Egin matframleiðsla í Tórsbyrgi

Í eysturbýnum í Havn, í dalinum millum Boðanesheimið, sum sæst í baksýni og Lágargarð, sum er uppi á brekkuni, samstarva fólk úr Føroya elsta eigarafelag, Tórsbyrgi, um vakstrarhúsið, sum er sett inn í myndina. Endamálið er at dyrka egið grønmeti. Vakstrarhúsið, sum verður liðugt til várs, verður 120 fermetrar.

- Hetta, at fólk síggja virði í sjálvi at taka lut í framleiðsluni av egnum mati, er eitt alheimsrák, sum nú eisini er í ferð við at taka seg upp í Føroyum. Veltan á Sandi er eitt dømi og Maud'sa køkshavi í Nólsoy er eitt annað, sigur Jón Kragesteen, sum alla tíðina hevur verið stigtakari, dynamo og toghaldar í ætlanini um egna matfraleiðslu í Tórsbyrgi. Hann býr í nummar 28, sum eru eyðkendu gulu húsin mitt fyri.

- Grundarlagið undir rákinum er ein tilvitan um tað neyðuga í at matgerða á burðardyggum grundarlagi, bæði viðvíkjandi fíggjarligum støðufesti, og við fyriliti fyri umhvørvinum. Og veruleikin er jú eisini tann, at alt fleiri av heimsins fólkum búgva í býum, og fara at gera tað í enn størri mun í framtíðini, og tí verður neyðugt at skapa umstøður at gera mat á lokalum støði, eisini í býarumhvørvi, í staðin fyri hinumegin jørðina, so vit brúka minni av innfluttum mati og harvið minka um CO2 útlátið á ein natúrligan og fyrimyndarligan hátt.

- Umframt at grønmetið, sum er dyrkað í nærumhvørvinum av góðum grundum er frískari, so hevur tað eisini týdning fyri sjálvkensluna at vera virkin í egnari framleiðslu. Hetta hevur nakað við mentan at gera, og er nakað, sum kann vera við til at økja um lívsgóðskuna hjá fólki. Tað er eisini hugsandi, at seljast kann burturav, so eitt fíggjarligt avkast kann skapast, sigur Jón.

Á vári í fjør tóku kvinnur í Tórsbyrgi seg saman at fáa plantukassar settar upp, so grønmeti kundi plantast.

Í grannalagnum Tórsbyrgi hevur hetta rák nú eisini fest røtur. Tey 36 húsini í grannalagnum eru kend fyri serliga byggistílin, og góðar umstøður eru til felags tiltøk í túnum og økjunum uttanum húsini. Eigarafelagið í Tórsbyrgi er elsta eigarafelag í landinum og frá byrjanini í 1976 hava verið ruddingardagar, nýggjársbál, tunnusláing og onnur sosialmentanarligum tiltøk.

Hetta ljóðar so einfalt, tað er bara nakað, sum tú kanst gera. Men soleiðis er ikki, tað skal hegni, vitan og førleiki til. Og júst slíkar eginleikar hevur ein av grannunum, Jana Mikkelsen, sum hevur gingið á odda og lagt lag á við gróðurseting, planting og urtagarðsarbeiði sum heild. Jana er onnur frá høgru.

Um somu tíð, sum kvinnurnar í Tórsbyrgi fóru at dyrka egið grønmeti, fór ein annar av grannunum, Jón Kragesteen, at skriva umsókn um umhvørvisstuðul frá Tórshavnar kommunu, sum hevði lýst við júst hesum møguleika. Hann skeyt upp at gera vakstrarhús til grønmeti, millum annað við alivøkstri, aquaponics, tey kalla, sum er, at fáa plantur at vaksa í vatni, sum fiskur taðar.

Í umsóknini skrivaði Jón, at verkætlanin kundi hava góða ávirkan á tey bæði ellisheimini í grannalagnum, tí virksemi og lív verður í økinum, og at íbugvarnarnir eftir førimuni kundu luttaka, fáa eitt prát, ella bara fylgja við burturifrá. Og so er tað sjálvsagt, at bæði ellisheimini fáa part av tí, sum verður dyrkað.

Umsóknin varð skrivað saman við nevndini í eigarafelagnum og tað eydnaðist so mikið væl, at játtaðar vóru 75.000 krónur, sum Turið Horn, býráðslimur, handaði stigtakaranum, Jón Kragesteen, og formanninum, Høgna í Stórustovu, hin 10. mai í 2018

Hóast Tórshavnar Býráð hevði játtað stuðul, vóru nógv formlig viðurskifti at fáa upp á pláss. Vakstrarhúsið skuldi staðsetast, og við øllum matriklum á borðinum bleiv úrslitið eitt vælvalt øki mitt millum Boðaneshemið, Lágargarð og Tórsbyrgi. Eitt øki, sum í veruleikanum er á øllum trimum matrikklunum. Men fyri at koma so langt, kravdist eitt heilt ár við nógvum samskifti og fundum, innan endaligu loyvini komu upp á pláss mánadagin hin 1. juli í 2019. Og tá varð farið í gongd.

 
Alt arbeiðið var sjálvboðið, men við leigaðari maskinu gekk skjótt framá. Tilfarið, sum kom úr Hundsarabotni við stórum lastbili, varð alt flutt við hjólbøru oman í nýggja grønmetisdalin. Umsíðir byrjaði abstrakta ætlanin at taka skap.

Eftir harða planeringsarbeiðið í summammjørkanum í Tórsbyrgi er gott við einum kaffisteðgi aftanfyri Orkulonina, sum nú er rúmligt felagshús, har nýggj lítil oljufýring er, innan nýggjar orkukeldur verða funnar. Fyrr fyltu tvær oljufýringar alt húsið. Soleiðis broytist tíðin, tøknin og tørvurin. Frá vinstru á myndini síggjast Jens Petur Gaard, Gunnleivur Dalsgarð, Høgni í Stórustovu, Álvur Danielsen og Jón Kragesteen. Skuffukøkuna á borðinum bakaði Julianna Didriksen, sum í ár fylti 90. Hon býr í nummar 29.

Beint fyri ólavsøku varð komið rættiliga væl áleiðis við planeringsarbeiðinum. Her sæst stigtakarin, Jón Kragesteen, í nýggja grønmetisdalinum við Boðanesheiminum og Lágargarði í baksýni.

Næsta stig á leðini verður at byggja sjálvt vakstrarhúsið á planeraða lendið.

