Gottkvøld. Takk Havnar Bio og Filmsfelagið, fyri heiðurin at sleppa at skjóta hesar doyligu filmsdagarnar í gongd!
Flestu lond í heiminum hava filmsfestivalar og nú Føroyska filmsvinnan veruliga hevur fest røtur og blómar, kunnu Føroyar teljast ímillum tey lond, sum hava ikki minnið enn tríggjar festivalar. Nakað sum í grundini var óhugsandi fyri bara fáum árum síðan.
Umframt Filmsdagarnar í Felag, sum nú koyra á triðja árið, hava vit nú eisini Tórshavnar Filmsfestival ella TÓFF, sum Norðurlandahúsið saman við Tórshavnar Kommunu tók stig til at byrja í vár - ein 9 daga langur festivalur við frálíkum filmum, útlendskum gestum, einari framúr skrá við 40 filmum og annars ein festivalur við stórum potentialið fyri vøkstrið - og verður hann helst uppaftur størri komandi ár.
Og sum ketta úr høvdatrog kom Faroe Islands Minority Film Festival buldrandi á banan í summar - við bannarum og plakatum og stak góðari marknaðarføring á sosialu miðlunum. Nadia Abraham og hennara fólk hava skapt tað sum man reelt kann kallað ein rættiligan filmsfestival, sum minnir um teir man sær í øðrum londum: við eini ørgrynnu av útlendskum gestum, einari skrá sum koyrdi allan dagin, sýningum við introduktiónum og longum samrøðum við filmskapararnar.
Ein ótrúliga væl skipaður og gevandi festivalur, ið vónandi verður ein afturvendandi táttur í føroyska mentanarlívinum.
Filmsfelagið hevur altíð havt eitt serligt pláss í mínum hjartað. Tá eg var 13 ella 14 fekk eg undantaksloyvið at blíva limur, nakað sum annars bara tey sum vóru 16 ella eldrið fingu loyvi til.
Her fekk eg mínar størstu filmsligu opinberingar – Rúmdarferðin 2001 hjá Kubrick, The Good The Bad and The Ugly, tann tá sera kontroversielli Life of Brian og fleiri aðrir altjóða filmsdýrgripir - og ikki minst Kagemusha hjá Kurosawa, ein rúsandi uppliving, ein veking næstan, ið fylti meg við einari brennandi trongd at arbeiða við og fyri filmi restina av lívinum.
Eisini fekk eg gjøgnum Filmsfelagið eitt av mínum fyrstu størvum. Man kann siga at Filmsfelagið gjørdi sær dælt av barnaarbeiði, tá eg í 1987 slapp at selja atgongumerkir til Norðurlendskar Filmsdagar í Norðurlandahúsinum, tá m.a. Valhalla hjá Peter Madsen varð vístur - og var hann sjálvur annar eisini gestur.
Og eisini í 1989, tá sjeynda Almenna Norðurlendska Filmstevnan varð hildin, við 130 gestum - eitt nú sámin Niels Gaup, ið var Oscar tilnevndur við Vejviseren og íslendska leikstjóranum Friðrik Tór Friðriksson og handrithøvundin Einar Kárasson, sum eisini sýndu filmar.
Og størsta hendingin tað árið var heimsfrumsýningin av fyrsta ordiliga føroyska spælifilminum Atlantic Rhapsody hjá Katrini Ottarsdóttir. Tað var søguligt! So Filmsfelagið eigur stóran heiður uppiborðnan fyri ágrýtni, og at hava verið ein stórur liður í at menna føroysku filmsmentanina.
Ná, men vit eru her fyri at tosa um Jätten hjá Johannes Nyholm - fyrsti spælifilmur hansara. Hetta er ein fantastiskur filmur frá einum serstøkum og provokerandi filmsmakara. Hetta eri ein maður sum skilir sjálvpallseting - at skapa sær ein almennan persón - eins og leikstjórar sum Tarantino, Lars Von Trier, og hví ikki eisini okkara egni Sakaris Stórá?
Jätten er ein ítrottarfilmur um nakað so stuttligt sum - Pétanque - og sum í øðrum ítróttarfilmum, so sum Rocky, er hetta ein underdog søga, sum er tikin heilt út í ytstu æsir. Stílurin er eitt bland av sosialari og magiskari realismu - dogmuestetikkur, men við íblastri úr kovboyfilmum, serliga spaghettikovboyfilmum og ævintýrfilmum sum heild.
Jätten er stuttligur, rúsandi, tragiskur og hjartanemandi og púra egin! Eitt frískt nýbrot í norðurlendskum filmi - og gleði meg longu ótrúliga nógv at fylgja leiðini hjá úrmælinginum Johannes Nyholm.
Vælkomin til Filmsdagar í Felag!