Hava vit nátt blóðiga markinum?

- Er hetta markið millum, hvat vit kunnu loyva okkum í almenna rúmin? Tankin kom til mín í Vágsbotni, har Slaktið varð fyriskipað niðast í Tórsgøtu, sum er mentanargøtan í Havn. Ikki tí, Slaktið var eisini fyriskipað og hildið á sama stað í fjør. Tá var ein kúgv slaktað onkra aðrastaðni, og so skorin sundur í mentanargøtuni, meðan børnini og øll tey møttu sóu. Grundsjónarmiðið við pallsetta Slaktinum er at knýta barnsins ans, huga og vitan við veruleikan her og nú. Soleiðis er tað, púra ósentimentalt. Men nógv bendir á, at hetta ósentimentala sýnið, at tú skalt slakta, um tú vilt hava mat á borðið, er um at hvørva. Ikki bara í Havn, men alla staðni. Tað hevur ikki so nógv við stødd, fólkatættleika og mentanarstøði at gera, men heldur tað, at tú sært aldri slakt. Tað er hermetiskt lukkað og bannað at koma inn. Tað skipa heilsumyndugleikarnir fyri, tí talan er um slakt til matna, har einki tolsemi er fyri slendrian. Júst tí er alt hermetiskt lukkað. Bara ikki grindadrápið - ja, og so tann parturin av heystslaktinum, sum hugsjónarfólk draga oman í mentanargøtuna í høvuðsstaðnum. Hóast ikki inniløgumaður eftir nakrari alin, er tað ein framsýggin og heiðurlig hugsjón, sum eg haldi ger stóra almenna nyttu.

Uttan blóð er einki slakt. Eg plagi at spyrja forfardar amerikanarar - sum ikki skilja vitleysar grindamenn í Føroyum - um problemið við grindadrápi varð loyst, um hvalirnir bløddu grønt. - Tjae, siga tey og draga ein djúpan tanka av Tinselgrunni. - Tú sigur nakað. Men kundi man ikki fingið okkurt grønt klorfylkorn og stroytt tað á sjógvin, sum sodavtansídnaðurin ger, so sjógvurin bleiv instantgrønur og ikki er so blóðiga reyður, sum beint nú?

Eg skilji. Trupulleikin er ikki gastronomiskur ella á nakran hátt knýttur at matgerð og ambisjónini um at fáa ein bita á borðið nakrastaðni í heiminum. Tað er slettis ikki har vit eru. - Tit kunnu jú eta høsnarunga ístaðin, sigur ein úr midwest, ið enn ikki hevur skilt poengið í transatlantisku diskussiónini. Trupulleikin er reint visuellur og hevur einki við nakað annað at gera. Hann er blinkstrandi visuellur. Og hvør er tað, sum ger av, hvat vit fáa í eyguni hvønn Gudskapta dag? Tað er so ikki tey, ið geva okkum mat á borðið. Tey skeikla okkara egnu hugmynd av einum góðum borðiski og eini góðari máltíð. Tey stýra okkara keypi, sum nú er lækkað frá First Price til Rema 1000. Eg haldi at vit sum aldri áður skulu drepa grind og gera vart við slátur og slakt alla staðni, har vit koma og fara. Her er einki at fjala. Tí her er alt opið. Tað eru hini, fremst av øllum miðlarnir, ið fjala slátur og slakt og gera tað ónatúrligt. Tað kann so aldri verða okkara last, at vit liva so væl í pakt við náttúruna.

Filmsdagar í Felag fyri øll

Mikudagin 20. september kl 20:30 byrja Filmsdagar í Felag. Filmsfelagið, sum fór undur vetrarskránna við at frumsýna filmin hjá Sakarisi Stórá ”Dreymar við havið”, skipar fyri Filmsdøgum í Felag. Tað er alment tiltak, sum á triðja sinnið er í Havnar Bio. Fyrsti filmur er tann mest umrøddi svenski í ár, "Kempan" (Jätten, Johannes Nyholm, Svøríki 2016 86 min). Gudmund Helmsdal Nielsen frá Filmsfjepparafelagnum Hyggasíggj fer at innleiða ta sýningina. Sýningar eru hvørt kvøld og hvønn dag hesa vikuna. Seinasta sýning er sunnukvøldið 24. september tá filmurin "Stefan Zweig: Farvæl, Evropa” verður sýndur. Tá fer Knút Olsen at innleiða. Hann hevur umsett bókina, sum filmurin byggir á. Forlagið Sprotin gevur nýtýddu bókina út undir heitinum ”Heimurin, ið var”.

