Birk

Verður hetta Tanngarður og ikki Stórigarður? Fyri akkurát einum árum síðani, 31. mai 2012, skrivaði eg henda blogg um verkætlanina Havnina innan fyri Stóragarð. Eftir sum Tórshavnar býráð í gjárkvøldið hevur samtykt at lýsa til arkitektakapping um deyða og miseydnaða miðbýin, havi eg gjørt av at endurposta ársgamla bloggin. Orsøkin er at einasta ítøkiliga átak, sum Útvarpið í morgun kundi rapportera frá fundinum í gjárkvøldið var, at barnatannrøktin í Havn flytir inn í nýkeyptu hølini í Húsagøtu. Men bøtir tað um miðbýin? Er tað í tráð við lokalar býarætlanir í Havn og floygdar tankar hjá Richard Florida um bý og menning? Í hvussu er, so er alt forarbeiðið longu gjørt og rindað, fyri nett einum ári síðani. Í báðum førum av kvalifiseraðum fólki uttan sjónligar desperatar tankar, ið sum marran ríða Tórshavnar býráð í hesum døgum. Lesið og fái innlit í tankar um ein góðan miðbý, so sum teir brettu seg út í huganum hjá fólki fyri einum ári síðani:  Síðan eg las um Stóragarð ...

Skúlaárið, sum nú rennur út, var Skriva í sandin tann bókin, ið so nógv oftast varð lænt frá Námi sum flokssett. Sama var í fjør, sigur Nám í tíðindaskrivi í dag. Høvundur er Marjun Syderbø Kjelnæs (f. 1974), sum nú er í uppskoti at fáa virðisløn sum hin besta at skriva til børn og ung í øllum Norðurlondum. Nú er próvtøka á skúlunum og lærarar hava latið Mentamálaráðnum pensumlistar, og sagt hvat verður givið upp til próvtøku. Sambært pensumlistum í lærugreinini føroyskum er Marjun Syderbø Kjelnæs aftur í ár millum mest lisnu rithøvundarnar. Í flestu førum er talan um stuttsøguringin Skriva í sandin (2010) og stuttsøguna Kópakonan (2001), sum eisini er í tekstsavninum LES 2 (2006). Stuttsøguringurin Skriva í sandin er bókmentaverk í flestu pensumlistum í 10. flokki. Umframt at vera sera vælegnað sum bókmentaverk í undirvísingini, verða viðkomandi evni hjá unga lesaranum viðgjørd og lýst eitt vikuskifti í Havn. Greiningarhugtøk sum sjónarhorn, frásøgufólk, persóns- og u...

Í morgun kom seglskipið  Tara á Havnina við tilsamans fimtan fólkum, flestu teirra granskarar, lívfrøðingar og havfrøðingar. Felagsskapurin Tara hevur síðani 2003 skipað fyri ferðum og verkætlanum í sambandi við skrásettar veðurlagsbroytingar. Undir heitinum Tara Oceans Polar Circle  skulu tey skiftandi fimtan fólkini, flestu fronsk, men eisini úr øðrum londum, kanna æti í Íshavinum í sjey mánaðir. Næsta havn hjá Tara er Tromsø í Noregi og síðani Murmansk í Russlandi, sigur skiparin, Daniel. Siglingarleiðin, ið fevnir um 25.000 kilometrar í Íshavinum, er gjøgnum Norðurhøv, Noregshav, Barentshav, Karahav, Laptevhav, Eystursibiriahav, Chuckihav, Beaufortshav, Baffinflógvan, Davisfjørðin og so út í Atlantshavið og heim aftur til Lorient í Bretagne í Fraklandi, har báturin er skrásettur. Tara , sum er úr aluminium, er skonnart við tveimum mastrum, ið eru 27 metrar høgar og kunnu føra 400 fermetrar av segli. Bátslongdin er 36 metrar, breiddin 10 og Tara viga...

Norðurlendski áhugin fyri føroyskum barna- og ungdómsbókmentum er stórur. Omanfyri sæst danski fólkatingslimurin og fyrrverandi ráðharrin, Bertil Haarder, til høgru, lesa í donsku útgávuni av ungdómsbókini hjá Marjuni Syderbø Kjelnæs,  Skriv i sandet , sum forlagið hjá Hugin Eide, Torgard, til vinstru, gav út. Sjálv sæst Marjun mitt fyri, meðan landsbókavørurin, Erhard Jacobsen, avmyndar støðuna frá hinari síðuni á Bókamessuni í Göteborg í fjør. Marjun hevur verið nógv eftirspurd í miðlunum. Niðanfyri er tað fyrst finnlandssvenski journalisturin, Sofie Furu, ið vil hoyra um føroyska sjúkrarøktarfrøðingin, sum gjørdist rithøvundi, og niðanfyri er tað Vár Berghamar Jacobsen, sum í hølunum hjá føroyska forleggjaranum, Bókadeild Føroya Lærarafelags, vil hoyra um nýggjastu avrikini í Morgunsendingini hjá Útvarpinum í fjør. Sambært pensumlistunum í lærugreinini føroyskum í 9. og 10. flokki er Marjun Syderbø Kjelnæs, sum í fjør fekk trý ára starvsløn, millum mest lisn...