- Tað, sum liggur í kortunum er at seta upp ein vakstrartunnil, sum tann, ið sæst ovast á fyrstu myndini í blogginum. Men meðan planeringsarbeiðið var í gongd, frættu vit, at ein stórur partur av vindeygunum í Boðanesheiminum skulu skiftast út. Tað var ein av íbúgvunum á Boðanesheiminum, Kemm Poulsen, sum sat og eygleiddi arbeiðið, ið kom við hugskotinum at brúka vindeyguni til vakstrarhúsið. Áðrenn farið verður víðari skal eisini hesin møguleiki kannast, sigur Jón.

Ætlanin er, at vakstrarhúsið á teim trimum matriklunum stendur klárt at brúka til várs.

Filmsfelagið hvønn mikudag - fyri øll!

Hamlet-myndin omanfyri eru úr nýggja filmin hjá Almodóvar, Pína og Heiður, sum Filmsfelagið sýnir mikudagin 11. september. Men longu 4. september byrjar Filmsfelagið hin virknasta veturin nakrantíð við hesum tiltikna fótbóltsspælara:

Dagin fyri landsdystin móti Svøríki á Tórsvølli, fer Suni Merkistein at innleiða sýningina við nýggja filminum um Maradona. Sýningin er mikudagin 4. september, sum eisini er dagin fyri almennu frumsýningina á okkara leiðum. Leikstjórin, Asif Kapadia, er hin sami, sum gjørdi virðislønta filmin um Amy, sum varð sýndur fyri fullum húsum í Filmsfelagnum í september í 2015, og um rasarakoyraran Senna.

Rebellur, hetja, svindlari og gudur stendur á plakatini fyri nýggja heimildarfilmin um Maradona, sum byggir á fleiri enn 500 tímar av tilfari, sum aldri er sæð áður. Filmurin stillar hvast og nákvæmt á kenda fótbóltsspælaran, men í staðin fyri at lýsa alt úr hendingaríka lívinum hjá Maradona, hevur leikstjórin valt at siga søguna um fortíðina hjá argentinsku legenduni í S.S.C. Napoli árini 1984 til 1991, sum var eitt virkið tíðarskeið hjá Maradona: seks kappingarár, tvey heimsmeistarskap, ein kærleikssøga av skandaluslagnum, eitt barn, kokainnýtsla og samband við mafiuna. Diego Maradona er í dag 58 ára gamal og bretski leikstjórin Asif Kapadia er 46. Fyrsti filmar hann gjørdi kallaðist Seyðatjóvurin (The Sheep Thief, 1997).

Mikudagin 11. september sýnir Filmsfelagið Pínu og heiður (Dolor y gloria), sum er nýggjasti filmur hjá stóra spanska leikstjóranum, Pedro Almodóvar (f.1949). Hann er kendur fyri litríkar søgur, sum um eina leið eru stuttligar og djúpt álvarsamar.

Í nýggja filminum er Antonio Banderas leikstjórin Salvador Mallo. Fyri avrikið fekk hann leikaravirðislønina í Cannes í ár. Fiktivi leikstjórin Mallo, ið ikki er so ólíkur Almodóvar, hevur alt lívið upplivað stóran heiður. Nú er gamla høvuðsverkið tikið fram og skal vísast av nýggjum. Samstundis plágast Mallo av pínu og afturvendandi kensluni av tómleika. Tí hvat hevur ein væleydnað lívsleið at siga, tá restin av lívinum verður hildin uppímóti?

Umframt Banderas síggja vit Penélope Cruz og Julieta Serrano í nýggja filmin hjá Almodóvar, sum hevur enska heitið Pain & Glory, men í Filmsfelagnum verður sýndur við donskum undirteksti og heitinum Smerte og ære.

18/9 Transit (Christian Petzold Týskland 2019 101 min)

Mikudagin 18. september sýnir Filmsfelagið Transit, sum er nýggi filmurin hjá stóra týska leikstóranum Christian Petzold (f.1960). Hann kenna vit frá Phoenix, sum Filmsfelagið vísti í 2015.

Í nýggja filminum, Transit, møta vit jødiska flóttanum Georg, sum er sloppin undan nazistisku ræðslunum í heimlandinum, og nú situr á barr í París. Nú nærkast týska herstyrkin og hann noyðist aftur at flýggja. Hann kemur til Marseille og hevur í viðførinum eina rúgvu av skjølum frá einum kommunistiskum rithøvunda, sum ikki orkaði meir og tók seg av døgum. Í skjølunum eru hjartanemandi brøv frá konu høvundans, eitt innfararloyvi til Meksiko, sum nógv vilja hava, og handritið til eina kontroversiella skaldsøgu, sum ikki er liðug. Georg letur sum um hann er høvundin og ger seg til reiðar at fara úr Evropa, tá hann fer at ivast og rennur seg í røddir úr fortíðini.

Transit fer fram í Marseille í eini tíð, sum hóast greiðu sipingarnar til nazistiska holocaust, ikki er læst føst. Filmurin er hildin í einum anti-søguligum karmi, sum letur áskoðaran sjálvan spinna træðrir til flóttar í fortíð og í dag.

Filmurin Transit byggir á samnevndu skalsøguna, sum týska Anna Seghers (1900-1983) skrivaði í útlegd í Meksiko 1941-42.

25/9 Eg reið mær avstað (Suni Merkistein, KVF 2019 132 min)

"Sorgblíðu countrysangirnir um einsemi og longsul munnu hava borið við eina viðkvæma lind í føroysku fólkasálini longu frá fyrstan tíð, at sangirnir hava verið at hoyrt úti í Norðuratlantshavi. At vit flóna um hjartað av hesum tónleiki er ikki bara tí, at tað er ein søga um eina fremmanda tónleikamentan, sum føroyingar hava funnið aftur og sjálvir eru farnir at tulka, hon varpar eisini ljós á okkara samleika, søgu og tónamentan".

Soleiðis verður sagt í nýggjari stuttrøð um føroyingar og countrytónleik, sum Kringvarp Føroya fer at senda í sjónvarpinum í heyst. Men longu tann 25. september fer Filmsfelagið at frumsýna stuttrøðina "Eg reið mær avstað" sum biograffilm í Havnar Bio. Hetta verður fyrsta royndin í samstarvi millum Filmsfelagið, Kringvarp Føroya og Havnar Bio.

