Birk

Dømi um kupong hefti við bíligum hotellum í Florida. Sum sæst niðast til vinstru, kann heftið takast niður, um tú hevur iPhone (Mynd: Birgir Kruse) Alla staðni í USA fáast ókeypis kupong hefti , sum upplýsa um bíligar gistingarmøguleikar. Í hvørjum stati verður upplýst, bý fyri bý, hvørji hotel eru við í tilboðunum. Ikki ber til at bíleggja um telefon ella meyl. Tilboðini eru on a walk in basis only . So torir tú at ferðast og gista á henda hátt, so ber til at ferðast heilt bíliga gjøgnum alt USA. Lægsti gistingarprísur eg havi sæð í hesum hefti er 19.99 dollars, plus avgjøld. Tú skalt bara vísa kupongina fyri umrødda hotel. Vanligur prísur kann vera upp til tíggjufaldaður. Ert tú í iva um eitt hotell, so er at leita á TripAdvisor á netinum. Hetta er ein effektiv brúkarastýrd tænasta um hotell og ferðing í øllum heiminum. Og so er bara at seta GPS'aran til, skriva navnið á hotellinum og koyra av stað. Tá tú ert á staðnum, kanst tú spyrja GPS'aran um handlar, matstøð og alt

Uppslag í ferðabóklingi og minnislepi á hotellinum. Les til dømis út fyri billykilinum, hvussu ein skal gera um mistonksom fólk nærkast bilinum (Mynd: Birgir Kruse) Aldri áður havi eg sæð so nógv ávaringarskelti, sum í Orlando. Tað er ferðavinnan og aðrir almennir myndugleikar, ið ávarða um alt hugsandi brotsmannavirksemi og hvussu hin ferðandi skal sleppa undan hesum. So helst er neyðugt at taka boðini til eftirtektar. Men, knock knock,  vit hava ikki sæð vinaligari fólk enn her. Ella í minsta lagi eins vinalig, og alla aðra staðni í USA. Mangan hava vit havt á munni, hvussu fyrimyndarliga fitt og væl vand amerikansk børn eru, hvørja ferð vit eta morgunmat á skiftandi hotellum. So púra ymiskt frá okkara heimlandi og Norðanlondum annars, har foreldrini ofta lova olmussu, tí børnini terrorisera hús, heim og vitjandi. Tað hendir ikki her. Hinvegin eru amerikansk børn skilliga partar í álvarsligum brotsgerðum. Fyrsta, vit sóu, tá vit komu til Florida, vóru seks uppsløg um burturflutt bø

Suwannee River. Hallstein og Birgir á Red Lobster. Nú sæst, hvat er á tallerkinum (Myndir: Unn og Hallstein) So hava vit koyrt um søguligu Suwannee River og eru í Florida. Áin, sum eisini stavast Swanee River, er kend úr sanginum Old Folks at Home hjá Stephen Foster og Swanee hjá George Gershwin, sum Al Jolson sang. Við ánna er skelti, har fyrstu tónarnir í sanginum kunnu lesast. Her eru pálmar og reyð jørð millum alla grønskuna, har skelti vísa til sitrus- og víngarðar. Nýtt, fremmant, flatt og suðurlendskt. Fyrst steðgaðu vit á í høvuðsstaðnum Tallahassee, sum er studentabýur burturav. Nú eru vit í Orlando, sum av fyrstan tíð var heimstaður hjá sitrusplantasjum, men nú er ein fjøltáttaður undirhaldsbýur, sum við Disney World og Universal Studios tænir ferðavinnuni, ið dregur barnafamiljur úr øllum heiminum til sín. Eisini á matstovunum merkja vit ein sjáldsaman mun. Matskráirnar skifta frá neytakjøti til fisk og sjógæti. Samstundis ber til at síggja, hvat tað er, vit eta. Higarti

