Birk

Tað er sum í ævintýrinum hjá brøðrunum Grimm um Snjóhvítu, tá ónda drotningin spyr spegilin, hvør er vakrast í landinum. Og ikki kann sigast annað, enn at ull er í munninum á teimum, sum úttala seg um Skansan og ta útbygging, sum har er ætlað at gera. Ullin er í minsta lagi tvítrátt. Summi halda Skansan vera eitt avgreiðslumál hjá handilsvinnuni á havnafrontinum, og onnur halda Skansan vera eitt mál av fornminnisligum slag, ið fyrst og fremst skal verja okkara einasta mannaverk av hesum slag. Málið er vorðið so forskansað, at hvørki bygdarfólk ella havnarfólk kunnu hava eina sjálvstøðuga, objektiva meining. Fyri at gera klandursmálið um Skansan til hin fulkomna fløkjustampin, eru nú gjørdir tveir samnevndir propagandabólkar á Facebook: Skansin , ovast, móti Skansanum , niðanfyri. Her eru stuttorðaðu lýsingarnar av báðum Skansabólkunum: Tað er jú beint í tráð við fremsta hjarnamál í føroyskari mentan og atferð. Vit skulu hava tvey av øllum, bíbliutýðingar bara fyri at nev...

Ja, Felagið , eitir tað. Hvørki meir ella minni enn bara Felagið . Formaður er Amariel Norðoy og skrivari er Eyðun Waagstein. Limirnir eru fjúrtan, tað sigur  Kvæði felagsmanna , har hvør fekk sítt ørindi. Nýggjastu eru Terje og eg. Myndina omanfyri tók Eyðun í Listaskálanum, har vit møttust leygardagin klokkan trý. Arkitekturin, J.P. Gregoriussen, Palle , var boðin at greiða frá um Thomas Arge (1942-1978), sum hann kendi væl, og so um Listaskálan og byggilist runt um í landinum. Tommy , kallaðu tey listamannin. Palle reisti spurningin, um ikki Tommy mundi brenna alla menniskjansliga og listarliga orku við so stórari ferð, at árini kundi ikki blíva fleiri enn 35. Longu tá var alt krútið brúkt og hann orkaði ikki meir. Framsýningin við 47 málningum undir heitinum Evnið í litinum - Farvens stof  er opin í Listaskálanum fram til 6. apríl. Amariel kendi lærararnar hjá Tommy, og greiddi frá um teirra undirvísing og um flatar og komposisjón í málningum hjá Tommy fr...

Ærað verið mikrofonin ein leygarmorgun innan tíðin rennur út og kemur rennvørg aftur velur tú skeivt Ærað verið mikrofonin ein leygarmorgun tá fá starvast og færri møta men øll lurta slota, sodna og skriva uppstillingarlistar Ærað verið mikrofonin ein leygarmorgun í Havn Tað var tann krepputíð tá Neumann rann saman við Sennheiser og gjørdi bestu mikrofonir við gullmembran sum kravdi sín varpandi ravn og helt teim á flogi so øll fóru tveir tímar seinni í býin - um kreppan ikki rak tey av landinum, also Ærað verið hondhildna mikrofonin við innbygdari ábending um kreppu Okkum tørvar kreppu at koma aftur á beint sum í 90’unum Ærað verið mikrofonin at tú minti meg á tað corvus corax

Filmur er besti miðil. Tað halda fólk í Havn í hesum døgum. Og tey hava eisini høvið at uppliva film, spildurnýggjan á bleiktrandi lørifti og retrospektivan. Í Havnar Bio varð danski barnafilmurin Skammerens Datter frumsýndur í gjárkvøldið, og longu fyrr um dagin vóru fleiri skúlaflokkar úr miðdeildini í Havn og sóu filmin, sum í Danmark hevur 11 ára aldursmark. Filmseftirlit er avtikið í Føroyum fyri mongum áru síðani, men bøkurnar hjá donsku Lene Købberbøl (f.1960) um Skammerens Datter og tey, eru umsettar til føroyskt og givnar út í fýra førum. Tí er nýggi filmurin helst av stórum áhuga hjá skúlanæmingum og lærarum. Til ber at biðja um sersýningar í skúlatíð í biografinum. Sum sæst á myndini omanfyri, geva donsku miðlarnir filminum gott skoðsmál. Í Norðurlandahúsinum er týskur filmfestivalur , har eg nýtti høvið at síggja filmin hjá Margaretha von Trotta um Hannah Arendt (2012), sum í 1961 var send til Jerúsalem at skriva fyri The New Yorker um rættarmálið móti Adolf Ei...

