Birk

Í Havn er ivaveður í morgun og spurningurin er, hvar ælabogin endar fyri fyrsta mai. Men úti á Skúlanum á Argjahamri hava tey frá morgunstundini lært seg at stýra veðrinum, og lata tað regna úr lógvanum og niður í sandkassan, har næmingarnir sjálvir sleppa at skapa lendið frá havbotninum og upp á hægstu tindar. Hans Fróði Jensen, lærari í Skúlanum á Argjahamri, hevur skapt ein livandi sandkassa. Grevur tú, ella gert broytingar í sandmongdini, so broytist myndin samsvarandi. Fjarstøðan millum eitt serligt kamera yvir sandkassanum og mongdina av sandi í kassanum verður tikin og viðgjørd í eini teldu. Síðan kastar ljóskanónin myndina aftur á sandmongdina, sum eina topografiska mynd. Genialt funnið uppá. Skúlabørnini eru ógvuliga spent at sleppa at definera lendið í sandkassanum og regnið úr luftlógvanum og síggja rúmið taka skap og vatnið renna, har tað finnur veg. Ein avanseraður lærdómur, sum lærarar í landafrøði ivaleyst dragast við, tá teir skulu siga børnunum, at ei...

Mikukvøldið klokkan 20 sýnir Filmsfelagið nýggja danska filmin Idealisten  (Christian Rosendahl 2015) í Havnar Bio. Peter Plaugborg, ið hevur høvuðsleiklutin sum journalisturin Poul Brink, verður mettur sum ein av fremstu leikarum í donskum filmi, fyrst og fremst í  Submarino  (Thomas Vinterberg 2010). Í nýggja danska filminum, sum er um hendingar í Thule í 1968, tá eitt amerikanskt B52 bumbuflogfar datt niður, er hann idealistiski og gravandi journalisturin, Poul Brink, sum andaðist bara 49 ára gamal í 2002. Í 1997 fekk hann Cavling-virðislønina fyri bókina Thule sagen - Løgnens Univers, sum kom út sama ár. Poul Brink sæst niðanfyri. Her er samrøða frá 1998, har Kurt Strand tosar við Poul Brink (1953-2002) um hendingarnar í Grønlandi í 1968, eftir at Brink hevði fingið Cavling-virðislønina. John Kjærbo Eystan Á fer at introdusera filmin Idealisten í Havnar Bio. John, sum siglur í Grønlandi, hevur arbeitt á staðnum, har amerikanska B52 bumbuflogfarið ...

Yviri við Strond er bóndin so fegin um tey bæði lombini, sum komu í morgun, at hann avmyndar tey í føvninginum á konuni. Gleðin um nýkomnu lombini er stór, eisini á grannatrøðni. Har eru lombini tvær vikur eldri og síggjast í øllum litum, nú sólin kom fram, eftir at kavi legðist í morgun. Nýfikin fara tey marglittu lombini um til sjóvarmálan og smakka alt, ið liggur frammi á bønum og oman. Smáfuglar og gásarungar fylgja við í lívsins gongd, nú hann várar og veðrið skiftir yvir ymislitta bønum, teig fyri teig, har yviri við Strond. Hóast sólin er frammi, so sæst hóttandi kavin í skugganum. Ein trolari skiftir manning úti á fjørðinum, hann dregur á luftina og í nýggja gráa ljósinum vil ein braneggjaður veðrur verða avmyndaður við vegjaðaran. Haldi, eg havi sæð hann á einum frímerki, handan veðrin, sleiktan og sendan um allan heim. Gæsnar flúgva í ivaveðrinum, sum tá sólarmyrkingin var. Tær hava heilt vist innbygdan gps'ara. Úti við Bukk...

Um eg fari á Facebook og leiti eftir Safety Status , so fái eg bara eina røð av tónleikabrotum við Status Quo, sum spæla Safety Dance . Men var eg í Nepal í dag og tendraði teldu ella telefon og fór á Facebook, so hevði ein skipan fari í gongd, sum segði at eg burdi sagt fólki frá, at eg hevði tað gott, tí talgildu sporin avdúka, at eg eri í jarðskjálvtaraktum øki, har fleiri eru deyð. - Dagfør tína støðu, tí umheimurin vil vita, hvussu tú hevur tað. Tað hevur Facebook sagt síðani í oktober í fjør, tá funkan Safety Status fór í gongd í tílíkum økjum. Eg eri paff, at makt- og peningastýrda tøknin kann vísa eitt menniskjansligt andlit og tæna okkum brúkarum. Bara tæna og gloyma, at øll tøkni og alt samskifti er ein pengamaskina fyri ráðaríkar nevndargreðingar í øllum heiminum. Í hvussu er eina løtu. Kanska er vón fyri kunningar- og vitanarsamfelagnum kortini. Hetta var so eitt boð, Safety Status. Tó, dugi ikki at koma í tankar um nakra aðra funku, sum tænir okkum brúkarum á sama støð...

Íslendski filmurin Fúsi (Dagur Kári Pétursson 2015) gjørdi seg av álvara galdandi á Tribeca filmstevnuni hjá Robert De Niro og teimum í New York í gjár, har hann varð sýndur undir navninum Virgin Mountain. Íslendski filmurin, sum er um hin bulmikla Fúsa, vann tríggjar av týdningarmestu virðislønunum í kappingini World Narrative Competition í New York: besti spælifilmur, besta handrit og besti mannligi høvuðsleikari, sum er Gunnar Jónsson. Millum stjørnurnar í Tribeca dómsnevndini í ár sótu Whoopi Goldberg og Dylan McDermott. Tey søgdu við altjóða filmspressuna, at íslendski filmurin um Fúsa vann teirra hjørtu í einum samspæli millum skemt og samkenslu. Á yvirflatuni er filmurin ein egin kærleikssøga, sum tó eisini nemur við evni sum happing, sálarsjúku og einsemi, og at enda ’sigur mannsandans og þýðingu ástarinnar’, sum íslendsku bløðini skriva í dag. Í Tribeca-skránni verður filmurin lýstur soleiðis: Fúsi is a mammoth of a man who at 43-years-old is still living at home...

So er Høgni aftur á flogi við eini klummu, sum livir upp til tær allar bestu, eg minnist. Sum so ofta eru tað viðurskiftini millum okkum í smáu Føroyum og so Hundraðlandið , Danmark, har alt er hundrað ferðir betur og størri enn vit. Eisini tá vit byggja uppihaldstrappur fyri øll, sum hava uppihaldsloyvi, og halda tær upp móti Odessa , har verðins størsta kulissa varð bygd og skapti søgu á filmi, púra innantóm. Bravo, Høgni! Var tað ikki fyri tær og góðum ritstjórum og livandi pennum, so var heimligi blaðdeyðin langt síðina sum kettan - í durinum deyð! Gott vikuskifti!