Nýggi heimildarfilmurin, sum Suni Merkistein hevur lagt til rættis, og Rúni Friis Kjær hevur klipt og sett saman, varpar ljós á tvær føroyskar meginútrásir. Greitt verður frá, hvussu føroyskir langfarasjómenn, ið fiskaðu á fjarleiðum fyri á leið seksti árum síðani, fingu tokka til tann amerikanska countrytónleikin, sum teir bóru við sær heim undan Ný Foundlandi. Soleiðis birtist ansurin í Føroyum upprunaliga fyri hesum tónleiki. Hóast countrysiðvenjan man standa sterkari í Føroyum enn í londunum uttan um okkum, gingu kortini fleiri ár til country vaks fram sum ein føroysk tónlistagrein fyri seg.

Og her koma vit til aðru útrásina. Søgan byrjar í 1989 - fyri tretivu árum síðani. Tá fer hin tá 23 ára gamli tónleikaframleiðarin Jákup Zachariassen av sínum eintingum til Nashville. Ørindi hansara eru at vita, um áhugi er á amerikansku countryháborgini fyri føroyska sangaranum Alex Bærendsen. Soleiðis byrjar ein næstan ævintýrlig søga um gávaðar føroyskar amatørar og hitt mæta A-liðið í Nashville.

Í higartil óbrúktum filmsupptøkum fylgja vit Jákupi Zachariassen í upptøkuhølum í Nashville saman við Halli Joensen og Kristinu Bærendsen - tveimum av best umtóktu føroysku countrysangarunum nú á døgum. "Eg reið mær avstað" lýsir í stórum søguna um hesi trý høvuðsnøvnini á føroyska countrypallinum, men í afturliti verður ljós eisini varpað á eitt nú Alex Bærendsen. Tónleikaframleiðarar og countrykennarar - nevnast kunnu Óli Poulsen, Niclas Johannesen og Petur Rouch - greiða frá og bera fram sína hugsan í filminum.

"Eg reið mær avstað" er góðar tveir tímar til longdar. Stuttur steðgur verður millum fyrra og seinna part, tá Filmsfelagið frumsýnir filmin í Havnar Bio 25. september.

Ivan Niclasen, stjóri í Kringvarpinum, fer at innleiða sýningina í Filmsfelagnum.

Lagt til rættis, handrit og upplestur: Suni Merkistein.

Sýningar í Filmsfelagnum eru almennar og krevja ikki limaskap. Atgongumerki fáast við dyrnar og á netinum. Skráin verður kunngjørd á facebookprofilinum hjá Filmsfelagnum og á heimasíðuni hjá Havnar Bio, bio.fo, ovast til høgru, har frámerkið er "Filmsfelagið".

Ein ferðavinna, sum vit kunnu liva av og liva við

Oda Wilhelmsdóttir Andreasen var tjúgu ára gomul, tá hon fekk eitt summarferiustarv í call sentrinum hjá Smyril Line. Henni dámdi so væl í ferðavinnuni, at hon fór í læru á Ferðaráði Føroya. Meðan hon lærdi, gekk hon á Turistakademiet í Randers ein vetur og var summarmánaðarnar í starvsvenjing hjá Ferðaráðnum. Eftir hálvt triðja ár varð útbúgvingin sum akademiøkonomur í ferðavinnu lokin í mars í 1997.

- Eg valdi at skriva høvuðsuppgávu við evninum ”Burðardygg ferðavinna í Mykinesi”. Hetta førdi við sær, at eg var í Mykinesi í januar 1997 og interviewaði tey 16 lokalu, sum búðu har tá. Uppgávan kann ikki sigast at vera annað enn sera aktuell í dag, 22 ár seinni, nú øll hava burðardygga ferðavinnu í huga. Eg kom tá fram við eini sekstan uppskotum um at menna burðardygga ferðavinnu í Mykinesi, m.a. at gera pakkaferðir, har man pakkaði ferðaleiðara og gongugjaldið til eigarar og kommunu og seldi til ferðafólk. Eisini skeyt eg upp, at man gjørdi eitt savn, har sum Mikinesmálarin hevði atelier, núverandi Mykinesstova, sigur Oda, sum hevur játtað at skriva ein gestablogg um egnar ferðavinnuroyndir og aktuellu støðuna tá umræður ferðavinnu kring oyggjarar.

- Eg fekk tokka til oynna og eri komin her síðani, og havi altíð droymt um at búgva og reka ferðavinnu her, og tað er nú eydnast, so eg kenni meg sera hepna.

Tá eg var liðug at lesa í 1997 starvaðist eg fyrst í Randers Regnskov, har eg gjørdi teirra fyrstu marknaðarætlan. Síðani flutti eg til Løkken í Norðurjútlandi, har eg var ferðavinnustjóri frá 1998 til 2003. Eftir hetta var eg produktstjóri hjá Stena Line Danmark við ábyrgd fyri svenska og norska marknaðinum. Tá møtti eg Gurið Højgaard, tí hon starvaðist í Visit Stockholm. Eg hevði 60 ferðadagar um árið, vetur og summar, og gjørdi tematúrar um summarið og sáttmálar við skíðstøð um veturin.

Veturin 2007 fluttu eg og sonurin heimaftur til Føroya, har eg fekk starv sum søluleiðari hjá Smyril Line. Eftir hetta varð eg deildarstjóri hjá Føroya Tele og seinastu átta árini havi eg starvast á marknaðardeildini hjá Tryggingarfelagnum Føroyum, seinni Betri. Summarið 2018 fekk eg prógv í HD Marketing Management og gjørdi av at royna meg sum sjálvstøðuga vinnurekandi í ferðavinnu.

Við vaksandi ferðavinnuni vil eg bjóða meg fram at ráðgeva innan burðardygga ferðavinnu og marknaðarføring og geva av mínum royndum.

Nú reki eg gistingarhús í Mykinesi um summarið, og bjóði meg fram sum ráðgeva innan ferðavinnumenning og marknaðarføring um veturin. Eg vil so fegin vera við til at menna ferðavinnuna á ein burðardyggan hátt við virðing fyri náttúru, tað er fyskiskari burðardygd, og tí fólki, sum býr her, tað er sosial burðardygd. Fíggjarliga burðardygdin merkir at peningurin liggur har, sum ferðafólkini koma, tað vil siga at tað er týdningarmikið at brúka føroyskar ferðasmiðir og ferðaleiðarar, so peningurin liggur lokalt.

Eg má siga, at eg eri sera fegin um góðu móttøkuna, sum mín fyritøka GoLocal.fo hevur fingið. Eg havi havt fyrilestrar um burðardygga ferðavinnumenning fyri kommunum, og undirvíst á ferðaleiðaraskeiði í Suðuroy í vár. Eisini eri eg skrásett í ráðgevarabankanum hjá Vinnuframa, og havi havt onkrar uppgávur í hesum sambandi.