Skráin fyri Filmsdagar í Felag fæst í Havnar Bio, í Visit Tórshavn og á Býarbókasavninum í Havn og sæst eisini á netinum her.

Triðingsavsláttur fyri film

Fert tú í biograf við Filmsfelagnum hesa vikuna, fært tú triðingsavsláttur, um tú keypir atgongumerki við skivuna í biografinum til allar filmarnar. Tá er prísurin 60 krónur fyri hvønn filmin. Vanligi prísurin er 90 krónur. Tá fært tú eisini eina hugvekjandi innleiðing frá Gudmundi Helmsdal, Brynhild Thomsen, Vónbjørt Vang, Henny á Líknargøtu ella Knúti Olsen. Umframt at fáa atgongumerki til góðan aktuellan film, sum bara verður vístur eina ferð, ert tú eisini við í kappingini um at vinna eina ferð fyri tvey í bili til Danmarkar næsta ár við Norrönu. Tað er Filmsfelagið, sum varð stovnað í nýbygda Havnar Bio í 1962, íð skipar fyri Filmsdøgum í Felag.

Brent og Katrina bjóða ein Frumbita

Brent Morrow úr avstralska havnarbýnum Coffs Harbour og Katrina Mortensen úr Havn eru dømi um, at tað grør um gangandi fót í matstovuvinnuni í Havn. Meðan eksotiskar nýggjar matstovur, skeinkistøð og hotell eru í umbúnað, lata tey upp matstovuna Frumbiti. Matstovan við sjáldsama navninum er í nýggjasta hotellinum, Hotel Havn, sum læt upp í Doktar Jakobsens gøtu í 2014.

- Navnið er ein samanseting av tveimum orðum frumbitil, ið merkir kjarni og uppruni, og biti, sum vit vanliga nýta í sambandi við mat og máltíð. Hetta er eisini konseptið. Føroyskar rávørur úr føroysku náttúruni.

Soleiðis siga teir tríggir Lávus Kárason Djurhuus, omanfyri, Jógvan Breckmann og Brent Morrow, ið síðan hálvan juni hava arbeitt við ætlanini um eina matstovu, sum nú er komin so langt, at hon letur upp týsdagin.

- Málið hevur støðugt verið, at gestirnir skulu fáa eina uppliving burtur úr føroyskum rávørum, greiða tey frá.

- Føroyska náttúran er ógvuliga rík, tá tað kemur til vøkstur og náttúrutilfeingi, so hetta er ein upplagdur møguleiki at grunda eina matstovu á. Í Føroyum liva vit so tætt at nátturuni, at vit kunnu fáa nógv nýhentað og feskt, uttan at flyta inn eins nógvar rávørur, ið man vanliga ger. Á matskránni er fiskur, lambskjøt, neytakjøt og ymsar urtir, røtur og annað grønt, sum er velt og vaksið í Føroyum. Hvat prísi viðvíkur er ætlanin at liggja á einum miðalstøði, siga tey.

Tórur Árnastein kemur við fyrsta rætti, einum deli at deila, sum er eitt úrval av lakaðum og tilgjørdum kjøti og grønmeti við heimabakaðum breyði og kryddurtum. Síðan royna vit seks rættir frá dagsins úrvali, sum kokkurin velur og skipar, chef´s choice, sum matskráin sigur.

Omanfyri er fyrst hin leskiligasti stokti toskur, framúr vælsmakkandi, við tara og várleyki, og síðan riststokt kál við snertum mandlum, basilikum og sitrónsmøri. Helt ikki, at kál kundi verða so broyskið og vælsmakkandi, sum eg fleiri ferðir í ár havi varnast. Næstu smárættir at deila við borðið er pannustokt føroyskt lambsbeykon við stoktum tomatum, hvítleyki og sitrón, linkókaður kaldur laksur við piparrótkremi og blommu, saltbakað reyðrót við osti og appilsin, tartar - malið føroyskt neytakjøt - við sinnopskremi og urtum. Reyðrótin fær meg aftur at undrast, at hon kann verða so vælsmakkandi í sjálvum sær. Tað var ikki gamalt.

