Oscargitingar

So hevur danski filmnørdurin Casper Christensen lokkað meg at velja Oscarvirðislønir, soleiðis uppá forhond og onkustaðni uppá kvamsvís, har eg eri í villareiði. Men her eru mínar Oscargitingar í ár:
Thanks for filling out Dine Oscar-gæt 2019

Here's what we got from you: Dine Oscar-gæt 2019
Gæt hvem der vinder ved årets Oscaruddeling og vind retten til at blære dig i et år, samt en tjeneste af Filmnørdens Hjørne. Vi holder øje med, hvem der fører konkurrencen under selve uddelingen, som vi dækker direkte på filmnoerden.dk/live mandag d. 25. februar fra kl. 01.00. Vi høres ved og god fornøjelse med forudsigelserne ;-)

Email address *
birk@email.fo
Hvad er dit fulde navn? *
Birgir Kruse

1. Visual Effects:
• (X) "Avengers: Infinity War"
• ( ) "Christopher Robin"
• ( ) "First Man"
• ( ) "Ready Player One"
• ( ) "Solo: A Star Wars Story"

2. Costume Design:
• ( ) "The Ballad of Buster Scruggs"
• ( ) "Black Panther"
• (X) "The Favourite"
• ( ) "Mary Poppins Returns"
• ( ) "Mary, Queen of Scots"

3. Makeup and Hair:
• ( ) "Border"
• (X) "Mary, Queen of Scots"
• ( ) "Vice"

4. Original Song:
• ( ) "All the Stars," by Kendrick Lamar, Sounwave & Anthony Tiffith ("Black Panther)
• ( ) "I'll Fight," by Diane Warren ("RBG")
• ( ) "The Place Where Lost Things Go," by Marc Shaiman & Scott Wittman ("Mary Poppins Returns")
• (X) "Shallow," by Lady Gaga, Mark Ronso, Anthony Rossomando & Andrew Wyatt ("A Star is Born")
• ( ) "When a Cowboy Trades His Spurs for Wings," by David Rawlings & Gilliam Welch ("The Ballad of Buster Scruggs")

5. Original Score:
• ( ) "Black Panther," Ludwig Goransson
• ( ) "BlacKkKlansman," Terence Blanchard
• (X) "If Beale Street Could Talk," Nicholas Britell
• ( ) "Isle of Dogs," Alexandre Desplat
• ( ) "Mary Poppins Returns," Marc Shaiman

6. Production Design:
• ( ) "Black Panther"
• (X) "The Favourite"
• ( ) "First Man"
• ( ) "Mary Poppins Returns"
• ( ) "Roma"

7. Sound Mixing:
• ( ) "Black Panther"
• (X) "Bohemian Rhapsody"
• ( ) "First Man"
• ( ) "Roma"
• ( ) "A Star is Born"

8. Sound Editing:
• ( ) "Black Panther"
• (X) "Bohemian Rhapsody"
• ( ) "First Man"
• ( ) "A Quiet Place"
• ( ) "Roma"

9. Film Editing:
• ( ) "BlacKkKlansman"
• ( ) "Bohemian Rhapsody"
• (X) "The Favourite"
• ( ) "Green Book"
• ( ) "Vice"

10. Best Foreign Language Film:
• ( ) "Capernaum" (Lebanon)
• ( ) "Cold War" (Poland)
• ( ) "Never Look Away" (Germany)
• (X) "Roma" (Mexico)
• ( ) "Shoplifters" (Japan)

11. Best Live Action Short Film:
• ( ) "Detainment"
• ( ) "Fauve"
• ( ) "Marguerite"
• ( ) "Mother"
• (X) "Skin"

12. Best Documentary Short Subject:
• ( ) "Black Sheep"
• (X) "End Game"
• ( ) "Lifeboat"
• ( ) "A Night at the Garden"
• ( ) "Period. End of Sentence"

13. Best Documentary Feature:
• ( ) "Free Solo”
• ( ) "Hale County This Morning, This Evening"
• ( ) "Minding the Gap"
• ( ) "Of Fathers and Sons"
• (X) "RBG"

14. Cinematography:
• ( ) "Cold War"
• ( ) "The Favourite"
• ( ) "Never Look Away"
• (X) "Roma"
• ( ) "A Star is Born"

15. Original Screenplay:
• ( ) "The Favourite"
• ( ) "First Reformed"
• (X) "Green Book"
• ( ) "Roma"
• ( ) "Vice"

16. Adapted Screenplay:
• ( ) “The Ballad of Buster Scruggs"
• ( ) "BlacKkKlansman"
• ( ) "Can You Ever Forgive Me?"
• ( ) "If Beale Street Could Talk"
• (X) "A Star is Born"

