Björk: The sexual force is what drives you

Tim Walker tók myndina av Björk fyri kvinnublaðið W

Í kjalarvørrinum av søgunum um jødiska filmsframleiðaran Harvey Weinstein í Hollywood, skrivar íslendska Björk í gjár á Facebook, hvussu ein danskur filmsleikstjóri føldi uppá og handfór hana, sum var hon einki annað enn eitt sexobjekt, ið menn kundu gera við, sum teir vildu. Øll tey donsku filmsfólkini, sum vóru til staðar, lótu tað henda, skrivar Björk.

Björk, ið skrivar við smáum stavum og ger millumrúm áðrenn komma og punktum, byrjar Facebook-boðini við setninginum: ”i am inspired by the women everywhere who are speaking up online to tell about my experience with a danish director .”

Hóast danski leikstjórin ikki verður nevndur við navni, er greitt at tað er Lars von Trier, hon sipar til. Saman gjørdu tey virðislønta filmin Dancer in the Dark í 2000, sum er millum bestu filmar, eg yvirhøvur minnist meg hava sæð. Björk gjørdi mesta tónleikin og hevði høvuðsleiklutin sum hin sjónveika Selma Ježková, ið droymir seg burtur úr stravna verksmiðjulívinum. Hon vil tryggja, at sonurin ikki arvar hennara tiltakandi blindni. Tað eg veit, hevur Björk ikki arbeitt við øðrum donskum filmsleikstjórum, í hvussu er ikki við filmi, sum higartil eru komnir í biografarnar.

Hinvegin er eisini greitt, at Björk beint nú sendir nýtt savn á marknaðin, Utopia, sum sambært henni sjálvari er eitt ”sex-, love-, and utopia-fueled album”. Fyrsti sangur úr savninum, "The Gate", kom í september. Ein frálíkur sveimandi elektronika sangur, sum fær sítt heilt serliga eyðkenni, tá Björk spennir, toyggir og rullar tey hørðu íslendsku rrr’ini longri og markantari, enn eg fyrri havi hoyrt.

Hóast tað er frálíkt, og ber í sær ein staðbundnan autentisitet úr Björklandi, mugu vit við orðunum "her komi eg, síggja tit meg" sanna, at vit liva í einum heimi við ágangandi larmi og tiltakandi forstýrilsi. Hjá listarliga útinnandi fólki er alt um at vera sæddur, og at verða tikin í eið sum meiningsdannari, hóast listarliga navnið m/k er vorðið eitt skrásett vørumerki í einum náðileysum handilsskála.

Í samrøðu við seg sjálva í kvinnublaðnum W sigur Björk, sum svar uppá spurningin “how important is the sexual force to you?” soleiðis: “extremely. it is what drives you, i think obviously it is not literally only in sex but it is vital to include it into the choreography of all things.”

So er vøllurin strikaður av. The sexual force is what drives you.

Og so eitt kynsleyst punktum og millumspæl um makt heldur enn kyn:

Tá Björk fekk Norðurlendsku Tónleikavirðislønina í Oslo fyri tjúgu árum síðan, hepnaðist mær at fáa orð á hana til sendingina Vetrarbreytin. Seinni var eg í London og hevði funnið fram til tað, tey róptu hennara ”factory”, har eg ætlaði at fáa eina longri samrøðu. Tá tey hoyrdu føroyska útvarpsnavnið, varð eg í telefonini møttur við sjávinistiska setninginum: “Do you know how big this is?”. So varð lagt á.

Fimm ár seinni setti týdningarmiklasta kvinnan í føroyska mentanarumhvørvinum meg í samband við tey, sum arbeiddu kring Björk. Ørindini vóru at fáa hana til Føroya at hava konsert. Fyrsti setningur, eg fekk at svara var: “How much would a Björk concert generate in the Faroes?” Tað var fyrstu ferð eg lærdi meg at brúka orðið generate í mentanarligum, fyri ikki at siga listarligum høpi. Tá eg hevði savnað tilfar um øll konsertstøð í landinum, fekk eg at vita, at honorarkravið var fimm millionir danskar krónur, umframt honorar til fimtan inuittgentur, sum sungu kór, og ferðaseðil til tveir plátuvendarar úr San Francisco. So skuldu tey steðga í Havn, tá tey sigldu við Norrönu úr Íslandi til Noregs. Og forrestin, konsertin skuldi haldast í eini kirkju uttan mikrofonir.

Varð eg paff tað fyrru ferðina, varð eg dubultpaff hesa ferðina. Fimm millionir av spælipengum úr eini kirkju í Havn. Nei, dekanfari. Rímiligvís bleiv einki burturúr.

