Birk

Afturvið morgunkaffinum lá sum vant Fríggjadagssosialurin, prentaður dagin fyri. Fyrr var tað so, at ikki fyrr enn í fyrsta lagi eftir loknan arbeiðsdag og fylta innkeypskurv um fimmtíðina, tá tú sjaggaði pøstur til handilskassan, tástani dagaði Fríggjadagsdimman og Fríggjadagssosialurin í handilsbrúnni, klárur at konsumera. Ein av hvørjum í kurvina og so heim at lesa afturvið anganum av brúnari sós og rungandi Vikuskiftissending við  up tempo tónleiki. Tí nú var vikuskifti. Hóast tøknin gerst smidligari og lættligari tænir fleiri, er ikki soleiðis longur. Afturvið dagsins morgunkaffi lá sum sagt dagsins Sosialur, hann frá í gjár við ongari mentan, bara lýsingum og vinnusøgum. Kom í tankar um Útvarpssendingina Føroyar í dag, sum fyrstu ferð varð send av Christiansborg í gjár. Soleiðis segði hann, ið tá læs skránna og so startaði sendingina. Sum miðlabrúkari fært tú onkuntíð ta fatan, at tað glíður í koblingini. Føroyski miðlapallurin hevur neyvan upplivað so stórar...

Mánakvøldið ringdi Matthew Workman úr Oregon at práta um føroyskar miðlar, nú Dimma ikki er longur. Kanska var ikki so nógv at siga um tað, uttan at føroysk pressa skrivar nógv um fótbólt, tí eftir einari løtu skifti prátið til atlas. Tað var so ikki eftir mínum vilja. Men hann vildi hoyra, hví vit eru so eym um staving, og hvat vit fáa burturúr at navngeva landgrunnin og allan heimin á føroyskum. Longu í kvøld hevur Matthew gjørt podcast nummar 205 , har vit fram eftir fummum tosa um atlas, og tað at seta navn á heimin, sæddan úr føroyskum sjónarhorni. Hann er ein knassi, Matthew. Tveyhundraðogfimm podcastsendingar um Føroyar og føroysk viðurskifti. Og í summar kemur hann aftur til Føroya. Her ber til at hoyra dagsins podcast .

Skúlablaðið í dag: Fyri fyrstu ferð er eitt Føroyakort til skúlabrúks teknað í Føroyum. Tað er Føroya Dátusavn, sum í sambandi við nýggja atlasið hevur ment kortið saman við Námi. Umframt at kortið verður á tólv blaðsíðum í atlasinum, fæst tað eisini til keyps sum uppslag at heingja á veggin. “Føroyakortið er vorðið til, tí tað hevur verið ein fullkomin samanrenning millum tey røttu fólkini ta røttu løtuna”, sigur Magnus Tausen, ið er stjóri í Námi. Úr gomlum døgum kann hugsast, at kort og landmálingar vóru seinastu vápn, ein tjóð læt frá sær. Kann vera, at hetta gamla sjónarmið er ein av orsøkunum til, at føroyska landkortið enn ikki er yvirtikið, hóast allar dátur eru tøkar í landinum. Her sæst Rói Højgaard, forritari í Føroya Dátusavni, sum hevur teknað Føroyakortið. “Nú kann skúlaverkið brúka nýggja Føroyakortið, sum við altjóða litum er bygt upp í 63 løgum og hevur eina rúgvu av upplýsingum”, sigur ein vælnøgdur Klæmint Weihe, sum er stjóri í Føroya Dátusavni. Hann...

