevur hýruvognsførarin Owen, sum eisini er samfelagsreyður fótbóltsfjeppari, koyrt okkum í havatúnið hjá Lennon og teimum, sum tað síðsta av teim fýra. Lennon er krúnan á høvdinum.
Hús fyri hús hevur hann ein gimmick, sum er at fáa okkum at gera tað sama, sum sæst á eini søguligari mynd við úrvalda beatilinum, tá hann búði her. Í hesum føri at halla aftur á portrið, við vinstra beini nonsjalant yvir tað høgra. Meðan eg hyggi yvir á bláa National trust skeltið, sum bæði váttar og staðfestir, at her búði John Lennon, gongur upp fyri mær, at stuttabuksurnar lógu eftir.
Í rigoristiska bretska stættarsamfelagnum leggur sjaførurin dentin á stætt, korð og familjuviðurskifti, og eisini eina persónliga meting av, hvønn beatil, honum dámar best í einum jøvnum dialogi við okkum fýra, sum sita aftanfyri. Og so hvørja LP okkum dámar best. Og her dugir hann hegnisliga væl at skjóta inn í millum, at hann eigur mest slitnu LP plátuna við Sergent Pepper í býnum, og at enda fær hann okkum at siga, hvønn sang okkum dámar best. Inn í millum brúkar hann klokkureinar strofur úr Penny Lane og Eleanor Rigby, og eisini eitt brot úr Let it Be meðan hann koyrir, peikar og tosar, og flattar sangirnar inn. Annars er deiliga friðarligt at hugsa og grunda aftur og fram í bilinum, serliga um stættarviðurskifti, sum hann gongur høgt uppí. Einu løtuna fer hann beint eftir Working Class Hero, og ger vart við tað frástøðu, sum stættarynskjarin Lennon leggur í orðingina ”is something to be”, har verkamannastættin er ynskistøðan hjá yrkjaranum, sum eins og Paul og George vóru ógvuliga middleclass, úr liverpoolsku miðstættini, meðan Ringo var hin einasti, sum kom úr arbeiðarastættini og fátæksligum korum, ikki bara samfelagsbúskaparliga, men eisini hvat húski, familju og ættarbondum viðvíkti. - Og hann er hin einasti, eg havi møtt og tikið í hondina á, ja eigi enn ein trummustav frá honum, sigur Owen, sum kortini hevur lítið gott at bera Ringo. - Ein ódámligur fýrur, sigur hann. Allir hinir vóru middleclass, men altíð við workingclass morali, undirstrikar sjaførurin, tá hann fer um hornið, og greiðir frá, at nú koyrdu vit inn í Woolton, har John búði hjá aunt Mimi, tí hann dugdi ikki at siga Elizabeth, til hann í 1963 varð 22 ára gamal. Í túninum vendur sjaførurin sær við og peikar álvarsligur sum ein søgulærari hjá einum óhoyriligum flokki út á vegin: - Og tað var har, ja beint har, at mamma John, 44 ára gamla Julia, varð yvirkoyrd, og knocked down hin 15. juli 1958, tá ein fullur politstur kom koyrandi eftir arbeiðstíð. Beint har. Eingin rættarsókn, men seinni bleiv hann postmaður og bar brøv til Paul MacCartney, sigur Owen við orðum, sum blóma úr havanum hjá Lennon. At bera brøv til McCartney. Hann tyggir uppá tey, og orðini fáa veingir. Vreiða indignatiónin verður til liverpoolska poesi.
Tankin um Octopus's Garden hjá Ringo tekur um meg við fleiri undirsjóvarørmum. Eg haldi, vit skylda honum at seta hann næst inn í rundferðina. Ikki minst tí, at LP plátan Sentimental Journey eftir mínari fatan altíð hevur verið so hugfarsliga afturhorvandi frálík, og húsin er júst hesi leysu húsini, sum nú eru málað eftir gula kavbátinum hjá Beatles.
