Setið prís uppá nissurnar

Myndasnildi starvsfelagin, Árni, tók hesa heystgráu portrettmyndina aftur við morgunkaffinum, beint sum vit høvdu sungið um regn og aftur regn í meistarligu lýsingini hjá Mikkjali á Ryggi, har hann knýtir menniskjað afturat náttúruni hesa ársins tíð, nú eggin er so brúnasíð og alt er grátt um hav og ský.

Jú, tað er heyst. Heyst um allan heysin.

Orsøkin til kjakevnið afturvið kaffinum var morgunprátið í Útvarpinum um at retusjera myndir. Ein kvinnuligur fotografur, Sunrid í Gong, var í sendistovuni og segði, at persónliga ynskið um retusjering var so útbreitt og vanligt, at hon mintist bara eina ferð í tey ellivu ár, hon hevði virkað sum fotografur, at foreldur høvdu biðið hana um ikki at retusjera eina mynd, har teirra barn var á.

Hetta við at retusjera myndir er blivið eitt stórt evni á lørifti og skermi, eftir at Netflix við talgildari de-aging tøkni hevur fíggjað nýggja mafiafilmin hjá Scorsese The Irishman, sum London Film Festival júst hevur víst fyri fyrstu ferð í Evropa.

Ikki tí, at vísa henda filmin merkir bara, at tú heldur við Netflixliðnum og ikki við biografliðnum. Dittar tú tær at vísa filmin, so verður tú koyrdur úr felagsskapinum, tí hatta er ikki ein biograffilmur, sigur peikifingurin, og peikar moraliserandi eftir heimaskerminum, ið øll hava sum eitt altar í stovuni. Júst har, á húsaltarinum, verður tí einasta høvið at síggja hálvan fjórða tíma drúgva The Irishman í Føroyum. Tað er frá mikudegnum 27. november.

Samstundis merkir tað, at leikararnir De Niro og Pacino og leikstjórin Scorsese, sum longu eiga mest sum alla hevd á filmiska mafiaøkinum, nú eisini tryggja sær hevdina aftureftir við teimum gomlu, sum fyrr vóru yngri. Tað er sum Frændur, ið sambært Pipari og Salt høvdu so stóra ávirkan, at teir ávirkaðu Beatles aftureftir.

Og mín sann um ikki fólk í Avstralia á fimta ári hava ein vertikalan filmfestival í jóladøgunum. Nú er at ansa sær, skal ikki alt verða tað bera uppistandsskemt, bara fyri ikki at leggja seg skerflatan fyri øllum, sum rekst uppá land.

Tann tankin kom til mín í Bónus, hinumegin vegin.

Har seta tey prís upp á nissurnar. Tað eiga vit eisini at gera. Seta prís uppá nissurnar hesa ársins tíð. Dagsprísurin í Bónus er 995,00 kr. Tað er fyri uppistandsversjónina.

Eg deili tí eri eg - um sosialar miðlar í skúlahøpi

Gestabloggur um sosialar miðlar í skúlahøpi, sum Bodil Jacobsen og Selma Larsen skriva:

Gomul samskiftistøkni er gjøgnum tíðina skift út við nýggjari og smartari tøkni, sum eisini hevur við sær aðrar samskiftishættir. Internetið er á tremur við alskyns samskiftistænastum, sum loyva okkum at samskifta á ein virknari hátt gjøgnum snildfon, teldlar og teldur. Hetta hevur við sær, at okkara samfelag er vorðið alt meir talgilt, sum hevur sína ávirkan á gerandisdagin hjá bæði ungum og eldri.

Hesi viðurskifti góvu íblástur til okkara B.Ed.ritgerð á Námsvísindadeildini um sosialar miðlar í skúlahøpi. Vit settu okkum fyri at kanna, hvussu ung samskifta á sosialu miðlunum í dag, og hvør leiklutur skúlans er á hesum øki.