Í dag fær Jan Erik Holst Den Kongelige Norske Fortjenstorden av Kommandørs grad fyri at hava greitt umheiminum so væl og leingi frá um norskan film. Jan Erik, sum er pensjonistur, er fyrrverandi stjóri á Norska Filmsstovninum og hevur fyri stuttum verið í Norðurlandahúsinum og sagt frá um Selkvinnen frá 1953. Tá tók eg myndina omanfyri og hesar báðar inni hjá hjá Guðrun Haustein, sum spældi Selkvinnen . Liv Ullmann er millum tey, ið hava skotið upp, hvør skal hava heiðursmerkið, ið verður handað í París, har Jan Erik er saman við núverandi stjóranum, Sindre Guldvog, á Cinematekfestival Evropa Cinema. Tað var Ólavur Kongur Fimti, ið stovnaði heiðursmerkið í 1985. Tað verður handað norskum og útlendskum borgarum í løn fyri serliga virðislønarvert avrik, ið er til frama fyri norsk áhugamál. Heiðursmerkið er ein Ólavskrossur, sum er gyltur ella úr silvuri, við einfaldari krúnu í teim fýra hornunum, við innfeldum javnarmaðum rundaðum reyðum krossi við navnamerkinum hjá Ólavi...

Hans Mortensen, sum stovnaði Sølumiðstøðina á Trapputrøðni, í dag kent sum SMS, fekk í kvøld Móðurmálsvirðislønina 2015. Tað var mentamálaráðharrin, Bjørn Kalsø, ið handaði virðislønina í Nýggjustovu, barnaheimi V. U. Hammershaimbs. Grundgevingin varð soljóðandi: "Við sínum greiða málpolitikki í lýsingum og øðrum handilsligum tekstum hevur Hans Mortensen slóðað fyri einum framúr góðum máli í nútímans føroyska handilsyrkinum. Eitt livandi lætt mál, sum hevur sett síni spor víða um í samfelagnum. Heilt frá stovnanini av SMS í 1977 hevur Hans Mortensen lurtað eftir, lagað og snøggað føroyska handilsmálið, soleiðis at tað í dag er eitt mál, vit øll við virðing hava tikið til okkara. Orðingar í lýsingatekstum og handilsheitum hava verið soleiðis, at hugburðurin tykist hava verið, at her eru tað vit øll, sum bæði keypa og selja. Við útgávum av SMS-blaðnum og øðrum lýsingabløðum hevur Hans Mortensen, langt áðrenn hetta var ásett við lóg, átt sín stóra leiklut í, at eitt føro...

Undir heitinum Føroyskt og talgildi heimurin varð móðurmálsdagurin formelt settur í Norðurlandahúsinum seinnapartin í dag, har tosað varð um talgildar orðabøkur, teldutalu og teknmálsorðabok. Zakaris S. Hansen, málfrøðingar á Føroyamálsdeildini, bjóðaði vælkomin og gav mentamálaráðharranum, Bjørn Kalsø, orðið at seta Móðurmálsdagin 2015. Móðurmálsdagurin verður hildin á føðingardegi V. U. Hammerhaimbs, sum var faðirin at føroyska skriftmálinum. Tað eru Nám, Mentamálaráðið, Sosialurin, Kringvarp Føroya, Málráðið, Føroyamálsdeildin, Norðurlandahúsið, Sprotin, Bókadeild Føroya Lærarafelags og Landsbókasavnið, sum skipa fyri móðurmálsdegnum í ár. Gestur á móðurmálsdegnum var Halldóra Jónsdóttir frá lærda háskúlanum í Reykjavík, sum var komin higar at greiða frá um føroyska partin í talgildu orðabókatænastuni ISLEX og hvussu hann bleiv til. Á donskum helt Halldóra fyrilestur um gongdina í hesum spennandi átaki undir heitinum Et vigtigt bidrag til det nordiske sprogsamarbejde. H...

Sum sæst á breddanum ovast til høgru, so er klárt at leita í føroysku bløðum frá 1877 og fram til ár 2000. Erhard Jacobsen, leiðari á Landsbókasavninum, sæst til vinstru, og Bjørn Kalsø, landstýrismaður í mentamálum, sum tendraði skipanina framman fyri hálvt annað hundrað fólkum á Landsbókasavninum í morgun, sæst vælnøgdur til høgru. Verkætlanin, ið higartil hevur havt heitið Talgilding av mikrofilmunum av føroysku bløðunum varð alment tikin í nýtslu undir heitinum Tíðarrit nú móðurmálsdagur er. Inann fyrstu leitingar hevði Erhard nakrar peikandi vegleiðingar frammanfyri samvirknu talvuni. So varð klárt at leita og her síggjast teir báðir, landsbókavørðurin, ella í hvussu er nøsin, og so landstýrismaðurin fremst fyri. Á lýsandi talvuni sæst Dimmalætting í 1978 og ein heilsan frá táverandi Sambandsflokki. Fullsetti salurin klappaði og var tíðuliga í góðum lag og fegin um nýggju møguleikarnar at leita heima í stovuni, bara sambandið er í ordan. Mentamálaráðharrin helt røðu...