Birk

Teldutala 25. mars er føðingardagur V.U. Hammershaimbs . Tá hevur móðurmálsdagurin verið hildin. Men í ár var hesin dagur Langi fríggjadagur, og móðurmálsdagurin er tí settur til seinasta dag í mars, hósdagin 31. mars klokkan 19:00. Nám, ið er ein av fyrireikarunum, hevur á undirvísingarportalinum Snar heitt á skúlar í landinum, at leggja sær móðurmálsdagin í geyma. Ikki bara í móðurmálsundirvísingini, men í øllum lærugreinum, so næmingar verða kunnaðir um tey viðurskifti, sum elvdu til, at vit í dag hava eitt væl virkandi mál, sum alt árið kann rúma øllum samskifti. Á undirvísingarportalinum Snar verður í ár gjørt vart við enska ávirkan í móðurmálinum . Sagt verður, at fyrr var vanligt at hefta seg mest við danismur í føroyskum máli. Í dag tykist sum um angulsaksisk ávirkan hevur tikið henda leiklut. Í miðlunum er alt vanligari at hoyra ensk orð og vendingar, serliga tá ið ung hava orðið. Í stuttfilminum Sigarett (2010) hjá Heiðriki á Heygum sigur hann: “Eg eri út...

Teldutala Eftir Dag og Viku má eg sanna, at vit hava í hvussu er tveir almennar Trump’ar í politiska rúminum, Jørgen Niclasen og Henrik Old. Makan til innantómt buldur og vrøvl fyri veðragjólingum á bygd, skal man leita leingi eftir og tað í mongum londum. Men ikki her hjá okkum. Uttan bumm og bremsu, stilla teir frívilliga upp til verbala steining í almannavarpinum. Serliga um nakað so margháttligt sum munnligar avtalur. Tað er sum í gomlu paktini, at síggja Móses við skrivaðu talvunum, sum bert fá dugdu at lesa. Tá kunnu nógv tølast. Men í Norðlýsinum skrivar Helgi Abrahamsen fyri vist, at Hanus Hansen kennir seg misnýttan av Jan Lamhauge í almannavarpinum. Ein annar Hanus, og bróðurin Zakaris, vilja flyta ein undirsjóvartunnil, sum skal binda enn fleiri bygdir saman, annars búgva vit ikki í einum rættarsamfelag, siga teir. Við góðum økisstuðli er sunnasta og best saltaða stjórastarv á bygd lýst leyst í loyndum, so tað kann verða í lovaða sosialdemokratiska landinum, Suður...

Eftir seytjan dagar í páskafrí á Flatlondum er man lendur aftur í Vágum. Stilt og kalt, og tí ein góð og rólig flogferð. Geytirnar hava fingið nummar, og vit verða beind til hina fyrstu, Gate One, Faroe Islands. Tá vit koma í Kollfjarðardal er landið sum eitt lívlýsandi myndaspæl, ið alla tíðina skiftir. Taksabilurin verður ein organisk ramma um føroyska listaverkið fyrsta arbeiðsdag eftir summarklokkuni, átjan dagar fyri at Várframsýningin letur upp og ljósu nætur byrja. Í góða morgunljósinum roknar sjafførurin lukkutíð út, at skjótast er at koyra eftir Oyggjarvegnum. Hitavísarin sigur eitt stig. Útsýnið ger dagsins orð, trædemølle , minni keðiligt, nú arbeiðsdagurin skal takast upp aftur.

Teldutala Hjá Beintu og Shane á Islands Brygge mála tey páskaregg í dag. Úr køksvindeyganum síggja vit tólv hartkókaði páskaregg við Minion, Ironman, Spiderman og fleiri litríkum films- og tekniseriufigurum á. Men at rulla páskaregg er í dag ein burturgloymdur siður í øllum okkara grannalondum, um hann nakrantíð var har, og stendur tí eftir sum ein serføroyskur siður, ið enn savnar tjóðina. Tað er neyvan galdandi í nøkrum øðrum landi í Heiminum. So langt burturi sum í Póllandi rulla tey tó eisini egg í hvørjari brekku á páskum, og týska páskaharan er ikki ókend í grannalandinum fyri norðan, Danmark. Her niðri, í USA og Avstralia við, sigur Shane, krógva tey málaðu eggini innan eitt avtalað øki á spæliplássinum. Og eina løtu seinni hevur Ramiro hjá Rakul og Boga funnið øll tólv eggini. So verða eggini rullað og blakað eftir bønum og upp í loft, til tey detta sundur og fara í smildur. Hóast onnur eru í garðinum er eingin annar, ið rullar, blakar ella krógvar páskaregg. Tá ...