17. Animated Short:
• ( ) "Animal Behavior"
• ( ) "Bao"
• ( ) "Late Afternoon"
• (X) "One Small Step"
• ( ) "Weekends"

18. Animated Feature:
• (X) “Incredibles 2"
• ( ) "Isle of Dogs"
• ( ) "Mirai"
• ( ) "Ralph Breaks the Internet"
• ( ) "Spider-man: Into the Spiderverse"

19. Director:
• ( ) Spike Lee, "BlacKkKlansman"
• ( ) Pawel Pawlikowski, "Cold War"
• ( ) Yorgos Lanthimos, "The Favourite"
• (X) Alfonso Cuaron, "Roma"
• ( ) Adam McKay, "Vice"

20. Supporting Actress:
• ( ) Amy Adams, "Vice"
• ( ) Marina De Tavira, "Roma"
• ( ) Regina King, "If Beale Street could Talk"
• (X) Emma Stone, "The Favourite"
• ( ) Rachel Weisz, "The Favourite"

21. Supporting Actor:
• ( ) Mahershala Ali, "Green Book"
• (X) Adam Driver, "BlacKkKlansman"
• ( ) Sam Elliot, "A Star is Born"
• ( ) Richard E. Grant, "Can You Ever Forgive Me?"
• ( ) Sam Rockwell, "Vice"

22. Lead Actress:
• ( ) Yalitza Aparicio, "Roma"
• ( ) Glenn Close, "The Wife"
• (X) Olivia Colman, "The Favourite"
• ( ) Lady Gaga, "A Star is Born"
• ( ) Melissa McCarthy, "Can You Ever Forgive Me?"

23. Lead Actor:
• ( ) Christian Bale, "Vice"
• ( ) Bradley Cooper, "A Star is Born"
• (X) Willem Dafoe, "At Eternity's Gate"
• ( ) Rami Malek, "Bohemian Rhapsody"
• ( ) Viggo Mortensen, "Green Book"

24. Best Picture:
• ( ) “BlacKkKlansman”
• ( ) “Black Panther”
• ( ) “Bohemian Rhapsody”
• ( ) “The Favourite”
• ( ) “Green Book”
• (X) “Roma”
• ( ) “A Star is Born”
• ( ) “Vice”

Sidst, men ikke mindst: Hvis du vinder, hvad skal vi så sige eller gøre for dig, for at ære dit ubestridte geni? *
Anything. Feel free :-)

Create your own Google Form

Menn tora í torra

Meðan tey bæði spæla Wonder Woman við Kacey Musgraves í útvarpinum, ein sangarinna sum helst fer at bjarga kántrítónleikinum í útryðjuni hjá okkum í Norðuratlantshavi, undrist eg yvir at menn tora so væl í torra. Teir seta seg á forsíðuna við størsta toskinum ovast, og redaktiónin er bara menn, frá skrift til prent. Sexuelt er hetta nokkso homogent. Men ein kvinna sæst í tíðindarenslinum longst til høgru, men eg skilji at tað er ikki tí at hon hevur álboga seg fram úr almúguni, nei, tað er tí at hon fyllir fýrs. Allar mest løgna er at útvarpið og sjónvarpið so trúliga sendir á báðum almannarásunum til restina av landinum við einum fultiknum mannfólkapaneli. Tveir klaksvíkingar, tveir havnarmenn og tríggir bygdarmenn. Í kvøld er gudhjálpitúmær, hann er eisini maður, framhald í sjónvarpinum, har ein havnarmaður tosar við tríggjar bygdarmenn av sama tingstaði um sama evni. Onkur segði, at hetta er sum hálvfemsáraføðingardagurin, ið verður repeteraður hvørt nýggjár meðan vit sláa okkum á lørini við faldenpåhalenkomikki í festligum lag. Eg má kláa mær í nakkanum at taka alt hetta inn í sansingargøgnini á innara filmsløriftinum. I can try to move mountains if you want me to, syngur hon á ljóðsporinum, hin tølandi Kacey. Eg seti plátuna á replay. Eins og tey gera í varpinum. Replay.