Í skrivitilgongdini komu vit fram á hugtøkini sjóhvítusyndromið, tvíhøvdaða uppvøksturin, talgilda samleikan, og víðagitna orðataki hjá René Descartes: ”Eg hugsi, tí eri eg” til eina meiri nútímans útgávu, sum passar til sosialu miðlarnar: ”Eg deili, tí eri eg.”

Snjóhvítusymdromið

Ung í dag bera seg sjálvi saman við øll onnur í teirra sosiala netverki, og her kunnu tey skapa sær sín egna ”gandakenda spegil”, har tey kunnu máta, hvussu vøkur ella væl umtókt tey eru. Hvørja ferð tey deila eina mynd, ein tekst ella eitt filmsbrot, telja tey hvussu nógv “likes” og viðmerkingar tey fáa. Jú fleiri, tess betur. Tá tey fáa “likes” og viðmerkingar, fáa tey viðurkenning, og júst hetta elska brúkarar á sosialu miðlunum. Hetta fyribrigdið verður kallað ”Snjóhvítusyndromið”. Groft sagt kann ein siga, at tess fleiri afturmeldingar tú fært, tess betri umtóktur ert tú. Fáa tey ungu ikki viðmerkingar ella “likes” til eina nýggja vangamynd, tey hava lagt út, kenna tey tað, sum at teirra ”status” í netverkinum viknar.

Tvíhøvdaði uppvøksturin

Ung í dag hava ”tvey” høvd, eitt á teirra kroppi og eitt á teirra vangamynd á sosialu miðlunum. Bæði høvd skulu røkjast, tí, sær eina høvdið ikki gott út, so fær tað avleiðingar fyri, hvussu fólk uppføra seg mótvegis hinum høvdinum. Mátin tey uppføra seg á sosialu miðlunum, hevur týdning fyri, hvussu hini bera seg at móti teimum í veruliga heiminum og umvent. Fyri ung í dag hongur veruligi heimurin og talgildi heimurin saman.

Talgildi samleikin

Okkara samleiki verður myndaður í samvirkan millum fólk og okkara ímynd um og av, hvat onnur hugsa um okkum. ”Hini” verða eitt slag av kikara, sum vit síggja okkum sjálvi ígjøgnum. Tí hvussu ”profilera” vit okkum sjálvi á sosialu miðlunum? Vit velja sjálvandi okkara bestu myndir og okkara bestu upplivingar, sum vit skriva í okkara dagføring á vangamyndina. Gott nokk eru vit okkum sjálv í ein ávísan mun, men hjá nógvum er talan um eina eitt sindur penari síðu av okkum sjálvum. Jan Tønnesvang, professari innan sálarfrøði á Århus Universiteti, sigur soleiðis um okkara samleika:
“Identitet handler ikke kun om, hvat man aktuelt oplever sig som, men også om, hvad eller hvem man gerne vil være”. Tey ungu kunnu, á sosialu miðlunum, skapa sær sín samleika, soleiðis sum tey fegin vilja hava hann at vera, og soleiðis sum tey ynskja at onnur skulu síggja seg.

Eg deili, tí eri eg

Sosialu miðlarnir er fullkomni pallurin at samla viðurkenning frá sínum netverki. Og viðurkenningin hon kemur, tá tú deilir ymiskar upplivingar í tínum netverki. At “deila” er vorðin ein eins stórur og týdningarmikil partur fyri ung, sum tað at “uppliva”. Spurningurin melur konstant í høvdinum á teimum ungu: Er tað nakað, sum eg kann deila? Tey skanna heimin ígjøgnum eitt filtur, sum kallast sosialir miðlar og leita eftir ymiskum, sum er vert at deila við sítt netverk á sosialu miðlunum. Hetta rákið hevur givið sosiologinum Sherry Turkle íblástur til at umskriva orðatakið hjá René Descartes´: ”Eg hugsi, tí eri eg” til eina meiri nútímans útgávu, sum passar til sosialu miðlarnar: ”Eg deili, tí eri eg”. 

Hesi hugtøkini góvu okkum eina klára ímynd av, hvussu stóran part av lívinum sosialir miðlar fylla hjá ungum í dag, og at veruligi heimurin og talgildi heimurin hjá ungum, hongur treytaleyst saman.