Men nú sagt verður, at sex er drívmegin hjá jødum og grikka, vil eg leggja afturat, at dollars og krónur gera ikki upplivingina verri. Í hvussu er ikki hjá tí útinnandi partinum. Hann liggur altíð omaná. Hann, sum er í tí pengasterkara leiklutinum.

Tóroddur & Co

Í tíðindaskrivi í dag boðar Steinprent frá, at leygardagin 14. oktober letur Tóroddur Poulsen upp 60 ára føðingardagsframsýning í Steinprenti. Listamaðurin, sum í 2013 varð heiðraður við stóru mentanarvirðislønini, var fyrst kendur sum yrkjari og síðani sum grafiskur listamaður. Men hann hevur eisini givið fløgur út, gjørt installatiónir, skrivað skaldsøgur og bloggar, málað olju- og vatnlitamálningar, og virksemið vaksur javnt og samt. Bara í oktober í ár gevur hann eitt yrkingasavn og eina plátu út, umframt, at Sprotin gevur út stóra bók um hansara verk.

Framsýningin í Steinprenti eitur Tóroddur & Co eftir einum av nýggju steinprentunum, har vit síggja framsíðuna av einum bókahandli, ið eftir øllum at døma er opin í allar ævir. - Men ynskir tú tær eina krimibók, er hetta ikki rætti bókahandilin, verður sagt í tíðindaskrivinum.

Eitt hugtakandi og merkiligt prent, sum Tóroddur Poulsen gjørdi í fjør eitur Hevd. Á prentinum sæst eitt rundleitt, reytt skap við fýra útúrgerðum, sum stinga út í hvørjari av teimum fýra síðunum á skapinum. Reyða skapið vendir aftur í øðrum myndum. Tað gevur beinanvegin varhugan av onkrum figurativum, og minnir um ein kavbát ella eina skjaldbøku, men skapið letur seg ikki lesa út í æsir, tí tað er nonfigurativt. Beint niðri undir reyða skapinum er ein lítil ugla og undir henni ein uppseting av spannum og prikkum, sum minnir um okkurt slag av myndagátu, ið tó tykist mangla tann samanhang og eintýðuga svarið, sum er sjálvur kjarnin í slíkum myndagátum. Her verður greidliga ikki hildið nógv um hetta, at halda nakað í hevd ella at grunda sítt virksemi á gamla siðvenju ella á mátan mann segði ella gjørdi fyrr. Sambært myndini gevur hesin vani als onga meining. Betur er at hugsa nýtt, og tað ger Tóroddur, verður sagt í tíðindaskrivinum. - Umframt steinprentini verða eisini 42 objekt á framsýningini, sum hann hevur gjørt burtur úr bókum, ið eru pakkaðar inn ella mumifiseraðar, og sum nú heilt ítøkiliga skulu lesast á nýggjan hátt.

Øll eru hjartaliga vælkomin til upplatingina og at heilsa uppá listamannin í Steinprenti leygardagin 14.oktober frá klokkan 15-17, sigur Steinprent í tíðindaskrivi í dag.

Simmer Dim á opnum havi

Matstovuleiðarin, Martin Dufke, bjóðar langtíðarstokt lambstjógv á Simmer Dim umborð á Norrönu. Matstovuheitið er úr Hetlandi, men sæst eisini sum summardimmi í føroysk-ensku orðabókini hjá Sprotanum, har sagt verður á enskum at føroyska fyribrigdið er "midnight in the summer, the darkest part of the night in the summer".

- Hetta er okkara eyðkennisrættur, og afturvið er ein norðurlendsk grillsós og lætt kornotto, siga Martin og kokkurin, meðan vit stillisliga pløga Atlantshav og fáa Pól F undir kjølin. Við bláa havinum sum føstum baksýni, hefti eg meg straks við reyða og grøna litin á meistarliga borðiskinum hjá Janusi Einar Sørensen, sum er kokkur.

Umframt vælsmakkandi lambskjøtið og lætta tilhoyrið, minna markantu litirnir hjá kokkinum meg á, at vit eru umborð. Reytt fyri bakborð og grønt fyri stýriborð. Uttanfyri er bláa havið og í gløsini skeinkir Annika Patti avstralskt hvítvín frá Astrolabe við heystsmakki av hylliblómu.

Men fimmrættaða marglætismáltíðin byrjaði langt áðrenn eyðkennisrættin, sum hevur týska heitið "Geschmorte Lammhaxe mit Nordische Grillensoße & Getreide-Otto". Umborð eru nógv týsk ferðafólk, sum fyrst og fremst ferðast til Íslands í stórum bólkum við egnum bussum. Tey eru fryntlig og hugna sær við krimisøgum sum Mord im Barentssee í heitu pottunum á ovasta dekki, har útsýnið er frítt yvir alt Norðuratlantshav. Í havsbrúnni hómast ein boripallur.