Góðar oddagreinar

Av og á kemur mær til hugs, hvussu góðar oddagreinar vóru fyrr, og hvussu langt er millum góðar oddagreinar í dag. Gamaní komu bløðini oftari út fyrr og oddagreinarnar vóru munin sjónligari. Tað henta í hesi søguligu gongd var tá, at kunna vísa næmingum á bygnaðin í eini góðari oddagrein, og støðugt at bera saman við krøvini til ein stíl í elstu flokkum fólkaskúlans, inngang og útgang og at halda seg til eitt evni og grundgeva fyri tí, og at pláss eisini skuldi vera fyri egnum ískoyti, sum gav stílinum eitt persónligt frámerki. So kom próvdómarin til og tryggjaði vegna øvrigheitina at avrikið var í ordan. Í dag eitir tað hádeild og framseting, men at skriva lærir tú enn bara uppá ein máta. Tað er at skriva. Eingin onnur uppskrift er. Tí er tað ein kærkomin lesiuppliving at yvirlitstrola nýggjastu oddagreinina í prentaða Sosialinum, har Eirkur viðger tað ultra komisku støðuna, sum Sambandsflokkurin hevur skvisað seg í við Javnaðarflokkinum mitt ímillum og Tjóðveldisflokkinum, sum eisini hevur skift heitið, á hinari síðuni. Kærkomið høvið at taka stílin oddagrein fram í skúlanum.

Lítlum báti rekist eg á

Fríggjadagin letur Steinprent dyrnar upp fyri framsýning hjá Peter Callesen, sum hevur arbeitt í verkstaðnum. Í tíðindaskrivi verður sagt, at framsýningin er fyrst og fremst tilfarsliga sermerkt. Tí umframt grafisku verkini, framsýnir Peter Callesen eisini verk, har hann brúkar pappírið sum skulpturelt tilfar. Hann hevur til framsýningina gjørt tvey verk, Time is Running og Falling Cloud, ið taka støði í sálminum hjá Fríðriki Petersen, "Tíðin rennur sum streymur í á", sum við inniligari lýsing av áraleysa rekanum mót stóra fossinum, setir orð á tilverunnar grundtreyt, at lívið er stokkut, og at vit liva tað ásannandi, at tað einaferð er liðugt. Time is running lýsir fossin, sum ítøkiliga brýtur seg út úr blýantstekningini og rennur niður í fagrastu mynstrum.

 
Náttúran og menniskjan í henni er nakað, sum Peter Callesen hevur stóran áhuga fyri. Tað er eitt evni, hann hevur fingist við í fleiri A4-standmyndum, m.a. í verkinum Eismeer, ið er ein beinleiðis tilsiping til málningin hjá Caspar David Friedrich við sama heiti, sum er av einum skipi, ið verður knúst av risastórum ísflakum. Í eini aðrari A4 standmynd, Boat II, sæst ein lítil árabátur á stóra havinum. Listamaðurin er ikki minst upptikin av vatni í náttúruni, ið um somu tíð er lívgevandi, bleytt, ógvusligt og oyðileggjandi.

Skipsmyndevnið gongur aftur í teimum trimum prentunum, sum Peter Callesen hevur gjørt til framsýningina í Steinprenti av einum smeltandi báti, einum søkkandi báti og einum skipsvraki. Sjálvur sigur Peter Callesen soleiðis um at arbeiða við hvíta A4 pappírinum:

“By taking away all the information and starting from scratch using the blank white A4 paper sheet for my creations, I feel I have found a material that we are all able to relate to, and at the same time the A4 paper sheet is neutral and open to fill with different meaning. The thin white paper gives the paper sculptures a frailty that underlines the tragic and romantic theme of my works. The paper cut sculptures explore the probable and magical transformation of the flat sheet of paper into figures that expand into the space surrounding them. The negative and absent 2 dimensional space left by the cut, points out the contrast to the 3 dimensional reality it creates, even though the figures still stick to their origin without the possibility of escaping. In that sense there is also an aspect of something tragic in many of the cuts.”

Í øllum verkunum á framsýningini er tað eftir øllum at døma náttúran, sum vinnur og deyðin, sum fær síðsta orðið. Men hetta hendir ikki uttan bardaga, poesi og humor. Har hómast ein ávís tyngd í teimum tematisku memento mori áminningunum i verkunum, ið samstundis tykjast merkt av sveimandi lættleika. Hetta kemst av tilfarsliga útgangsstøðinum og ikki minst av evnum listamansins til at umbroyta pappírið.

Myndlistamaðurin Peter Callesen er føddur í Herning i 1967. Hann hevur gingið á Det Jyske Kunstakademi og Goldsmiths College i London. Seinastu árini hevur hann fyri tað mesta arbeitt við hvíta pappírinum, ofta við útgangsstøði í einum vanligum A4 pappírsarki. Hann hevur framsýnt ymsastaðni og fæst í løtuni við at gera eina altarprýðing til Margretukirkjuna í Valby. Í 2009 fekk hann 3 ára starvsløn frá Statens Kunstfond og í 2010 fekk hann Eckersberg Medaljuna. Sinking Boats er fyrsta framsýning hjá Peter Callesen í Føroyum. Upplating er fríggjadagin 22. februar kl 16. Øll eru vælkomin, sigur Steinprent í almennari innbjóðing.