Havnin er veruliga vaknað. Í morgun skein sólin av klárum himni niður í Vágsbotn, sum hevur ligið fjaldur síðan langfarasmuglarar umskipaðu transatlantisku lastina einaferð í fyrndini, kanska mest við Jameikarommi. Sólin vinnur á skuggunum, ger djarvar speglingar í dýpið og stavar lív heilt inn í Vágsbotn, so ólívrunnir kongar spæla við, glitra og kasta langan skugga á dagin og vegin. Eitt lot fer eftir vágni, ein Esbjergbátur fer framvið, og nýggi stoltleikin úr Gøtu liggur reyður hinumegin. Í lotinum glampar vatnrætta vágin reyðblá, men verður brotin av lodrøttum ljósrípum av brúgvum, mastrum og gamla Bacalaovegginum. Gjøgnum niðurrullaða gluggan verður tað ein kompositión í H-Dygd. Og nú stavar sólin so edilhvøss á boyur og sprit, the bowsprit, á Norðlýsinum, so rustrunna dýpið verður livandi og ger tølandi strok á váta flatan, sum nemur kongablátt. Fimm metrar longur inni er fullkomin ró. Undir sjónarringinum, ið hómast um Reynsmúlalág, danda litføgru bát...

Farið er um fyrsta summardag og í dag kom fyrsta ferðamannaskipið, Marco Polo , á Havnina við 730 ferðafólkum og eini manningin, ið telur 356. Fyri fyrstu ferð eru studentaskúlanæmingar slopnir at vegleiða teim ferðandi á enskum og týskum í Havnargøtum, eftir hvat skilst við stórum hepni. Fyri lønina fara tey at ferðast. Fyrsta ferðamannaskipið, ið tey ungu møttu, er bygt í eini farnari tíð í einum landi, sum ikki er til longur og varð skrásett í einum býi, sum av navni heldur ikki er til. Talan er um DDR-skipasmiðjuna í Wismar, sum í 1964 bygdi skipið, sum árið eftir fór at sigla úr Sovjetbýnum Leningrad undir navninum Aleksandr Pushkin . Hóast aldrandi skipið siglir sítt fríska lív við trygd fyri, at her eru eingi børn umborð, so eru øll upprunanøvn strikað. Jarntjaldið og týska markið er burtur, Sojvettsamveldið er dottið sundur, Leningrad hevur skift navn til Sankta Pætursburg og ferðamannaskipið fyri vaksin skiftið í 1991 navn til Marco Polo við heimstaði í Nassau ...

Jóhan Martin Christiansen (f. 1987) er ein av teim innbodnu at sýna fram á Ólavsøkuframsýningini í Listaskálanum í ár. Hann fer at gera eina installatión í sonevndu Ingálvsa pyramidu. Myndin omanfyri og niðanfyri stavar frá framsýningini Koloni Box í Mullers Pakkhúsi á sumri 2009, tá Havnin fylti hundrað sum fólkavald kommuna. Seinastu árini hava Várframsýningar, Ólavsøkuframsýnignar og Heystframsýningar mest sum ongan góðan átt í Havnini og ummælini hava ikki verið tey bestu av tí syndri, sum sýnt hevur verið fram. Men nú verður ein broyting. Meðan heimasíðan hjá Listasavninum ikki er dagførd síðan ársskiftið, boðar Listabloggurin í dag frá, at Kinna Poulsen fer at kuratera Ólavsøkuframsýningina í Listaskálanum í ár. Sagt verður, at framsýningin verður merkt av kærleika og speisemi, av yrkis- og áhugalist, hon verður bæði favnandi og smøl, djúp og breið og fer at fevna um alt millum himmal og jørð sum føroyingar nú kunnu finna uppá av myndlist. Framsýningin letur upp ólavsøkuafta...

Samstundis sum dagarnir gerast longri og ljósari, økist kappingin um summardagarnar í álmanakkanum. Umframt at søkur og stevnur vilja sleppa í lumman hjá øllum, og kanska seta í høvdið hjá onkrum eisini, so eru dystandi merkisdagar sum grundlógardagur, altjóða umhvørvisdagur og pápadagur. Øll hesi trý viðurskfti knýta seg afturat einum og sama degi, mikudegnum 5. juni. Og henda vælvalda pápadag verður danski heimildarfilmurin Blodets Bånd  frumsýndur í danska ríkinum undir heitinum DoxBio . Í Havnar Bio verður sum vant bara hin eina sýningin henda dag, 5. juni. Í samrøðu við danska filmstíðarritið Ekko , sigur leikstjórin, Christian Sønderby Jepsen (f. 1977), at filmur skal hevja veruleikan og ikki hylja hann. Eitt gullkorn, haldi eg, serliga eftir at hava sæð filmin Testamentet , sum Jepsen gjørdi í fyrrárið. Tað var eisini ein filmur úr hendingaríka danska veruleikanum á bygd, sum lættliga yvirhálar tær villastu søgur úr Hollywood og Bollywood. Í hesum nýggja filmi, sum lýsir ...

Glaði málarin úr Klaksvík er aftur í Focus. Hesar báðar myndirnar tók eg fyri jól úti í Lambagerði í Havn, tá Amariel fyrireikaði listaframsýning í Leikalund í Klaksvík. Í ár eru tíggju ár liðin síðani Marianna Norðoy læt upp Galerie Focus í høvuðsstaðnum, fyrst í Gríms Kambans gøtu og so úti í Lambagerði. Tíggjuáraskeiðið verður hátíðarhildið fríggjadagin klokkan 16, tá Amariel letur upp málningaframsýning. Galerie Focus boðar frá í tíðindaskrivi, at á framsýningini vera málningar, akvarell/pastellir og litografiir (steinprent). - Tað er eyðsýnt, at tað myndlistaliga avrikið hjá Amariel Norðoy staðsetur hann, sum ein av teimum mest viðkomandi í føroyskari nútíðarmyndlist, ektaður - eldhugaður, og kærleikin til ta føroysku náttúruna tryggjar útstrálingsmegina í hansara myndum. Evnini til endurnýggjan síggjast týðulig á hesari framsýningini, verður sagt í tíðindaskrivinum afturvið myndini niðanfyri. Holgar Jacobsen fer at syngja og spæla gittar, tá latið verður upp í Galeri...