Í tollfría handlinum er gamla Norröna ikki at kenna aftur. Fyrst fyri er ein fløga við Ólavi, sum syngur í Naustinum, har gamla dansigólvið er burtur og alt er lagt við teppi, sum vóru vit á hotelli í landi. Her eru føroyskar merkivørur sum Guðrun & Guðrun og Soulmade, ið gera seg galdandi á altjóða marknaðinum. Uttan nakað hóvasták er Norröna lyft fram í nútíðina, har kundin er í fokus.

Hetta við at hava kundan í fokus og altíð verða til tænastu, kemur mær alla tíðina til hugs umborð á Norrönu. Júst tað var ikki gamalt hjá víkingaføroyinginum, tá eg var ungur. Tá kundu útlendingar vera tænarar og kokkar. Ikki vit, vit føroyingar, sum ikki vildu vera ein krúpandi ímynd av undirbrotligheit. Nei, illanstíð. Men tíðirnar eru broyttar, og vit hava lært tænastufakið á øllum økjum, og enntá vunnið altjóða virðislønir á hægsta gastronomiska støði. Umborð á Norrönu, sum er eitt flótand hotell, skulu fryntlig føroysk tænastufólk, sum øll eru ung, vøkur og dugnalig, ganga fleiri hundrað ferðafólkum til handa, oftast á týskum. Og tað gongur merkiliga væl. Ein, sum eg rósi fyri góða týska málið, sigur, at í skúlanum dumpaði hon í týskum, men seinni hevur hon tikið alt inn aftur. Hon er ein meistari í tænastutýskum, ikki bara í kurteisisfrasum, men eisini í longri samrøðum, har okkurt praktiskt, sum beint nú hevur stungið seg upp, skal ordnast. Og so eri eg aftur við byrjanina av drúgva borðhaldinum á matstovuni Summer Dim, sum leggur seg eftir tí nýskapandi norðurlendska. Hetta var fyrsta tænastumyndin av kurteisliga Martin Dufke. - Sjampus, I presume?

So gongur tað slag í slag. Fyrst er tað Múlaskinkan hjá Jóhan Mortensen og Arla úr Norðurjútlandi, altsamalt við einum greiðum føroyskum ráka.

Síðan er gastronomiska fínkanin, sum orðabókin sigur um raffinement, uttan mark. Tað er tá Janus Einar Sørensen kemur við øðrum undanrætti á snerktum rugbreyði, sum fremst fyri er mergjandi igulker. Knasandi gott og meistarlig tilgjørt í klárum litum.

So rullar kokkurin seg út, og er ordiliga á heimavølli. Smílandi greiðir hann frá um rullupylsu og mjølbollar í feskari suppu, akkurát sum hjá ommu. Men hygga nú, hvussu meistarliga interaktivt hann borðreiðir. Kryddurtirnar, ið eru markantar sum wasabi, skulu vit sjálvi leggja í suppuna, og afturvið bíta í rullupylsuna, sum er løgd á runt rygbreyð.

Eftir henda vælsmakkandi og søguliga rætt, beint úr søgusigandi ættini hjá kokkinum, sigla vit longur fram á leið, og fáa nú havtasku á borðið. Afturvið er purra og eitt vet av sós, sum Janus varisliga stroyir á borðiskin, smílandi og við eini góðari, persónligari søgu.

So eru tey øll trý aftur, Annika, Martin og Janus Einar, við kaffi og omaná, sum er drúgt og gott, meðan hotellskipið Norröna stillisliga stevnir inn í norðuratlantisku náttina og summardimmið legst á. Fyrst er portugisiskt portvín av twanyslagnum á borðinum.

Omaná omaná er kaffi, enn ein frískligur borðiskur, sum leiðir til eitt matchandi glas við gin og tonic við súrepli í.

So er liðugt, og tømdir eru steypar allir. Tómt er í norðuratlantisku matstovuni Simmer Dim umborð á Norröna, og nú er besta at siga manga takk og leggja seg.

Morgunin eftir er vindur um øll dekk uttanfyri Hirtshals.

Men innanfyri molan er stilli, har vit skulu leggja at við konteynarabryggjuna hjá Fjord Line á vinstra armi. Aftanfyri sæst ein dokk, sum er nakað minni enn hin ætlaða á Skála. Flatt er á Flatlondum.