Matur og leikur - tað er Deyðadansurin 3.0

Samstundis sum matstovan KOKS aftur hevur sett Føroyar á gastronomiska heimskortið, bjóðar Gunnvá Zachariasen undir heitinum Deyðadansurin 3.0 til sjónleik við Strindberg-drama undir leiðslu av Pelle Nordhøj Kann og heilt serligum mati frá kokkinum Soniya Sjöberg.

- Júst sum August Strindberg sjálvur eksperimenteraði við sínum naturalistisku royndum á Intima Teatern í Stockholm fyrst í seinastu øld, har hann kunngjørdi, ‘at sjónleikur skuldi upplivast sum veruleikin sjálvur’ og verða heilt tætt at áskoðaranum, soleiðis er eisini Deyðadansurin 3.0 ein sera intim, forkunnug, fyri ikki at siga eksklusiv og sansalig uppliving. sigur Gunnvá Zachariasen, ið spælir leiklutin sum Alice.

- At koma í eygnahædd við áskoðaran er nakað heilt serligt sum leikari. Vit, leikarar og gestir, koma so at siga at kennast gjøgnum kvøldið, vit práta saman, vit syngja, eta, dansa, vit liva hetta kvøldið saman, alt meðan kærleiksorrustan spælur seg út á gólvinum framman fyri okkum, sigur Gunnvá, sum umboðar TVAZZ.

Leikurin er eitt norðurlendskt samstarv millum TVAZZ í Føroyum, Teater Insite í Svøríki og Teatergrad í Danmark. Í tíðindaskrivi í kvøld bjóðar leikbólkurin føroyingum at verða vælkomnar í veitslu.

Vælkomin! Vit gleða okkum at bjóða DEYÐADANSIN 3.0 fram á eini rundferð í Føroyum í februar og mars í 2019. Nýskrivað og nýtulkað í einum spennandi samstarvi millum føroyska leikbólkin TVAZZ, Teater Insite úr Svøríki og Teatergrad úr Danmark. Meir enn 100 ára gamli klassikarin eftir August Strindberg verður her borðreiddur sum matsjónleikur. Alice og Edgar hava boðið 40 gestum til at feira sítt silvurbrúðleyp. 25 ár í viðgongd og mótgongd skal nú feirast í bygdahúsinum, har Alice og Edgar, og Kurt sum  toastmaster, taka ímóti teimum veitsluklæddu gestunum.

Deyðadansurin 3.0 er ein leikur, har markið millum veruleika og spæl, fortíð og nútíð spakuliga kámast.  Ikki einans systkinabarnið Kurt verður vitni til ivasama kærleikan millum Edgar og Alice. Gestirnir sleppa at smakka beiska bitan av harðrenda hjúnalagnum og sum kvøldið lýður, lata okkara høvuðspersónar seg úr og avdúka eitt parlag, sum er gjøgnumsúrgað av beiskleika, vónbrotum, brostnum dreymum, lygnum og líðilangum aggi. Er nøkur vón fyri kærleikanum?

Hetta verður ein veitsla við øllum tí góða: Góður matur við 4 serveringum, drykkjum, dansi, røðum, felagssangi, umframt øllum tí óvæntaða, sum prutlar undir lokinum. Ein deyðadansur, sum seint fer í gloymibókina, lova fyrireikararnir í tíðindaskrivi.

Deyðadansurin 3.0 byrjar har, sum Strindberg endaði leikin. Hjá Strindberg spyr Edgar konuna Alice í endanum á leikinum, um tey skulu feira silvurbrúðleypið, sum verður um 3 mánaðir. Í 3.0 versjónini er avgerðin tikin, og leikur byrjar við brúðarkransi, horntónum og snapsi í durinum.

Í innbjóðingini hava Alice og Edgar ynskt, at gestirnir ístaðin fyri eina gávu taka grønmeti við, sum kokkurin undir kønari hond gandar til viðleikarar á borðinum við rættum so sum The Gift - Kunnleikans Træ - Síðsti Roykurin - Kødets Lyster...

Tað er svenski kokkurin Miia Suhonen, sum hevur sniðgivið og sett veitsludøgurðan saman. Við støði í leikinum hevur hon tilevnað smakk og anga, og hevur við matinum spunnið beinleiðis træðrir millum veitsludøgurðan og kensluborna dámin í sjónleikinum. Á Føroyaferðini er Soniya Sjöberg kokkur.

