Birk

Til øll Sandoyarfólk: Hoyvík rúmar øllum og minst 5000 afturat. Tað sæst á hesum øki. Við rundkoyringina ovast til vinstru fáa vit Føroya Arenu, og til høgru sæst, at vit fáa um endan á undirsjóvartunnilinum, har allir eysturoyingar kunnu koyra beint til Havnar. Havnin verður ein metropolur árenn vit vita av! Klikk á myndina og hon verður enn størri enn Havnin!

Í útvið fimmogtredivu ár havi eg búð í Tórsbyrgi við einum vælfungerandi eigarafelag, ið summi siga er tað elsta í landinum. Gunnar Hoydal, fyrrverandi býararkitektur í Havn og høvundur at bókum sum Hús úr ljóði , hevur teknað. Hóast fámæltur, segði hann við fleiri almenn høvi, at júst henda býling var hann best nøgdur við. Orsøkin er, at fólk, sum búgva her, trívast, tí tey kenna seg at hava ávirkan. Her eru 36 hús og tey fyrstu fluttu inn í 1976. Øll hava tey ávirkan á egin hús og umhvørvið har í nánd. Í seinastuni havi eg fingið innlit í, hvussu onnur fólk og búfelagsskapir í sama býi kenna seg yvirfyri sama myndugleika, Tórshavnar kommunu, tá um byggimál ræður. Var eg tíðindafólk av hermótinum, og kendi hvørki partarnar ella staðin, so vildi eg sagt, at støðan er merkt av ómegd hjá tí órættaða, sum heilt greitt er borgarin, ið býarstýrið bert í evarska lítlan mun tekur við í ætlanir og vil lurta eftir. Tykist, sum um borgarin er púra settur út av fólkaræðisliga spælinum, til fordei

Filmur, sum vit kenna hann í dag, bleiv til í París um jóltíðir í 1895, tá brøðurnir Auguste og Louis Lumière fyri gjald við dyrnar vístu film fyri fjøruti fólkum uppá eitt lørift í Grand Café í Boulevard des Capucines við Operuaplássið mitt í býnum.  Seinni bleiv Hollywood stóra miðstøðin fyri filmsgerð, stjørnum og makfullum framleiðarum, kanska tí at Hitler gjørdi tað trupult hjá listarfólki at arbeiða í Evropa. Í listarliga oddinum vóru tó javnt og samt fronsk nøvn, sum málarasonurin Jean Renoir og leikarin Jean Gabin í 1930’unum, og teir báðir Marcel Carné og Jacques Prévert, sum undir krígnum gjørdu meistaraverk, ið fingu frámerkið poetisk realisma. Í 1959 tók nýggja franska filmsbylgjan, La Nouvelle Vague, seg upp við Jean-Luc Godard, François Truffaut, Claude Chabrol og Alain Resnais sum teim sjónligastu. Fyrsti filmur hjá Godard var ”À bout de souffle” við Jean-Paul Belmondo, sum bleiv ein darling í biografunum í Havn.  Franska bylgjan, sum bygdi á italska neorealismu, kveikti

Kjólin skapar Helle og klæði skapa mannin. Soleiðis verður sagt í estetiserandi miðlunum og almenna handilsrúminum, har alt er til sølu, nú eins og til ævigar tíðir Verri er við estetikkinum í gøtubílætinum í Havn. Ja, verri enn nakrantíð. Hann er farin heilt niðan í Hoyvíkshagan, estetikkurin, sum einaferð var niðri í Havn. Eg helt at arkitektteknaðu lyktasteyrarnir, sum tryggja mesta ljós uppi í Gundadali, vóru ljótastu avrik í býarsøguni, hóast tey komu á forsíðuna á einu avísini sum meistaraverk. Men nú er kommunala minnismerkið yvir Fótbóltshavnina, ið sæst sum ein flugusmekkari heilt úr rúmdini og blendar allar bilar á Ringvegnum, yvirtrumfað av hesari monstrøsu beautybox har sum Gripsvegur, dygst við Kongaminnið, tørnar út í R.C.Effersøes gøtu. Pínadoy, hetta er ljótt. Býráðslimir hava sagt, at eftir royndirnar uppi við Karlamagnusarbreyt skal nú eisini byggjast so tætt og høgt niðri í miðbýnum, at tú ikki skalt síggja at eta ein bussimann, eftir at tú hevur pilkað nøs á gongugø