Eric Stoen tók myndina

Sólseturtúrarnir í Mykinesi hava verið nógv eftirspurdir, og eg havi havt gestir úr øllum heiminum, frá Japan, Kina, Kanada, Týsklandi, Danmark og eisini úr Føroyum. Eg royni at gera alt so burðardygt sum gjørligt, og brúki setningin ”away from the crowd”, tað vil siga burt frá mongdini og ikki meira enn 4-6 fólk. Hetta merkir at mínir gestir í Mykinesi koma kl. 17, tá allir hinir gestirnir fara av oynni. Tey fáa heimagjørdan mat og vit ganga túr eftir eggini norðanfyri bygdina, meðan vit síggja lundar og sólina seta. Vit eru ongantíð meira enn fimm fólk so tað er persónligt og serstakt. Eisini kenna tey seg sum ein lokalan í bygdini um kvøldið, og uppliva tað autentiska oyggjasamfelagið, sum er burtur frá mongdini. Tey gista her og fara inn aftur við bátinum um morgunin kl. 11, tá allir eindagsturistarnir koma.

Framtíðarútlit fyri ferðavinnuna

Eg vænti, at ferðavinnan fer at vera eitt triðja bein at standa á hjá Føroyum. Í løtuni byggja vit fleiri hotell og matstovur, og upplivilsir blóma kring alt landið til gleði fyri lokalar íbúgvar og okkara útlendsku gestir.

Tað er týdningarmikið, at Visit Faroe Islands hevur tættan dialog við lokalfólkið og roynir at spjaða ferðavinnuna kring alt landið alt árið, so man ikki týnir nakrar fáar bygdir og gøtur og stressar tey lokalu, sum har búgva.

Vit mugu eyðmerkja tey støð, har lendi ella fuglalív er sárbært, gera góðar gøtur og enntá avmarka ferðafólkatalið, fyri at verja fugl og lendi.

Sosial og mentanarlig burðardygd er týdningarmikil. Tað, at man nú krevur pening frá føroyingum fyri at ganga í fjøllunum, rakar á sosialu burðardygdina og skapar neiligan hugburð til ferðafólk, hetta má loysast sum skjótast.

Eg síggi fyri mær, at vit um 5-10 ár, fara at hava ferðavinnu alt árið. Ráðstevnur, ítróttarkappingar og annað, sum er off season, og meira high end ferðafólk um summarið. Føroyar eru sera lítlar og tí eisini viðbreknar, og tí mugu vit vera kritisk og satsa uppá færri fólk, sum gjalda meira. Og vit mugu lurta eftir lokalíbúgvunum.

Samferslukervið má eisini gerast tíðarhóskandi til ferðavinnuna. Smáu bygdavegirnir til Saksunar, Tjørnuvíkar, Gásadals og Gjáar bera ikki nógvu bussarnar og leigubilarnar, her má ein betri loysn finnast, til dømis shuttle bussar ella farleið sjóvegis, og hví ikki leiga súkklur út, so man kann súkkla til Tjørnuvíkar og Saksunar 😊

Parkeringspláss og vesifasilitetir mugu gerast sum skjótast, har sum nógv ferðafólk koma.

Ferðavinnan er við til at gera Føroyar ríkari í mun til mentanartilboð, og er eisini við til at gera okkum varug við okkara siðsøgu. Víkingabusetingar verða grivnar fram, storytelling verður greiðari, matmentanin blómar, alt hetta er orsakað av ferðavinnu. Tað er jaliga árinið av ferðavinnuni, sum elvir til eina mentantarliga burðardygd.

Nú vóni eg bara, at bøndur, Visit Faroe Islands, kommunur, náttúrufelagsskapir og lokalir íbúgvar seta seg saman og finna eina gongda leið, sum øll kunnu liva við.

Ferðavinnan gongur uppá tvørs av øllum landsstýrisfólkunum, samferðsla, vinna, mentan og fiskivinna, so vónandi verður hetta ovast á listanum hjá komandi samgongu eftir løgtingsvalið.

Eg elski Føroyar og vil gera alt, hvat eg kann og megni, fyri at vit innan ferðavinnuna menna og skapa tilboð, sum øll, bæði ferðafólk, vinnan og íbúgvar her á landi, fara at gleðast um.

Oda Wilhemlsdóttir Andreasen, gestabloggari

Við Kringvarpinum í biograf

Mikudagin 25. september fer Filmsfelagið at frumsýna stuttrøðina "Eg reið mær avstað - ein søga um føroyingar og country" sum biograffilm í Havnar Bio. Suni Merkistein hevur gjørt filmin, sum varir 132 minuttir. Sýningin er fyrsta royndin í samstarvi millum Filmsfelagið, Kringvarp Føroya og Havnar Bio.

Hesa vetrarhálvuna fer Filmsfelagið at hava sýningar hvørt mikukvøld. Atgongumerkjasølan er byrjað.

"Sorgblíðu countrysangirnir um einsemi og longsul munnu hava borið við eina viðkvæma lind í føroysku fólkasálini longu frá fyrstan tíð, at sangirnir hava verið at hoyrt úti í Norðuratlantshavi. At vit flóna um hjartað av hesum tónleiki er ikki bara tí, at tað er ein søga um eina fremmanda tónleikamentan, sum føroyingar hava funnið aftur og sjálvir eru farnir at tulka, hon varpar eisini ljós á okkara samleika, søgu og tónamentan".

Soleiðis verður sagt í nýggjari stuttrøð um føroyingar og countrytónleik, sum Kringvarp Føroya fer at senda í sjónvarpinum í heyst. Men longu tann 25. september fer Filmsfelagið at frumsýna stuttrøðina sum biograffilm í Havnar Bio í einum nýskapandi samstarvi við Kringvarp Føroya. Ivan Niclasen, kringvarpsstjóri, fer at innleiða sýningina, sum er almenn.

Nýggi heimildarfilmurin, ”Eg reið mær avstað”, sum Suni Merkistein hevur lagt til rættis, og Rúni Friis Kjær hevur klipt og sett saman, varpar ljós á tvær føroyskar meginútrásir. Greitt verður frá, hvussu føroyskir langfarasjómenn, ið fiskaðu á fjarleiðum fyri á leið seksti árum síðani, fingu tokka til tann amerikanska countrytónleikin, sum teir bóru við sær heim undan Ný Foundlandi. Soleiðis birtist ansurin í Føroyum upprunaliga fyri hesum tónleiki. Hóast countrysiðvenjan man standa sterkari í Føroyum enn í londunum uttan um okkum, gingu kortini fleiri ár til country vaks fram sum ein føroysk tónlistagrein fyri seg.