Tey trý leikhúsini Teater Insite úr Svøríki, Teatergrad úr Danmark og Tvazz  úr Føroyum hittust á Nordic Performing Arts Days, sum var hildin í Føroyum í 2016. Frumframførslan av Dödsdansen 3.0 varð 22. november í 2018 í Malmö og aftaná drúgva rundferð í øllum Skåne í novembur, desembur og januar og í Keypmannahavn í februar í 2019, verður Deyðadansurin 3.0 settur framførdur fyri føroyska áskoðaranum. Framførslan er á donskum og svenskum kryddað við føroyskum strofum.

Framførslur í Føroyum byrja 27. februar á støðum, sum hava stuðla Føroyaferðini hjá Deyðadansinum 3.0.  Henda dag er leikurin í Skúlakantinuni í Vestmanna. Dagin eftir í Royndarhúsinum í Nólsoy. 1. mars í Sjónleikarhúsinum í Havn, síðan dag um dag í Norðurlandahúsinum, í Mentanarhúsinum í Fuglafirði, í Skótahúsinum við Løkin, í Bygdahúsinum í Hósvík og at enda hin 7. mars á Seglloftinum á Tvøroyri.

Deyðadansurin 3.0 er ein pall-uppliving har fá atgongumerki eru til hvørju sýning, so áskoðarin skal verða skjótur at tryggja sær pláss til veitsluborðhaldið og klassiska Strindberg leikin, siga fyrireikararnir. Atgongumerki verða einans seld í undansølu á www.atgongumerki.fo. Leikurin hevur 16 ára aldursmark og varar hálvan triðja tíma. Prísurin fyri drama, máltíð og útsikt til nýtt innlit er einans 300 krónur.

Leikarar eru Gunnvá Zachariasen úr Føroyum, Ulver Skuli Abildgaard úr Danmark og Matthias Hahne Torbjörnsson úr Svøríki. Leikstjóri er Pelle Nordhøj Kann (DK) og Sosha Teperowska (DK) hevur tillagað leikritið. Scenografur er svenski Ilkka Häikiö. Menu-sniðgevi er Miia Suhonen og kokkur er Soniya Sjöberg, sum báðar eru úr Svøríki. Svenska Isabell Skarby Hay hevur gjørt búnar og hevur staðið fyri framleiðsuni saman við Eriku Lundvall (SV), Christine Worre Kann (DK) og Gunnvá Zacharisen (FO 2019).

Myndirnar tók Per Morten Abrahamsen.

Áarstova er eitt greitt konsept

- Tá ið tað snýr seg um at branda og marknaðarføra eina matstovu, er tað sera umráðandi, at matstovan hevur eitt greitt og týðiligt konsept, sigur Ann Krista í Dali, til vinstru við gluggan í Áarstovu. Hinir eru verturin og matstovuleiðarin, John Mikkelsen, og samskiparin og íverksetarin, Johan Mortensen, sum báðir hava umsitið Gastronomiska Kalendaran Heima í Havn síðan 2011.

- Tað skal ikki vera nakar ivi um, hvat fyri slag av matstovu, talan er um. Tá er tað bæði stuttligari og lættari at marknaðarføra hana, sigur Ann Krista, ið nýliga er byrjað sum Digital Marketing Manager hjá samtakinum Gist & Vist, ið eigur fleiri matstovur og hotell, fyrst og fremst í Havn. Av matstovugestum, koma teir allarflestu í Áarstovu, sum leingi hevur verið ovast á listanum hjá Tripadvisor yvir matstovur í høvuðsstaðnum.

Vit eru møtt í Áarstovu, har Jógvan Winther Poulsen, kokkanæmingur, Svein Krogh Johansen, kokkur, John Mikkelsen, vertur, og Ann Krista í Dali, talgildur marknaðarleiðari, vísa fram nýggja køkin, og síðan kunngerða 9 av tiltøkunum, sum eru á gastronomiska kalendaranum í ár.

Fyrst fyri er fermenteraði smakkurin, sum fínkaður fæst úr parlagnum millum ræsta føroyska køkin og sjerri úr Andalusia. Henda matskrá verður borðreidd 22. og 23. februar í grannahúsinum Nýggjastovu, sum í matstovuhøpi ber heitið Ræst og kann borðreiða til 27 fólk. Annað gastronomiska tiltakið er 30. og 31. mars, tá Barbara Fish House tvinnar tosk av Føroyabanka við bitum úr baskiska køkinum afturvið víni úr Galisia. Fríggjakvøldið 26. apríl er karmurin hin rúmsátta Fútastova, har útvið hálvthundrað kunnu sita meðan greitt verður frá, so øll hoyra. Júst hetta kvøldið vitjar ein vinbóndi úr Languedoc, og saman við honum gera kokkarnir eina matskrá úr Suðurfraklandi. Eftir árstíðini verður varpað ljós á fisk, kjøt, urtir og avgrøði í øllum húsunum í grannalagnum, altíð parað við tí best hóskandi víni.