Í eitt ár havi eg goymt hesa mynd, uttan at vita akkurát hví. Nú upprann dagurin, at eg fekk greiðu á, hví eg hevði goymt hana á skíggjanum, alt siðan tiltakið Remember - ReAct varð hildið í Svøríki. Tað er 65 ára gamli fyrrverandi svenski forsætisráðharrin, Stefan Löfven, ið sigur at vit, sum liva í dag, liva í skugganum av förintelsen og nazistiska fólkadrápinum.  Í gjárkvøldið, tá svensku valhølini lótu aftur, hoyrdi eg Löfven útgreina uppáhaldið í norsku sjónvarpstíðindunum. Forfardur av framgongdini hjá 43 ára gamla Jimmy Åkeson, sum er formaður í Sverigedemokraterna, fór Löfven at lesa úr tilfarinum hjá hesum nýggja flokki, sum so fegin vil definera, ikki hvat ein rættur svenskari er, men púra øvut, hvør tað er, sum ikki rúmast í svenska fólkahugtakinum. Ovast á burtursjúgvingarlistanum hjá Sverigedemokratarna eru muslimar, jødar og sámar. Eftir at hava verið skrivari í Norrøna felagnum í fjúrtan ár, fekk eg sum vátan vøtt. Hvussu kann ein politiskt ambitiøsur persónur, ið

Undir yvirskriftini Nú skal miðbýarkjarnan skipast skrivar Heðin Mortensen, 76, at hann í høvuðsheitum hevur ikki annað, enn ”tómar gøtur og eina lívleysa miðbýarkjarnu” uppá hondina í høvuðsstaðnum. Um orsøkina til miserablu miðbýarstøðuna í Havn, sigur Heðin, at tað er ”keyp á alnótini, sum hevur gjørt tað gjørligt at fáa sínar vørur flýggjaðar til dyrnar, umframt at kappingin frá handilsmiðstøðum er økt. Býarkjarnan hevur tørv á at fóta sær og livna upp aftur.” Býarbørnini hava svikið handilslívið, sigur javnaðarkempan, ið hevur savnað so nógvar atkvøður sum aldri áður fyri sosialdemokratisku hugsjónini. Hetta kann ikki merkja annað, enn at arbeiðarin í Havn er farin í sópandi lokalan hernað móti fjarkapitalistiska internetinum, ið skal steingjast, sløkkjast og leggjast niður, tí tað, saman við kapitalistiska SMS uppi á Trapputrøðni, er orsøkin til at miðbýurin, virksemið og handilslívið alt samalt nú verður lýst deytt at vera.  Og tað er júst tað, sum skal vekjast upp aftur, deyða

Fyrrárið kunngjørdi íslendska stjórnin eina filmpolitiska ætlan, sum fevnir um tíggju ár og røkkur heilt fram til 2030. Á heimasíðuni hjá íslendsku stjórnini kunngerð Lilja D. Alfreðsdóttir, sum umsitur menta- og handilsmál, í dag, at hon hevur hitt Netflix í Los Angeles. Hon vil fegin hava stroymingarrisan til Íslands at gera film. Ítøkilig samráðingarevni vóru aktuellu karmarnir, sum eru fyri íslendskari filmsgerð, og økta afturberingin, ið hevur verið 25% og nú er 35%. Samstundis er ætlanin at skapa áhuga hjá stórum filmsætlanum úti í heimi, sum burturav vilja brúka Ísland og íslendskar tænastur at gera film. Partar av langsiktaðu filmsætlanin eru burðardygd og nýggj deild á Listaháskúla Íslands. - Ég hef sterka sannfæringu fyrir mikilvægi þess að búa skapandi greinum hagfelld skilyrði á Íslandi og stjórnvöld eru á slíkri vegferð. Nýleg hækkun á endurgreiðsluhlutfalli mun auka alþjóðlega samkeppnishæfni landsins í kvikmyndaheiminum og hafa jákvæð margfeldisáhrif á íslenskt s