So tysja fólk oman á bildekkið, kanska nakað tíðliga, tí her er trongt, og bara pláss fyri bilum. Eftir skotran og snaran í eina góða løtu, er greitt at koyra í land, og donsku vegirnir í Norður-ES opna seg fyri føroyingum og øðrum ferðafólki av Norrönu, nú heystfrítíðin stendur fyri durum. Síggjast um tvær vikur. Bye bye!

Hvør er Peter Madsen?

Úr filminum Amateurs in Space (Max Kestner 2016)

Eftir óhugnaligu søguna um hina dripnu og sundurlimaðu Kim Wall umborð á heimagjørda kavbatinum Nautilus hjá Peter Madsen, eru nógvar gitingar um mannliga høvuðspersónin í søguni, ið er sum ein ræðusøga av teim mest forbodnu. Munurin er bara, at hetta er ikki spælifilmur, men veruleiki, ið stig fyri stig kemur undan kavi, og sum løgreglan nú roynir at seta saman, so greiða kann fáast á, hvat er hent.

Vísandi til heimildarfilmin um Peter Madsen, Amateurs in Space, sum Max Kestner gjørdi í fjør, og DR sendi í mai í ár, hevur danska filmstíðarritið Ekko í hesum døgum eina grein um høvuðspersónin í krimigátuni. Tíðarritið nevnir sálarfrøðiliga hugtakið ”kværulantforrykthed”, ið er ótálmað vreiði hjá einum, sum altíð vil hava rætt, tí hann er so ”rethaverisk”, tað er ein, ið er so pásettligur, at hann treiskliga blívur við at halda uppá sítt.

Amateurs in Space hjá virðislønta Max Kestner, var í uppskoti at fáa bæði Bodil og Robert virðislønirnar sum besti heimildarfilmur í ár.

Søgan um uppfinnaran og ævintýraran upptekur og hugbindur fólk um allan heim. Spurningurin er, um markleysi veruleikin, sum Peter Madsen við góðum og pengasterkum stuðlum hevur livað í, nakrantíð fer at verða sannførandi á filmi. Livst, so spyrst.

Úr filminum Amateurs in Space (Max Kestner 2016)

Dreymar við havið kappast í enn eini altjóða filmstevnu

Fjúrtanda altjóða filmstevnan í Reykjavík, Reykjavik International Filmfestival, lakkar móti endanum.

Fyrsti filmurin hjá Sakaris Stórá í spælifilmslongd, Dreymar við havið, hevur verið sýndur á festivalinum, har tær báðar, ið hava kvinnuligu høvuðsleiklutirnar, Juliett Nattestad og Helena Heðinsdóttir, vóru til staðar og greiddu frá í Háskúlabio, saman við leikstjóra og framleiðarum.

Dreymar við havið varð boðin við í høvuðskappingina um Gylta lundan, The Golden Puffin, á New Visions á Reykjavik International Film Festival saman við trettan nýggjum filmum úr øllum heiminum. Teirra millum var mest spennandi íslendski filmurin beint nú, Vetrarbrøður hjá Hlýni Pálmasyni, og God's own country hjá bretska Francis Lee. Vinnari gjørdist tó hin amerikanski The Rider eftir Chloé Zaho, sum eisini vann virðisløn í Cannes í ár.

Tað var júst í Reykjavík, at Sakaris Stórá fekk fyrsta herðaklappið, tá hann í 2010 fekk talentprísin fyri fyrsta stuttfilm Passasjeren.

Úr Reykjavík í kvøld kunngera føroysku filmsframleiðararnir, at Dreymar við havið eftir Sakaris Stórá luttekur í høvuðskappingini á filmsstevnuni ALICE NELLA CITTÀ (Alice in the City) í døgunum 26. oktobur til 5. novembur í ár.

- Hetta er onnur filmsstevnan, sum Dreymar við havið luttekur á, og eisini í Róm kappast Dreymar við havið móti filmum úr øllum heiminum, við altjóða viðurkendum leikarum og leikstjórum. Alice Nella Città er sjálvstøðugur partur av altjóða filmsstevnuni í Róm, og leggur høvuðsdent á filmar til ung, siga føroysku filmsframleiðararnir úr Reykjavík í kvøld.

Italska filmstevnan er uppkallað eftir filminum hjá Wim Wenders frá 1974 Alice in the Cities.

Í Havnar Bio er høvið at síggja Dreymar við havið í eina viku afturat.

Fylg við tíðindum um filmin her:
https://www.facebook.com/dreamsbytheseafilm/

Øl er annar munkur

Í dag kom ølkuskurin hjá Føroya Bjór við tveimum sixpacks av temabjóri, nú tað stundar til at fimm hundrað ár eru liðin síðan reformatiónin byrjaði. Tað var tá týski munkurin, Martin Luther, hin 31. oktober í 1517 negldi tær 95 tesurnar, ið vendu sær móti katólska avlátshandlinum, á kirkjudyrnar í Wittenberg.

