Birk

Mynd Breddin KVF 18. novembur 2025 Onkur vil stillisliga gjalda meira fyri tey, sum hava minni og halda, at trupulleikin við stættarsamfelagnum hvørvir sum stormur í einum tekoppi, gera vit tað. Tað framgongur í Breddanum , flaggskipinum hjá Kringvarpinum, har Sigurjón Einarsson í dag er redaktørur, saman við Birgit Carinu Eliasen og Alvin Ellebye, teknikara. Í sendingini hoyra vit í telefonini Regin Marnersson, stjóra í skúlanum úti á Fløtum, sum er hin størsti í landinum, og landstýrismannin Djóna Nolsøe Joensen við ábyrgd fyri økinum, ið hevur eina dóttir í hondbóltsflokkinum, sum ljós verður varpað á. Gestir í sendistovuni eru Hedvig Johansdóttir fyri Barnabata, Vagn Foldbo fyri Undirvísingarstýrið og Lillian Bjarnadóttir Poulsen er foreldraumboð fyri skúlastýrið í Skúlanum við Løgmannabreyt fram til 2028. Hetta er Breddin í Kringvarpinum í dag. Evnið er tann trupulleiki, sum hevur tikið seg upp við tað, at ein hondbóltsflokkur á skúlanum hevur tikið ta í mínum eygum marghát...

  Tá sett verður á eini gomul hús, vella kenslurnar fram hjá fólki, ið ganga fram við, og alt teirra lív hava vant seg við tað lívliga virksemi, sum fyrr var í gøtuni við Kongabommum, súltutoyi og Per ísum í grønum og gráum súllpappíri, og ikki varnast, at tað virksemið langt síðani er hildið uppat, og nú bara sæst á varðveitandi fotovegginum niðri á Kafé Kaspar. Her   uppi er tað bara Kissa, ið eigur seg sjálvt, húsið, og handilin. Kulissan Kondittaríið, sum stendur tóm uppi á horninum yvir av Ebenezer, ið kundi verið opera, eigur Kommunan eins og hitt virkna Meiaríið longur niðri. Kanska kundi Tjóðpallurin verður bygdur við tveimum matsjandi hæddum omaná Meiaríið, hugsi eg niðri í lagdini í Frantsabrekkuni, har tað í ovara borði er eitt monstrum av einum kassa, har bestu køkur í verðini fyrr vórðu seldar í teim flottast kringumstøðum við keramiskum flísafronti, har tríggir kondittarar vóri innanfyri, minst ein útlærdur á La Glace. Og á jólum vórðu dunnur og gæs stoktar til...

Gløgg er komið á borðið, Beatles sangir úr Vestmanna eru í væntu í Reinsarínum, jólagávur frá Netflix eru longu komnar og brúktar, og Trump vil hava BBC á húsagang. Vónandi fær hann ikki ta gávuna. Í dystopisku tonkunum úr maskulinistisku tjúkkbókini og manifestinum ”Hey :-)” frá Trygva á Bókadøgum í Norðurlandahúsinum, verið eg brotin av, tá indiski Savio prikar meg á økslina. - Hvat sigur tú til loligohøgguslokk, loligo forbesi, úr Miðjarðarhavinum, sum nú er komin so langt norður, hann sleppur, spyr Savio í Barbara Fish House, og sigur, at hann er nýveiddur á Føroyabanka. - Jú takk, hann vil eg fegin smakka, loligohøgguslokkin av Bankanum. Fyrstu ferð, eg møtti Savio , ið er úr Goa í India, var fyri hálvsjeynda ári síðan í hesum somu hølum og køki í Baianstovu . Nú er Siddesh, sum er úr sama indiska býi, kokkur saman við Savio, ið er matstovuleiðari. Tíggju-armaði høgguslokkurin er eksotiska moyrur og reinur í smakkinum, stoktur á pannu í ein minutt. Afturvið eru leim og bacalao k...