Talgildisbúgving

Tá næmingarnir eru ein so stóran part av degnum í skúlanum, fylgja sosialu miðlarnir av sær sjálvum við inn um skúlans gátt. Her er hugtakið talgildisbúgving sera viðkomandi, og at skúlin viðgerð hetta evnið í undirvísingini um, hvussu næmingarnir bera seg rætt at í talgilda heiminum. At næmingarnir megna at verja seg sjálvan, seta spurning við, hvat tey velja at deila um seg sjálvan, og at fyrihalda seg kritiskt til vitan á netinum. 

Bodil Jacobsen og Selma Larsen

Hvar er markið?

Hesa samansettu og lítið hugaligu mynd av Gretu Thunberg sum Hitler, fekk eg frá einum føroyskum Facebookvini, sum helt hana vera ógvuliga stuttliga. Tað helt eg ikki. Eg sendi straks samansettu myndina til Facebooktoymið, sum í einum serligum kliva tekur dagar í millum í tílíkum málum. Men gakk. Tey halda at hetta við memes er í fínasta lagi. Tað haldi eg ikki. Men so vita vit tað. Hate speech kann burturforklárast sum memes. Tá ert tú in og tjekkaður á netinum. Men tað haldi eg stadigvekk ikki, hvussu nógvan trafikk memes skapa á Facebook.

Okkara ábyrgd fyri nýggjum londum

Livir tú nóg leingi, so upplivir tú ivaleyst, at nýggj lond verða til, og at onnur landanøvn fara í gloymskunnar hav. Men aðrar preferansur enn skynsama, kollektiva minnið og altjóða sambond kunnu taka vitið av ræði.

Heilsanin “Næsta ár í Jerúsalem” er á okkara leiðum bara galdandi fyri jødar, sum vit hava fleiri vinasambond við, eisini við braneggjaðum lgbt filmum. Hinvegin er heilsanin ikki á nakran hátt galdandi fyri ella brúkilig hjá palestinum, hóast tjúgu ár eru liðin síðan Arafat segði júst hetta sama í ST háborgini: at fulkomna trygdini fyri varandi friði í Miðeysturi er ein palestinskur statur við Jerúsalem sum høvuðsstaði.

Og hvør veit, kanska fer grøna Írland at gloypa bretska Norðurírlandi, kanska fer Skotland at verða nýggjur limur í ES, og vit fara at sita eftir so nakkalong her norðuri sum einasta distrikt í verðini, ið brúkar danskan valuta.

Nógv vissari enn at Baskaralandið nakrantíð verður eitt land, tykist í løtuni vera at Katalonia ætlar at taka seg úr spanska ríkinum og gerast nýggjasta land í Evropa. Eitt land, hagar vit kunnu flúgva beinleiðis og uppliva við øllum teim vælsignilsum og forbannilsum, ið ein metropolur sum Barcelona kann bjóða okkum ein púra vanligan gerandisdag. So snilt er tað við fólksligari ferðslu innan vinnulig og politisk sambond verða skipað. Fólkið fyrst. Ein roynd varð gjørd við ferju til Skotlands fyri hálvari øld síðan, men hon varð steðgað, tí danskar havnir vóru betri. Helst eru vit tí enn komin so afturhonds stutt á altjóða leið.

Tí er tað gott, at ein politiskur flokkur, sum gamaní er í andstøðu, traðkar í karakter og meldar út í hesum máli.

- Vit løgtingsfólk, leiðsla og umboð fyri politiska flokkin Tjóðveldi í Føroyum, vilja hervið heita á tykkum í sponsku stjórnini um at taka stig til at loysa kreppuna í Katalonia skjótast til ber, sigur flokkurin í enskum brævi til sponsku stjórnina í Madrid. Tjóðveldi mælir til at loysa kreppuna í Katalonia við samrøðu og fólkaræði. Samstundis verður mótmælt, at politikarar og leiðarar eru fongslaðir vegna eina fólkaræðisliga fólkaatkvøðu.