  Mikudagin fer Kári Leivsson, sálarfrøðingur, at innleiða sýningina við filminum Geyksreiðrið frá 1975. Hetta er annar av fýra klassikarum, sum Filmsfelagið hevur sett í skránna millum nýggjar arthouse filmar, sum hvørt mikukvøld verða sýndir í Havnar Bio, har stovnandi aðalfundur var í 1962.  Havnar Klubbi, sum stavar frá 1799, fór at byggja biografin í 1959, og hann varð tikin í brúk á ólavsøku í 1961.  Fyrsti filmur var hin stóri, litfagri og dramatiski India í loga , skrivar Dagblaðið.  Geyksreiðrið er ein av týdningarmestu filmum í nýggjari tíð. Í samrøðu við blaðið hjá Atlantsflogi í 2015 sigur Føroya fyrsti filmsleikstjóri, Katrin Ottarsdóttir, at tað var hesin filmur, sum kveikti og fekk hana at útbúgva seg innan film.  Tað var í 1975 at Milos Forman (1932–2018) gjørdi filmin Geyksreiðrið , sum vann fimm Oscarvirðislønir og byggir á skaldsøgu hjá Ken Kesey (1935–2001). Enn tann dag í dag eru flestu ummælarar á einum máli um, at hetta er besti filmur at lýsa støðuna hjá sála

Mynd: Ole Wich - Gøturnar hetjur í dag er manningin hjá Reinhaldinum. Tað er tann manningin, ið hvønn dag ger býin presentablan, sum hvønn dag ger, at vit vakna upp til eina reina og deiliga Havn gerandis og heilagt. Og serliga, nú tjóðarhátíðin verður hildin í høvuðsstaðnum, kunnu vit kenna okkum fullvís í, at tá vit fara út í býin ólavsøkumorgun, so eru gøtur, gonguteigar og uppihaldsøki fullkomiliga avblást. Havnin skínur. Gøtusóparamyndin er ein ætlan hjá starvsfólkum hjá kommununi, sum hava gjørt hugskotið, staðið modell og teknað, meðan Skipasmiðjan MEST hevur skorið gøtusóparan úr cortenstáli. Jann Kann hevur sett upp. Gøtusóparin er ein gáva frá floksfelagnum Kára í Havnar Arbeiðarafelag, sum á henda hátt vil minnast okkara gomlu og verandi gøtusóparar, varðveita søguna og samstundis heiðra okkara vala liði í Reinhaldinum. Og tí var onki meira nátúrligt enn at seta gøtusóparan her uttan fyri dyrnar til teirra gomlu arbeiðshøli í ráðhúskjallaranum. Eg fari vegna býin at takka fy

  Eftir samskifti á Vaglinum í dag, eru borgarstjórin og bloggarin í høvuðsstaðnum, Heðin og Birgir, samdir um, at teir stilla ikki upp.  Birgir, 65, fer ikki inn til Tobba og søkir ikki mentanarstarvið, hann hevur lýst leyst, og Heðin, 76, lovar, at hann stillar ikki upp til kommunvalið, sum verður um tvey ár, hin 12. novembur í 2024.  Orsøkin er, sigur Heðin, at teir eru ov gamlir at átaka sær tílíkar uppgávur.  Hevði Birgir verið yngri, so varð tað annarleiðis, sigur hann og leggur aldurin hjá báðum til grund í lesarabrævi til allar miðlar.  Hetta er rætti holdningurin, at lata ungdómin sleppa framat, samtykkir bloggarin í.

