Birk

So er summartíðin byrjað, dayligt saving time , tann tíðin á árinum, tá vit flyta klokkuna ein tíma fram í vónini um at náa meir í góðum dagsljósi, so sum at vaska bil, sum sæst í speglandi skotinum í Tjørnuvík. Klikk á myndina og hon verður størri. Genturnar í bygdini hava fingið vitjan úr grannabygdunum, Haldórsvík og Saksun. Eisini hundurin vil spæla við. Hann bíðar til eg taki træstubban og blaki hann langt burtur. Millum fuglarnar á sandinum, síggjast tjøldur í aldubrotunum meðan Risin og Kellingini enn standa stinn og skoða út í Norðhavið. Í ánni svimja gæsnar. Eisini higani, við ánna, síggjast Risini og Kellingin undir Eiðiskolli. Í næstu húsum standa loftsvindeyguni víðopin. Aftur við rullandi aldunum á sandinum hoyrir tú tjøldrini og í luftini hongur hin eyðkendi deymurin av súrhoyggi. Far from the Madding Crowd. Tað eru løtur á bygd. Kirkjan er bleiktrandi hvít og gjøgnum skotið, framvið garðinum, ið er lagaður við malargróti av støðni við Bak...

Í dag kunngjørdi Norðurlandaráðið á árligu barnabókamessuni í italska býnum, Bologna, hvør er sloppin við í endaumfarið í kappingini um barna- og ungdómsvirðirslønina , sum fyri aðru ferð verður latin í ár. Nú eru tilsamans fimm norðurlendskar virðislønir. Millum tey trettan, tvey úr hvørjum Norðurlandi, og eitt úr hvørjum av teim sjálvstýrandi økjunum, sum vit territorialføroyingar kallast í norrønum samstarvi, er okkara egni Bárður Oskarsson við barnabókini Flata kaninin , sum kom út í 2011. Inger Smærup Sørensen peikar á yndismyndina á stóru framsýningini  Yvir Borð , sum hon kurateraði í mai í fjør, har fleiri enn 60 verk hjá Bárði vórðu sýnd fram í Stephanssonshúsi. Ein framúr framsýning, eins og aðrar frá hennara hond í somu hølum og aðrastaðni við. Umframt barnabókina hjá Bárði, er Tóroddur Poulsen í uppskoti at fáa norðurlendsku  vaksnamannabókavirðislønina fyri yrkingasavnið  Fjalir , sum forlagið í Støplum gav út í fjør, og Inger Smærup Sørensen h...

Í Noregi, eins og í øllum øðrum heimsins londum, veksur internetnýtslan støðugt. Mótvegis næstan ongum í 1997, siga 85% í 2013 at tey brúka internetið minst einaferð um dagin. Tað sigur Norsk mediebarometer 2013 , sum varð kunngjørt í dag. Umframt hesi rættuliga sjálvsøgdu viðurskifti, er tað áhugavert at síggja, at tveir miðlar, sum ikki eru kendir fyri tøknilig nýbrot, megna væl at halda sær á floti í umskiftiliga miðlalandslagnum. Tað er góða gamla bókin við 25% og so útvarpið, sum er heilt uppi á 60%. Hinir miðlarnir, avísir og sjónvarp, tykjast hava mist takið á brúkarum. Einasti nýggi miðil í norsku mátingini er elektroniskar bøkur.

Mikukvøldið 26. mars kl 19:30 sýnir filmsfelagið KLIPP nýggja svenska ungdomsfilmin Vit eru best (Lukas Moodysson 2013, 109 min). Um 10 ungdómar millum 12 og 18 ár keypa atgongumerki saman, er prísurin bert 50 krónur fyri hvønn. Í Svøríki verður Vit eru best sýndur uttan aldursmark. Søgan fer fram í árunum, tá punktónleikur er uppá tað hægsta. Tvær vinkonur gera eitt punkorkestur, men mugu fáa eina gentu úr skúlaflokkinum, Liv LeMoyne, sum gongur nógv á møti í lokalu fríkirkjuni, at læra seg at syngja. Hon sæst longst til vinstru á myndini. Hetta samspæl millum revolterandi punk og stillføran átrúnað, ger ungdómsfilmin serliga spennandi, ikki minst tá nomið verður við happing. Lukas Moodysson dugir. Tað vísir KLIPP í annaðkvøld í Norðurlandahúsinum og í Løkshøll hóskvøldið! 12 ára gamla Mira Grosin er annar høvuðsleikarin í Vit eru best.  Hon tók ímóti virðislønini og læs eina takkartalu frá leikstjóranum, tá filmurin vann baltisku virðislønina á filmstevnu í Lübeck fyri...

Í dag er Norðurlandadagur, ið er ársdagurin fyri Helsingforssáttmálan, sum í 1962 setti karmarnar um Norðurlandaráðið. Omanfyri er Anette Kreuger í kovboybuksum og rullukragatroyggju, júst so sum eg avmyndað hana á Idöborg í Stockholmska skergarðinum í 1990. Flaggið gjørdi hon í einum arbeiðsbólki, sum skuldi lýsa Norðurlond í framtíðini. Tann verkætlanin er langt síðani vorðin fortíð. Niðanfyri sæst David Reid, sum eg avmyndaði í Vágsbotni á sumri í 2008 við orknoyska flagginum umborða á seglbátinum Capella Endavour. Og so ynski eg Norrøna Felagnum ein góðan aðalfund, sum er í Norðurlandahúsinum í dag, norðurlandadagin.