So kemur Tórur við granita, sum er rabarbuísur við ingiferkremi, súrepli sitrónráka. Hetta er bara fyrsti partur av øllum sum kemur omaná - sjokulátamousse og kaka við konjakk og kaffi kemur eisini á borðið. Umframt leskiliga toskin, var hetta tað besta í kvøld. Vínið afturvið var Red Diamond shiraz úr USA.

Umframt staðsetingina mitt í Havn, har tú á ein sjáldsman hátt sært bæði inn og út, tí gonguteigurin í virknastu handilsgøtuni er so nær glugganum, at hann næstan kennist sum er hann inni, so eru ljóðviðurskiftini í matstovuni sjáldsama góð og væl doyvd. Her ber til at tosa við borðið uttan at alt hoyrist til næsta borð. Stílurin er rustikkur, knívar og gaflar eru rullaðir inn í sekkjalørift, og á innastu beinkjunum er hitt mjúkasta skinn av seyði at sita á.

Velur tú eitt borð við gluggan, so ber eisini til at eygleiða, hvussu ljósið skiftur og náttin legst á eitt septemberkvøld, frá byrjan til endan á eini frágera máltíð í býarsøguligum umhvørvi.

Fryntligu fólkini í Frumbita biðja góða nátt og greiða frá um upplatingartíðir og samskiftispallar, ið eru heimasíða, Facebook og Instagram. Opið verður fimm kvøld um vikuna, frá týsdegi til og við leygardag.

Páll Breckmann, sum eigur hotellið, vísur okkum uppá, so vit kunnu njóta sýnið av svalanum á eini svituni. - Hendan er bíløgd til ólavsøku, men annars er hon tøk beint nú, sigur Páll. Yvirav eru Lampubúðin og húsini hjá Einar Storr, og sýnið er frítt fyri út á Bacalao, Molan og heilt út í Nólsoyarfjørð til vitan á heimsins enda, Borðuni. Meðan vit aftur varnast góða akustikkin, siga vit manga takk og biðja góða nátt - mitt í Havn.

Submergence í spanska saltfiskabýnum

Í næstu viku verður nýggi Wenders filmurin Submergence heiðursfilmurin, ið sleppur at byrja altjóða filmstevnuna, sum á 65. sinni er í spanska saltfiskabýnum San Sebastian. Hóast Føroyar ikki eru nevndar í pressutilfarinum undan filmstevuni, var nógv hóvasták, tá kendi týski leikstjórin og hansara upptøkulið, ið taldi út við 30 fólk, vóru í Føroyum í fjør summar. Omanfyri er hann avmyndaður saman við Guðrið Højgaard, stjóra á Visit Faroe Islands.

Wim Wenders og Alicia Vikander (f.1988) eru við á sponsku filmstevnuni, sum byrjar 22. september. Umframt svensku Vikander, er skotski James McAvoy (f.1979) eisini við í filminum, sum er ein altjóða kærleikssøga, ið bæði knýtir saman og skilir sundur heimspartar, og í oyðimarkargongdini ætlandi hevur ein grønan part úr Gásadali, og undirsjóvarmyndir úr Sørvágsfirði, sum í enska pressutilfarinum verður kallaður the Greenland Sea. Filmsfelagið fer at sýna filmin eftir at hann um jóltíðir verður tøkur á okkara leiðum. Hetta er pressumyndin, ið marknaðarførir filmin í San Sebastian í næstu viku.

Á súkklu um alt landið

1300 kilometrar á súkklu í allar bygdir og allar oyggjar í Føroyum. Tað hevur Høgni Mohr, rithøvundur, sett sær fyri í nýggju bókini Fractura nasi. Fyri ólavsøku í fjør møtti eg honum í Mykinesi við súkkluni á herðunum mitt í brøttu lendingini. Høgni skrivar: "Hann avmyndar meg, meðan eg renni. Eg dvølji einki, men haldi avstað..." So satt, so satt. Avstað uttan dvøl. Takk fyri bókina og góða framløgu í Tjørnuvík leygarkvøldið!