Í kvøld varð eg so heppan at síggja byrjunarfilmin hjá minnilutafestivalinum, FIMFF, í Norðurlandahúsinum. Nýggjur iranskur filmur um ein syrgnan mann, ið hevur sagt upp, tí hann hevur dømt hin skeiva til deyðis, og nú roynir at vera um einkjuna og deyvu dóttrina afturfyri. Tað gongur ikki væl. Einki gongur væl í hesi hugtakandi iransku tragediu, The Ballad of a White Cow , sum kvinnuligi høvuðsleikarin, Maryam Moghadam, hevur gjørt. Rós til FIMFF fyri sýningina um deyðarevsing og iðran dómarans í dagsins Iran. Meðan eg við Ringvegin í Havn, eins og aðrir biografgangarar úti í heimi beint nú, síggi henda stilført eksotiska arthouse film, kann eg ikki annað enn hugsa um, hvørja støðu mentan og mentanarmiðling hevur í høvuðsstaðnum, tá eg heimkomin lesi kvøldmiðlarnar. Stórhøllin, Føroya Arena, sum uppi í haganum kostar skattgjaldaranum nógv meir enn ætlað, er nú komin á donsku fíggjarlógina, pengar til parkeringspláss verða tiknir frá Norðurlandahúsinum og enn er ikki eitt oyra av týdni

Tað er eitt parkeringspláss í Tjørnuvík. Tað sigur talgilda online skeltið í Haldórsvík, har shuttle bussurin bíðar, um so varð at einki parkeringspláss var, ella eg koyrdi við kampingvogni. So er bussurin til taks, mest sum alla tíðina. Enn er hann tómur. Úr øllum vinklum er Tjørnuvík eitt fotomotiv, antin veðrið er sum í dag, ella brimið hóttir við at skola og strúka alt omanav. Komin á parkeringsplássið við bygdini framman fyri mær, kann ikki sigast annað, enn at skeltiskógurin í Tjørnuvík er tjúkkur, og eingi ferðandi kunnu siga, at tey ikki fá boð um reglur fyri ferðslu. Boðini í Haldórsvík um eina parkeringsplassið koma frá einum sensori, sum fylgir við, so hvørt plássið í næstu bygdini er fult ella ikki, so tú sleppir undan at koyra inn millum húsini og upptaka tey tún, ið bygdafólkið, sum sæst niðanfyri, vil hava í frið, ella bara noyðist at koyra avstað aftur, tí her var einki pláss. Skillig og góð loysn á tí ruðuleika sum privatbilaferðsla kann skapa í smábygdum, sum í øllum

Restina av árinum og fram til hálvan januar verður stór serframsýning við samtíðarlist á Listasavni Føroya.  Framsýningin Brot , sum letur upp fríggjadagin klokkan 16, leggur dent á føroyska samtíðarlist, sum er í stórum vavi. Savnið sigur í innbjóðandi tíðindaskrivi, at Listaverkini eru fjøltáttað brot úr føroysku samtíðarlistini, og at heitið eisini sipar til brot, sum eru frambrot og nýbrot, og tað at bróta burturfrá. Vert er eisini at hefta seg við pallborðsfundin, List til eitt vis t, sum Hergeir Staksberg skipaði fyri niðri í Perluni í mentunargøtuni hjá Tórshavnar kommunu fríggjakvøldið, har eitt samtíðarlistahús varð eftirlýst, bæði sum starvsstaður og framsýningarstaður.  Jón Sonni Jensen, sum sat við pallborðið, eigur stórsta einstaka verkið á framsýningini í Listasavninum í morgin. Pallborðsfundirnir halda fram eftir sama leisti, men við nýggjum listarligum fokus hvørja ferð, nakað sum tá Listasambandið varð stovnað í fýrsunum, og stevnur vórðu hildnar úti um landið. Ein nýs