Teldutala Tá páskasólin ikki rakar, er kalt í luftini í Nyhavn. Úr lerkarviði ger Lars Meinild mastrar til gamlar bátar, ið liggja her á sólsíðuni. Í pylsuroykinum ganga fólk fram við timburmanninum og mastrunum á bryggjukantinum. Einki órógvar hann. Eg spyrji, um eg kann taka nakrar myndir. - Tað er gamaní, sigur fryntligi Meinild, sum er úr Keypmannahavn. - Fyri hvønn, tekur tú myndir, spyr hann. Ein føroyskan blogg, sigi eg. Hann hyggur upp um brillugløsuni og sigur, at tað verður ein avbjóðing, at lesa føroyskt. Hann hevur siglt og smíðað alt lívið, er skipstimburmaður, kendur fyri  at kalfatra , og so hevur hann lisið lívfrøði og undirvíst. Tveir tímar seinni er Lars Meinild fluttur út á uttara bátin at arbeiða í seinastu sólstrálunum, sum í nátt hava skilt vetur frá summari. Nú eru stundir at smakka tað mest eyðkenda keymannahavnska, sum hevur ligið í Nyhavnslotinum eina góða løtu. Ein Langelænder hot dog við øllum úr pylsuvogninum. Afturvið hesi gama...

Sá næstseinasta partin av donsku sjónvarpsrøðini Rigsfællesskabets historie hjá danska Martin Breum í donskum sjónvarpi í Danmark í kvøld. Hinar partarnar havi eg sæð heima í Føroyum, lagaðar til ein føroyskan áskoðaraskara. Tað er eitt frálíkt átak at tillaga, ella versjonera, sjónvarpstilfar í øllum heimsins londum, eisini í Føroyum. Men tá evnið er vit sjálvi, Føroyar og føroyingar, sædd við donsku eygunum hjá Breum, og so Grønland og grønlendingar forrestin eisini, so verður samansetingin og formidlingin trupul longu í føðingini. Sum tá føroyskt sjónvarp varð sett í verðina, tvørt fyri á danskari føðistovu í TV býnum. Alt verður øvugt, og kann ikki gerast umaftur. Tað er líkasum keisarasnittið í føroyskari sjónvarpssøgu. Vit mugu liva við tí, sum undanfarna sjónvarps- og politikaraættarlið hava setti út í kortið. Í Danmark riggar skúlasendingin um ríkisfelagsskapin fínt. Hon avdúkar ein manglandi, ella í hvussu er fráverandi, og ikki á nakran hátt brúktan, eginleika at s...

Í 70’unum rendi meg fyri fyrstu ferð í orðið centralnervesystem , ið eg sum frá leið lærdi at siga sum  miðnervalag . Tað var í fyrra føri í eini bókaplátu hjá Røde Mor á danska Demos-forlagnum, og í seinna førinum í eini grein í eins danska, men altíð hugvekjandi Brúksublaðnum, Samvirke . Í fyrra førinum varð greitt frá um sangin Grillbaren , sum er við stóra høvuðsvegin, helst ein Evropaveg, ið verður lýstur sum miðnervalagið í modernaða samfelagnum. Innan neonljósini sløkna, er lastbilasjaførurin steðgaður við bensinstøðina, at fáa sær ein bita frá servitrisuni, sum droymur um fremmandar reiðmenn á stálhesti, men má sláa seg til táls við enn einum innihaldsleysum degi, sum aftur endar í myrkri. Ein av fremstu highway desperado sangum, sum til eru á okkara leiðum. Ikki minst tá Peter Belli tekur hann fram, borar niður í hann og leggur miðnervalagið opið. Í seinna førinum var tað ein journalistisk grein um heimsins etableraðu fjølmiðlar, ið vórðu skýrdir stør...

Í dag er Pálmasunnudagur og Dymbildagavikan byrjar. Í garðinum hjá Jógvani á Amager síggjast várblómur. Viólblái føstuliturin er sjónligastur, men hin páskaguli blómuliturin og grøna grasið vinna fram í karga veðurlagnum, nú ljósið fer at vinna á myrkrinum. Heimligi álmanakkin hjá Nema, sum eisini røkkur her niður, boðar frá várjavndegi , og spanska orðabókin hjá Sprotanum sigur, at dagurin í dag eitur nakað so floygt sum  equinocio de primavera. Suðurlendsku litirnir í grannalagnum halda seg ikki aftur at fevna várinum. Fyrra myndina er av Brigadevej og seinna av Sverrigsgade. Á Telemarkshorninum stendur ein flytibilur við einum frámerki, ið minnir meg um ein príslista hjá einum handili, sum eg langt síðani hevði gloymt. Men Daells er enn frammi og koyrir innbúgv til hvørja hurð. Eitt hanagleiv burturi, á Islands Brygge, eru Beinta og Shane flutt í nýggja íbúð við veldigum garði og besta sólargangi. Vit fara at møtast um páskirnar. Har á bryggjuni merkist at vá...