Umframt køkin er móttøkan umbygd við borðplátu úr gróti úr Sandoynni, og endurnýttum vindeygum úr hjallaranum. Ein bringumynd av Hans Andriasi Djurhuus er sett á borðið og standmyndin í túninum av teimum báðum skaldabrøðrunum, Hans Andriasi og Janusi Djurhuus, sæst í dagsljósinum á duraglugganum. Matstovukonseptið er greitt, og viljin, og ikki minst finnuppásemið, at siga og bera søgur úr køkinum og heilt inn á borðið, er enn sum áður intakt og heilt framúr. Tú ert í góðum hondum, ja teim bestu, sum gastronomiska fakið hevur fostrað seinastu árini.

Siga tit Klæni og Kubbi ella Gøg og Gokke?

Ofta verða altjóða filmar og bøkur umrødd herheima við danska heitinum. Til dømis De Ti Bud ella Gøgereden, sum kunnu verða nokkso stuttlig heiti at brúka í føroyskum teksti, skal ein ikki gera seg sekan í sitatfuski, tá fakfólk tosa um film og bøkur. Nú eru tað Gøg og Gokke ella Klæni og Kubbi. Hvussu siga tit?

Fyri fyrstu fer í allari søguni um film er lívið hjá klæna bretanum Stan Laurel (1890-1965) og tjúkka amerikanaranum Oliver Hardy (1892-1957) gjørt til spælifilm. Upprunaheitið á nýggja filminum er fornøvnini á teim um báðum Stan & Ollie. Teir vóru frammi í slapstick sjangruni frá 1927 til 1955, og eru helst kendasta par á filmi í allari søguni, fyri ikki um at tala í føðingardøgum, tá super 8 filmar vóru í mongum heimum kring landið, tí páparnir sum sigldu úti, keyptu apparatini og filmarnar til mikla fragd fyri heimafólkið. Smalu filmarnir vóru uttan ljóð, bara larmurin frá filmsapparatinum hoyrdist. Okkara æt Fuji og var av slagnum single 8. Sum so mangt er eisini hesin partur av undirhaldinum langdur undir orðabókaluppin, sum í smálutum definerar føroyska stættarsamfelagið upp móti tí útlendska. Slapstick sjangran, sum røkkur heilt aftur til italsku Commedia dell'arte hevdina í sekstandu øld, verður í ensk-føroysku orðabókin søgd at vera lágskemtiligur leikur, ella skemtileikur við nógvum fjákutum skemti. Ája, sum Árni sigur í Sosialinum. Soleiðis er so mangt, tá maktin sáldar og ikki fjákast. Men eina tíð fekk føroyska heitið Klæni og Kubbi fótin fyri seg. Tað var í 1986, tá Helena Samuelsen týddi fyri Sjónvarpið, sum í trimum førum vísti filmar í barnasendingum við Klæna og Kubba. Enska og altjóða kenda heitið á teimum báðum er Laurel and Hardy. Nýggi filmurin verður sýndur við donskum undirteksti og ber tí danska heitið Gøg og Gokke, sum ikki er ókent herheima. Søgan í filminum tekur við eftir kríggið tá teir báðir enn einaferð royna eydnuna. Sýningin við nýggja filmssøguliga spælifilminum er í Filmsfelagnum týskvøldið hin 23. apríl kl 20.

Filmsfepur í februar

Hetta er filmurin eg fyrst og fremst vil viðmæla filmshugaðum fólki at síggja í februar, svenski Korparna, sum verður sýndur í Norðurlandahúsinum á middegi, klokkan tólv, týsdagin hin 26. februar. Nýggi filmurin, sum byggir á samnevndu skaldsøguna hjá Thomas Bannerhed frá 2011, fer fram á einum svenskum bóndagarði í sjeytiárunum. Óstortligi pápin vil hava sonin at taka við garðinum, men áhugamálini hjá soninum sampakka illa við pápans. Ein kørg, men serstakliga sterk søga, sum longu frá byrjan ber boð um, at leikstjórin er pressufotografur og hevur serliga gott eyga at lýsa tjúkka akurin og lendið, sum hóast vakurt, er merkt av duldum maktum, ið ikki á nakran hátt koma at tana bóndans søk. Í berari ómegd ger hin gamli skaða á seg sjálvan í eini patetiskari roynd at sleppa at vera á garðinum. Ein visuelt hugtakandi søga.