- Vit vilja øll hava eitt Evropa, har sterkt fólkaræði, talufrælsi og rætturin til at savnast og mótmæla, eru galdandi. Vit vilja eisini øll, at kreppur verða loystar við samrøðu. Tí alternativið kenna vit - og tað vilja vit ikki hava, sigur Tjóðveldi.

- Vit mótmæla staðiliga fongsling av fólkum, ið við fólkaræðisligum amboðum stríðast fyri sjálvsavgerðarrætti, samrøðu og fólkaræði. Eins og “UN Group on Arbitrary Detention” og “Amnesty International” fara vit at heita á tykkum at leyslata katalansku politisku fangarnar beinanvegin.
Einasti vegurin fram - og vegurin til loysn á kreppuni í Katalonia - eru samrøða og fólkaræði. Vit vilja tí heita á tykkum um sum skjótast at fara undir veruliga samrøðu um loysnir, ið eru grundaðar á javnbjóðis virðing og fólkaræði - til gagns fyri alt fólkið í Katalonia og Spania - og Evropa sum heild".

Vinnulívsmaðurin, Johan Mortensen, vil hava almennu Føroyar við landstýrismanninum í uttanríksmálum, Jenisi av Rana, at stuðla Katalonia og mótmæla nýggju gongdini.

- Spania er ein av okkara stóru útflutningsmarknaðum og Katalonia er sera væl umtókt ferðamál hjá føroyingum. Spania er eitt áhugavert og gott land, men tíanverri við einum nú sitandi sera harðrendum stýri, sum ikki vil góðtaka ynski hjá Katalonia um sjálvstýri, hóast demokratiskur meiriluti er fyri hesum.

Katalonia biður í dag um alheims hjálp við at mótmæla yvirfyri sponsku stjórnini at 9 ósekir, fongslaðir katalanskir politikarir hava fingið næstan 100 ára fongulsdóm. Hesir dómar eru eitt óhoyrt brot á øll mannarættindi.

Eg heiti á nýggja uttanríkisráðharra okkara, Jenis av Rana, um Føroya vegna at senda mótmæli til sponsku stjórnina. Føroyar eru ein kristin tjóð, vit byggja á tey kristnu virðini og vit hava skyldu at verja tey, sum eru fyri órætti og átala har sum órættur verður framdur.

Hóast Føroyar eru lítlar á altjóða pallum so hava vit eina rødd og moralskan rætt at mótmæla, tá ósek fólk verða tveitt í fongsul.

Íslendingar sýndu dirvi, tá teir á sinni lótu Bobby Fisher búseta seg í Íslandi. Latum okkum sýna sama dirvi og bjóða Puigdemont politiskt friðskjól í Føroyum, sigur Johan Mortensen at enda í boðum til miðlarnar í dag.

Morgunjól

So eru jól. Tað siga morgunhillarnar í Mylnuni henda savnsfagnardag, heystfagnardag, altjóða blindadag og fyrsta dag, har loyvt er at koyra við píkum. Tað er bara hetta síðsta, at kunna koyra við píkum, sum bendir á, at summartíðin endar um tíggju dagar. Uttanfyri er sól og háur himin, Reynið andar og bátar eru í fjørðinum.

Men 68 handilsdagar eru til jólaaftan. Hvørt ár haldi eg, at stytri og stytri er millum at stakkalastásið á jólahillunum minnir meg á tað, men kanska er tað ikki annað enn minnismissur, so hvørt árini verða fleiri og fleiri.

Diktatornýtt

Satira, sum vit hava lítið av her í landinum, trívist væl í Noregi. Har er til dømis bloggurin Diktatornytt, sum eisini er vorðin til bók hjá upphavsmanninum, 46 ára gamla journalistinum og heimspekinginum Mikal Hverven Hem, ið hevur arbeitt saman við føroyska journalistinum Jógvan Hugo Gardar:

- Søgan um Diktatornytt byrjaði á Ny Tid, har Hem og eg arbeiddu saman. Hann tók hugskotið við sær, og gjørdi ein blogg, sum so bleiv ein bók. Og nú livir hetta sítt egna lív, sigur Jógvan Hugo, ið hevur umsett bókina Kanskje jeg kan bli diktator. En håndbok til føroyskt.