  The beast in Me er jólagávan í ár frá størsta filmsframleiðara, ið flestu sjónvarpshyggjarar hava atgongd til í dag. Hon kemur í átta pørtum, stroymda jólagávan, sum aktualiserar hugtakið binge, ikki at kunna halda sær, men hyggja eftir øllum pørtunum til liðugt er. Sum ein stórur pakki av jólabommum, ið freistandi verður settur á borðið. Vit eru á Oyster Bay leiðini á Long Island, saman við New Yorkstjørnuni, Claire Danes, vit kenna frá Homeland . Nú er hon rithøvundi, Aggie Wiggs, og leiðir okkum inn um at síggja stóru húsini, sum eru fallin í órøkt, tí alt steðgaði upp, tá átta ára gamli sonurin doyði í bilvanlukku, har hon sjálv koyrdi, og konan, Shelley, flutti. Hann, ið rendi á tey, og elvdi til deyðan, er ein ungur maður í bygdini, sum hon javnan møtir. Tá nýggjur granni flytir inn í stóru grannahúsini, walisiski Matthew Rhys, ið er byggimatadorurin Nile Jarvis, tørna tey saman sum avgjørdir mótsetningar. Hann hevur stórar svartar hundar, rottweiler, meðan hon hevur...

  Týskvøldið kom jarðfrøðingurin og trummusláarin, Uni Árting, á gátt við nýggju bókini Føroysk mineral & grótsløg , sum hann hevur skrivað saman við starvsfeløgunum Barbaru Biskopstø Thorsteinsson og Lis Mortensen, og arbeiðsplássið hjá teimum, Jarðfeingi, gevur út.  Grafikkinum hevur Barbara staðið fyri, ein tættpakkaður stílur, vit kenna frá altjóða náttúrufrøðiligum tíðarritum.  Stuttligt, at eitt alment arbeiðspláss kann, megnar og vil standa saman um eina snøgga og fakliga útgávu, eitt hondfast produkt við 254 blaðsíðum, alfabetiskum orðalista aftast, og einum forstáiligum yvirlitskorti, jarðfrøðikorti, í einum plastlumma inni í bakpermuni.  Eitt fyrimyndarligt fólkfeingiligt, human resource, átak. Tá eg taki snøggu brúksbókina í hondina og vendi henni, síggi eg greiðu boðini um, at avrikið er føtt í kærleika og dyrkað millum nørdar í fleiri ár, kanska fimtan, tá Uni og onnur gjørdu eitt rulliskáp við gróti til undirvísing.  Boðini, ella ábendingin, um...

Eftir døgurðatíðindini í dag spurdi eg vitlíkis hjálparin hjá Microsoft, Copilot, um filmin, har tey brúktu rørpost sum innanhýsis samskiftisamboð. Spurningurin var soljóðandi: - Hvat eitir filmurin har tey brúka rørpost sum samskifti? So kemur svarið og í triðja føri kemur filmurin, eg hugsaði um Brazil hjá Terry Gilliam frá 1985 við hesum vitlikisorðum á føroyskum: “Terry Gilliam’s dystopiska satira vísir eitt byrokratiskt samfelag, har rørspost og mekaniskar loysnir eru partur av dagligari samskifti.” Eg takk fyri svarið, hóast danski Olsenbandin ikki var við í svarlistanum, helst kendasta rørpostsamskiftið á okkara leiðum.  Men tað, sum aftur tók meg á bóli í dag, var, hvussu vitlíkistænastan Copilot mennist og virkar, ikki bara sum tænastuveitari, men sum persónligur ráðgevi, ið veit alt um spyrjaran. Og tá er upp til hvønn einstakan at fagnast ella ræðast um støðuna, sum er íkomin, tí her vendist ikki aftur. Tú ert ein talgildur identitetur, bygdur upp av algoritmum, ið ...

Fjølmentanarvika hevur júst verið í Havn og indiski filmurin "All we imagine as Light" varð sýndur.  - Er tað bara fyri danskttalandi, at tit hava Fjølmentanarviku, spyr týska Agnes-Katharina Kreiling, tá hon sær, at filmurin hevur danskan undirtekst, sum hon ikki skilir.  Í kjalarvørrinum á hesum kjaki, skifta vit bæði, Anges og eg, orð um støðuna hjá donskum í Føroyum og hví indiski filmurin, sum er á malayalam, hindi og marathi máli, hevði danskan undirtekst. Agnes-Katharina Kreiling, hvør er tín bakrund og hvussu komst tú til Føroya? - Eg eri lívfrøðingur og flutti til Føroya fyri fimm árum síðan. Eg búði í Íslandi, har eg hevði arbeitt í fleiri ár, tá eg møtti mínum maka. Hann er eisini lívfrøðingur og hevur gott og fast starv í Føroyum, sum ikki er so lætt at fáa innan okkara arbeiðsøki. Tað var í sambandi við hansara arbeiði, og so nøkur onnur viðurskifti, sum gjørdu, at eg flutti til Føroya, ístaðin fyri at hann flutti til Íslands. Nú eri eg so heppin at hava eitt got...