Nú breddar fyri føroyskari filmsgerð. Fyri fyrstu ferð ber til at fáa almennan stuðul, 500.000 kr um árið, til at gera film. Tað boðar heimasíðan hjá Mentamálaráðnum frá. Omanfyri og niðanfyri er Bjørn Kalsø, landstýrismaður við mentamálum, avmyndaður. Fyrst á norðurlendskari messu og síðani í Norðurlandahúsinum, har hann tosar við Linde Frölich frá Nordische Filmtage í Lübeck um føroyskan film. Fyrr hevur Norðurlandahúsið latið 200.000 kr um árið til føroyskan film. Úrslitini, sum m.a. hava verið sýnd fram á Geytakvøldunum í Norðurlandahúsinum 11. desember seinastu tvey árini, hava verið avbera góð. Stuðulsskipanin hjá Norðurlandahúsinum endar nú trý ár eru farin. Umframt Norðurlandahúsið hevur Tórshavnar kommuna eisini stuðlað filmsgerð í Klippfisk. Her sæst Heðin Mortensen, borgarstjóri í Havn, tá Klippfisk legði fram eitt álit um filmsvinnupolitikk í Norðurlandahúsinum 24. juni 2013. Sama dag handaði nevndin í Klippfiski landstýrismanninum við vinnumálum, Johan D...

Av øllum teim góðu myndunum í heimildarfilminum  Anitu , er hetta so nógv hin besta. Ein indonesiskur sjómaður gloppar dyrnar og letur aftur. Vinaliga smílandi hevur hann júst skoðað inn í ein part av eini lítið unnuligari føroyskari fiskivinnusøgu. Í høvuðsheitum eru tað teir báðir Jan Lamhauge, reportari, sum her sæst á staðnum við garnabátin Anitu, og Jógvan Eli Dam, myndamaður, ið hava gjørt sendingina um bátin, sum 11. februar misti ein mann, ið var slektaður úr Indonesia. Og so Brynhild Thomsen, sum er upplesari. Eftir lutfalsliga stuttari tíð er henda gjøgnumarbeidda samtíðarsøga brúkt sum modell at vísa, hvussu ein partur av føroyskari fiskivinnu starvar og virkar, og hvussu fremmanda láglønarstættin altíð er tøk at seta á dekkið. Sjálvt Fiskimannafelagið er fyri fyrstu ferð í nýggjari tíð blivið bæði relevant og trúverdugt. Veikastu punkt í sendingin eru menn, ið smíla fjákut, tí fjáltur er á teimum, tveir politikarar og ein búskaparfrøðingur. Við andlitskeipum máa...

Hóskvøldið 20. mars kl 20:30 svingar svenski filmurin Monica Z (Per Fly 2013 Svøríki 108 min) í Havnar Bio. Danski leikstjórin Per Fly (f.1960) er í hesum føri bílagdur at siga søguna um kendu svensku jazzsangarinnuna Monicu Zetterlund (1937-2005). Vit fylgja við frá byrjanini, tá Monica einki stig fær og endar á aftasta plássi í Grand Prix kappingini í 1963, meðan pápin (Kjell Bergqvist, f.1953) bannar og aldri hevur eitt gott orð til hennara. Seinni byrtist ein stjørna, tá hon syngur í New York og møtir Ellu Fiztgerald, Bill Evans og Miles Davis. Hetta er ein hugtakandi norðurlendsk stjørnusøga, ið eisini avdúkar loyniligar partar í lívinum hjá stóru sangarinnuni. Íslendska Edda Karin Hjartardóttir Magnason (f.1984) hevur leiklutin sum Monica og syngur eisini allar sangirnar, bæði svenskar og altjóða jazz standards. Hetta er norðurlendskt samstarv, sum glitrar á hvíta løriftinum! Sjálvur sá eg filmin á norðurlendskari filmstevnu í Lübeck og skrivaði soleiðis úr filmsrúg...

Føroyska tónleikatiltakið FMA er farið afturum bak. Eg hoyrdi bara endan á konsertini, tí eg hevði ikki gáað um dygdina í hesum ambitiøsa tiltaki meðan tað varð stroymað á telduni, og hevði ikki givið mær far um at lurta í Útvarpinum. Men hesin sami endin, har Hanus G. Johansen sang saman við Cantabile, var frálíkur, ja í ørsmáum løtum eisini rútmiskt stuttligur, ið passaði sum fótur í hosu eitt leygarkvøld. Tónleik gera vit saman. Og av persónligum yvirskoti, sum gamaní kann hava nógv andlit. Lukkutíð ber nú til at lurta eftir allari FMA útvarpsendingini , men næstu ferð eigur Sjónvarpið at senda beint inn í hvørja stovu, heldur enn í telduna, sum enn ikki hevur fingið heiðursplássið í stovuni eitt føroyskt leygarkvøld. Tá Prix Føroyar og aðrar góðar kappingar hava verið, hava tónlistaligir besserwissers altíð sagt forhánisligani, at tónleikur er ikki sum fótbóltur. Her ber ikki til at kappast. Sama uppáhald gjørdi seg eisini galdandi, tá einstaklingar vildu lyfta ólavsøkuk...