- Men den jeg tror aldri det ble noe av den færøyske utgaven. Jeg sluttet på et tidspunkt å få svar fra forlaget der, sigur norski Mikael Hverven Hem.

Tiltikna vinstraradikala norska forlagið Pax gav uppseldu bókina út á norskum í 2012.

Orsøkin til áhugan fyri Diktatornytt er stóra norska avísin Verdens Gang - ja eg havi sett mær fyri at sleppa styttingum sum VG - sum í dag kunnger nýggjastu myndir av norðurkoreanska einaræðisharranum, Kim Jong-un, á einum hvítum rossi í heilagu fjøllunum í himmalska Norðurkorea. Uttan hjálm. Annars høvdu vit ikki sæð hann og kunna lisið Diktatornytt sum í Rokokoposten og øðrum útlendskum fragdarsneisum av hesum slag.

”Frem eitt kvett” er sjálvsagda høvuðsyvirskriftin í bókini hjá norska Hem. Í hesum kapittuli verður teksturin skipaður undir uppbyggiligu orðunum Tjóðskaparligur, fólkaræðisligur og heterofilur við lærdómi um munadyggasta framferðarháttin:

"Undir kvettinum er av týdningi beinanvegin at fáa eftirlit við útvarpi og sjónvarpi. Tá tú ert komin til valdið, so er gamal siður, at tú heldur eina útvarps- og sjónvarpsrøðu til fólkið, har tú greiðir frá, at nú er tað tú, ið stýrir landinum. Tú mást ongantíð siga, at talan er um eitt kvett. Kalla heldur maktskiftið fyri eina kollvelting, ein bardaga fyri mannarættindunum, ella eina upprudding í kreppuraktu stýrisskipanini. Best er, um tú eisini brúkar eina ella fleiri av hesum grundgevingum fyri, at tú hevur tikið valdið:

Vit noyddust at gera hetta fyri at:

(i)                        sleppa av við rotinskap og vina- og kenningapolitikkin

(ii)                       verja grundlógina

(iii)                      sleppa av við eitt bølmenni

(iv)                      fáa fólkaræði í landinum"

Í kapittulinum ”Mao hátturin” verða hesi orð søgd at enda:

"Tað eru nógvar gøtur til valdið. Tað, sum hevur størstan týdning, er at finna best egnaðu loysnina í tí landi, har tú skalt verða einaræðisharri. Men sjálvt tá tú ert blivin einaræðisharri, eru ikki allar súðir syftar. At koma til maktina er lætt. At verða verandi á tindinum er nógv truplari."

At verða sjálvstøðug ella ikki, er tað kanska spurningurin?

Nú verður kendasti leikurin hjá Williami Shakespeare (1654-1616) framførdur í Norðurlandahúsinum.

Føroyski leikbólkurin Det Ferösche Compagnie hevur gjørt alt húsið um til ein pall, tí leikurin Hamlet verður palsettur sum ein føroysk jarðarferð hin 8. november og fram.

Tað er Hans Tórgarð, ið hevur týtt leikin av nýggjum og leikstjóri er Búi Dam.

- Vit stremba eftir at skapa eina sýning, sum er eyðskild, øllum atkomulig, samstundis sum vit vilja vera trúgv ímóti ófatiliga kompleksitetinum og vakurleikanum í skaldskapinum hjá Shakespeare, sigur leikstjórin.

Til høvið hevur miðnámslærarin Marianna Hoydal gjørt undirvísingargongdir til føroyskt á miðnámi og hádeild. Leikararnir Kristina Sørensen Ougaard, Mariann Hansen og Hans Tórgarð greiða frá á filmi, og Sámal Soll, Theodor Eli Dam Olsen og Meinhard Jensen hava skrivað greinar, sum hava verið í Dimmu og sum úr ymsum herðashornum lýsa Hamlet.