Fjúrtandi - so langt eru vit komin á frælsisleið!

Í dag er Fjúrtandi. Veit ikki um tað er at gleðast um ella tað øvugta. Men hyggi eg í pressuna í dag, sum jú er fjórða statsvaldið, so kann eg við henni, statsvaldstuðulsspressuni, staðfesta, at politiski viljin er at fáa Gazprom at bora eftir olju, og at sleppa tollinum á japanskum bilum. Hasi bæði politisku markamótini lata vit standa eina løtu. Myndin er klipt frá in.fo í dag. Framhaldandi góðan Fjúrtanda!

Vitramannatos av Viralienburg

Dagin fyri Fjúrtanda hevur Virgar Vitri av Viralienburg gjørt støðuna upp í Tjóðveldisførjum. Hoydalsslektin er við Høgna dottin níður á lægsta pláss, og er nú í so stórum niðurflytingarvanda, at allar veddingarfyritøkur á Ørslevleiðini nokta at handla, vísa til Faxe Ladeplads og minna á at tíðin við Olsen Banden er farin. Men á ovastu rók stendur undirritaði við sjey stigum, eitt stig framman fyri Rana Nolsøe, fyri at orkestrera Tjóðveldisførjar á heimavødli. Okkum báðum sigursvissu á baki koma Jörgin Árnason Við Úlvsá, Kristina Háfoss og Jonhard Mikkelsen hvør við sínum fýra stigum. Á einum tvídeildum triðja plássi standa Tróndur í Gøtu og Carl Jóhan Jensen, við trimum Virgarseinglum í hendi. Erlendur, Sirið og Balle fáa tvey stig, og á niðasta plássi, sum nú - sambært virgarskum vitramannatosi er rætta plássið fyri Høgna Hoydal við bara einum stigi - eru eisini Che Guevara, Papmaché, Djengis Khan, Magni Arge og Árni Dahl. Soleiðis er støðan upp undir fjúrtandakappingina, sum nú verður skotin í gongd av flatlondum. Úr tinghústjadlaranum seta vit yvir til Túdvarpið!

Mentanardagar í Sunda kommunu

Í morgin, hósdagin 14. september, byrja sjáldsama fjølbroyttir mentanardagar í Sunda kommunu í Eydnuni á Oyrarbakka, har ársins mentanaravrik verður handað, og framløga verður um leguhúsið í Nesvík. Síðani heldur skráin fram í øllum bygdunum við framsýningum, mati, kelvarenning, vinnulívstiltøkum, aftankvirru, sangi og tónleiki, heilt til Staksdagur verður í Tjørnuvík við uppboðssølu av veðrum úr Stakkinum, næsta leygardag 23. september.

Sum sæst er Listasambandið við, og fleiri stuttlig heiti eru á mentanarskránni, til dømis ljóðinstallatión hjá Heðini Ziska Davidsen í Tjørnuvík, sum hann kallar Konstant In Opel. Ja, soleiðis er spælandi heitið, Konstant In Opel, har sum reyði krossurin er settur á panoramamyndina omanfyri.

- Í ár hava vit valt, at list skal seta dám á dagarnar. Soleiðis sigur Heðin Zachariasen, borgarstjóri í Sunda kommunu, í skránni, nú Mentanardagar verða hildnir í øllum økinum. Myndin er frá temafundi, sum leiðslan í Sunda kommunu helt við Gjógv í mai.

- Fleiri listasýningar eru á skránni, sum bjóða bæði siðbundna málningalist og nútímans ljóðinstalleringar og annað forkunnugt, sigur Heðin, og leggur afturat, at BankNordik savnið kemur norður til Hósvíkar skúla, og tey bjóða øllum borgarum at koma á gátt í samband við stóra morgunmatarborðið í bygdarhúsinum leygardagin. Latið okkum hesar dagar raðfesta felagsskapin og njóta mongu mentanarligu tiltøkini, sum eru í okkara kommunu. Hetta er eisini eitt gott høvi at vitja aðrar bygdir í kommununi. Vit eru øll ymisk, men partur av Sunda kommunu, sigur borgarstjórin í innbjóðandi skránni til Mentanardgar í Sunda kommunu.