  Fremsti íslendski filmsleikari, Ingvar Sigurdsson, er saman við Ole, sum tekur myndirnar, og mær á kaffistovuni Paname á Vaglinum í Havn, at skifta orð um biografar á okkara leiðum. Hann hevur verið við í øllum filmunum hjá Hlyni Pálmason, og fjúrtanda januar í nýggja árinum fer Filmsfelagið at visa hin nýggjasta, Ástin sem eftir er , ið hevur altjóða heitið The Love that Remains . Men Ingvar er í Føroyum, tí hann er við í komandi filminum hjá donsku Tea Lindeburg, ið verður tikin upp úti í Fugloy undir arbeiðsheitinum, The Seal Woman , og hevur Kópakonuna sum tema. Vit fara niðan í einasta biografin í landinum, Havnar Bio, og hitta Svannu, sum bíleggur og avgreiðir allar okkara filmar, og vísir okkum runt í hølunum. Hon greiðir frá um virksemið, at tey hava bomm í leysari vekt, landsins størsta úrval, poppkorn og sodavatn. Samstarvið við Kringvarpið um norðurlendskar barnafilmar við føroyskari talu fyllir 15% av árliga umsetninginum og fer heilt vist at halda fram. Ingvar ne...

  Sunnudagssofan kann sum ongan ting brúkast til at hyggja eftir ”Frankenstein” á Netflix í hálvan triðja tíma, er sofan góð, eins og myndin og ljóðið. Tí nýsagda søgan um Frankenstein er borin fram av yvirskoti og eini flóð av filmslist, senugrafi og ljósi. Men hon krevur, at tú tekur notur, at fáa alt við. Filmurin byrjar við donskum dialogi, uttan undirtekst, norðast í verðini við heimsins enda í 1857. Skipið ”Horisont”, sum skal til Norðpólin, hevur rent seg fast í ísin. Manningin er donsk, Lars Mikkelsen er kapteynur og Nikolaj Lie Kaas yvirstýrmaður. Longu nú er ljóssetingin so fantastisk, at hon verður høvuðsleikari. Á ísinum sæst ein særdur maður í kyndilsljósi. Nakað stórt og ófrættakent blæsir seg upp á himmalin sum norðurljós, men tað er mannaskapta dýrið, ið stendur móti øllum. So er ramman sett og søgan byrjar. Ein uppbyggilig og formanandi lærdóms- og lagnusøga um teir villinivegir, sum enska Mary Shelley (1797-1851) sær fyri sær í tí, vit í dag kalla dannilsi, ...

Gallarí Havnará, niðasta hædd í Tórs Kafeteria, har Bibi hevði atelier aftanfyri hjá Bambus, út móti Havnará, har Sjúrður hjá Tróndi hevur fingið ljós í áarmyrkrinum á Glitraheiði, her dagar ein nýggj paradís-oasa, ljóst innbjóðandi fyri okkum býar-bohémar. Innkomin, er karmurin ein betongkjallari, ið ráur rópar underground, sum í industriellum Berlinumhvørvi. Í listarligum samanspæli nemur tað óstortliga tilfarið við varisligu listarligu verkini, ið sumstaðni eksplodera framman fyri tær, og tvinnast saman við ljóðmyndini, sleppur henni og tekur hana aftur, uttan at larma, tí ein elegantur dj málar loftrúmið. Við langa breiðdiskin skapast ein stórbýarkensla, sum eg ikki havi varnast í býnum áður. At verða bekreftaður sum eitt stórbýramenniskja, tað er ikki á hvørjum degi, at tann kenslan kemur á meg, uttan at verða flogin langt burtur. Stórbýarkenslan er ítøkilig, hurðin er opin, fult av fólki er her, tí nú hava Maibritt Marjunardóttir og Fríða Berg framsýningina “Jarðar” við 29 verkum...