Hetta er Ársins Miðlavirðisløn 2014, sum felagsskapurin LGBT á fyrsta sinni letur. Móttakarin er Sakaris Fríði Stóra fyri filmarnar Summarnátt og Vetrarmorgun . Á ársfundi í Perluni í kvøld grundgav felagsskapurin LGBT soleiðis fyri at geva honum Ársins Miðlavirðisløn: Henda virðisløn verður latin til fólk, feløg ella miðlar, sum eru við til at kasta eitt rættvíst og jaligt ljós á føroyskar LGBT'arar umvegis ein almennan miðil. Á hendan hátt er viðkomandi við í okkara bardaga fyri javnrættindum og ymiskleika í Føroyum. Sakaris Stórá hevur umvegis stuttfilmar sínar Summarnátt og Vetramorgun verið við til at kasta eitt veruligt og jaligt ljós á føroyskan LGBT ungdóm. Hesir vøkru og læruríku stuttfilmar bróta upp úr nýggjum og tora at siga søgur, sum áðrenn hava verið tagdar burtur í føroyska mentanarlívinum. Vegna hetta megnar miðlaavrik, vilja LGBT Føroyar og limir tess fegin heiðra og takka Sakarisi fyri, at vit nú eisini kunnu endurspegla okkum í føroyskum stuttfilmum. Vón...

Frøkun Julie er á løriftinum í Norðurlandahúsinum mikukvøldið kl 19:30 og í Løkshøll fríggjakvøldið kl 19:30. Høvuðsleikarar í filminum eru Björn Bengtsson og Nadja Mirmiran, sum síggjast omanfyri. Triði persónur í leikinum, triðja hjól, er Sofi Ahlström Helleday, sum eisini sæst í KLIPP filminum Vi är bäst!  í Norðurlandahúsinum mikukvøldið 26. mars og í Løkshøll hóskvøldið eftir. Helena Bergström, ið vit m.a. kenna sum Annika Bengtzon í filmaðu krimisøgunum hjá Lizu Marklund, er leikstjóri, nú KLIPP tendrar fyri kendasta klassikaranum hjá August Strindberg, Fröken Julie . Meistarliga tulkingin, sum við stutta heitinum Julie er spildurnýggj, er løgd til 1930'ini, men er annars beint eftir bókini, sum hóast 125 ár á baki, enn er aktuell og helst tíðarbær í ævigar tíðir! Niðafyri sæst Helena Bergström. Svenska sjónvarpið gjørdi nógv burtur úr, tá hesin nýggi filmurin hjá Helenu Bergström varð frumsýndur í Svøríki. Alf Sjöberg (1903-1980) gjørdi film úr sama leiki í...

Í dag spurdi ein, hvussu München eitur á føroyskum. Eftir øllum sólarmerkjum eitur týski býurin einki annað enn júst München á føroyskum, eins og á øllum norðurlendskum málum, íroknað íslendskum, finskum og sámiskum. Men ikki á enskum, sum sæst omanfyri, og so slettis ikki á fleiri øðrum málum. Stuttligasti formur, eg havi varnast, er italskur. Bara nakrar hundrað kilometur suður úr München kalla tey býin Monaco di Baviera.   So er spurningurin, hvussu skúlabørn í Milano munnu finna fram til München, tá staðurin eitur so løgið navn sum Monaco di Baviera. Tann spurningin lata vit standa ósvaraðan, tí eingin myndugleiki kennir til, at hetta er ein trupulleiki. Og nú vit spæla okkum vit býarnøvnum á fremmandum málum, so er her er ein stuttlig roynd: Hevur tú stundir og áhuga, so er at Googla eitt tilvildarligt býarnavn og skriva wiki afturat. Les so uppslagið á Wikipedia og hygg í breddan til vinstru. Har er sami býur á øllum teim málum, sum eru virkin á Wikipedia, onkun...

Næmingarnir hjá Sakaris Stórá í filmsundirvisingini í Felagsskúlanum á Oyrarbakka handaðu honum í dag eina fitta blómuheilsan. Omanfyri síggjast sjey av teim trettan næmingunum millum pultin og talvuna. Á kortinum, sum Sigrun Gunnarsdóttir handaði, høvdu tey øll skrivað undir hesa heilsan: Góði Sakaris, Hjartaliga tillukku við Grand Prix heiðurslønini Generation 14plus fyri filmin "Vetrarmorgun" í Berlin. Sera, sera flott! Sjálvt ein ferð uppá 1000 míl byrjar við einum feti (Lao Tse). Vit ynskja tær eina bjarta framtíð. Gud signi teg.