Og her koma vit til aðru útrásina. Søgan byrjar í 1989 - fyri tretivu árum síðani. Tá fer hin tá 23 ára gamli tónleikaframleiðarin Jákup Zachariassen av sínum eintingum til Nashville. Ørindi hansara eru at vita, um áhugi er á amerikansku countryháborgini fyri føroyska sangaranum Alex Bærendsen.

Soleiðis byrjar ein næstan ævintýrlig søga um gávaðar føroyskar amatørar og hitt mæta A-liðið í Nashville.

Í higartil óbrúktum filmsupptøkum fylgja vit Jákupi Zachariassen í upptøkuhølum í Nashville saman við Halli Joensen og Kristinu Bærendsen - tveimum av best umtóktu føroysku countrysangarunum nú á døgum. "Eg reið mær avstað" lýsir í stórum søguna um hesi trý høvuðsnøvnini á føroyska countrypallinum, men í afturliti verður ljós eisini varpað á eitt nú Alex Bærendsen. Tónleikaframleiðarar og countrykennarar - nevnast kunnu Óli Poulsen, Niclas Johannesen, Birgir Kruse og Petur Rouch - greiða frá og bera fram sína hugsan í filminum.

"Eg reið mær avstað" er 132 minuttir til longdar. Stuttur steðgur verður millum fyrra og seinna part, tá Filmsfelagið frumsýnir filmin í Havnar Bio 25. september.

Lagt til rættis, handrit og upplestur: Suni Merkistein
Klipping, myndaviðgerð, grafikkur og plakat: Rúni Friis Kjær
Ljóðviðgerð: Finnur Hansen
Upptøkur: Gestur Lómstein, Hallur Thomsen, Rúni Friis Kjær og onnur.
Framleiðsla: KVF 2019

Trump og Arktis - stórveldispolitikkur í ríkisfelagsskapinum

Ólavur Dalsgarð, sum er stjórnmálafrøðingur, og arbeiddi við eini PhD verkætlan um trygdarpolitikk í Arktis, gestabloggar um Trump og Arktis í aktuellum ljósi:

Í sambandi við amerikonsku forsetavitjanina í Danmark 2. og 3. septembur, eru fleiri serfrøðingar frammi í miðlunum við gitingum um, hvørji ørindi Donald Trump hevur, og hvørja móttøku hann fer at fáa. At umboð fyri bæði føroyska og grønlendska heimastýrið eru boðin at luttaka á vitjanini, kann benda á, at ljós verður varpað á amerikanska áhugan í norðaru pørtunum av ríkisfelagsskapinum.

Hóast ein samtíðarmeldur á okkara leiðum, um nýggjar vinnumøguleikar og transarktiskar farleiðir samantvunnið við hugtøk sum veðurlagsbroytingar, náttúruvernd og burðardygga menning, eigur at havast í huga, at USA hevur eina heilt aðra geostrategiska tilgongd til arktiska víðøkið enn vit og okkara grannalond annars. Hesin munur kann væl merkja, at okkara væntanir um nýggjar handils- og samstarvsmøguleikar verða møttar við geopolitiskum krøvum um at fylgja NATO ásetingum um verjuútreiðslur og at varðveita status quo í Arktis - m.a. við at skerpa atgongd fyri onnur stórveldi.

Veðurlagsbroytingar í Arktis

Arktis er eitt tað sjónligasta dømi um alheimsupphitingina vit hava hoyrt um. Í 2016 var miðalhitin í Arktis 2 hitastig hægri enn miðalhitin í árunum 1960 til 1990. Økti hitin hevur verið ein jøvn gongd alla 21. øld og hevur m.a. havt við sær, at nøgdin av ísi í Arktis minkar ár undan ári. Her er talan bæði um tjúkdina og víddina á ísinum, og tískil er talan um at størri havøki verður atkomuligt í eitt longri tíðarskeið. Nógvir vinnumøguleikar verða tengdir at øktu atkomiligheitini í økinum. Mest umrøddu møguleikarnir hava verið troyting av náttúrutilfeingi og nýggjar farleiðir til farmaflutning og ferðavinnu.

Størstu frambrotini innan off-shore olju- og gassleiting og framleiðslu í Arktis í nýggjari tíð hava verið í Russlandi og norska partinum av Barentshavinum. Í Grønlandi hevur eisini nakað av leitivirksemi verið, men eins og í Føroyum hava oljufundirnir har ikki verið í framsleiðsluverdum vavi, og stóru útlendsku oljufeløgini løgdu fyribils árarnar inn í Grønlandi tá oljuprísurin raplaði í 2014. Útlendskir íleggjarar, úr eitt nú Kina, hava somuleiðis arbeitt við stórum verkætlanum í sambandi við námsvinnu á landi, og hava enntá boðið seg fram at byggja flogvallir í Grønlandi. Men hesar verkætlanirnar eru heldur ikki komnar veruliga ígongd.

Prudhoe Bay oljufeltið, ið varð funnið norðanfyri Alaska í 1967, er stórsta oljufeltið, sum nakrantíð er funnið í Norðuramerika. Stórar oljuútbyggingar fóru longu tá ígongd og varð oljan, ið varð leidd suður ígjøgnum Transalaska rørleiðingina, leingi av týdningarmestu veitingunum av eginframleiddari olju hjá USA. Men í mun til støðuna í Noregi og Russlandi, hevur minkandi ísurin ikki leitt til økt oljuvirksemi út fyri Alaska, hóast eitt gott grundarlag við eitt nú væl útbygdum infrakervi til framleiðslu annars.

Eisini hevur nógv verið tosað um transarktisku siglingarleiðirnar, ið kunnu stytta frástøðuna ímillum Atlantshav og Kyrrahav útvið 30%, í mun til at sigla ígjøgnum Suezveitina. Sjálvt í Føroyum verður  fylgt við í spenningi, hvørt skipaferðslan norðurum fer at økjast. Og eisini her vísur tað seg at vera á Norðeysturfarleiðini fram við arktisku strondini í Russlandi, at skipaflutningurin serliga stendur fyri vøkstri. Men tó, vøksturin av farmaflutningi eftir hesum leiðum er í stórstan mun innanríkisflutningur hjá russum, og tí kann ikki sigast at hetta er nær námind at verða eitt álítandi alternativ til leiðina ígjøgnum Suez og Panama veitirnar. Ein týðandi orsøk at ferð ikki kemur á altjóða farmaflutningin er, at farmaskipsvinnan er skipað á tann hátt, at bingjur skulu ikki bara flytast frá A til B. Ístaðin skulu skipini, sum sigla ímillum Asia og Evropa, taka ímóti, og avskipa farm í fleiri ymsum havnum á leiðini. Tí er eisini ein bygnaðarliga forðing í vinnuni at fáa lønsemi í farmaflutninginum norður um Arktis.