So er tað hin mynsturfittasti harmonibeatilin, Paul McCartney. Hann búði her. Tað sigur skeltið og alt er fyrimyndarligt. Einu løtuna ynski eg mær nakrar disharmoniir, skurr og óljóð í søguna um McCartney, men tað kemur ikki. Men tað skal so ikki liggja honum til last. Einaferð stóð eg tríggjar metrar ella so frá honum og sang kór, av almakt við øðrum føroyingum, í Parkini í Keypmannahavn. Undrist enn, at vit tann dagin sluppu so langt fram móti pallinum og gjøgnum alla fólkamongdina. Men tað er enn eitt gott minni av einum livandi sjovmeistara á øllum stigum, frá fyrstu LP’ini við stórbæra blastinum Maybe I’m Amazed og faktiskt øllum hinum sangunum eisini, alt við Wings, og heilt upp til Jenny Wren á Chaos and Creation in the Backyard í 2005, tá eg ikki tímdi at lurta meir eftir hampuliga og harmoniska Paul.
So er tað George. Sjaførurin dámar einki, tá eg sigi at tað er mín favorittbeatil, serliga við sanginum Awaiting on you All, har hann syngur um fleirfeldina í tí spirituella og at ákallað hægri maktir í fleirtali: “by chanting the names of the Lord”. Guddómurin er í fleirtali. Takk fyri tað, Georgyboy. Einasti evangelistur av teim fýra. - But he didn’t keep a clean sheet, sigur sjaførurin skeptiskur, bínur og hellir vanga, tá hann vísur mær bíløt av gentunum. Haldi at Patty Boyd ger hann mest keddan. Men heldigvís tók Clapton sær av henni. Hon er 79, Clapton er 78 og tey fóru frá hvørjum øðrum í 89. Harrison var 58 tá hann fór úr tíðini, sum vit kenna hana. Eitt klandursvætti var hann eisini, sigur sjaførurin, eftir at eg spyrji hann um eitt orð, hann lat fara sum eitt suff um varrarnar. Eitt klandurssamt klandursvætti. Tað órgvar meg so ikki í lurtanini eftir All Things Must Pass. Heldur ikki um produsenturin varð mordari.
- Men hetta er tað viktigasta, sigur Owen. Her byrjaði alt, tí her møttust Paul og John, hann, sum segði at áðrenn Elvis var einki. Aftaná varð alt broytt. Her inni broyttist allur heimurin. Eitt kirkjuligt skótahøli. Og vit tosa um føroyingar, sum vóru á skótajamboree í 1959 í Southern Coal Field, bara tvey ár eftir at vit fingu útvarp, sum var móttakiligt og dugdi at lofta samtíðar skiffletónleikinum. Transistorin kom í verðina og gjørdi alt flytandi, samstundis sum ungdómurin fyri fyrstu ferð forvann sær egnan pening og fór at definera tilveruna í egnum karmum og kravdi rekreativ tilboð eftir arbeiðstíð.
Koblingin til The Cavern Club er sjálvsøgd. Sum staðin upp frá teim deyðu spæla The Paperback Writers innast á pallinum, har eisini vestmenningar hava staðið fyrr í ár. Tá teir koma til A Hard Day’s Night og Eight Days a Week slag í slag eri eg sannførdur um, at tað vóru Beatles, sum defineraðu arbeiðarans mentapolitikk. So kunnu týskir, franskir og norðurlendskir teoretikari siga hvat teir vilja. Málið er so einfalt, sum Beatlarnir seta tað fram í teimum báðum áðurnevndu sangunum. Eftir loknan arbeiðsdag havi eg brúk fyri at kobla úr og slappa av. Tað, sum vit í dag kalla kulturpolitkk, tað sungu Beatles um longu fyri trýss árum síðan, í 1964. Í kompakta ljóðinum undir jørð í the Cavern Club eri eg svorin Beatlesfan, ikki minst mentapolitiskt. Tað fær ikki verið annarleiðis. Við børnunum uttan um seg stillar forsangarin, Marc Kenny, seg fyri fotografinum. Hann hevur givið mær eina opinbering. Stórir eru fleiri, men av teimum verða hesir báðir teir størstu. A Hard Day’s Night og Eight Days A Week.
Í trappunum er eitt ungt japanskt par, sum í mínum huga momentant setir gongd á Jim Jarmush filmin Mystery Train, har hann fylgir trimum søgusporum í Elvis-býnum Memphis, Tennessee í 1989.