Munkurin skifti ikki bara frá katólskum latíni til týska móðurmálið, hann gavst at verða munkur, lokkaði eina nunnu, Katharinu von Bora, við sær, og uttankleystraði, brutu tey í felag munkalyftið og nunnulyftið við at ganga í hjúnalag. Umframt kynsdriftina, sum man hava verið serstakliga sterk hjá virkna maktmunkinum Luther, var tað helst eisini av praktiskum orsøkum, at hann gekk í hjúnalag við Katharinu, sum ikki bara var ófør at halda skil á balstýrna Luther, men eisini at bryggja bjór.

Eins og leikurin hjá Eyð Matras, ið verður frumframførdur í Posthúskjallaranum í Klaksvík fríggjakvøldið, er heitið á ljósu og angandi hveitibjórini Morgunstjørnan í Wittenberg. Hon er bryggjað soleiðis, sum Katharina von Bora gjørdi tað. Tað stendur á etikettini á bjórini hjá Føroya Bjór, har tey siga, at nógv er gjørt burturúr at finna røttu rávørur, samanseting og uppskriftir, so bryggjast kann eftir leistinum hjá Katharinu sjálvari. Umframt greiðan anga av sitrus, er hon ein súrlig hveitibjór, ið kundi smakkað væl afturvið feskum fiski, sum er stoktur á pannu við leyki. Longri hon stendur opin, minni súrligur gerst smakkurin av markantari hveiti, og tá spælir gylta bjórin, sum er ófiltrerað, betri upp móti rámligt góða anganum av sitrus. Ein góð øl.

Munkurin, ið broytti heimin er mansliga heitið á Lutherølini, sum er myrk og søt, og aftur er bryggjað eftir fyrimynd hjá Katharinu von Bora. Ølin tykist í útsjónd massiv og ágangandi, tí verið eg fyrst bilsin og síðan snópin, at Lutherølin er so leys í umhvarvi, at hon flaknar sum hon stendur.

Í øldir hava munkar bryggjað øl. Helst er yvirgerða trappistbjór úr Belgia elsta kleysturbjór, sum til er. Wikipedia sigur, at tað bjór, sum í dag verður bryggjað við autentiskum trappistafrámerki, finst í seks førum í Belgia: Westmalle, sum er mín favorittur, Rochefort, sum er hin elsta (1595),  Westvleteren, Chimay, Orval og Achel, í tveimum førum í Niðurlondum: La Trappe og Zundert, og eitt bryggjarí er í hvørjum av londunum Eysturríki: Stift Engelszell, Italia: Tre Fontane, og USA, har Spencer í Massachusetts er fyrsta trappistbryggjarí, sum ikki er í Evropa. Myndin er frá Wikipedia:

Óheilaga alliansan millum kirkju og bryggjarí er eisini kend frá týska bryggjarínum Paulaner (1634), har tey selja Salvator, sum er ølin, ið bróður Barabass bryggjaði til Paulanermunkarnar í 1773. Hon fæst enn á fløsku sum Paulaner Salvator. Myndin er frá Paulaner bryggjarínum.

Hug at ferðast við maskinbyrsu í USA?

The Independent 2/10 2017: Á byrsumessu í Las Vegas (Ethan Miller) 

Hóast orsøkin varð ringasta hópdráp í nýggjari amerikanskari søgu, var tað lívgandi og perspektiverandi at hoyra eina unga kvinnu staðfesta í Morgunsendingini, at tað eru so nógvir pengar í vapnaídnaðinum, at har gerst einki. Hvørki forboð ella forðingar muna, tí pengamaktin er so sterk, tá tað umræður vápn, segði hon beinleiðis úr Las Vegas.

Mammon, mammon über alles.

Og nú tað ikki er sjálvsagt, at miðlar finna føroysk talsfólk í heimsins brennideplum - í Sjálvstýrisbarcelona, 2372.39 kilometrar burturi, eydnaðist sanniliga at finna dagsins danskara - so skal eg skunda mær at siga, at í morgun var tað ein føroysk kvinna, ið livandi segði frá við egnari rødd úr Las Vegas, sum er ein realitystjørnubýur uttan líka.

Allan sólarringin kanst tú møta dagsins Elvis og Marilyn, og innan 15 minuttir kanst tú keypa yngstu dóttrina hjá meksikansku familjuni, sum ikki býr á marglætishotelli, men í einum innkeypsvogni undir jørð, beint undir stakkalaasfaltinum á The Strip. Tey eru akkurát komin til lovaða landið og royna at lívbjarga sær.