"Hetta er fólkaræði í funksjón," hugsaði eg í gjár um nátturátíð. Tøkk fái fyrst beinleiðis Tingvarpið , síðani meistarligi Jan Lamhauge í Degi & Viku og síðani frítt florerandi viðmerkingar frá navnsnevndum føroyingum á netinum um, at landstýrismaðurin við mentamálum umboðaði betong og at hann hevði verið til sandblásingar á Læraraskúlanum. Ein almenn perlurekkja, sum hvør á sín hátt lýsir áhugapartarnar í hesum evarska lítla, men uppblásta kjaki um stavrað , sum uppskotsstillarin at enda avdúkaði, hevði til endamáls at banna atlasinum hjá Námi. Fyrst upplivdu vit fyri opnum skýggja í Tingvarpinum tríggjar mytomanar, sum liva í teirra egna søguliga mýrulendi á tingi, Kára P. Højgaard, Hendrik Old og Bjarna Djurholm. Teir hava eins og øll onnur á tingi eitt gildugt mandat. Men hesir tríggir løgtingslimir tosa ikki bara beint í kamera hjá Tingvarpinum, men eisini beint ímóti betrivitandi. Teirra tos fer fram, uttan at nøkur redaksjonell hond ella ætlan er í samskif...

Fríggjadagin  21. februar letur ein framsýning við verkum hjá Amariel Norðoy, Eyðun av Reyni og Kára Svensson upp í Galerie Focus í Lambagerði í Havn. Orsøkin er, at árini 1992 til 2004 høvdu teir tríggir ateliér á hvør sínari hædd í gomlu Bommfabrikkini hjá Restorff mitt í Fransabrekkuni í Havn. Bommfabrikkin var tá fyri langari tíð síðani niðurløgd. - Nú eru tað sostatt tíggju ár síðani teir høvdu ateliér har, og hesi árini hava teir fleiri ferð tosað um eina felags framsýning, sigur Marianna Norðoy í tíðindaskrivi frá Galerie Focus. Framsýningin, sum letur upp fríggjadagin, er opin til 6. mars. Opið er týsdag til fríggjadag kl 15:00-18:00 og leygardag kl 16:00-18:00, og annars eftir avtalu.

Einki er sum Syðradalsvegurin. Har er útsýni ikki bara út á Koltur og til Vágar, men eisini vestur í hav og upp í loft, har ljósið livir, brýtur sær veg gjøgnum skýggj og rakar sjógvin, havspegilin, og kastar so alt upp í loft av nýggjum. Og so kemur eitt stroyggj, ið dregur fyri og eitt lot, sum turkar alt burtur til nýggjan leik á vágni. Hóast eg einki tjaldur sá, so sá eg nógvan seyð og nógvar gæs. Seyðurin heldir seg til vegin og kennir bilar, motorljóð og lit, allarhelst tí at bóndin fóðrar úr bilinum. Seyðurin er sannførdur um, at eg eri ikki bóndin í bóndabilinum. Tað sært tú í andlitsmyndini omanfyri. Eftir at hava poserað við Kolturi í baksýni eina løtu, kemur rætti fóðurbilurin. Seyðurin tyrpist um trogið og hin morreyði til høgru, niðanfyri, letur renna á bøin. Og yvir øllum er luftin blá. Eisini ein sunnudag á Syðradalsvegnum í februar.

Kanska var tað eitt tekin um vár, eitt vártekn, at proof prentið av Føroyakortinum í dag kom fram eftir tíggju døgum við kurérposti úr London. Um eina viku, leygardagin 22. februar, er 150 ára dagur Jakob Jakobsens  (1864-1918) og dagin fyri er móðurmálsdagur í øllum heiminum. Klassisku portrettmyndina við signaturi tók fotografurin Hilmar Crone (1854-1923) í fotohandlinum Pacht & Crone í Admiralgade 28 í Keypmannahavn. Eins og Pacht & Crone hoyra saman, so hoyra mál og lond saman í allari verðini. Málstrev og landakort ikki minni. Enn eitt vártekn er at lesa Árna Dahl, sum júst hevur fingið Heiðursgávu Landsins . Omanfyri er hann avmyndaður framman fyri Føroya Skúlabókagrunni á Lützenstrøð í Havn, tá hann bleiv stýrisformaður í grunninum í januar 2006. Í nýkomnu bókini Brøv frá Jákupi Jakobsen, doktara  (Fannir 2014) endurgevur Árni úr brævaskifti millum Jákup Jakobsen og systrina Sigrið. Evnið í brøvunum er Generalstaben , sum varð farin at gera Føroyako...