Aldri áður havi eg sæð so langa filmskrá í stytsta mánaði, februar. Tað gongur slag í slag. Mikudagin trettanda februar vísur Filmsfelagið hin Oscartilnevnda libanska filmin Kapernaum, sum fær bestu ummæli allastaðni. Eins og allar hinar sýningarnar eru tær hjá Filmsfelagnum opnar og almennar.

Dagin eftir, hósdagin fjúrtanda, vísur Havnar Bio If Beale Street Could Talk, har leikstjórin Barry Jenkins, hann ið gjørdi Oscarvinnaran Moonlight í fjør, førir okkum til Harlem í sjeytiárunum við søguni hjá James Baldwin.

Sunnudagin seytjanda februar tørna tey fyri í Løkshøll við nýggjasta ensktmælta filminum hjá grikska meistaranum Yorgos Lanthimos The Favourite. Leygarkvøldið sóu ikki færri enn 305 fólk filmin um Freddie Mercury og Queen, Bohemian Rhapsody í Løkshøll, so alt bendir á, at fólk vilja síggja film í felag við góðari mynd og góðum ljóði, sum í øllum førum er betri enn heima. Og fyra at venda aftur til grikska leikstjóran, so vil eg viðmæla ensktmælta The Lobster, sum er tikin í Írlandi í 2015 og nú sæst á Netflix.

Hósdagin einogtjúgunda februar vísur Havnar Bio fleirfalt virðislønta og fimm ferðir Oscartilnevnda filmin Green Book við Viggo Mortensen í høvuðsleiklutinum.

Tveir dagar seinni, leygardagin tríogtjúginda februar vísir Atlantis í Klaksvík hin ummælararósta heimildarfilmin Cold Case Hammarskjöld eftir Mads Brügger.

Og sama kvøld er Geytin í Havn, har hesir átta stuttfilmar eru við í ár: 12 (Hanna og Mikkjal Davidsen 1:28 min), Góðastova (Maria Guldbrandsø Tórgarð 17:00 min), Omman (Julia í Kálvalíð 12:00 min), Ikki illa meint (Andrias Høgenni 21:00 min), Julians Stigi (Atli Brix Kamban 17:37 min), Annika (Heiðrik á Heygum 20:00 min), Tyggigummi (Gudmund Helmsdal 4:30 min) og Et visit (Sára Wang 14:00 min). Útlendskur gestadómari er í ár Melissa Lindgren úr Svøríki og vertur er eins og undanfarin ár Finnur Koba, havnarmaður úr Vestmanna. Sama vikuskifti, tað vil siga fram móti mánamorgni, er vertsleysa Oscarhandanin í Hollywood, hin einoghálvfemsinstjúginda av slagnum. Eru føroysku filmseyguni ikki mettaði, so er at fara í Norðurlandahúsið at síggja besta norðurlendska filmin, sum íslendingar eiga annað ár á rað, Kona fer í stríð.

Seinasti februarfilmur, eg vil viðmæla, er hin danski Før frosten, sum er í Filmsfelagnum hin sjeyogtjúginda februar. Serstakt við hesari sýningini er, at høvuðsleikarin, Jesper Christensen, verður til staðar og fer at práta um egnar royndir í og við filmi, og at svara spurningum úr salinum, sum Tina í Dali Wagner, leiðari í Filmshúsinum, fer at stýra. Frostur ella ikki, ein filmssterkari føroyskan februar finnur tú ikki.

Gráa gullið er gott!

Brilljanta sangarinnan, sum var at hoyra í hvørjum bygdabili í sjeyti- og áttatiárunum, Linda Ronstadt, er enn frammi og reiðiliga tað. Gamaní ikki sum sangarinnan, men 72 ára gomul, parkinsonrakt í mong ár, og  ikki sungið alment í tíggju ár, kundi hon í sunnudagsmorgunsjónvarpi hjá CBS siga frá um eitt virkið lív, sum enn ikki er brent út ella brent av. Og lagnum bilar einki. Í samrøðuni við sunnudagsvertin sigur Linda Ronstadt, at hon syngur innantanna: "I sing in my brain all the time. It’s not quite the same as doing it physically. There’s a physical feeling in singing that’s just like skiing down a hill. Except better, because I’m not a very good skier.” Nú fer hon aftur til 1980 og gevur út eina konsert frá Hollywood, sum HBO tók upp hetta árið, tá hon var uppá tað allar besta. Klikk á myndina omanfyri, ella á nýlanseraðu Spotifyplátuna til høgru á blogginum - og mest av øllum gleð teg til eitt lív við gráum gulli!

Er tað ein dygd at verða síðst?