Ótíðarhóskandi áhugasavnið við Hank Williams lutum í Montgomery, Alabama. Cadillac bilurin hjá Hank Williams. Standmyndin í miðbýnum og grøvin í útjaðarinum av býnum. Niðast sæst ólavsøkudøgurðin hjá okkum á Days Inn hotellinum í Montgomery (Myndir: Hallstein, Unn & Birgir)  Ársskiftið 1952-1953 doyði Hank Williams á baksetrinum á einum ljósabláum Cadillac convertible. Bilin hevði hann sjálvur keypt í Nashville fýra mánaðir undan. Til høvið hevði hann fingið ein 17 ára gamlan drong at koyra seg norður til Canton í Ohio, har konsert skuldi verða. The Concert He Never Gave er sigandi heitið á hendingini og samstundis einum heimildarfilmi, sum livandi fortelur søguna um seinastu tímar í lívinum hjá Hank Williams. Hann kom aldri fram. Eingin veit, um hann doyði í árinum 52 ella 53 ella í hvørjum stati, og enn minni í hvørjum býi, hann fór av verðini. Læknaligi deyðsváttanina skrivaði ein russiskur tilflytari, sum ikki dugdi enskt. Filmsleikstjórin Paul Schrader hevur í mong ár

Frá føðistaðnum hjá Elvis, Tupelo í Mississippi (Myndir: Birgir & Unn Kruse) Elvis Presley varð føddur í Tupelo, Mississippi 8. januar 1935. Føðistaðurin, ein lítil kroysa, er enn til, eins og fátæksligu samkomuhølini, har Elvis og tey gingu. Fólk á staðnum hava við hepni gjørt hetta til eina heimliga uppliving, sum er annarleiðis enn handlisligu tilboðini í Memphis og Graceland. Elvis vaks upp her, og samkoman á staðnum, First Assembly of God, fekk stóran týdning í lívi hansara. Dentur verður lagdur á, at tær Grammy virðislønir, Elvis fær, eru allar fyri gospel sang og tónleik. Í samkomuhúsinum uppliva vit eitt livandi vekingarmøti, sum tá Elvis var smádrongur, ikki ólíkt hvitusunnusamkomum á okkara leiðum í dag. Eitt nútímans bønhús, Chapel, er reist á staðnum. Her eru minnisplátur settar í veggin, ein er frá Kathy Westmoreland, sum sang við Elvis frá 1970 og til hann doyði. Her eru blíð fólk og tá vit gista, varnast vit tann týdning, Elvis hevur fyri alt økið. Men, sum ein mat

Sun Studio í Memphis (Myndir: Unn og Birgir Kruse) Tað var á hesum staði, at ungi lastbilaførarin Elvis Presley broytti søguna, hina tónleikaligu og mentanarligu yvirhøvur. Húsini, sum eru uttarlaga í Memphis, eru mest átøk Strúkijarninum úti á Reyni. Upptøkuhølini Sun, har Elvis vitjaði fyrstu ferð 18. juli 1953, eru í dag søga, sum ferðafólk streyma til úr øllum ættum at uppliva. Tænastustøðið er gott. Ein rúmligur Sun bussur heintar fólk, púra ókeypis, á hotellunum, har tey búgva. Men lat so fara, at á staðnum sjálvum er alt keyp og søla, uttan tað stóra virðið, mest sum kitsch tað heila. Hinvegin er Elvis Presley heilt vist tað navn, sum er mest sjónligt á allari leiðini, vit hava ferðast. Her er enn ein partur í hansara ævisøgu og amerikansku mentanarsøguni.

W.C.Handy er fremstur á Beale Street. Spæli- og skeinkistøðini eru mong og skotvápn eru ikki ókend. Á Mud Island Park ber til at síggja týdningin, sum Mississippi hevur havt á tónleik og tilveru, her um leiðir. Musikalsk wc bretti til sølu (Myndir: Birgir Kruse) Fremsta blueshetjan á Beale Street er W.C. Handy (1873-1958). Undir navninum Father of the Blues er standmynd reist honum til heiðurs á einum torgi í gøtuni. Longu í Nashville sóu vit eitt skelti, sum hermdi eftir kenda Las Vegas býarskeltinum, Nashvegas. Her fara tey eitt stig víðari og siga at alt tað, sum tú sært í Las Vegas byrjaði í Memphis. Og nøkur uppsløg vilja vera við at alt tað, sum tú kanst uppliva í Las Vegas, tað fann Elvis uppá. Á Beale Street vóru vit inni í Blues Hall og hoyrdu livandi tónleik úr Mississippi áarmunnanum, eins og í spælistaðnum og handlinum hjá B.B.King. Í Mud Island Park við Mississippi ánna ber til at fáa gott innlit í, hvønn týdning áin, sum verður nevnd Old Man River, hevur havt fyri tónl

