Tá eg møti ferðafólki, øvundi eg teimum, at kunna vitja hetta land fyri fyrstu ferð. Mín øvund er grundað á, at eg aldri kann seta meg í teirra stað at vita, hvussu tey kenna seg sum ferðafólk í Føroyum. Men eg kann fritta tey um mangt og ymiskt, tá eg av tilvild møti teimum, samstundis sum eg kann royna at eygleiða tey og onnur ferðafólk á ein yvirskipaðan og objektivan hátt, støðugt undrandi yvir, at tey, sum eru fremmandafólk fyri okkum, velja at koma til henda fremmanda stað fyri teimum, at dvøljast nakrar dagar.
Heilt síðan eg møtti einum tilkomnum pari úr Dallas í Texas í Havn, og tey søgdu, at ferð teirra var A Trophy Travel, ein ferð til ein ókendan stað, sum eingin visti um, men sum vinfólkini skuldu hoyra um, næstu ferð tey møttust, hevur drívmegin hjá tí ferðandi hugtikið meg.
Hví velur hann Føroyar, hin tilkomni og í allar mátar væl útborni ferðamaðurin, sum eins væl kann vera ein kvinna, tí aloftast eru tey tvey, kvinna og maður. Deyðfødda hópvinnan, sum tysur av ferðafólkaskipunum í nakrar tímar, og so fer umborð, eftir at hin ferðandi hevur sprittað hendur og føtur, so einki smittuberandi úr føroyskum køki ella náttúru kemur við, er ikki partur av mínari fasinatión av upplivingarskapandi ferðavinnu. Avgjørt ikki. Umframt risaskip generera tey risabussar og okkurt snikksnakk eina løtu. Hetta er nakað annað og ektað.
Hesir tankar um fremmand ferðafólk, kann henda ferðafólkavinnu, komu aftur til mín við Gjógv um vikuskiftið. Ikki tí, grátt var at koyra norður, og eftir Vombina, Eiðisskarð, fram við Funningsvegnum og móti Gjáarskarði, ávaraðu nýggj brandgul skelti um, at nú er einki vetrarhald á vegnum longur. Í eygunum hjá einum havnarmanni er stílurin breaking news. Hóast hásummar kennir tú teg á so forniskum leiðum, at dekkini skjótt hoyrast syngja Landnám so hvørt tey snurra. Men kanska er tað bara innbillingar eftir ov nógvar filmsrøðir av bygd í Norðurlondum.
Komin oman í bygdina er fyrsta avbjóðing at sleppa av við bilin. - Jú, hatta er plássið til hasi húsini, sigur fryntliga grannakonan, sum gremur seg um kaldasta summarið í tey fimtan árini, hon hevur búð her. Hin grannin nikkar varisliga, tá eg spyrji, um tað er í lagi, at skora bilin inn í túnið. Sjálvur hevur hann ein bil á sínum plássi, ein viðførisvogn við hjallin og so ein annan bil niðanfyri húsini.
Konan er prátingarsamari, kanska tí hon er ikki barnfødd og uppvaksin á staðnum. - Bussarnir skuldu ikki komið oman í bygdina, men verið har uppi, sum øll parkeringsplássini eru, og so skuldi bara einvegis ferðsla verið gjøgnum túnið, sigur hon, peikar og lýsir absurdu støðuna, tá mótgangandi bilar møtast framman fyri handlinum, sum hon royndi at hava gangandi eina tíð. - Men ferðafólkini, tey eru fyrimyndarliga fitt og áhugaverd at koma í samband við, sigur hon og vísur á, hvussu disiplineraði tey eru, tá tey fara eftir gøtunum og niðan nýbygdu trappurnar. Gjáargarður er útgangspunktið, giti eg. Haðani fara ferðafólkini og har koma stóru bláu bussarnir, vit kenna frá Bygdaleiðum. Eg síggi bara smáar, smidligar bussar, bláar og gular, koma oman í bygdina. Væl skipað bæði við komu og fráferð. Men sum eg skilji grannakonuna, so vil hon, at bussarnir steðga har uppi og slettis ikki koma oman í bygdina. Tað er nakað um tað. Tað eru ikki forvitnu ferðafólkini við dronum og kamera, men bilarnir, sum allarflestu eru føroyskir, ið krevja pláss og órógva so mikið, at fólk ilskast og børn ikki kunnu spæla frítt.
Tí størsta og besta aktiv hjá Gjáarbygd eru til børn. Fótbóltsvøllur, tunnuflakar í ánni, ein stuttligur urtagarður, ein ískiosk, sjálv Gjógvin, fjørðan og lendingin, og so at síggja autentisk spilllivandi fólk heingja klæði á snórin. Tað er annars bara í Amishlandi, at tað ber til at síggja, halda amerikanarar.
Stillføru ferðafólkini úr Fjareysturi, kvinnurnar í Stjørnutroyggju, fara niðan í hagan at ganga í brattari lendi enn eg brýggi meg um. Soleiðis fellir alt uppá pláss á hesum undurfulla staði, sum er í pakt við seg sjálvan. Eisini tá tey vilja í kirkju, spyrja um kirkjuklokkuna og altartalvuna, og um standmyndina av syrgna abbanum, sum í veruleikanum er ein mamma, sum skoðar út yvir Djúpini. Hann er so keddur, at abbasonurin má kýna honum um vangan.
Í kjalarvørrinum á nógva og ofta ágangandi kjakinum um ferðavinnu úti á bygd, má eg sanna, at til samanberingar hevur hin vestasta bygdin í kommununi at kalla einki at bjóða hinum forvitna ferðandi, um hann so er óviti ella tilkomin, sæð í mun til eystastu bygdina í somu kommunu, Gjógv.
Hetta er ein perla hjá hinum ferðandi, so vítt eg kann seta meg í hansara stað, stað hins ferðandi, og hvat hann kann taka sær til og uppliva, skuldi hann funnið uppá at ferðast í egnum landi, og kann henda, fari at eygleiða, hvussu fremmandafólkið, tey kalla turistar, upplivir okkum og okkara bygdir.
Her er alt í ordan. Samskiftið, bæði sum sambindandi infrastrukturur millum bygda, og samskiftið millum føroyingin og hin fremmanda í eini altjóðagjørdari verð á einum smástaði, tú helst ikki visti var til. Sovorðin støð vil eg vitja, tá eg sum fremmandur fari út í heim. Men eygnalokini og alt undir teimum, um tað so er grasið ella dekkini, ið syngja, tey eru við mær, hvar eg so fari.