Víst verður eisini til temasíðuna, sum Snar gjørdi til 400 ára haldið fyri Shakespeare.

Í fyrireikandi tilfarinum verður upplýst, at Hamlet er um ein dana, men hann er á føroyskum máli, leikurin. Ein føroysk týðing eftir Heðin Brú varð givin út í 1969, men tørvur varð at nútíðargera leikritið, siga fyrireikararnir, sum settu Hans Torgarð á uppgávuna.

- Hans er ein meistari í at mýkja og tamba málið uttan at tað upprunaliga hvørvur, verður sagt undan frumframførsluni.

Høvuðspersónurin, Hamlet, er danski prinsurin á Krúnborg Slotti. Men nú leikurin tekur við, er hann ein av okkum, og tað er líkamikið, hvaðani hann kemur. Hann setir okkara leiklut í Ríkisfelagsskapinum í perspektiv og fær okkum at spyrja: Hvørji eru vit?

At verða sjálvstøðug ella ikki sjálvstøðug, er tað kanska spurningurin?

Tilfarið, sum Snar hevur gjørt til temasíðu um Hamlet, er opið hjá øllum at brúka.

Her er temasíðan um Hamlet

Hansa Hansen ummælir "Joker"

Hansa Hansen, sum samskipar blaðið "Fyndin" og lesur politikk og umsiting á Fróðskaparsetrinum, hevur verið í biograf og sæð filmin "Joker" (Todd Phillips 2019), sum hon ummælir niðanfyri:

Tá Arthur Fleck bleiv til Joker

Í gjárkvøldið píndist mammuhjartað um ein drong, sum ongan kærleika fekk.

Søgan um hann bæði styggir og dregur. Tað, at móthetjur vekja andstygd í hyggjarum, er helst ikki so undarligt.

Spyrjast kann so, hví júst henda søgan samstundis er so hugtakandi og dragandi. Hvat er tað við hesum illmenninum, sum rakar tað eymasta í mammuhjartanum?

Svikin

Lítli Arthur varð føddur inn í ein felagskap. Hann hevði foreldur, grannar, starvsfelagar og var partur av eini samfelagsskipan. Helst hevði hann fingið eina serliga styrki í vøggugávu, tí um ta tíðina filmurin byrjar, er hann vaksin og stríðist enn, hóast hann frá fystu døgum sínum hevur verið so dyggiliga svikin av tí felagskapi hann varð føddur inn í.

Hann ynskir sær kærleika, hann tráar eftir at vera ein, sum fær onnur at smílast, og hann droymir um tøtt sambond við onnur menniskju.

Tá mann onki hevur at missa

Arthur kemur til eitt vegamót, tá hann uppdagar, at sambandið við mammu sína er falskt. Hann hevur onki at missa og byrjar at hokna. Hann hoknar, men styrkist samstundis, tí tá hann letur skuggarnar í sínum lyndi sleppa framat, fer Arthur frá at vera ósjónligur, til at vera ein sum øll hyggja at.

Frá tí falska til tað sanna

Tað, sum spríkir úr Arthuri, tykist ónt í fyrstu atløgu. Men, um tú undrast á njótilsið av at uppliva hesa gongdina frá tí góða til tað ónda, kanst tú royna at hyggja eitt sindur nærri. Kanska kemur tú til somu niðurstøðu sum eg. Niðurstøðuna um, at tilgongdin í størri mun er frá tí falska til tað sanna, og at tað er har, njótilsið liggur.

Joker og kærleikin

Mammuhjartað kann ikki lata vera við at ernast eitt sindur, tá svikni drongurin reisist á føtur aftur. Hann er nóg sterkur til at vera trúgvur ímóti sær sjálvum. Kærleikan, sum hann ikki fekk frá øðrum, fer hann nú at unna sær sjálvum.

Søgurnar um Joker eru tær sum fortelja okkum, hvussu hesin kærleikin kemur til sjóndar. Tað ljóðar kanska undarligt at kalla gerningarnar hjá Joker fyri kærleiksgerningar. Men hav orðini hjá 16 ára gomlu Precious í huga. Í filminum “Precious” (Lee Daniels 2009) segði hon soleiðis um kærleika: “Love ain’t done nothing for me, but beat me, rape me, call me an animal and make me feel worthless.”