Í Tjørnuvík fer Høgni Mohr at geva út bókina Fractura nasi. Framløgan er í bygdarhúsinum í Tjørnuvík leygarkvøldið 16. septembur klokkan 19 eftir hesi freistandi skrá:

Durasnapsur
Eyð Matras lesur fororðini í bókini
Iron Lungs spæla
Smurt breyð, bjór og sodavatn verður bjóðað øllum
Tórbjørn Jacobsen sigur nøkur orð um bókina
Hanus Johannessen hugleiðir
Samvera og sangur við harmoniku og gittara
Til ber at leggja seg í bygdarhúsinum
Sunnudagin klokkan 10 er morgunmatur

Sjónleikur beint í gronina

Leygarkvøldið var frumsýning fyri fullum húsum á Tjóðpallinum av nýskrivaða leikinum ÓMEGD eftir Kristinu Sundar Hansen. Leikarar eru Gunnvá Zachariasen, Kristina S. Ougaard og Hans Tórgarð.

Hetta er ein remediering, tað er ein endurnýtsla av innihaldi, sum er tikið úr einum miðli og flutt í ein annan, í hesum føri úr eini bók og einum blaði, sum aftur byggir á samrøður úr veruliga lívinum.

Tað var í 2013 at Súsanna O. Skaale savnaði fimm frásagnir í Kvinnuhúsinum, sum komu út í bók Um bara hann sló meg. Tvær av hesum frásagnunum eru tiknar við, og søgan, sum maðurin í leikinum ÓMEGD sigur frá, byggir á grein í íslendska blaðnum Stundin frá desember í 2015.

Hetta er leikverk nummar 43 á tjóðpallinum, grafiski plakatstílurin er svartur og hvítur, og pallmyndin, sum Hansina Iversen hevur staðið fyri, er eins strong og stringent - seks hvítir krakkar, og eitt teppi eftir miðgólvinum, sum fer upp eftir endavegginum, íð verður lørift, sum kastar tað aftur, ið verður lýst á tað. Einfalt, men ikki altíð brúkt fult út, ella nóg effektivt millum áskoðararekkjurnar, sum eru eins stórar báðu megin gólvpallin.

Krakkarnir eru rútmisk ljóð, ið eru koreograferað niður á gólvið, sum hjá Stomp, tá tey spæla uppá tunnur og skrellispannir, bara varisligari í hesum føri. Effektin kundi verið munin harðari og hvassari, ikki minst tá maðurin, tað er Hans, stoytur tallerkarnar úr skápinum og niður á gólvið. Krakkarnir sleppa at gera alt. Kundi hugsað mær tað meira punkut og ágangandi, heldur enn stillisliga subtilt stiliserað. Men annars fungera krakkarnir framúr sum verju- og álopsamboð í orðadráttinum millum teir tríggjar leikararnar. Genialt funnið uppá, tí leikurin er óloysiliga bundin at orðum, sum oftast eru reinir monologar, og bert sjálvdan finna orsøk at tvinnast saman at skapa ein trístrentan samandrátt, eina samantøku millum tey trý leikandi, sum til dømis tá tey øll trý bresta út úr at flenna. Hóast søgurnar komu úr hvør sínari ætt, var tað ein praktfult forloysandi samanbinding av frásøgnunum hjá hesum trimum lagnunum - við láturi.

Hóast sterkir, eru monologarnir beint fram eindimensionalir, tiknir úr skrivaðum teksti, har vit lesa liniert frá fyrstu til síðstu síðu. Tað er ein avbjóðing hjá áskoðaranum at fata monlogarnar sum sambindandi og stuðlandi hvør undir øðrum, so teir gerast rúmligar fatanir á gólvinum, ið eg kropskensluliga, heldur enn bara vitborið, í størri mun vildi havt upplivað, tikið til mín og sodnað, meðan hvítu krakkarnir vórðu ein ekstern samba-trumma, ið bygdi rúmið og huglagið.