Stórveldispolitikkur og status quo

USA hevur sum áður nevnt eina munandi øðrvísi tilgongd til arktiska víðøkið, enn hini arktisku strandarlondini. Eitt er at USA hevur minni áhuga at menna ráðevnisframleiðslu í Arktis enn hini londini. Hetta er serliga blivi týðiligt eftir stóra frambrotið innan fløgugass (shale gas & oil) framleiðslu, ið leiddi til at USA fór frá at innflyta stórar nøgdir av olju og gassi til egi brúk, til at gerast nettoútflytari í 2011. Sostatt hevur USA ikki sama fíggjarliga áhuga at útvinna ráðevni úr arktisku undirgrundini, sum eitt nú Noreg og Russland hava.

Hesin skerdi áhugin fyri Arktis sæst eisini aftur í øðrum viðurskiftum, bæði um samanborið verður við strandarlondini og onnur stórveldi. Seinastu 43 árini hevur USA havt ein ísbrótara tøkan. Hetta hevur m.a. merkt, at USA í fleiri førum hevur havt fyri neyðini at biðja aðrar tjóðir við betri ísbrótara førleikum um hjálp. Av londum, sum hava betri ísbrótara førleikar enn USA, kunnu nevnast Russland, Kanada, Finnland og Svøríki, meðan onnur fjarskotin lond, sum Kina og Korea, eru um at yvirhála USA á hesum økinum. Í 2019 hevur kongressin tó samtykt at seta pening av at byggja tveir nýggjar ísbrótarar.

Men hetta er tó ikki tað sama sum at siga, at Arktis hevur minni týdning fyri USA enn hini strandarlondini. USA hevur hinvegin ein størri strategiskan áhuga í Arktis, enn fólk geva sær far um.

Undir kalda krígnum var strategiski áhugin væl sjónligari enn í dag. Eitt nú var NATO-støðin, við radarskýggjum og kuplum uppi á Sornfelli, partur av Distant Early Warning skipanini (DEW Line), ið skuldi ávara um møgilig kjarnorkurakettálop á amerikanska meginlandið. Harvið blivu Grønland, Ísland og Føroyar partar av eini buffarazonu hjá USA. Tá vóru navigatiónsskipanir til t.d. kavbátar somuleiðis tengdar at samskiftisstøðum, sum vóru á landi. Og eisini í hesum sambandi vórðu Loran-C støðir bygdar í bæði Føroyum og Grønlandi.

Kalda kríggið er møguliga ein farin tíð, og nýggj fylgisveinatøkni hevur tikið yvir leiklutin hjá bæði DEW og Loran-C. Men tað merkir ikki, at Arktis hevur minni strategiskan týdning fyri USA í dag. Verðuleikin er hinvegin, at USA hevur tað geopolitiska áhugamálið at varveita status quo í Arktis við tí fyri eyga, at halda onnur stórveldi burtur frá norðuramerikanska heimspartinum.

Amerikanski uttanríkispolitikkurin hevur tikið støði í Monroe doktrinini síðani 1823. Monroe doktrinin var ein allýsing av, at bæði Norður- og Suðuramerika vóru seráhugaøkir hjá USA, og at onnur lond ikki skuldu hava hernaðarliga ella politiska ávirkan í hesum heimspørtum. Endamálið var tá serliga at steðga hjálandavirkseminum hjá evropearum, men við nýkveikta áhuganum, eitt nú hjá londum sum Kina at gera íløgur í Grønlandi, og harvið keypa sær atgongd til norðuramerikanska meðinlandi, verður Monroe doktrinin aftur viðkomandi fyri amerikanska uttanríkis- og trygdarpolitikkin.

Við Monroe doktrinini hevur USA sett seg í eina heilt serliga støðu, ið einki annað stórveldi hevur megnað síðani statskipanin, ið vit kenna í dag, varð rótfest eftir “Friðin í Westfalia” í 1648. Tann støðan verður sambært offensivum realistum, sum er ein skúli innan altjóða viðurskifti, nevnd regional hegemony. Hetta hugtakið merkir, at øll stórveldi stremba eftir at vinna sær regionalt, og í summum førum globalt, yvirveldi. Tað merkir at ein “regional hegemon” er eitt stórveldi, ið er einaráðandi í sínum heimsparti, og at onki grannaland hevur møguleika at hótta hesa støðu. USA hevur tí havt ein landafrøðiligan fyrimun, ið hevur gjørt tað møguligt at gerast heimsins valdsmiklasti statur. Hyggja vit at øðrum søguligum stórveldum, t.d. Nazi Týsklandi, Keisaraveldini hjá Napoleon, Russiska Tsarinum og sjálvt Sovjetsamveldið, hava tey altíð havt minst ein valdsmiklan granna, ið hevur verið førur fyri at berja niður, ella balansera valdsmunin. Av geopolitiskum ávum, er høvuðsáhugamálið hjá USA í Aktis tí at varðveita status quo og harvíð sína trygdarstøðu sum regionalt yvirveldi í Norðuramerika.

Men stór ábyrgd fylgir eisini við leiklutinum sum heimsins valdsmiklasti statur. Umvegis NATO samgonguna hevur USA verið høvuðstrygdarveitari fyri allan Vesturheimin. Hetta merkir m.a. at lond sum Danmark kunnu frávelja sær kjarnorkuvápn, tí tey eru fevnd av trygdaravtaluni við USA. Men eitt krav fyri at sleppa undir NATO kjarnorkuskjólið hjá USA er, at limalondini binda seg at brúka í minsta lagi 2% av BTÚ til verju. Síðani Sovjetsamveldið fall í 1991, er játtanin til donsku verjuna støðugt minka úr 2,0% niður í 1,17% í 2017. Tí hevur verið ró fram undir, at ríkisfelagsskapurin hevur givið Danmark stóran avsláttur í NATO limagjaldinum. Men um hugt verður at verjujáttanini hjá øðrum NATO limalondum, bendir lítið á, at ríkisfelagsskapurin setur Danmark í eina serstøðu. Í 2017 vóru tað, umframt USA (3,6%), einans Bretland (2,1%), Estland (2,1%), Grikkaland (2,4%) og Póland (2,0%), ið hildu seg til NATO-samtyktina at brúka 2,0% av BTÚ til verju.