At skilja eitt illmenni

Síðstu løtuna í frálíka filminum er Joker tíðiligur og sannur. Eg sat eftir við spurninginum, um hann er óndur ella ikki. Er tað, sum hann ger, rætt ella skeivt? Eg havi onki svar, men í øllum førum er hann ein brølandi rødd, sum krevur áhoyrarar, og tað í sær sjálvum kann hugsast at vera gott.

“Because the line between, wrong and right is the width of a thread, from a spiders web” - Katie Melua. 

Hansa Hansen, gestabloggari

Setanarrøða hjá Nadiu Abraham

- When the new Culture Minister is calling the films we screen abnormal, he is calling me abnormal, and when he is warning people about our event, he is warning people not only about me, but anyone who feels they are different

Nadia Abraham, stovnari og festivalstjóri, helt hesa røðu, tá minnilutafilmsstevnan The Faroe Islands’ International Minority Film Festival varð sett í Høllini í Norðurlandahúsinum hóskvøldið 10. oktober 2019, og avstralski filmurin Buoyancy varð sýndur:

Normally I would stand up here and talk a little about our events, and what is happening during the festival. But there is something else which is more important.

Art has throughout history also been used as a language of activism. To tell stories, to communicate hidden messages and gain deeper understanding of current situations. Today we have the luxury of having film as a media to do exactly this. Through the lens of each individual behind the camera, we see and feel one more story, and one more voice comes to life. As an independent film festival focusing on minorities, we give some of the unheard voices a platform to reach you… the audience, to hopefully gain a different perspective of what we don’t see, or don’t understand, thereby promoting diversity, tolerance and inclusivity through the language of art and film. So when we get a negative funding response from Tórshavn Municipality stating, we should be a part of TÓFF,  we have somehow failed to communicate our mission statement, or the understanding of our mission statement is not present. We might be a niche festival, but our voices also need a platform because they are important.

We’ve had some eventful time leading up to this opening, which is only re-confirming the urgency of the work for LGBTQ+ we do in FIMFF. When promoting  tolerance, and basic human rights for ALL people, you don’t back down when you experience resistance. The resistance only makes us fight harder, and most important, makes our allies louder. So when the new Culture Minister is calling the films we screen abnormal, he is calling me abnormal, and when he is warning people about our event, he is warning people not only about me, but anyone who feels they are different, or afraid to come out. It could be your son, your daughter, your neighbour or your uncle. When one in 10 might be a part of the LGBTQ+ community, we should be working towards making it a space for everyone to feel at home, because your sexuality should not decide if you are deserving the same rights as everyone else, and nobody should have the right, or the microphone to tell us otherwise.

I want to thank our premiere sponsors Nordic Culture Point and Nordic Culture Fund for making this project possible, and understanding the urgency. I would also like to thank the Culture Ministry of Faroe Islands for their support, hoping the support for diverse projects will continue. Without the support from these funds, FIMFF 2019 would not be possible. I would also like to thank the Nordic House for hosting us this evening, and all our supporters & collaborators, many of you here to day.

The film you will be seeing tonight, is not your typical opening film, it is a tough but important story and absolutely beautiful.

With that said, I hope you will join us celebrating diversity and inclusivity during a weekend filled with films, talks, photo exhibition, and our Gender Bender party hosting international artists. And I encourage you all to take a program with you when you leave, read it and come to a screening or a talk. It might give you something to think about. Because change is easier with one collective voice. Happy festival, and enjoy the screening!

Nadia Abraham
Photo: Ole Wich

Feskari verður tað neyvan

Feskari enn livandi hummari verður tað neyvan í køkinum hjá Kára Kristiansen á loftinum í Barabara Fish House fríggjakvøldið. Hann er úr Kollafirði, er júst komin úr pápafarloyvi á øðrum sinni, og matgerð sjálvur triði í lítla køkinum, nú gastronomiski kalendarin sigur Fruites De La Mer, tað er Havsins fruktir. Kári er ein av átjan kokkum, sum eru í starvi hjá Gist & Vist. Eins nógvir, átjan, eru eisini kokkalærlingar í samtakinum.

