Birk

Í dag er okkara móðurmálsdagur, tí henda dag í 1819 varð Hammershaimb føddur. Saman við øðrum legði hann lunnar undir málið. Kanska eitt sindur tollfrítt og lættkeypt at siga. Útlendskir granskarar, serliga danskir, hjálptu okkum, so fjalladialektin hjá hálvkvødnum søgusigarum bleiv eitt fullfíggjað skriftmál millum slektaðu grannamálini, sum eisini hava ein móðurmálsdag at fegnast um. Danski stuðulin hevur staðið við, og er í dag so dyggur, at tú ikki kann hyggja eftir filmi uttan danskan undirtekst og orienterað teg um støðuna í Ukraina uttan danskan hernaðarkorrespondent, sum við vanda fyri egnum lívi er farin frontalt á sjurnalistiska hermótið. Einsamøll skapa vit ikki móðurmálið. Men sleppa vit donsku ávirkanini, sum í seinastuni er linkað so mikið, at summi vilja vera við at kontan er uppbrúkt, so ber til at hyggja eftir hinum báðum grannalondunum, Noregi og Íslandi, sum vit helst eru enn nærri í slekt við, ikki minst tá um málsligar fyrimyndir og nýyrði ræður. Úr Noregi hava vit

Clarisse Simonsen er úr Togo í Afrika og arbeiðir sum verkætlanarsamskipari á Kt-eindini í Undirvísingarstýrinum.  Hon hevur verið íverksetari við egnum mathandili, og hevur verið virkin í nevndararbeiði, eisini á leiðslustøði.  - Bæði foreldrini hjá mær eru fødd og uppvaksin í Togo. Landafrøðiliga hoyra vit til tann sunnara partin av landinum, við sínum máli, sínari mentan, og sínum matvanum, sigur Clarisse, og ber saman nýggja og gamla heimlandið. - Millum annað er talan um ymisk fólkasløg, ymiskt veðurlag, ymiskar mentanir og ymisk lívsvirði, sum eg havi eygleitt. Sætt at siga eri eg sjálvur ikki so vanur við at fólk, ið hava annað móðurmál enn føroyskt, gera sær so stóran ómak, sum Clarisse, at læra seg nýtt mál og støðugt at halda tað við líka. - Onkur sigur, at eg havi máloyra, sigur Clarisse og flennir.  - Av lyndi dámar mær væl mál. Eg havi ment málið ígjøgnum ta tíðina, eg havi búð her. Men føroyskt er ikki lætt at læra, uttan at man ger sítt til tað. Persónliga haldi eg, at m

Hóskvøldið var ellinta pecha kucha framløga í Føroyum. Hon var í høllini á Føroya Fólkaháskúla í Hornabø, har eg gjørdi fimleik fyri meir enn háltrýss árum síðan, tá henda høllin og smíðstovan í Kommunuskúlanum vóru partar av nýggja Venjingarskúlanum í Havn. Haldi ikki eg havi verið inni í høllini síðan. Tá var ein mynttelefon í gongini tað mest spennandi hjá okkum, sum høvdu størri og betri hug til telefonballadu enn fimleik, fyri ikki um at tala rokning.  Sissal Kristiansen skipaði fyri kvøldinum á Háskúlanum, sum Eyðun Eliasen leiddi okkum trygt ígjøgnum.  Heitið pecha kucha er úr Japan og merkir í besta føri chitchat í skapi av eini fokuseraðari elevatortalu í 20 x 20 sekund um eitt snøgt evni, tú velur, og í ringasta føri babble, ið orðabókin hjá Collins týður sum møsn.  Átta framløgur skulu vera og á hálvari leið er beerbreak við práti millum tey møttu.  Fyri fullsettari høll løgdu hesi átta fram: Annika Helgadóttir Davidsen, um sálarheilsi hjá ungum og fyrst av øllum um at orð s