Á Blues Café í Beale Street (Myndir: Birgir Kruse) Helst er samband millum mat og tónleik. Her suðuri í soul food staðnum Memphis borðreiða tey fegin við barbecue spare ribs. Ikki er maturin so vakur á at líta, sum vit eru von við longur norðuri, men hann smakkar væl og fyllir nógv. Ja, er rokaður á tallerkin. Á Blues Café í Beale Street er brúntsukur frammalaga í smakkinum. Afturvið barbecue spare ribs fáa vit catfish, coleslawsalat og cajun pylsur. Eina góða hveitibjór fingu vit um hornið í Flying Saucer, sum hevði eina ríka skrá úr øllum heiminum.

Skeltið við Days Inn hotellið, vit búgva á. Parkeringsplássið er júst til okkara. Sjálvt inbgongdin til hotellvesið er inspirerað av Graceland. Morgunmatur á tallerkinum. Elvis og Priscilla sum Barbiedukkur fyri 60 dollar. Múrurin kring Graceland er fyltur við á heilsanum úr øllum heiminum (Myndir: Birgir Kruse)   Hotellið, vit búgva á, Days Inn, er næsti granni hjá Graceland, sum Elvis keypti 22 ára gamal í 1957. Húsið er bygt í 1939 og er nú valfartsstaður hjá Elvis-pílagrímum sum okkum. Hóast hitin er ótolandi, um 100 Farenheit, seta vit okkum til borðs í grannahúsinum og eta Elvis-toast við banan, súltutoyi og øllum tilhoyri. Innan vit sleppa inn í Graceland, skulu vit keypa atgongumerki og verða kannaði. Hetta er álvarsligt, skilst, sum at møta einum kongaligum. Og var tað ikki fyri láturligu souvenirhandlunum, so var upplivingin verd einum kongi. Einum heilagum kongi úr einum forsøguligum ríki. Men Barbie-dukkurnar, Elvis & Priscilla í brúdleypsklæðum, ríva okkum úr sveitta

Í  minnislundini á Gracelandi (Myndir: Birgir Kruse) Dreymar larma ikki, tá teir doyggja. Heldur ikki hin amerikanski. Sjálvt kongar finna hin seinasta hvíldarstað. Onkur fyrr, onkur seinni. Elvis og familja hansara eru grivin á Gracelandi í einari vakrari minnislund, aftanfyri húsini. Nærmastu vinmenninir hava tendrað eina æviga flammu, so æviga sum vit nú einaferð kenna tað. Hvønn morgun er opið ein tíma at koma higar og njóta friðin, púra ókeypis. Ikki er tað sørt at fólk eru rørd, sum koma higar. Her liggur grivin ein stjørna, kongastjørna, sum umframt at duga at syngja sum fáur, eisini defineraði sjónvarp og hyggjaratøl. Uttan at vilja tað so nógv sjálvur, fekk hann fleiri at hyggja eftir sær, enn nøkur rúmdarferð ella mánalendning megnaði. Ein tílík atdráttarmegið verður lagnutung at bera. Tí er tað so sjáldsamt at ganga gjøgnum Graceland.

Vit koma til Graceland, og verða víst runt í ymsu rúmunum hjá Elvis og teimum (Myndir: Birgir Kruse) Eftir morgunmatin koyrdi Elvisbussurin okkum tvørtur um Elvis Boulevard, inn í Graceland garðin og fram til høvuðsdyrnar, har steðgað varð. Øll stilla seg á rað, sum vaktirnir søgdu, og bíðaðu til okkara tørn var at trýna innar í heilaga staðin, Náðinsgarðin í Kongsgili. Eftir eina savnandi løtu, verður hurðin latin upp - og vit eru inni hjá Elvis og teimum! Fyrst ein stova við lítlum piano, so ein glasstova, gjøgnum køkin og inn í The Jungle Room, við tjukkum teppi á gólvi og lofti. Kjallarin var eisini spennandi at síggja. Gult og blátt í 70'ara sniði, stova, barr, steroanlegg og trý sjónvørp, sum Elvis vildi hava, tí hann hevði frætt at forsetin hugdi eftir trimum sjónvarpsrásum í senn. Men ikki ein gluggi uttar í veruleikan. Seinasta rúmið vit sóu, var har, Elvis spældi við klaverið, sama morgun, hann andaðist 16. august 1977.