Donald Trump vísti longu í sínum valstríði á, at hann ikki metti hesa støðuna í NATO vera haldbara, og hann hevur í fleiri førum víst á, at tað ikki er rímuligt, at USA skal gjalda so stóran part fyri trygdina hjá hinum londunum. Fleiri dømi eru um, at Donald Trump tekur stór stig, at gera álvara úr sínum valretorikki og lyftum annars. Hann hevur bæði sagt upp kjarnorkuavtaluna við Iran og tikið USA úr París-sáttmálanum. Men tá tað umræður NATO snýr hansara retorikkur seg meira um at varðveita verandi geopolitisku støðuna, heldur enn at broyta tað stóru myndina. Tað er ein fyrimunur fyri USA, at fleiri lond í Evropa, og aðrastaðni við, eru lutfalsliga sterk hernaðarliga, tí hetta styrkir um verandi støðu hjá USA sum einasta regionala, um ikki globala, yvirveldi.

Miðlasøgur, at Donald Trump ætlar at keypa Grønland, eru í sjálvum sær veruleikafjarar. Men tær byggja ein geopolitiskan veruleika, sum sigur, at USA góðtekur ikki at lond sum Kina og Russland ogna sær politiska ávirkan í Norðuramerika umvegis vinnuligar íløgur o.a., eins og vit síggja tað í Afrika. Samstundis er Danmark ein av trúfastastu samgongupartnarum hjá USA, og tí er núverandi støða, har danska stjórnin t.d. sjálv velur at byggja flogvallir í Grønlandi heldur enn at lata kinverjar keypa seg inn tann vegin, góð fyri USA.

Tað kann lítil ivi verða um, at hóast Donald Trump fer at seta krøv til danir at økja verjuútreiðslurnar, so kemur ikki uppá tal at NATO samgongan, og góða samstarvið ímillum Danmark og USA, verða sett uppá spæl. Hetta tí at trygdarpolitiska serstøðan hjá USA er so tengd av at valdsjavnvágini í verandi heimsskipan verður varðveitt sum hon er, og í samstarvi við NATO samgongulimirnar.

Ólavur Dalsgarð, stjórnmálafrøðingur

Teitur á TV2 sunnukvøldið

Umboðsmaðurin hjá Teiti, Christian Ulf-Hansen, boðar í dag frá, at klokkan sjey sunnukvøldið okkara tíð og seks vikur fram verður Teitur við í TV2-sendingini Toppen af Poppen. Við í sendingini eru eisini Anders Blichfeldt, Cæcilie Norby, Carl Emil Petersen , Chief 1, Kwamie Liv og Medina.

- Just to let you know that a couple of months ago, our Faroese nano legend Teitur filmed the popular TV show, Toppen af Poppen. Hope you get to see some of the show, and be proud of your Faroese ambassador. Spread the word, sigur Christian, sum eg avmyndað í Studio Bloch beint fyri G!festivalin í 2013, tá amerikanski Matthew Workman, sum sæst niðanfyri, eisini var við, eins og semi-gøtumaðurin úr Silkeborg í Nephew, Simon Kvamm, eisini var við ta ferðina. G!festivalurin er nú nakað heilt serligt, akkurát sum Teitur eisini er tað. Gott við G og Teiti og øllum felagsskapi, sum definerar okkum sum mentan og ikki bara sum tjóð.

Tarantino telur

Saman við hópin av fólki sá eg nýggjunda filmin hjá Tarantino Unce Upon A Time In Hollywood, sum Havnar Bio frumsýndi fyri føroyskum áskoðarum, í gjárkvøldið. Áskoðaraskarin livdi við í filminum, tey flentu og higstraðu, sum fyltu tey ljóð á brot í filminum, sum frammanundan vóru gjørd til júst hetta. Eftir lokna sýning vóru spontanir lógvabrestir at hoyra.

Hvussu tekniska ljóðformatið enn er við umfarsljóði og øðrum, so prógvar júst hesin filmur, hvussu sosialur ein miðil sum filmur er. Tú skalt síggja í myrkri, helst í eini biograffjøld, har tú dvølist og søkkur inn í teg sjálvan, og so verður rivin úr kinematografiskum svøvni við eini dekonstruktión, ið ikki er, sum hon eigur at vera. Ímeðan halda øll ondini í spenningi um, hvar leikstjórin nú vil hava okkum at fara.

Beint nú tykist aldrandi Tarantino eisini at vilja taka persónliga ábyrgd og letur tey ungu í tátíðini, tú mest sum gloymir at søgan fer fram í Tinseltown, hinumegin Atlantshav og hinumegin á Norðuramerikanska kontinentinum, samstundis sum ungdómsuppreisturin fer fram í París, hesumegin, spæla seg sjálvi út á løriftið.

Árið er hitt sama, men dreymafabrikkin er ein onnur.

Leikstjórin gevur sær stundir, filmurin er útvið tríggjar tímar, tá treylarar verða taldir við, og hann gongur meir enn einaferð í seg sjálvan og letur skuggafigurar hjá Manson fara eftir teimum, sum á filmi í fyrndini lærdu tey um morð.

Hetta er ein moralskur filmur um ta ávirkan, sum filmur hevur og um ábyrgdina hjá leikstjóranum, nú byrsu- og revolvaramentanin ger um seg í amerikanskum skúlum. Giti, at sniðfundigi leikstjórin hevur brúkt hendingina við Sharon Tate sum snúningsás at viðgera meingsleys dráp, sum villfarin ungdómur fremur, tí hann er vaksin upp við sjónvarpi og filmi, Tarantino'sa egna virksemi, og eingin skúlaskipan hevur lært hann, ungdómin, um tunnu hinnuna, sum er millum fatan og fana, fakta og fiktión.

Frá byrjan er tónleikurin sterkasta útspæl hjá Tarantino. Tað er sum at gera eina Náttarravnssending kreppuárini fyrst í hálvfemsunum, tá øll lurtaðu. Tónleikur er besta framdrift at byggja eina søgu á. Uptempo av samtíðar slagnum, Paul Revere & the Raiders. So koyrir bussurin, sum annar av høvuðsleikarunum, Brad Pitt, sigur upp í saman. Tá kensluregistarið skal víðkast, og ikki bara vera rútma, hoyra vit Neil Diamond.