Ein hin mest aktiva kommunan í landinum, Runavíkar kommuna, boðar nú frá, at hon heldur fram at avgreiða russisk skip og áhugamál sum fyrr, og sum um kríggið í Ukraina og staðfestu russisku krígsbrotsgerðirnar har eru aldri hendar, ella eru uttan týdning fyri føroysk vinnumál.  Kommunan upplýsur , at: "Í vikuskiftinum kemur ”Kapitan Demidenko” á Runavík fyri at umskipa veiðuna umborð á farmaskipið “Silver Storm”. “Ester” sleipar “Baltiyskaya Kosa” til lands vegna maskinbrek og “Mekhanik Sergey Agapov” er eisini væntandi ein av fyrstu døgunum. Skipini hava fiskað í føroyskum sjógvi eftir tvílandaavtaluni, sum hevur verið galdandi millum Sovjet/Russland og Føroyar síðan fiskimarkið varð flutt út á 200 fjórðingar 1. januar í 1977." Kommunan, sum í dag er ein langur kaikantur, rættvísger framhaldandi samstarvið við krígstjóðina Russland við hesum orðum: ”Yvirhøvur hevur verið tøgn um málið síðan. Ikki eitt orð úr samgongu tíansheldur úr andstøðu og ikki eitt kis úr uttanríkisráðn

Føroya mest forkunnuga whiskysmakking nakrantíð, soleiðis ljóðar innbjóðandi yvirskriftin til Klaksvíksútferðina hjá EinMalt úr Havn fríggjadagin. Koronastongsilin er av og nú er aftur opið fyri tiltøkum úti um landið. Legst tú við krími, so er tað tað tað er. Krím. Og nú undirstøðukervið er ment við tunnlinum undir Tangafjørð, so tú ert leysur av tí langleitta Sundalagnum, er lagamanni at fara eitt legg út um bæði ringveg og bøgarð og so langt norð, sum slepst. Whiskyfelagið, sum varð stovnað í 2008, og hevur hildið til í Hornahúsinum, hevur leitað sær norður til Norðmalt í gomlu Seglhúsunum í Klaksvík, har eisini myndlistaframsýningar eru, og reklamuvirkið Grafia heldur til. Frálíkt umhvørvi. Í løtuni er myndlistaframsýning við Torbirni Olsen, Anker Mortensen, Bárði Jákupsson og Eyðuni av Reyni. Gott at hava ein listarligan glugga út í heim. Sebastian Eriksen úr Vestmanna er formaður, og nú eisini sjaførur við fullum bussi norður og suður. So tænastusinnaður Sebastian er, man hann ve

Nú hendi tað so meðan vit svóu, hóast vit øll vistu tað. Putin’sa Russland legði á í Eysturukraina, tí har eru hansara fólk fyri fólkamorði, sigur hann, fegin um at hava gjørt sær einar bakdýr inn í stóra evropeiska landið, sum fyrr var sovjettiskt, men nú er størsta grannahóttan, sum kann fara upp í Nato og ES. Men fólkamorð í Ukraina, sum Putin sigur, tað havi eg ikki hoyrt um síðan hungursdrápini holodomor , tá Stalin fyri 90 árum síðan hevði brúk fyri ukrainsku kornmarkunum at breyðføða egnar sovjettiskar hermenn. Úrslitið varð hugursneyð á staðnum, tí alt tað ukrainska kornið varð flutt burtur. Tað er staðfest sum fólkamorð í Ukraina. Í kríggi er fyrsta ofrið sannleikin. Tá Hitler er tikin úr rúgvuni, eru eftir øllum at døma fáar søgubøkur í Eysturevropa, sum lýsa júst tað, men vestanfyri eru flestu dømi um søguliga manipulatión júst úr Eysturevropa, har leiðandi politikarar hava retusjerað fólk, tá tey blíva ov farlig at hava sum vinir. Tað lærir politiska søgan okkum. Meðan vit