Er eitt lív uttan c og allar hinar stavir í lívsins politiska abc? Tað eru nógv, ið halda, at tað er alt um at gera at sleppa at skriva c. Serliga revolusjónsromantikarar, sum fyri se savnast undir frælsismerkinum C. Teir, haldi allir eru menn, kunnu ikki liva við at Cuba eisini kann stavast Kuba og siga tað sama. Teir, C-menninir, vilja eisini hava børnini at súkkla í skúla við klemmu í brókini á einum cykil. Ja, einum cykil. Tað søddu teir gomle, siga teir, C-menninir. Men í morgunsólini í heimsins besta landi rendi eg meg í eina bók hjá einum øðrum gomlum skilamanni, sum saktans kundi liva við C uttan at tað skar í eyguni og á nakran hátt forðaði fyri leiting í telefonbókini. Tað stóð ikki á at finna Zakarias Wang, Eiden Müller og Petur F. Christiansen. Bæði á gøtuni og í telefonini. Internetsvælsignilsið var enn ikki lýst yvir hesa samkomu í Havnarfyrndini. Og líta vit enn longur aftur í Havnardýrdina, so var kirkjutornið hatursobjektið og ítøkiligi cymbolikkurin uppá emancipasj...

Til lukku til tykkum øll í Berlin, sum vunnu altjóða Grand Prix virðislønina í Generation 14plus skránni fyri besta stuttfilmin 2014 - Vetrarmorgun!  Her er alt at lesa um Generation skránna Altjóða dómsnevndin skrivar soleiðis á týsku heimasíðuni: Spezialpreis der Internationalen Jury von Generation 14plus für den besten Kurzfilm , im Wert von € 2.500, gestiftet von der Bundeszentrale für Politische Bildung:  Vetrarmorgun von Sakaris Stórá: In einer kleinen, isolierten Inselgemeinschaft im nördlichen Atlantik erheben sich zwei Mädchen gegen das Unheil der Stigmatisierung. Für seine ehrliche und bittere Darstellung der Beziehungen zwischen diesen beiden besten Freundinnen verleiht die Jury den Spezialpreis für den besten Kurzfilm an Vetrarmorgun von Sakaris Stórá. Paula Danielsen tók myndina av leikstjóra og teimum báðum høvuðsleikarunum við vinningunum í Berlin. Og her er mynd av heiðursskjalinum, har altjóða dómsnevndin skrivar Grand Prix: 

Ein granni lokkaði meg til Kirkjubøar, tí har hevði hann í gjár sæð ikki færri enn einogtjúgu tjøldur á bønum. Ikki hissini várboð longu hálvan februar. Í døgurðatímanum varnaðist eg ein bláan himnablett millum svørtu skýggini. Drønaði heim eftir myndatólinum at avmynda tjøldrini, sum eg hugsaði enn mundu vera í Kirkjubø. Men gakk. Har var einki at síggja uttan skadda, uppgangur og malargrót. Brimið dunar inn móti kirkjugarðinum og bleiktrandi himinljósið yvir Skopunarfjørð er so hugtakandi, at her kunnu tjøldur á bønum verða tjøldur á bønum, ella hvar tey eru farin. Friður verið við teimum. Uppgangur fær nýggjan týdning, nú gravsteinurin við ristum krossi í erva sæst mót brótandi briminum. Hvussu leingi steinurin hevur staðið, veit eg ikki. Men næsti granni er havið. Eg koyri avstað, uttan nakra tjaldursmynd, og steðgi á møtiplássinum við rulluportrið, nakað eftir Kyrjastein, har bygdin endar. Ætli at taka eina snópisliga mynd, sum er uttan evni, uttan tjaldur. Eina myn...