Sterkasta leiklutin hevur Kristina fingið, sum útvenda unga kvinnan, ið rýmur undan manninum, sum drekkur og er beint fram djevulskur.

Gunnvá er framúr sum innvenda umboðið fyri fremmandu kvinnuna, ið er keypt úr Suðuramerika til Føroya at liva hjá einum dysfunktionellum manni, ið helst ikki fær nakra aðra, tí hann av egnari ómegd er púra avbyrgdur. Hesa vællærdu og av einslistum vælmeintu kvinnu brúkar hann sum træl og neyðtøkupútu á bygd í Føroyum. Nú er hon flutt undan honum til eina størri bygd, men heldur ikki har kann hon brúka juridisku embætiseksamiuna til nakað í hesum lovaða landi, sum hon av onkrari ófyrigeviligari orsøk er flutt til.

Hans er maðurin á botninum, sum millum fløskurnar og avhaldsfundirnar reflekterar yvir kynsleiklutirnar og tað, sum fremst er fyri í tilveruni, og tí gevur leikinum eitt perspektiv, sum annars ikki varð.

Við orðum út í rúmið, nógvum orðum, verða lagnurnar málaðar upp undir loftið og niður á gólvið, alt eftir hvussu ósjónligi makin fer við teimum.

Eg verið forvitin at læra lagnurnar at kenna.

Hvussu hava tey møtst, hesi bæði í kjallaraíbúðini á botninum, sum Kristina lýsur? Hvat hevur fremmanda kvinnan, sum Gunnvá gestaltar, hugsað fyri sær, tá hon kom higar? Og maðurin, Hans, sum er greiður yvir at hann drekkur ov illa, men slær seg til tols við at tað er ikki so nógv at gera við tað, hvussu hava brennivínið og veiku persónligu sambondini lukkast at skapa eina ómegd, ið verður sum ein sentrifuga, har alt av botninum rekst uppií, og hevur elvt til vána bústaðarviðurskifti, vána arbeiði, vána løn, vána vinfólk og út av lagi vánaligt sjálvsvirði?

Styrkin í ÓMEGD er, at hetta er ein stættarsøga av gamla slagnum. Hvussu vit so venda og snara, eru vit á illa isoleraða fuktgólvinum í niðastu hædd, har ikki gerst annað enn at sópa fyri sær, skal ein ikki sjálvur rúka beint í lortarennuna, eisini tá arbeiðsgevarin frittar og bara vil hjálpa. Her gerst einki.

Men hesi trý á palli hava dreymar, vilja og realistiskar hugmyndir um eitt lív, sum er beint um hornið í føroyska vælferðarsamfelagnum. Hesuferð, hesuferð. Orðini, sum verða meitlað í luftina, eru sannførandi. Men áskoðarin veit, at teir likamsgjørdu leiklutirnir verða skuffaðir aftur og aftur. Tí tilveran er ikki fyri tey á botninum. Í hvussu er ikki hin freistandi tilveran, sum vit síggja í reklamum og vikubløðum, ið fóðra og lýsa júst hesar lagnir, ið verða hildnar fastar á botni í hvørjum tí einasta samfelag.

Her haldi eg at styrkin hjá hesum avmálda orðaleiki er. At leggja botnin beran og seta sjóneykuna á hann og spyrja, hvussu tað kom so vítt, at vit endaðu á botninum í føroyska samfelagnum. Hjá hesum fólkum eru Føroyar ikki eitt vælferðarsamfelag, men eitt ómegdarsamfelag.

Sleppa tey út? Jú, men leikurin fær meg at grunda yvir tað torføra evnið, sum hann tekur upp.

Samfelagsliga ivist eg í, um tey sleppa nakran veg, tí stættarsfelagið er sum ein niðurvend rúsa. Ert tú einaferð endaður á botni, slepst hvørki út ella upp. Allir instansir siga nei. Neisamfelagið fer í gongd at halda teg niðri, tá tú einaferð hevur rakt botnin. Tað hava vit nevndir og lønt fólk til. Her manglar bara at enn ein tíðarvilstur øvrigtheitspersónur sigur, at nú skal øll brennivínssøla halda uppat og landið forvinna minni uppá tær alkohollagnur, ið sløðast á Hoyvíksvegnum hinumegin Mentamálaráðið.