Klokkan 17:44 kann privati tíðindaportalurin In.fo við privatu sendistøðini FM1 sum keldu siga okkum, at javnaðaruppstillaði tinglimurin, Sonja Jógvansdóttir, sleppur ikki í Tjóðveldi, hóast hon hevur meldað seg inn í Eysturoyarpartin av tí flokkinum. Vit fáa nágreiniliga at vita, hvussu limir í flokkinum hava atkvøtt fyrr og ímóti at innlima Sonju í Tjóðveldi á tingi.

Ein tíma áðrenn, tað er klokkan 16:46, kundi eins privati miðilin VP kunngera tað sama niður í somu smálutir, at Sonja Jógvansdóttir varð vigað og funnin ov løtt og slapp ikki í Tjóðveldi.

Hvørki kl 17 í landsfíggjaða lisens- og public service útvarpinum, ella kl 19 í eins almentfíggjaðu Degi og Viku fingu lisensgjaldarar sum tað fyrsta at vita um prekeru støðuna, sum privatu miðlarnir høvdu snoddað seg fram til fyrr um dagin. Til dømis við at byggja á hesi ikki sørt hevdvunnu dagstíðindi, eins og mangan verður bygt á útlendska DR, sum nokkso fast er almenna føroyska eygað út í heim, um also Ekstrablaðið ikki er tað. Gamaní fingu vit í Degi og Viku eitt egið bandað prát við Annitu úr Tjóðveldi, har vit máttu bíða heilt lengi til svarið uppá ítøkiliga spurningin, er hon inni ella úti, kom, also ein óbroytt endurtøka av einfalda svarinum, sum privatu miðlarnir høvdu avdúkað meir enn tríggjar tímar frammanundan.

Seinasta árið havi eg undrað meg yvir, at Útvarpstíðindini, sum eru hvønn dag - tað er Dagur og Vika ikki enn - hava sett sær fyri at bøla yvir tíðindum, sum øll vita av. Privatu miðlarnir eru mest sum altíð fyrstir. Ikki tí at journalistikkur í einum og øllum skal snúgva seg um at verða fyrstur, men hví í allari víðu verð er tað so ofta ein málsetningur hjá Kringvarpinum at verða síðstur?

Og allarmest og allaroftast havi eg hugsað um manglandi almenna hugin at sitera privatar keldur - tað eru øll hini - í landinum, so sum teir báðar ella tríggjar privatu miðlarnar í hesum føri. Fór nakað av Kringvarpinum, um siterað varð frá einum teirra ella øllum? Ella lúka hesir miðlar ikki grundtreytir í journalistiskum sitatrætti? Nei, eg bara spyrji meða eg undrist yvir einum koppi av gruggutum kaffi.

Olaf finnur ein penn, sum lýsir

Hann lýsir heilt út í tún! Olaf hevur funnið ein penn, sum lýsir í myrkrinum og út í kavan, tá tú koyrir hurðina upp út á terrassuna í Tórsbyrgi.

Tað var í gjárkvøldið at Olaf, Marjun og Hanus vóru til døgurða, tí nú er nógv at ráðleggja sum dagarnir koma. Í dag fyllir Olaf tvey ár og er størri og vaksnari enn nakrantíð fyrr. Einki er sum at fáa ein abbason. Á, denn náði. Til lukku við honum, tit bæði. Og annars vit øll!

Her er Olaf farin uppá loftið at kanna fløgur og bond hjá abbanum. Fløgur eftir bókstavaraðnum og háteknologisk dat bond, sum eingin brúkar longur. Soleiðis fer tíðin við øllum. Lukkutíð kemur hon aftur, tíðin. Til dømis við einum abbasoni. Álvarsligur er hann, eisini tá hann fer niðurundiraftur og setur seg við sofaborðið við Pinocchio-figurunum.

So er tað, at Olaf fer í brandgulu Lübecktaskuna hjá abba eftir telduni, sum altíð plagar at vera har. Men nei, har er eingin telda í dag. Hvar er hon?

Hvar er teldan, hon við øllum teim føroysku sangunum á YouTube og teknifilmunum við lossandi lastbilum, sum skifta lit, meðan litirnir verða sagdir á snedigum málum, sum bara ikki eru føroysk? Nei, her er bara ein Edmodo pennur, sum abbi hevur fingið í London, og sum lýsir, tá tú trýstur á hann, pennurin altso. "Connect With Students and Parents in Your Paperless Classroom," siga Edmodo fólkini, sum góvu mær pennin. Og tvey ára gamal dugir hann sum ongan ting at fáa pennin at lýsa. Og kanska hevur hann longu lært hjá læknanum, hvat lýsandi pennar kunnu brúkast til.

Sum altíð er hetta hin stuttligasti gestur at fáa til døgurða. Til lukku við tvey ára degnum í dag, góði Olaf og tit. Vit síggjast!