Einaferð hoyrdu vit Chris Cornell syngja á hesum stað, Mandalay Bay, sum nú varð skotið frá. Rúmdarmenn siga eisini, at einasta ljós, ið sæst av verðini, er glæman úr eftirgjørdu pyramiduni í túninum. Hon kostaði 375 milliónir dollars, tá hon varð bygd í 1993, sigur glaði ferðaleiðarin. Í markleysu oyðuni er stutt frá undirhaldi og gleði, til sorg og óbótagerðir.

Meðan USA í allar mátar er besta land at ferðast í, fyrst og fremst tí at fólk í nýggja heiminum eru so forvitin - hvør veit, kanska eru vit í slekt, giti eg at tey hugsa, ikki innigyrda upprunafólkið, sum vit aldri møta, hvaðna minni tey gettoiseraðu úr Afrika, Latínamerika ella Karibia, sum vit heldur ikki møta, men bara tey Evropahvítu, sum vit møta og samskifta við um kort og farleiðir í stórbýarjungluni - so er USA eisini tað mest avskeplaða samfelag tú kanst uppliva.

Ikki Bara í Las Vegas, men eisini á bygd, har traktorar og hoyvendarar eru fremstu ljóð, ið vitna um lív - hava vápn ein heilt serligan leiklut, sum ikki bara er tímiligur at skjóta til máls við, men eisini kvasireligiøsur og so mikið tjóðarbyggjandi, at annar setningur í amerikansku grundlógini tryggjar tær rættin at bera vápn.

Hóast Cole Porter í 1934 sló á allar streingir og ynskti land, meira land og opnar víddir, tí hann vildi ikki verða stikaður inni, eru tað í útvið 400 ár - alt síðan Mayflower í 1620 legði at landi í nýggja heiminum - vápn, vápn über alles, ið mynda tilveru og tíðindi.

Í Nevada er loyvt at ganga við vápnum, hava tey í bili og við á barr í Las Vegas, har brennivín verður keypt og drukkið. Lógin sigur, at “Open carry is generally permitted throughout the state. For open carry in a vehicle, the firearm may be anywhere except concealed upon the person without a concealed firearm permit.” Allar avmarkingar sigast at hava verið nyttuleysar, tí FBI vil ikki kanna tey vápn, sum fólk sjálvi hava keypt og ganga við um gøtur og stræti, sigur avísin The Independent. Eftir skottilburðin í Las Vegas skrivar avísin enntá, at “Nevada capitalises heavily on machine gun tourism.”

Maskinbyrsuferðavinna. Tað havi eg ikki hoyrt fyrr.

Hóast 21 amerikanskir statir, sambært Guns & Ammo eru áhugaverdari enn Nevada hjá byrsumonnum, ivist eg í, um eg tori at koyra í skot-ó-tryggjaðum bili aftur í USA. Fyri ikki um at tala, at fara á countrykonsert at lurta eftir rhinestone cowboys millum eftirgjørdar pyramidur og venesiskar siglingarveitir á The Strip í Las Vegas.

Nú man paranoia fáa nýggja meining í undirhaldsídnaðinum. Fíggindin var hesuferð hvørki jihadistur ella úr Miðeysturi, men ein heilt vanligur maður okkara millum.

Umframt at upplýsa um besta byrsustatin í USA, hevur Guns & Ammo góð ráð um, hvussu bestaborgarin kann bera hondvápn til gerandis, og hvussu tú best kanst verja hús og heim, tá fíggindini, sum er uttan andlit, nú fer at herja á. Nú er at verða á varðhaldi, siga republikansku politikarnir, vápnasmiðir og vápnalobby sum við ein munn. Tí hetta eru kjarnavirði, siga tey. Vápn til øll!

Hvar fór Útvarpið?