Men ein persónligur møguleiki, tá ómegdarsamfalagið svíkur, er at gera seg leysan av harðskapselvandi makanum, til hin næsti í røðini pikkar uppá, og rúsan aftur letur seg upp. Ein annar møguleiki er varisliga at fara undir eina útbúgving, so sum ráðini og møguleikarnir nú einaferð eru hjá kjallarabúgvum, har treytir og karmar eru kargir.

Sum leikurin líður, endar og ljósini tendra, fái eg ringan smakk í munnin. Hetta er klárasta mynd eg havi sæð av stættarsamfelagnum. Tey av botni eru ikki umboðað á stólarekkjunum til frumsýningina. Tað rámar meg serliga hart og ger endamálið við avdúkandi sjónleiki opinbart. Fólk hava hug at hyggja niður. Og Laura sigur mær eina djúpt persónliga søgu við sama tema, meðan vit skeinkja okkum eitt vínglas.

ÓMEGD er ein leikur, ið fær okkum at lata eyguni upp fyri einum álvarsligum vandamáli, sum av órøttum rakar tyngst og harðast hjá teim veikastu, ið longu frammanundan eru á botni. Tað er staðfest í kanningum og frásagnum, og nú eisini eru settar á pall, klárar til undirvísing.

Tað er sjáldsamt sum føroyskar pallframførslur, fyrst filmurin hjá Sakaris, og nú leikurin hjá Kristinu, appelera til undirvísingarverkið.

ÓMEGD er ein sterk og sjálvrannsakandi uppliving at fáa egnan veruleika remedieraðan beint í høvdið. Okkara egna veruleika. Tað er sjónleikur sum er beint frammaná.

Myndirnar, sum Høgni Heinesen tók, eru frá Tjóðpallinum.

Girl Unbound er besti filmur!

"Virðislønin fyri besta film á fyrstu føroysku Minnilutafilmstevnu, FIMFF 2017 Jury Award Best Feature Film, fer til eina sjáldsama heimildarsøgu um ein djarvan persón, sum gerst fyrimynd í heimlandinum. Hóast løgd undir trýst av sterkum átrúnaðarligum og afturhaldssinnaðum kreftum, eydnast henni at stýra gjøgnum lívið og at náa úrslitum, ið eingin hevði droymt um.

Vit síggja hvussu húskið ikki bara eggjar henni, men eisini verjir hana, tá hon at enda kemur til sættis við seg sjálva. Við at góðtaka seg sjálva, so sum hon er, røkkur hon hægsta máli, so bæði umhvørvið og allur heimurin eisini fær nakað burturúr. Virðirslønin fyri besta film fer til Girl Unbound (Erin Heidenreich 2016)."

Soleiðis grundgav dómsnevndin fyri at velja júst henda filmin at fáa fyrstu viðirsløn í Havn leygarkvøldið.

Nógvir filmar vóru í feature film kappingini, spælifilmar og heimildarfilmar. Millum teir mest áhugaverdu helt eg vera hin litríka og næstan reklamusprelska Signature Move (Jennifer Reeder 2017), sum á sniðfundigan hátt fer fram í Chicago í dag, The Wound (John Trengove 2017), sum annan vegin førir okkum inn í siðbundna antropologi við umskering og hinvegin lýsur nútíðarmenniskjað á xhosa máli í Suðurafrika, og Tom of Finland (Dome Karukoski 2017), sum lýsir ævisøguna hjá kenda finska teknaranum Touko Laaksonen (1920-1991) uttan at verða vulgerur.

Stuttfilmsvirðislønina fekk svenski filmurin Min homosyster (Lia Hietala 2017) við hesum ensku orðum:

"Subtelty is sometimes just as effective, if not more, as bluntness, and this quiet film is in no rush. Taking its time, we get to know and care for the three protagonist. The film perfectly exemplifies how Sweden deals with raising a new generation with a gender neutral and unbiased approach. The concept of this freedom and opennes is also mirrored cinematically in the potrayal of the wonderful landscapes and lingering shots. With exellent acting and directing, it creates a space for families and different generations we all would like to be a part of, teaching us that the important thing is that you love, not who you love."