Her er inngangurin hjá Doru Tiberiu Á Torvlaðnum til filmin TRANSIT, sum Filmsfelagið vísti í kvøld. Doru er úr Bukarest í Rumenia, men býr í Havn, har hann er giftur við Guðrið Poulsen. Hann kom higar í 1989 og tey hava júst havt 30 ára brúdleypsdag, Pearl Wedding.
At vera í limbo
Fyrst vil eg takka fyri, at eg eri boðin at siga nøkur orð um mína fatan av hugtakinum limbo.
Á elektronisku miðlunum eri eg presenteraður sum útróðarmaður, so eg havi haft eitt sindur av trupulleikum við, hvat eg skuldi fara í, oljudans ella butterfly.
Men eg eri ordiliga glaður fyri at búgva í einum landi, har ein fiskimaður kann introdusera ein, vónandi, fínan, eksistensiellan film, og ikki skal presentera fyrimunir og vansar við fiskidagaskipan versus kvotaskipan.
Føroyingar hava haft eitt sterkt forhold til limbo.
Harra Pál í Barbara hjá Jørgen Frantz Jacobsen missir sjóvarfallið og verður veðurfastur í mykinesi ein heilan vetur, fyri at kunna doypa eitt enn óføtt barn, sum annars kundi endað í limbo.
Limbo kann vera útloyst av mongum tragedium ella órættvísi, lítlar ella stórar, sum man ofta einki veit um. Tað kann vera ein hjúnarskilnaður, at missa starvið av órøttum, ella ting nógv verri enn tað.
Eydnan er ein almenn kensla, sorgin er persónlig og privat.
Flóttar
Vit eru øll flóttar, immigrantar ella refugees. Uppá eitt ella annað tíðspunkt í okkara søgu, er ein av okkara forfedrum fluttur undan kríggi, undan religiøsari forfylging, undan politiskari forfylging, undan neyð, undan eldi ella vatnflóð.
Vit hava øll uppá eitt ella annað tíðspunkt í ættarsøguni verðið noydd at flýggja. Abbi mín var ein immigrantur úr Sicilia. Hann endaði sínar dagar í eini arbeiðslegu í Sibiriu. Eg eri ein politiskur refugee av uppruna, so eg havi upplivað uppá fyrstu hond, hvat tað vil siga at vera í transit, ella limbo.
Tú hevur mist alt, títt land, tína familju, tína mentan, títt mál, tú hevur upplivað títt persónliga Hiroshima.
Aftan á at katastrofan í tínum lívi er inntroffin, steðgar tú ofta í einum aldudali, einum ongamannalandi - einum limbo.
Orsøkirnar kunnu vera so nógvar. Grensir, byrokrati, tín egna innara avmarking at fara víðari. Tað er ofta í einum fremmandum landi, har tú ikki dugir málið, og um tú kanska dugir málið, fatar tú ikki samanhangin í orðunum.
Tú kennir ikki systemið, tú ert uttan fyri, og tú flytir teg fram uttan at vita hví.
Tú kann vakna upp í einum býi sum Barcelona, vera í tómgongd, bíðandi eftir at sleppa víðari til eitt fjarskotið kontinent, droymandi um eina sandstrond í sólini. Tú ert í einum av glaðastu býunum í verðini, men tað slær ikki í gjøgnum hjá tær, henda gleðin virkar næstan obscene.
Tú svevur um náttina á einum herbergi hjá katólsku kirkjuni, og um morgunin verður tú settur á gøtuna. Tú gongur framvið skrivstovuna hjá Amnesty International, har tú ert ein sak, tú fer framvið hjá United Nations High Commision for refugees at vita, um nakað nýtt er um títt visa. Tú keypir tær eina fløsku av víni, sum tú munnar tær á gjøgnum dagin, leggur teg á ein bonk við havið, sama bonk og sama hav, hvønn dag. Og um kvøldarnar fert tú aftur til katólska herbergið saman við alheimsins einglum. Meðan tú bíðar. Dag aftan á dag, viku aftaná viku, mánað aftan á mánað. Tú følir teg deyðiliga særdan, og tað kennist sum at leggja seg aftur á í einum flógvum baðikari, sum bedøvar tíni sár eina løtu, tú veit at tað blívur kalt og pínan kemur aftur, men nú ert tú numb. Tín heili steðgar upp, hann fer niður á basisfunktiónir og tú kanst bara hugsa nakrar tímar fram, tí um tú sært ta ómetaligu støddina av tínari støðu, so er tað ikki til at halda út. Tú ert sum í eini tunell, har inngongdin er rapað, samstundis sum ljósið í hinum endanum fánar burtur. Lovaða landið blívur ein hvørvisjón.
Tú ert nú í limbo.
Welcome to Transit.
Doru Tiberiu Á Torvlaðnum