Tveir tímar eftir at valhølini í Katalonia skuldu havt latið upp, hevði Bogi Norðurkorea sum høvuðstíðindi í Útvarpinum í morgun, hóast Uni úr sama húsi er sendur hagar at boða frá støðuni, og allir miðlar, til dømis BBC og TV2, sum eg beint nú hyggi eftir, júst høvdu ætlaðu fólkaatkvøðuna í Katalonia í dag ovast á breddanum. Annað innslag í heimlandstíðindunum var um eitt airbus 380 flogfar við brotnum motori. Triðja innslag var - einki. Veðrið og so liðugt. Ikki eitt orð frá Kringvarpsredaktiónini í morgun um ella úr Barcelona. Hvussu órørd kunnu vit verða av støðuni uttan um okkum? Hetta er altso ikki gott nokk. Uni hevur havt fínar og livandi frásagnir úr Katalonia, onkrar órógvaðar av ringum ljóði gamaní. At forstokkað fólk í skemtitekningum finnast at, at Útvarpið er á staðnum og ger sína sjálvsagdu skyldu at siga livandi og beinleiðis frá gongdini í Katalonia, er mær óskiljandi. Sjálvandi skulu vit vera á staðnum. Orsøkin er ikki bara at Atlantsflog onkuntíð flýgur hagar, og at vit onkuntíð seldu teimum saltfisk, men at hetta er ein rembingarpartur í Evropa, har politisk betongjura í Madrid vil forða fólksins lokala vilja, m.a. við at seta lokalu løgregluna, Mossos d’Esquadre, til viks, og seta Guardia Civil og Policia Nacional í staðin. Gudviti, hvat fer at henda út á dagin. Hetta er so týdningarmikið, at ES er umboðað, ja okkara egni Magni, er í tí sambandi ein av teim evropeisku útsendu. Lukkutíð sigur hann frá í einum jøvnum streymi á Facebook, eisini saman við ikoniska Carles Puigdemont. Kom aftur Uni. Tú hevur ikki bara fólksins stuðul, men eisini fólksins mikrofon og kamera í hondini. Vit bíða spent eftir at hoyra teg siga frá hesum søguliga degi í Útvarpinum í dag! Kom aftur!

Islam hóttir Føroyar, siga børn Ábrahams

Ímyndandi børn Ábrahams, er myndin omanfyri úr vøkru bókini Kristni 6, sum kom í 2013. Hon er ein av mongu upprunaføroysku skúlabókunum, sum við tógvið stríð og ovurhonds upphæddir vóru gjørdar at læra øll, frá yngsta til elsta liðið í fólksins skúla tolsemi, og geva næminginum vitan um tilveruspurningar og heimsins átrúnaðir gjøgnum lærugreinina kristni.

Børn Ábrahams sipar til ábrahamska trúgv, sum er felagsheiti, ið verður nýtt um tær monoteistisku trúargreinarnar, ið stava frá patriarkinum Ábrahami, tað er jødadómur, kristindómur, islam, rastafari og kanska fleiri átrúnaðir við.

Eitt er, at lærugreinin kristni í skúlanum er avmarkað í tímatali, men at hon eisini er so hugfrøðiliga avmarkandi, ja av tí beinleiðis snævurskygda slagnum, er nýtt fyri mær.

Semjusøkjandi læran úr nýggju skúlabókunum í kristni hevur so ikki upplýst teir føroyingar, ið nú hava sett sær fyri at hava ein virknan leiklut í komandi fólkaræðisligu Føroyum.

Av øllum teim hóttanum, sum rættskafni føroyski borgarin við kristni og Bíbliu í hond hevur boðað Føroya løgtingi frá, er - hondina á hjartað - islam millum tær vandamiklastu. Islam er ein tilverulig hóttan í Føroyum í dag. Tað gongur greitt fram í teim ummælum, sum Føroya løgting nú kunngerð á heimasíðuni við navns nevnilsi.

Tingið boðar frá, at uppskotið til Stjórnarskipan Føroya varð lagt til almenna hoyring ólavsøkudag 2017 við ummælisfrest til 25. august 2017. Inn komu 124 ummæli. 16 av hesum vóru frá samkomum og áhugafelagsskapum. 5 frá lands- og statsmyndugleikum. Restin, 103, vóru frá einstaklingum, sum øll eru nevnd við navni. Ongin kommuna ella kommunufelagsskapur sendi inn ummæli. Innkomin ummæli til uppskotið til Stjórnarskipan Føroya fylla 345 blaðsíður av reinum teksti. Eingin átrúnarlig, sexistisk ella tjóðskaparlig tekn ella myndir eru sett inn í millum.

Ein navnsnevndur maður vil áleggja útlendingum at tillaga seg, so "tað skal standa í Stjórnarskipnarlógini, at tað er ein treyt, at útlendingar, sum flyta til Føroya, skulu laga seg til føroysk virði."

Ein annar maður við bíbilskum navni vil hava, at "tað eigur at standa í Stjórnarskipan Føroya, at tað er ikki loyvt at byggja moskur í Føroyum."

Hinvegin skjýtur Útoyggjafelagið upp um føroyska útjaðaran, at honum skal "tryggjast somu rættindi sum meginøkið. Hetta hevði tryggjað eina fjølbroytta búseting í Føroyum."

Eitt annað felag, ProVita, sigur, at "tað er neyðugt, at stjórnarskipanin viðurkennir rættin hjá ófødda barninum."