  Sunnudagin fær John Mikkelsen frámerkið ikon í nýggja ensk-danska bóklinginum Faroe Best , sum á 54 blaðsíðum hevur gjørt ein gjøgnumskurð í eini løtumynd av støðuni í føroysku matstovuvinnuni.  Tað er hin royndi Bent Christensen, sum fyri fimtan árum síðan varnaðist tað serføroyska í altjóða matgerð, ella gastronomi, sum kanska nemur meira við list, matgerðarlist, enn tað gerandisliga, sum liggur í hugtakinum matgerð, ið er heitið á mest seldu kókibókini, Matur og matgerð . Fyri Bent Christensen skrivaði eg í 2017 hesa donsku grein um føroyska matstovuvinnu og kokkabókagerð.  Í nýggja bóklinginum Faroe Best kemur navnið John Mikkelsen sjey ferðirnar fyri. John er matstovuleiðari, restaurationschef, í Áarstovu, Barbara Fish House og Ræst. Og so fær hann heiðurin sum ársins matstovuprofilur, restaurantprofile, í 2021 í kapping við Ólav í Búrstovu, í matstovuni Húsagarði á Hotel Brandan og Mike Uhre í matstovuni Munkastovu umborð á Norrönu. Men stuttligast haldi eg tað vera, at John,

Vit hava ikki havt kríggj síðan týskurin legði Danmark undir seg, og sambandið helt uppat. Samstundis vórðu vit hersett av bretum, sum fluttu okkum inn í samtíðina. Hóast ráðini vóru til tað, varð eingin loysing eftir kríggið, tí alt varð sollað burtur til rustikustar. Hvat hevði tú gjørt, um tú hevði ræðið á virðunum og ússaligu keyparunum hesa tíðina? Hvat hevði tú gjørt, um tú vart við, og slapp at sita á fyrstu parkett til samráðingarnar, tá løgmaður í landsins tænastu koma heim aftur við Føroya fyrsta radara, alt fyri pensión, sum kanska kundi brúkast hálva øld seinni? Hvat høvdu tit gjørt, Espersen og Vestergaard? Annar heldur, at teir hava longu goldið alt fyri okkum, so vit skulu bara mukka rætt sum ein nýfunnin flúrur í Norðurhøvum. Hin heldur, at vit hava ongar fíggindar, so tørvurin á at fáa nakran at verja okkum við einum nýbygdum radara móti russarum er absurdur. Russar eru okkara týdningarmestu handilspartnarar. Meðan eg væl skilji fyrra útspælið - tað er vanliga óbarbera

Mynd av bryggjuni í Klaksvík har stropparnir hjá Parlevliet & Van der Plas úr Katwijk halda einum Strandferðslubáti. Bart van der Pol, sum er útvarpsmaður í Katwijk, hevur fyri føroyingar umsett til enskt eina niðurlendska blaðgrein, sum blaðið Leidsch Dagblad og samtakið Spit hava savnað og givið út í gjár. Henda søgan og aðrar søgur um Parlevliet & Van der Plas í Katwijk eru skrivaðar við stuðli úr Quality Impulse South Holland Journalism.  How Katwijkers conquered the oceans. Family business Parlevliet & Van der Plas became a global player through lobbying and trading in fishing rights The Annelies Ilena, the largest fish trawler of Parlevliet & Van der Plas.© Photo Parlevliet & Van der Plas Bram Logger & Parcival Weijnen, Hielke Biemond 16.10.2021 kl 07:00 KATWIJK Parlevliet & Van der Plas is growing impetuously. The fishing company makes acquisitions all over the world. But the presence of the Katwijkers also meets with resistance. How could t

Eftir at hava sæð longsta James Bond film í søguni, hin fimta og seinasta við Daniel Craig og einasta film í verðini, sum við ósvitaligum production value er gjørdur í Føroyum, eri eg ovfarin av, at almennu Føroyar hava eydnast so væl at draga eitt filmiskt produkt aftur at sær sum No Time To Die . Men eins og eg fyrr havi sagt, so ørkymlar tað meg, at nýggi óslípaði gimsteinurin í Norðuratlantshavi, Føroyar - sum er í harðari locationkapping við Írland og Strandanoreg - verður borðreiddur og serviseraður av íslendska True North , og ikki einum framleiðslu- og locationfelag, sum í størri mun er staðbundið, og hevur eina játtan ikki bara at liva av, men støðugt at skapa ekspanderandi kreatiónir og møguleikar, sum draga framleiðslufeløg higar, og sum frá líður eisini fleiri og fleiri fólk í biograf, sum aftur er eitt skiftandi hugtak millum real life sitistovur og stroyming. Tí greitt er, ikki minst á Netflix beint nú, har røðin Start-Up peikar beint á Føroyar, skalt tú í fiktiva univer