So kemur Howie Dorough úr Backstreet Boys upp á pallin og syngur Twist and Shout við orkestri, sum um einki er broytt í heiminum síðan fyrst í trýssunum. Eftir sangin fer hann upp undir loftið at skrivað navnið á ein múrstein í Liverpoolsku undirverðini.
Ray Durie roynir einsamallur við akustiskum gittara at syngja seg gjøgnum eina skrá. Tað er ein avbjóðing, tí ljóðviðurskiftini eru so, at tú verður ov snjallur og møðsamt smalur í ljóðinum, skalt tú syngja einsamallur her og fáa fólk at lurta. Ljóðið er ov hvast til eina ljóðkeldu, sum ikki spælir saman við øðrum.
So oman til nýbygdu dokkirnar, har Beatles standmyndin er, ella ein av hvørjum. Og hondina á hjartað, eg má siga at við arbeiðsmonnunum, sum fara heim eftir loknan arbeiðsdag á skipasmiðjuni í Helsingør, kundi Hans Pauli Olsen havt lært myndhøggaran og stoyparan í Liverpool eitt-tvey-trý ting meir enn twist and shout, og fingið eina meira útryksfulla heild yvir beatlarnar, enn hetta glatt slípaða einkisigandi verkið, sum kínt og kelað er fyri, so tað ongan kant hevur. Og var tað nakað, sum beatlarnir góvu samtíðarungum av báðum kynum, so var tað kant, eisini revolterandi kant, sum í Strawberry Field(s), sum vit eisini vitjaðu við Owen. Eg leggi meg flatan á bryggjuna.
Umframt Unn, eru Bergur og Katrin Hansen, sum byggja í Gøtu, við í bilinum hjá Owen. Her hevur hann avmyndað okkum í middagssólini á Penny Lane. Owen hevur funnið signaturin hjá Paul.
Sjaførurin hevði skilliga eitt ess eftir í ermuni, tá hann eitt sindur duldarfullur førdi okkum millum gravsteinar í Pæturskirkjuni í Woolton og fór at spæla sær við orðum, sum elementum í einum stramt komponeraðum poppsangi, nakað sum at leggja rebus ella skriva krossorð. Tú tekur tað, sum er næst við, rímar og gevur meining. So murrar hann Eleanor Rigby, ein hin elegantasta sangin hjá Beatles, men samstundis absurd surrealistiskur um stórbýarfyribrigdið einsemi. Óbetaliligt, mister Owen.
So kemur seinasta kortið úr gandaermuni hjá sjaførinum. Vit sleppa beatlunum, men ikki Liverpool. Her, sum eg skilji at sonurin eisini prædikar, er Bob Paisley grivin. Venjarin og wing-half spælarin í Liverpool F.C. í útvið hálva øld og sum tók við eftir tiltikna Bill Shankley.
Nú rennur reyði jakkin, hálsbandið og liturin á taxabilinum saman og gevur nýggja meining. Eg ætli at syngja Come on you Reds, men hann setur peikifingurin á varrarnar og sigur: - Nei, einki Status Quo her! Hann fær seg ikki at siga, hvat liðið er, sum bekennir seg til henda slagsangin.
So drekka vit kaffi og fáa góða kaku hjá Frelsunar Herinum, sum heldur til í Strawberry Field, sum er í eintali. Pallurin niðri í garðinum, har herurin spælir, er ein trumma, sum vit kenna frá einum tí stórbærasta plátuhúsunum í søguni, Sergent Pepper’s Lonely Hearts Club Band, sum Peter Blake gjørdi.
Niðursjóða vit løtuna á hesum staði og lata Paul McCartney og John Lennon fáa ein endaligan avrikssang í part, so eru teir henda dag Penny Lane og Strawberry Fields Forever.
Umhugsar onkur eina ferð til Liverpool, so skal eg viðmæla henda møguleikan, annan dagin at fara á Anfield og uppliva fótbólt og serliga byrjanarsangin You’ll Never Walk Alone, og seinna dagin at fara ein Beatles-túr í taksabili. Yvir og farin.