Eftir hesar sjáldsamt konstaterandi upplýsingar, at tryggja tey á útoyggj og ófødda barnið, vísur Løgtingið eisini á, at tað av borgarum verður fatað sum "avmarkandi at nevna føroyskt sum tjóðarmál, tí fleiri borgarar brúka eitt annað móðurmál."

Skuldi ein trúð, at her búgva fólkaræðisliga sinnað fólk í einum framkomnum multikulturellum vælferðarlandi, verður tú nipin og skammiliga skuffaður í grein 12, ið fevnir um trúgv og kristni við hópin av tilvísingum til blaðsíður.

Her verður við navns nevnilsi sagt, at ”Islam skal bannast, tí hon er ein harðrend religión og lærir muslimar, at teir eiga at fremja yvirgangsálop.” Enntá verður av einum lívfrøðiliga demokratiskum føroyingi nágreinað, at ”ótti er eisini fyri, at muslimar við verandi stjórnarskipanarorðing kunna útrudda okkum, sum her búgva. Eisini gevur verandi orðing muslimum møguleika at byggja moskur.” Soleiðis skrivar ein navnsnevndur føroyingur, sum javnan er frammi á øllum sosialum pallum við líknandi sjónarmiðum. Nú er hann eisini til skjals í savninum hjá Føroya løgtingi. Rætturin at vera idiot er royndur og toygdur í ytstu lykkju. Tað er eisini fólkaræði, at rúma idiotin og biðja hann koma fram á torg.

Ein annar nútíðarmaður í fólkaræðisligu Føroyum skrivar, at ”vit skulu halda okkum til, at Føroyar er eitt Kristi samfelag og ikki lova ørðum ideologium sum t.d Islam v.m. at koma inn í landið.” Ein annar fittur maður, sum fyrr spældi revolterandi rock, sigur og skrivar nú undir fullum navni, at ”tað skal standa í tí nýggju føroysku stjórnarskipanini, at islam, sum er ein ónd religión og ideologi, ið mótarbeiðir kristindóminum og fólkaræðinum, ið okkara kristna samfelag byggir á, skal bannast í Føroyum, og tað burdi sagt seg sjálvt, fyri at vísa virðing fyri okkara forfedrum, sum hava bygt okkara land upp á tey kristnu virðini, ið eru okkara grundarsteinur, sum vit standa á, og tann arvur, sum okkara eftirkomarar eisini skulla byggja víðari á!”

Ein, sum er handilsmaður og prædikumaður, sigur eisini á skrift, at islam er orsøkin til heimsins trupulleikar: ”Tá vit vita hvussu ógvuslig støðan er úti í Evropa í dag, enntá í okkara grannalondum, orsakað av økjandi islamsku ávirkanina, so er tað torført fyri meg at skilja hví vit tá ikki taka tann danska setningin við inn í uppskot til trúarfrælsi. At lata uppskotið standa óbroytt vil viðføra at yvirvøldin stendur hjálparleys yvirfyri eini støðu, ið kann seta landsins trygd í vanda, um hendan er orsakað av átrúnaði,” skrivar handilsamðurin, sum eisini er prædikumaður.

Ein yvirmaður, sum siglir úti, skrivar, at ”Framtíðar trúðarfrælsið í Føroyum má verjast, og tað gerst best við at forbjóða at Islam verður "praktiserað". Ein, sum møguliga eisini er samkomuleiðari, skrivar, at ávísir paragraffir ”loyvir eitt nú Islam at gera fastar tøkur í Føroyum. Hendan paragraff loyvir burku, mosku o.a. Danir høvdu handlað annarleiðis, um teir kunnu spola tíðina aftur,” veit hann at siga.

Ein góður skúlabókateknari sigur at enda, at ”Stjórnarskipanaruppskotið tekur sum er, ikki nóg væl hond um verjuna av Føroyum, ímóti voldeligum ideologium, sum islam, fasismu, nasismu og kommunismu.”

Tað, sum fellir í eyguni er, at hetta eru alt menn, ið hava hesi sjáldsama afturlatnu sjónarmið, sum teir ikki smæðast fyri at bera fram undir teirra kristna, ja kristna, navni. Eg øtist teirra vegna, men fegnist, at okkara høga ting er so atkomuligt og umboðandi í røttum fólkaræðisligum anda, at sjálvt idiotarnir, tey, ið ikki hava áhuga fyri politikki, eisini sleppa at úttala seg.

Fyrisitingarliga er tað flott og heiðurligt, men menniskjansliga er tað ræðandi. So ræðandi, at kanska skulu vit strika alt, sum í lógarsmíði og atferð ber brá av kristni og átrúnaði í almenna rúminum, frá kristni í skúla til morgunlestur i útvarpi.