Í staðin fyri à la carte, tað er at hava eina fasta matskrá, hava kokkarnir á Barbaru til hetta fríggjakvøld sett saman eina serliga skrá við einum úrvali av tí mest forvitnisliga úr føroyskum firðum, igulker, jomfrúhummara, jákupsskel og øðrum skeljafiski. - Øll rávøran er føroysk, sigur Sofía í Garði, sum er av Strondum.

Afturvið er vínskrá við Cava úr Penedès í Katalonia, Albariño úr Galisia, Alvarinho úr Melgaço í Portugal og Loureiro úr Ponte Lima í Portugal umframt dessert Cava úr Katalonia, kaffi og brandy omaná, sum John Mikkelsen hevur sett saman til perfektión og gevur sær stundir at greiða frá um.

Fyrsti av seks rættum er roykt øða, borðreidd køld sum gazpacho av iberisku hálvoynni. Svalliga portugisiska hvítvínið, sum er gjørt eftir sjampanjumetoduni heilt har norðuri í landinum, kallar fram og stuðlar upp undir ein langan eftirsmakk, sum bakgrundstónleikurin við sambarútmum, práti og glinti frá borðunum longur inni í matstovuni ikki gera verri. Hurðin gongur, tað regnar úti, men rúm er ikki fyri fleiri gestum, heldur ikki stórreiðarum, hóast nakrir ferðamenn rýma, tá tað gongur upp fyri teimum, at teir ikki fáa à la carte, men eru bundnir av føroyskum sjógæti, havsins heimligu fruktum. Teir fara í grannahúsini, har fólk úr Peru, sum búgva og arbeiða í Føroyum, halda sær at gamni.

Annað glasið er frá sama norðurportugisiska vínhúsi, feitt og smakkfult undir gómanum, og perfekt afturvið smakkfulla igulkerinum, sum er fíntmalið og lagt omaná evarska tunnar dálar av hvítarót og radisu, við einum dismi av lime, sum tú sjálvur skvisar omanyvir. Smakkurin fer móti ostru, sum er fremsta ímyndin av víðvillum havi, føroyskt igulker. Fyrr í vikuni tók Beinta á Torkilsheyggi, sum er av Toftum, hesa myndina av nýtiknu igulkerunum á sama borði.

So verður vínið mildari. Nú skal tað parast við jákupsskel, sum á øðrum spjótinum er rá, og á hinum er varisliga grillað. Afturvið eru smá epli og dipp, sum er fantastiska smakksterkt og hóskiligt til borðiskin, sum eg haldi vera hin besta, so nógv besta.

Útgerðin til júst at grilla, er nýggjasta útgerð, sum er komin í avmálda køkin á loftinum í Barbara Fish House, sigur Kári Kristiansen og letur meg sleppa at fylgja honum, meðan hann matgerð.

Eftir jákupskel kemur fyrst krabbi, steinkrabbi, við várleyki og eggjareyða, og síðan høvuðsrætturin, sum er jomfrúhummari, á borðini niðri undir.   

Omaná er sjerribudingur við melón. Til endans bjóðar John eitt svalligt glas við porto tonic. Ein stuttlig máltíð úr gastronomiska kalendaranum við havsins heimligu fruktum heima í Havn, har jákupskelin og tilhoyrandi sósin at dyppa í eftir mínum tykki var hin besti borðiskurin.

Næsta tiltak á gastronomiska kalendaranum er heystkvøld í Áarstovu fríggjakvøldið hin 25. oktober, tá heystið verður fagnað við alskyns feskum frá slaktinum.

Umframt at sita til borðs við góðum fólki, er tað hugvekjandi at sleppa at fylgja kokkinum, sum er ein sannur listamaður, og at fáa innlit í rávørurnar á avmálda plássinum.

Manga takk!