Gongdin er sum vanligt hjá Tarantino sett saman sum brotflatar í ymsari tíð og søgugongd, men í hesum føri stillisligari og greiðari enn í øðrum filmum. Tíðarrúmið er eitt gott hálvt ár í 1969 og úrvaldu dagarnir, sum korrespondera um heildina, eru greitt merktir, og skapa ein stuttligan fótnotupolitikk.

Hetta nærlagni er lumpingin sjálv, tí í einum røttum Taratinofilmi verður søgan, tað er tann parturin, sum øll kenna aftur sum semjan um hina rættu søguna, sum eintýðugt veit, hvussu leikur fór fram, dekonstruerað.

Skal ikki siga hvussu ultimativi endin verður avgreiddur, men her er tað leikstjórin, ið grípur í egnan barm og tekur ábyrgd fyri at hava medvirka í byggingini av eini harðskapsfilmsmentan, og velur ein nýggjan veg fyri tey, sum søgan drap og skrivaði út úr lívinum.

Á sín hátt ein positivur endi, sum vísur á nýggjar møguleikar, bara vit tora at hyggja vilfarnan ungdóm og teirra enn meira villfarnu leiðarar í eyguni og seta tey uppá pláss. Ein dekonstruktión, sum vil nakað og gevur meining. Payback time hjá payback-meistaranum.

Bara ein film eigur hann enn á at gera, sigur hann sjálvur við pressuna. Kanska passar tað, kanska ikki. Tað er Tarantino. Hann er fremsti eksponentur fyri, at filmur í biografi er besti fimleikur. Millum okkum og løriftið. Her er intertekstualitetur alla somlu tíðina, serliga til Fight Club, og einu løtuna gongur upp fyri mær, at Matt Helm-tilsipingin við Dean Martin og Sharon Tate, hana sá eg sjálvur inni í sama høli, Havnar Bio, síðst í trýssunum, helst í 69, tá eg var tólv og sá nógvan film við floksfeløgunum, Martin, Elmu og teimum. Góðir dagar, góðir filmar, ið nú koma aftur. Tað er sum Prædikarin sigur: Kasta breyð títt út á vatnið, tí tú fært tað aftur, um so long tíð gongur!

Kann ikki annað enn viðmæla at fólk við minsta áhuga fyri filmi, fara at hyggja eftir vælupplagda ævintýrinum Once Upon a Time In Hollywood.

Vit taka heyggin

Nýggja svarta, sjálvt hjá reyðum og brandgulum, er at taka heyggin, sum Birna í Javnaðarflokkinum hevur gjørt har úti við Strond. Bara fornavn og floksfrámerkið. Tað er eisini tað nýggja svarta. Einsamøll á heygnum.

Til hetta valið hava politiskir plakatuppstillarar eydnast sjáldsama væl at skapt eina heilt nýggja leið í lendinum, sum var tað Sendero Luminoso ella Iwo Jima, við einum hirsi til Hamburger Hill, tá vit taka brekkuna niðan móti heilsøluni hjá Poul. Har er allur heyggurin tikin við brandgulum valplakatum hjá lista F, bæði niðan og oman. Militant strategiskt, so snøgt er tað.

Men sum sæst á myndini omanfyri, kann seinrapartsskýggin flyta vælskipaða geometriska huglagið yvir í - ja, annað ljós, sum minnir okkum á, hvussu allar orrustur, ið søgubøkurnar siga frá, enda.

Fyrstu ferð Framsókn var frammi við valbókstavinum F á brandgula puntinum, var tað eitt genialt átak, sum nú er nakað útbrent, tí øll hava sæð tað. Avbjóðingin er at finna nýggjar konstellatiónir, sum stinga burturúr tí javna og vanliga, sum allir hinir bjóða, dusinflokkarnir.

At lofta hesi avbjóðing so elegant og kreativt sum við hesum sýni, er sjáldsamt, og samstundis tað estetiskt vakrasta og smakkfullasta heildarprent eg havi sæð í hesum valdysti. Andlitini eru einastu motiv, við einum støkum politiskum herrópi.

Javnaðarflokkurin, sum var hin fyrsti at seta plakatir upp, hevur gjørt tað til ein reindyrkaðan stíl at brúka fornavnið einans og so andlitsmyndina. Og so einki annað enn navnið á flokkinum. Tað riggar val, tá øll valevnini eru sett upp á sama stað, uttan at ov langt er ímillum tey. Sum til dømis her á rekkverkinum í verkamannabýlinginum Hornabø við útsýni til Skipasmiðjuna. Lad gå, at flestu arbeiðarar eru póllendingar, og at sami flokkur einaferð lýst stættarstríðið deytt at vera. Í dag er eingin floksformaður, ið er so greiður og sannførandi, sum Aksel, ið her sæst fremstur við allari manningini aftaná. Ein vælvaldur staður og væltiknar og organiskar myndir, sum seta flokkin, valevnið og litbrúkið mitt í føroyska gerandisdagin. Betri og politiskt lívsseigari verður tað neyvan.

Men altíð er onkur, sum vil ganga úr takt, hvussu væl skipaður flokkurin er. Í hesum føri Henrik Old, sum ikki er uttan fynd og skemt, hóast uppsløgini ganga egnar vegir, sum neyvan eru upphugsaðir á felags fundi. So mikið meir leggja vit merki til Henrik, hóast hann neyvan verður tann heilt stóri atkvøðuslúkurin. Sum uppsløgini benda á, hoyrir hann til eina aðra tíð, ikki minst har uppi við Sjónleikarhúsið, har Oldurin tykist verða sjónleikari við nýggjum leiki - ikki við uppblástum ballónum, men við báðum beinum á jørðini.

Beint yvir av bilstøðini Auto, niðanfyri Sjónleikarhúsið, síggi eg hópin av ferðafólkum, sum eru komin í land av einum av hesum óluksáligu ferðamannaskipunum, sum plága Havnina og einki leggja eftir seg. Dagsins tilboð til teirra ókeypandi er henda plakat av Levi, grindamanni, í eini listarliga tilgjørdari mynd, tikin á sandinum í Tjørnuvík. Ein fantastisk mynd, sum er gjøgnumhugsað av einslistum, tá umræður at drepa djór til matna. Men í hesum føri er hon ein provokatión bara fyri provokatiónina. Og tað er so innantómt, at sjálvt ikki teir veikastu flokkarnir finna uppá at skora so bílig poeng í valstríðnum. 1-0 til flokkarnar móti handlunum.